Oligofrenopedagogika

1. Regulacja funkcji genów

pod wpływem temperatury

Białka szoku

cieplnego

HSP

–

Heat shock

proteins



U wszystkich organizmów

żywych w odpowiedzi na

reakcje stresowe dochodzi do

indukcji syntezy grupy

polipeptydów.



Ponieważ odkrycia tego

dokonano w związku ze

zjawiskiem hipertermii,

opisywane peptydy zostały

nazwane białkami szoku

cieplnego.

HSP - białka, których ekspresja

wzrasta pod wpływem czynników
stresowych:



Temperatury;



Promieniowania;



Infekcji;



Zapalenia;



Toksyn;



Zmian pH;



Alkoholu;



Funkcje i odpowiedź białek szoku
termicznego są podobne u wszystkich
organizmów żywych.



Niektóre z genów szoku termicznego
mogą być aktywowane podczas
normalnego wzrostu i rozwoju
organizmu.

HSP 90

W zależności od wielkości wyróżnia się

pięć klas białek szoku cieplnego
(HSP):



Hsp 110



Hsp 90 - współdziała z niektórymi
receptorami dla hormonów
steroidowych i kinazami białkowymi



Hsp 70



Hsp o średniej masie cząsteczkowej



Hsp o niskiej masie cząsteczkowej

Funkcje HSP:



odpowiadają za usuwanie uszkodzonych
białek z komórki;



pomagają prawidłowo działającym
białkom utrzymać odpowiednią strukturę
przestrzenną;



bronią białka przed denaturacją;



odpowiadają za procesy renaturacji;

Ekspresja genu –

proces, w którym informacja
genetyczna zawarta
w genie zostaje odczytana
i przepisana na jego produkty,
które są białkami lub różnymi
formami RNA.

Hormony steroidowe



Grupa hormonów, których budowa oparta
jest na pierścieniu
węglowodorowym cholesterolu.



Spełniają one funkcje
regulacyjne
w organizmach żywych.

Ligandy (hormony

steroidowe)

Decydują o aktywacji genów regulowanych
przez receptory hormonów steroidowych.

Wiązanie liganda wywołuje zmianę allosteryczną
receptora, wskutek czego umożliwia dostęp
innym czynnikom transkrypcyjnym do rejonu
aktywacji transkrypcji w receptorze.

To oddziaływanie białko – białko może dać
sygnał do rozpoczęcia transkrypcji.

Podział h. sterydowych



Androgeny - testosteron



Estrogeny
- estradiol i progesteron

Są one
syntezowane
w jądrach lub
jajnikach oraz
nadnerczach.

Podział h. sterydowych c.d.



hormon tarczycy (T3)



kortykosterydy - kortyzon, aldosteron,
powstające w korze nadnerczy



kwas retinowy



witamina D3

Regulacja genu docelowego

przez hormony steroidowe:

1. Sygnał hormonalny (ligand) przekazywany

jest do genu docelowego przez receptory

wewnątrzkomórkowe;

2. Uruchamia to interakcję z charakterystyczną

regulatorową sekwencją DNA w genie

docelowym zwanym elementem odp.

hormonalnej HRE;

3. Ligand + receptor stymuluje transkrypcję

(przepisywanie informacji zawartej w DNA na

RNA);

Sterydy anaboliczne

Grupa steroidów, pochodnych testosteronu,
która ma silne działanie anaboliczne tzn.
powodujące przyspieszenie dzielenia się

komórek.

Działanie:



stymulowanie wzrostu masy mięśni i kości;



zwiększenie produkcji krwinek czerwonych

(doping sportowy);



wzrost apetytu;



zmiana rozmiarów organów płciowych;



wzrost rozmiarów klatki piersiowej u

chłopców, piersi i bioder u dziewcząt;



wzmożony przyrost owłosienia ciała;



mutacja głosu;

Kurczaki na koksie



Kurczaki - tuczone są hormonami wzrostu,

sterydami i antybiotykami. Dzięki temu są

odporne na infekcje i przybierają na wadze.

Wszczepia się im również białko wytworzone ze

skóry, sierści, kości i ścięgien wołowych.



Wołowina, wieprzowina - gdyby krowa czy

wieprz wiedział, czym jego mięso zostanie

nafaszerowane po uboju, padłyby na zawał  Kipi

ono od soli i sody – środków konserwujących.

Piśmiennictwo:

Drewa G. Ferenc T., Podstawy genetyki
dla studentów i lekarzy, Elsevier
Urban & Partner, Wrocław 2003;

Jarygina W.N., Podręcznik dla
studentów kierunków medycznych,
PZWL, Warszawa 2003;

Document Outline