Budowa chemiczna 

skóry

 

 

 

 

 

Naskórek

W procesie keratynizacji 
(rogowacenia) zachodzą 
równocześnie dwa zjawiska 
migracji pionowej – 
wędrowanie komórek ku 
górze i dyferencji – 
różnicowaniu. W wyniku tego 
procesu keratynocyty 
przekształcają się 
w bezjądrzaste komórki – 
korneocyty (całkowicie 
wypełnione keratyną). 

 

 

 

 

Turn over time - TOT

Czas przejścia komórki od warstwy podstawnej 

do jej złuszczenia wynosi ok. 28 dni.
Czas ten to zaprogramowana śmierć 

keratynocytu – apoptoza
Proces odnowy naskórka ulega spowolnieniu 

już od 25 roku życia
W ciągu 80 lat życia naskórek odnawia się 

około 1000 razy
Dzienna ilość złuszczonego naskórka wynosi 

6 ÷ 14 g

 

 

 

 

Warstwa rogowa naskórka

Warstwa rogowa zbudowana jest z korneocytów spojonych 
lipidowym cementem międzykomórkowym.
Korneocyt zbudowany jest z rdzenia w skład którego wchodzi 
keratyna, niewielkie ilości protein. NMF, woda. Wokół rdzenia 
znajduje się białkowo lipidowa otoczka zwana kopertą 
korneocytu. Korneocyty są ze sobą zespolone za pomocą 
korneodesmosomów.
Aby nastąpiło złuszczenie naskórka musi dojść do 
enzymatycznego rozpuszczenia białek korneodesmosomów 

Cement 
międzykomórkowy

rdzeń

koperta

korneodesmoso
my

 

 

 

 

Rogowacenie naskórka

Wyróżnia się tonofibryle będące prekursorem 
keratyny 
i tworzące szkielet komórki

Różnicowanie komórek przejawia się syntezą 
białek cytokeratyn oraz odkładaniem w 
cytoplazmie komórki pęczków filamentów 
cytokeratynowych, pojawiaja się bialka 
budujace koperte korneocytu

Pojawiaja się ziarnistości 
keratyhiolinowe zawierające 
profilagrynę dajacą początek NMF

Dojrzewające komórki naskórka wydzielaja 
do przestrzeni międzykomórkowych 
enzymy, które maja za zadanie 
zorganizowanie struktury cementu 
miedzykomórkowego

 

 

 

 

Rogowacenie naskórka

 



Ortokeratoza - prawidłowe rogowacenie i 

złuszczenie komórek. 



Hyperkeratoza - nadmierne rogowacenie 

prawidłowe przekształcanie komórek. 



Parakeratoza - nieprawidłowe przekształcanie, 

skrócenie (TOT do 4-5 dni) pominięcie warstwy 

ziarnistej, komórki warstwy rogowej zawierają 

przetrwałe jądra komórkowe. 



Dyskeratoza - nieprawidłowe rogowacenie często 

pojedynczych komórek. Komórki rogowacieją już w 

warstwie kolczystej, lub przechodzą w inne z 

pominięciem postaci pośrednich. 

 

 

 

 

CERAMIDY

Ceramidy powstają we wnętrzu rogowaciejacych 
komórek warstwy kolczystej i ziarnistej.
Najpierw powstaje glukoceramid. W czasie 
przesuwania się komórek ku górze ceramidy 
wydostają się do przestrzeni 
międzykomórkowych.
Ceramidy stanowią 40% lipidów macierzy.
Funkcja ceramidów to przede wszystkim 
zapobieganie ucieczki wody i zapobieganie 
wnikaniu obcych substancji 

 

 

 

 

Wyodrębnia się 7 klas ceramidów, określając je 
cyframi rzymskimi. Najbardziej pożądane są 
ceramidy klasy I i III. Wyjątkową właściwością tej 
klasy ceramidów jest wysoka zawartość kwasu  
linolowego.
Ceramidy są przedmiotem zainteresowania 
naukowców, ulepszane są procesy ich izolacji i 
przygotowania do użycia w kosmetykach. 
Najczęściej używane w produkcji kosmetyków są 
ceramidy pochodzące z drożdży lub z lecytyny 
sojowej .
Ostatnio opracowano technologię  sztucznego 
otrzymywania ceramidów.

 

 

 

 

Według lekarzy dermatologów i 
kosmetologów po 35. roku życia należy 
zacząć wprowadzać ceramidy od 
zewnątrz. 
Odbudują one szczelność międzykomórkową 

i powstrzymają nadmierne odparowywanie 
wody ze skóry. 

 

 

 

 

KOLAGEN



Colla - klej, genno - rodzić. W tłumaczeniu z 

greki klejogenny. To słowo oddaje funkcję 

kolagenu będącego białkiem s p a j a j ą c y m 

elementy komórkowe, umożliwiającym 

powstanie z pojedynczych komórek zarówno 

tkanek jak i narządów. 

Kolagen przez całe życie organizmu pozostaje 

w stałej wymianie. Najtrwalszy jest w kościach, 

gdzie wymiana następuje co rok, zaś najmniej 

trwały w wątrobie, gdzie trwa to miesiąc.

 

 

 

 

Kolagen to białko proste, zbudowane 
wyłącznie z aminokwasów, należące do 
białek włóknistych, czyli mówiąc ściśle, 
fibrylarnych skleroprotein. Zbudowany jest z 
długich, spiralnych łańcuchów peptydowych, 
w których występuje 19 aminokwasów. 
Najważniejsze z nich to: prolina, glicyna, 
hydroksyprolina i hydroksylizyna, przy czym 
ostatnie dwa nie występują praktycznie 
w innych białkach.

 

 

 

 

Kolagen występuje w wielu tkankach organizmu a jego budowa jest 

zróżnicowana w zależności od funkcji i miejsca występowania. 

Generalnie rodzaje kolagenu dzieli się na 12 – 14 typów: 
typ I - jest to najbardziej powszechnie występujący rodzaj kolagenu 

w ludzkim organizmie. Jest on obecny w tkance tworzącej blizny, w 

ścięgnach i tkance łącznej kości. 
typ II - występuje w chrząstkach stawowych 
typ III - występuje w tkance -, w trakcie zabliźniania ran, zanim 

zostanie wytworzony kolagen typu I 
typ IV - występuje w mikrowłóknach międzytkankowych, tworzących 

cienkie membrany między różnymi tkankami organizmu 
typ V - śródmiąższowy - występuje na granicy tkanki tworzącej blizny 

i tkanek na krawędzi blizn - występuje zawsze jako dopełnienie 

kolagenu typu I 
typ VI - odmiana typu V - spełniająca tę samą funkcję 
typ VII - występuje w tkance nabłonkowej, m.in w skórze i na 

powierzchni tętnic 
typ VIII - występuje w śródbłonku - tkankach tworzących błony 

śluzowe i wnętrze żył i tętnic 
IX, X, XI - występują w chrząstkach - razem z typem II 
XII - występuje razem z typami I i III w wielu tkankach. 
Oprócz tego istnieje jeszcze 5 niesklasyfkowanych dotąd rodzajów 

kolagenu, których funkcja w organizmie nie jest wciąż wyjaśniona.

 

 

 

 

ELASTYNA



Elastyna podobnie jak kolagen jest białkiem 

występującym w skórze właściwej. Prekursorem 

elastyny jest tropoelastyna, która jest polipeptydem 

zawierającym około 800 reszt aminokwasowych. 

Elastyna zbudowana jest głównie z aminokwasów 

hydrofobowych takich jak: alanina, fenyloalanina, 

pralina, leucyna, prolina, walina. Dzięki temu elastyna 

jest nierozpuszczalna w wodzie. 

Specyficznym dla elastyny aminokwasem jest 

desmozyna, która jest elementem cząsteczki elastyny 

odpowiedzialnym za tworzenie połączeń pomiędzy 

łańcuchami polipeptydowymi tzw.wiązań 

desmozynowych. 

 

 

 

 

Glikozaminoglikany skóry (GAG) 

to mukopolisacharydy,. Głównymi ich 

przedstawicielem jest kwas 

hialuronowy 

Kwas hialuronowy obok kolagenu jest najważniejszym 

składnikiem naszej skóry 

Kwas hialuronowy   - to mukopolisacharyd łączący z sobą 

włókna kolagenowe i elastynowe w skórze właściwej. Tworzy z 

wodą gęsty śluz lub żel. Kwas hialuronowy jest w stanie 

związać od tysiąca do czterech tysięcy razy więcej wody niż 

wynosi jego masa i z tego powodu jest stosowany w 

produktach kosmetycznych jako jeden z najbardziej 

wartościowych czynników nawilżających. Kwas hialuronowy 

uzyskiwany jest z kogucich grzebieni lub wytwarzany 

biotechnlogicznie.

W młodej skórze kwasu hialuronowego jest pod dostatkiem, co 

gwarantuje jej sprężystość i brak zmarszczek.
Z wiekiem ilość kwasu maleje. W późniejszym czasie skóra 

człowieka się starzeje, skóra traci zdolność wiązania wody i 

powstają zmarszczki.