31.05.21

1

Polityka w zakresie 
konkurencji oraz 
programy wspierające 
jednolity rynek

Anna Zachorowska-

Mazurkiewicz

31.05.21

2

Władza rynkowa

Władza rynkowa wiąże się z taką pozycją 

rynkową, która pozwala firmie na 
podejmowanie działań mających wpływ na 
ceny rynkowe i warunki funkcjonowania całego 
rynku. Zgodnie z teorią monopolu, 
krótkookresowa władza rynkowa to zdolność 
firmy do podnoszenia ceny powyżej kosztu 
krańcowego, a długookresowa władza oznacza 
zdolność do uzyskiwania trwale 
ponadprzeciętnych zysków w wyniku ustalania 
ceny powyżej kosztu przeciętnego. Praktyki te 
określane są jako dyskryminacja cenowa.

31.05.21

3

Formy wykorzystania 

władzy rynkowej

Porozumienia,
Dominująca pozycja,
Fuzje/koncentracje

31.05.21

4

Zmowy przedsiębiorstw

Nieuczciwą praktyką są zmowy 

przedsiębiorstw w celu ograniczenia 

konkurencji lub kontroli sytuacji 

rynkowej. Zmowa oznacza, że firmy 

porozumiewają się w celu utrzymania 

wielkości produkcji, kontroli cen, 

podziału rynków, podziału źródeł 

zaopatrzenia i miejsc zbytu, narzucenia 

niekorzystnych warunków handlowych 

itp.

 

31.05.21

5

Pomoc państwa

Instrument polityki gospodarczej 

wykorzystywany do realizacji celów 
alokacyjnych, redystrybucyjnych i 
rozwojowych. 

Dzieli się na pomoc:

-

sektorową,

-

horyzontalną,

-

regionalną.

31.05.21

6

Europejska polityka konkurencji

Z jednej strony zabezpiecza konkurencję na 

jednolitym rynku przed niekonkurencyjnymi 

zachowaniami podmiotów rynkowych i barierami 

rynkowymi tworzonymi w wyniku działań 

rządowych. Z drugiej strony służy podstawowym 

celom integracyjnym, takim jak: budowa rynku 

wewnętrznego, wspieranie konkurencyjności 

przemysłowej i rozwoju technologicznego, 

zabezpieczenie spójności społeczno-

ekonomicznej, ochrona środowiska, ochrona 

konsumenta, współpraca z krajami trzecimi, 

wyrównywanie pola gry dla podmiotów 

gospodarczych na arenie międzynarodowej.

31.05.21

7

Zasady polityki konkurencji

Zasada powszechności;
Zasada proporcjonalności;
Zasada przejrzystości;
Zasada rzetelności;
Zasada autonomii narodowej;
Zasada sprawiedliwości, słuszności 
i uczciwości rynkowej.

31.05.21

8

Filary polityki konkurencji

Wdrażanie zasad antytrustowych;
Otwieranie na konkurencję 
sektorów do tej pory 
zmonopolizowanych;
Kontrola pomocy państwowej na 
poziomie ponadnarodowym.

31.05.21

9

Procedura postępowania

Postępowanie
Zakończenie dochodzenia: 

a)

Umorzenie sprawy,

b)

Formalna decyzja o zgodności,

c)

Warunkowa decyzja o zgodności,

d)

Decyzja negatywna
Odwołania.

31.05.21

10

Polityka konkurencji wobec 

przedsiębiorstw

Określana jako polityka antytrustowa 

dotyczy trzech rodzajów zachowań firm: 
zawierania porozumień, nadużywania 
dominującej pozycji oraz fuzji 
przedsiębiorstw. Zawieranie porozumień i 
nadużywanie dominującej pozycji są 
regulowane traktatowo, odpowiednio art.. 
81 i 81 TWE, natomiast fuzje 
przedsiębiorstw są kontrolowane na podst. 
Rozporządzenia o fuzjach nr 4064 z 1989 
roku z poprawkami nr 1310 z 1997 r.

31.05.21

11

Artykuł 81 TWE

Określa katalog działań zakazanych 

będących skutkiem niekonkurencyjnych 
porozumień przedsiębiorstw (uzgodnionych 
praktyk, wspólnych decyzji firm i ich 
zrzeszeń), a więc niezgodnych z rynkiem 
wewnętrznym, zakłócających konkurencję 
lub tworzących groźbę jej zakłócenia.

Przedmiotem szczególnej kontroli są ciche 

zmowy kartelowe przedsiębiorstw.

31.05.21

12

Zwolnienia z zakazu

Jeśli porozumienie przyczynia się do 

polepszenia produkcji lub dystrybucji, 

albo wspiera promocję rozwoju 

technicznego i gospodarczego; 
jeśli zapewnia konsumentom 

odpowiednią część zysku; 
jeśli jest niezbędne do zrealizowania 

tych celów; 
jeśli nie prowadzi do wyeliminowania 

konkurencji. 

Warunki te są kumulatywne, tzn. muszą 

być spełnione jednocześnie.

31.05.21

13

Artykuł 82 TWE

Dotyczy zakazu jednostronnych 

zachowań antykonkurencyjnych, 
czyli zachowań przedsiębiorstw 
zajmujących pozycję dominującą. 
Jest to zakaz absolutny, który nie 
toleruje żadnego wyjątku ani 
zwolnienia.

31.05.21

14

Rozporządzenie 4064/89 z 

poprawkami 1310/97

Wprowadza publiczną kontrolę struktur 

gospodarczych, a nie tylko zachowań 
przedsiębiorstw. Rozporządzenie w sprawie 
koncentracji pozwala Komisji zakazać 
wykupienia przedsiębiorstwa przez inne 
lub fuzji dwóch przedsiębiorstw.

Rozporządzenie to spełnia funkcję 

zapobiegawczą.

31.05.21

15

Polityka konkurencji wobec pomocy 

państwa

Polityka UE wobec pomocy państwowej 

opiera się na, określonym w art. 87 
pkt. l TWE, zakazie wszelkiej pomocy 
niezgodnej z regułami jednolitego 
rynku, mogącej naruszać handel 
między krajami członkowskimi przez 
uprzywilejowanie niektórych 
przedsiębiorstw lub niektórych 
sektorów.

31.05.21

16

Polityka konkurencji wobec pomocy 

państwowej, podobnie jak polityka wobec 
przedsiębiorstw pełni dualne funkcje, co 
oznacza, że z jednej strony chroni 
konkurencję na jednolitym rynku, a z 
drugiej strony służy realizacji celów 
integracyjnych. 

Ze względu na dualizm zadań kontroli 

pomocy państwowej ustawodawca dopuścił 
w traktacie możliwość uznania niektórych 
rodzajów pomocy za zgodne z regułami 
wspólnego rynku, jeśli przyczyniają się do 
realizacji celów integracyjnych. 

31.05.21

17

Polityki wspierające 

jednolity rynek

Polityka handlowa
Polityka przemysłowa
Polityka naukowo-badawcza i 
rozwoju technologicznego
Polityka przedsiębiorczości

31.05.21

18

Polityka przemysłowa

Podtrzymywanie zdolności firm, sektorów, 

regionów, krajów i obszarów 
ponadnarodowych do generowania relatywnie 
wysokich przychodów i relatywnie  wysokiego 
poziomu zatrudnienia czynników produkcji w 
warunkach trwałego poddania się konkurencji 
międzynarodowej, a sama konkurencyjność 
jako zdolność gospodarek do zapewnienia 
społeczeństwu w sposób trwały wysokiego i 
rosnącego poziomu życia oraz wysokiego 
poziomu zatrudnienia.

31.05.21

19

Główne cele polityki przemysłowej

Wspieranie postępu naukowo-technicznego 

dla utrzymywania wiodącej pozycji w 

światowej produkcji, decydujących o 

konkurencyjności wyrobów Wspólnoty;
Wspieranie rozwoju tzw. przemysłów 

strategicznych;
Restrukturyzacja przemysłów tradycyjnych;
Pobudzanie i restrukturyzacja przemysłu w 

regionach opóźnionych o zanikającej 

produkcji przemysłów „schyłkowych”, o 

wzrastających tendencjach do 

strukturalnego bezrobocia.

31.05.21

20

Instrumenty polityki przemysłowej

Regulacje formalno-prawne,
Finansowanie budżetowe,
Programy rozwoju przemysłu,
System finansowo-podatkowy,
Taryfy celne,
Zamówienia publiczne i sterowanie sektorem 
publicznym
Promowanie przekształceń organizacyjnych 
przedsiębiorstw,
Szkolenie i przygotowywanie kadr dla przemysłu,

31.05.21

21

Informacje o rynku, postępie naukowo-
technicznym,
Doradztwo zmierzające do 
podwyższenia konkurencyjności 
przedsiębiorstw,
Licencjonowanie importu,
Standardy i normy techniczne,
Marketing międzynarodowy i 
promowanie inwestycji zagranicznych, 
oraz inwestycji krajowych za granicą,
Ubezpieczenia i ochronę prawną 
eksportu oraz inwestycji zagranicznych.

31.05.21

22

Nowa strategia polityki przemysłowej

wspieranie inwestycji niefizycznych; 
wspieranie małych i średnich przedsiębiorstw; 
wspieranie kooperacji przedsiębiorstw; 
wspieranie przestrzeni informacyjnej; 
działania  na  rzecz  ochrony  środowiska  i 

oszczędnego gospodarowania energią; 
rozbudowę  sieci  transeuropejskich  w  sferze 

infrastruktury  telekomunikacyjnej,  transportowej, 

energetycznej; 
promocję handlu zagranicznego, usuwanie barier 

rynku wewnętrznego, poprawę otoczenia 

prawnego i instytucjonalnego dla przedsiębiorstw. 

31.05.21

23

Polityka naukowo-badawcza i 

rozwoju technologicznego

Zmierza do wzmocnienia bazy naukowej i 

technologicznej przemysłu Wspólnoty oraz jego 

międzynarodowej konkurencyjności. Działania 

Wspólnoty w tym zakresie stanowią tylko 

uzupełnienie działań podejmowanych przez kraje 

członkowskie. Ich zadaniem jest wykonywanie 

ramowych programów badań, rozwoju 

technologicznego, popieranie mobilności naukowców 

oraz wspieranie współpracy z krajami trzecimi i 

organizacjami międzynarodowymi w dziedzinie B + R. 

Głównym narzędziem są tzw. Ramowe Programy 

Badań, Rozwoju Technologicznego i Prezentacji.

31.05.21

24

Szósty Program Ramowy (2002-2006)

Obejmuje 7 priorytetów tematycznych:

-

Nauki o życiu, genomika i biotechnologia dla 
zdrowia,

-

Technologie społeczeństwa informacyjnego,

-

Nanotechnologie i nauka o materiałach,

-

Aeronautyka i przestrzeń kosmiczna,

-

Jakośc i bezpieczeństwo żywności,

-

Zmiany globalne, energia i transport,

-

Obywatel i sprawowanie władzy w 
społeczeństwie opartym na wiedzy.

31.05.21

25

Polityka przedsiębiorczości

Jej głównym celem jest wspieranie małych i 

średnich przedsiębiorstw MSP, pobudzanie 
ich aktywności gospodarczej i 
zatrudnienia, wzmacnianie ich 
konkurencyjności i zdolności do 
funkcjonowania na jednolitym rynku, 
poprawa otoczenia prawnego, 
administracyjnego i finansowego oraz 
promocja współpracy na otwartym i 
konkurencyjnym rynku. 

31.05.21

26

Priorytety polityki przedsiębiorczości

poprawa 

i 

upraszczanie 

otoczenia 

administracyjnego i prawnego dla biznesu;
poprawa klimatu prawnego dotyczącego badań i 
rozwoju oraz dostępu MSP do badań naukowych, 
innowacji oraz kształcenia;
wzmacnianie 

rozwoju 

i 

konkurencyjności 

przedsiębiorstw w warunkach GOW;
promowanie 

przedsiębiorczości 

w 

tym 

rzemiosła, 

mikroprzedsiębiorstw 

zatrudniających  mniej  niż  10  pracowników, 
przedsiębiorstw  prowadzonych  przez  kobiety  i 
młodych przedsiębiorców; 

31.05.21

27

poprawa 

środowiska 

finansowego 

dla 

przedsiębiorstw,  zwłaszcza  MSP,  m.in.  przez 

lepszy dostęp do kredytów; 
tworzenie  ram  dla  współpracy  transnarodowej 

MŚP, 

m.in. 

za 

pomocą 

Grupowania 

Europejskich Interesów Gospodarczych; 
pomoc dla MSP przeznaczona na europeizację 

i umiędzynarodowienie ich działalności 

realizowana przy pomocy takich 

instrumentów, jak: dostęp do informacji, 

wspieranie współpracy firm przez tworzenie 

sieci Business Cooperation-Net i BRE, 

rozwijanie systemu poddostawy oraz 

organizowanie spotkań i konferencji biznesu.