Metody regulacji poczęć
• naturalne metody planowania rodziny
• metody mechaniczne (wkładki domaciczne,
membrany, prezerwatywy)
• metody chemiczne (środki plemnikobójcze)
• metody farmakologiczne (tabletki, zastrzyki,
implanty)
• metody biochemicznego monitorowania cyklu
(system Persona - spektrofotometr)
• sterylizacja
Fizjologiczne okresy
niepłodności
• krótko po pierwszej
miesiączce
• po porodzie i podczas laktacji
• krótko przed menopauzą
Czynniki modyfikujące
hamujący wpływ karmienia
piersią na płodność
• okres karmienia piersią
• częstotliwość
• długość ssania
• wprowadzanie uzupełniającej żywności
• czas od porodu
• stopień odżywienia matki
• geografia, czynniki socjoekonomiczne i
kulturowe
Wpływ antykoncepcji
hormonalnej na:
• czynność wątroby
• metabolizm węglowodanów
• metabolizm lipidów
• witaminy
• układ krzepnięcia
• tarczycę
• nadnercza
Bezwzględne
przeciwwskazania do
doustnej antykoncepcji
hormonalnej
• choroba niedokrwienna serca
• choroba mózgowo- naczyniowa
• rak narządu rodnego
• choroby wątroby
• ciąża lub jej podejrzenie
• porfiria
Względne przeciwwskazania
do doustnej antykoncepcji
hormonalnej
• silne bóle głowy, szczególnie naczyniowe lub migrenowe
• nadciśnienie tętnicze
• cukrzyca, obciążony wywiad rodzinny
• kamica dróg żółciowych
• zaburzenia funkcji wątroby
• palenie papierosów powyżej 30 rż (powyżej 15 dziennie)
• żylaki kończyn dolnych
• niezdiagnozowane krwawienia z dróg rodnych
• planowany zabieg operacyjny w ciągu najbliższych 4 tyg.
• wiek > 40 rż
Najczęstsze objawy uboczne
doustnej antykoncepcji
hormonalnej
• krwawienia międzymiesiączkowe
• skąpe krwawienia miesiączkowe
• zatrzymanie miesiączki
• nudności, wymioty
• przyrost wagi ciała
Inne korzyści stosowania
doustnej antykoncepcji
hormonalnej
częstości występowania niezłośliwych guzów
piersi
częstości występowania niezłośliwych torbieli
jajników
niedokrwistości
RZS
ciąży pozamacicznej
chorób zapalnych miednicy mniejszej
raka jajnika
raka endometrium
Sposoby antykoncepcji
hormonalnej długo
działającej
• iniekcje gestagenów
• implanty podskórne
• krążki dopochwowe
• IUD
Przeciwwskazania do iniekcji
gestagenów
• rak piersi i niezdiagnozowane guzy piersi
• rak narządu rodnego
• niezdiagnozowane krwawienia z dróg
rodnych
• podejrzenie ciąży
• zakrzepowe zapalenie żył i inne zakrzepice
• choroby naczyń wieńcowych i mózgowych
• żółtaczka
Przeciwskazania do
implantów
• ciąża lub podejrzenie
• rak piersi i niezdiagnozowane guzy piersi
• rak narządu rodnego
• niezdiagnozowane krwawienia z dróg
rodnych
• podejrzenie ciąży
• zakrzepowe zapalenie żył i inne zakrzepice
• choroby naczyń wieńcowych i mózgowych
• żółtaczka
Implanty- efekty uboczne i
powikłania
• zaburzenia cyklu miesiączkowego
• zaburzenia metaboliczne
• miejscowy stan zapalny
Antykoncepcja postkoitalna
• Do 1 godziny: Postinor- lewonorgestrel 0,75
mg p.o.
• Do 12 godzin: Lewonorgestrel 0,6 mg i.m.
• Do 48 godzin: estrogeny skoniugowane
końskie 30 mg p.o. przez 5 dni,
etynyloestradiol 5 mg p.o. przez 5 dni
• Metoda YUZPE’a- E + A do 72 godzin – LNG
1,0 mg + EE 0,1 mg p.o. 2 x /12 godzin ze
środkami przeciwwymiotnymi
• IUD
Skład tabletki
antykoncepcyjnej
Etynyloestradiol + gestagen
I generacji
II generacji
III
generacji
noretysteron
norgestrel
norgestymat
noretyndron
lewonorgestrel gestoden
etynodiol norgestyrianon
dezogestrel
Dwuskładnikowe tabletki
antykoncepcyjne
Jednofazowe (cykliczne)
• Gravistat 50μg EE + 0,25 mg lewonorgestrelu
• Cilest
35μg EE + 0,25 mg norgestymatu
• Marvelon
30μg EE + 0,15 mg dezogestrelu
• Minisiston
30μg EE + 0,125 mg
lewonorgestrelu
• Femoden, Minulet 30μg EE + 0,075 mg gestodenu
• Celimona 30μg EE + 2,0 dienogestu
• Mercilon 20μg EE + 0,150 dezogestrelu
• Harmonet
20μg EE + 0,075 mg gestodenu
Dwuskładnikowe tabletki
antykoncepcyjne- cd
Sekwencyjne
Dwufazowe
• Anteovin 50μg EE + 11 tabl. 0,05 mg lewonorgestrelu
50μg EE + 10 tabl. 0,125 mg lewonorgestrelu
Trójfazowe
• Triquilar , Tri- Regol, Trisiston
30μg EE + 6 tabl. 0,05 mg lewonorgestrelu
40μg EE + 5 tabl. 0,075 mg lewonorgestrelu
30μg EE + 10 tabl. 0,05 mg lewonorgestrelu
Leki zmniejszające skuteczność
doustnej tabletki
antykoncepcyjnej
• przeciwpadaczkowe : barbiturany,
fenytoina, karbamazepina,
prymidon
• ryfampicyna
• tetracykliny, penicyliny,
cefalosporyny
• gryzeofulwina
Mechanizm antykoncepcyjnego
działania leków hormonalnych
• blokada wydzielania gonadotropin
• hamowanie owulacji
• zaburzanie czynności skurczowej jajowodów,
utrata rzęsek przez nabłonek migawkowy, zmiana
składu płynu jajowodowego- hamowanie
transportu jaja i kapacytacji plemników
• przerost rzekomodoczesnowy endometrium- tzw
„skorupa doczesnowa” – utrudnienie
zagnieżdżenia jaja
• zmiana składu śluzu szyjkowego-
nieprzepuszczalność dla plemników
Przeciwwskazania do IUD
• stan zapalny w miednicy mniejszej
• ciąża lub jej podejrzenie
• mięśniaki macicy
• zwężenie szyjki
• narażenie na choroby przenoszone
drogą płciową
Czas założenia IUD
• po porodzie
• po połogu
• po poronieniu
• po stosunku płciowym
• w trakcie miesiączki
Zalety IUD
• nie zaburza naturalnego cyklu
• małe ryzyko ciąży
• wymagana regularna kontrola
Powikłania IUD
• krwawienie
• ból
• upławy
• wypadnięcie wkładki
• ciąża
• stan zapalny miednicy
• perforacja macicy
Metody mechaniczne
Stosowane przez mężczyzn:
• Stosunek przerywany
• Prezerwatywa
Stosowane przez kobiety:
• Błona pochwowa
• Kapturek naszyjkowy
• Gąbki pochwowe
• Środki plemnikobójcze
Zalety i wady prezerwatywy
• ochrona przed chorobami
przenoszonymi drogą płciową
(łącznie z AIDS)
• łatwa w użyciu
• tania
• brak objawów ubocznych
Wady prezerwatywy
• ograniczenie doznań
• ingerencja w akt płciowy
• dyskomfort
• możliwość reakcji alergicznych na
lateks lub substancje dodatkowe
Przciwskazania do błony
pochwowej
• wypadanie macicy
• duże cystocele lub rectocele
• tyłozgięcie macicy
• powtarzające się infekcje dróg
moczowych
• alergia na lateks lub środki
plemnikobójcze
Zalety i wady błony
pochwowej
• ochrona przed chorobami
przenoszonymi drogą płciową
• brak objawów ubocznych
• trudności w zakładaniu i wyjmowaniu
• konieczność utrzymywania w
czystości
Możliwe działania uboczne
błon pochwowych
• Uczulenie na lateks lub środki
plemnikobójcze
• Zwiększona częstość
występowania infekcji dróg
moczowych
Środki plemnikobójcze
• kremy
• żele
• pianki
• globulki
• tabletki
Wady i zalety środków
plemnikobójczych
• Bezpieczne
• Łatwe w użyciu
• Łatwo dostępne
• Korzystne w sporadycznych kontaktach
płciowych
• Częściowa ochrona przed chorobami
przenoszonymi droga płciową
• Niski komfort współżycia
• Wysoki wskaźnik niepowodzeń
• Podrażnienie dróg rodnych
Okresowa wstrzemięźliwość
płciowa- wady i zalety
• bezpieczna
• nie wymaga dodatkowych środków
• akceptowana przez Kościół Katolicki
• nieużyteczna dla kobiet o
nieregularnych cyklach
• wysoki wskaźnik niepowodzeń
Fizjologiczne podstawy
obliczania okresu płodnego w
28- dniowym cyklu
pierwszy dzień prawdopodobnej owulacji 14 – 2 =
12 dzień
ostatni dzień prawdopodobnej owulacji 14 + 2 =
16 dzień
przeżywalność plemników w drogach rodnych
(48 godzin) 12 – 2 = 10 dzień
zdolność do zapłodnienia komórki jajowej
(24 godziny)
16 + 1 = 17 dzień
możliwy okres płodny
10- 17 dzień
Metody okresowej
wstrzemięźliwości płciowej
• kalendarzyk małżeński
• metoda Billingsów
• metoda objawowa
• metoda termiczna
• metoda objawowo- termiczna