Wyższa Szkoła Bankowa
w Toruniu
SPOŁECZNE ASPEKTY PROCESÓW
KOMUNIKACJI
cz. III
dr Barbara Bielicka
b2b2@poczta.onet.pl
Toruń 2010
Wyższa Szkoła Bankowa
w Toruniu
SPOŁECZNE ASPEKTY PROCESÓW
KOMUNIKACJI
cz. III
dr Barbara Bielicka
b2b2@poczta.onet.pl
Toruń 2010
Czynniki warunkujące sprawne komunikowanie się
w przedsiębiorstwie
I . Sposób przekazywania informacji
ustny
pisemny
wizualny
-
rozmowa w cztery oczy (np. dialog),
- rozmowy w grupie (np. odprawy , team grupa),
- rozmowy między grupami (zebrania, narady, konferencje),
- rozmowy podczas szkolenia,
- rozmowy przez telefon,
- wideokonferencje,
- spotkania członków kół wysokiej jakości.
- list, ulotka, sprawozdanie, tekst na ekranie komputera,
gazetka
zakładowa, tablica ogłoszeń.
- rysunki, tabele, fotografie, filmy, bilbordy, flagi ekrany.
Czynniki warunkujące sprawne komunikowanie się
w przedsiębiorstwie
II. Czynniki psychologiczne
sytuacje,
motywy pracowników.
III. Czynniki sytuacyjne
rodzaj struktury
organizacyjnej
pozycja, którą zajmuje pracownik w strukturze organizacyjnej
kultura organizacyjna - całokształt założeń, wartości, norm, wzorców
zachowań członków organizacji
- oficjalne drogi przepływu informacji,
- struktura władzy,
- specjalizacja zadań,
- posiadanie informacji na własność.
Strategie retorycznej sprawności
Monolog
(expose)
Dialog
Referatowe
wystąpienia
Krótkie
przemówienia
Perora
- konkludować,
mówić na końcu,
- uroczysta prze-
mowa połączona
z ostentacyjnym
napomnieniem,
- określenia dla
nudnego przemó-
wienia,
Dyskurs
- rozmowa,
dyskusja bie-
gnąca w różne
strony,
- przemówienie
oparte na spój-
ności logicznej,
Dyskusja
- badanie, wyjaś-
nienie
- wymiana zdań
na jakiś temat,
- wspólne roztrzą-
sanie sprawy,
Dysputa
- badanie spiera-
nie się,
- słowna wymia-
miana poglądów,
- polemika, spór
erystyczny,
Polemika
- wojenny,
wojowniczy,
wrogi spór,
- kontrowersja
w słowie,
RODZAJE DIALOGU
Dialogi
doktrynalne
- dot. treści:
świato poglądo-
wych, filozofi-
cznych,
ideologicznych,
naukowych
Dialogi
praktyczne
- związane
z codzienno-
ścią
Dialog
symulacyjny
Dialog
oficjalny
Dialog
spontanicz-
ny
?
partnerzy
Dialog
publiczny
Ze względu na
przedmiot dialogu
Dialog
potencjalny
Dialog
Wirtualny
(domyślny)
Dialog
introspekcyjny
Dialog
strukturalny
Ze względu na sposób
prowadzenia dialogu
Ze względu na
racje partnera
Ze względu na złożoność
rzeczywistości dialogu
FAZY DIALOGU
I. Faza wstępna – wytyczenie tematu ............................................
............................................................................
II. Faza samookreślenia się partnerów – .......................................
.......................................
III. Faza oceny poglądów i postaw współpartnerów – ..................
....................
IV. Faza poszukiwania punktów wspólnych
w poglądach i postawach – .........................................................
..........................................................
V. Faza wytyczania płaszczyzn współdziałania – ...........................
............................
ETAPY DIALOGU
Faza I
Faza III
Faza II
Faza IV
Faza V
Dialogemy
Dialogemy
Dialogemy
Dialogemy
Dialogemy
dyskurs => czyli prezentacja
własnych wizji
problemu
część deliberatywna
(rozważanie kwestii)
część konkluzywna
(sformułowanie ostatecznych wniosków)
replika => odpowiedzi na
przedstawiony
pogląd
część kwestionalna
(nawiązanie do przedstawionego problemu)
część represjonalna
(komentarz rzeczowy i właściwa odpowiedz:
negacja, akceptacja, lub postulacja.)
Partytury krótkich przemówień dialogicznych
1) z chronologicznym następstwem członów
2) z zachowaniem logicznego podziału
3) postać dedukcyjna (od ogółu do szczegółu)
4) postać indukcyjna (poprzez porównanie)
5) postać osiągania kompromisu
Partytury krótkich przemówień dialogicznych
1) Wariant z chronologicznym następstwem członów:
1 – Sądzę, że propozycja jest ryzykowna.
?
2 – Trzeba zastanowić się, czy nie...
?
3 – Wydaje mi się, iż będzie korzystniej, jeśli...
?
4 – Wówczas oczywiście możemy...
?
5 – Musimy jednak rozstrzygnąć, czy...
Partytury krótkich przemówień dialogicznych
2) Wariant z zachowaniem logicznego podziału:
1 1. Chciałbym podziękować przedmówcy, że...
2. Powiedział on między innymi, że..
2 3
3. Trzeba jednak przyjąć, iż...
4 4. Gdy zestawimy te dwa poglądy, to...
?
5 5. Dlatego proponuję...
Partytury krótkich przemówień dialogicznych
3) Postać dedukcyjna (od ogółu do szczegółu)
1 1. Powszechnie sądzi się, że...
?
2 2. Jednakże z naszego doświadczenia wynika...
3. Ponieważ po pierwsze...
3 4
4. Poza tym po drugie...
5 5. A więc...
Partytury krótkich przemówień dialogicznych
4) Postać indukcyjna ( przez porównanie)
1 1. X prezentuje następujący punkt widzenia...
? 3
2 2. I tak go uzasadnia...
4 3. Y przedstawia pogląd przeciwny...
4. Uzasadnia go następująco...
5
5. Nie mogę opowiedzieć się za jednym i drugim poglądem, lecz...
Partytury krótkich przemówień dialogicznych
5) Postać osiągania kompromisu
1 2 1. X twierdził...
2. Y oponował, wskazując na...
3
3. Wydaje mi się, że oba stanowiska mają punkt styczny.
4
4. Być może w tym jest rozwiązanie.
5 5. W tym kierunku winny iść nasze poszukiwania.
Dyskurs polityczny:
1. Uczestnicy: konkurujące o wpływy strony,
2. Równość uczestników,
3. Kierowany przez media,
4. Liczy się język polityczny (erystyka, sofistyka),
5. Efektem jest uzyskanie przewagi przez jedną ze stron.
Dyskurs inteligencki
1. Otwartość dla wszystkich członków kręgu,
2. Równość uczestników,
3. Przebieg - kierowany indywidualnymi ekspresjami - co komu w duszy
gra,
4. Liczy się retoryka, wywód, a nie wymowa faktów,
5. Uczestnicy przyjmują postawy otwarte na krytykę (krytycyzm) oraz
postawy partnerskie,
6. Obowiązują zasady : prawdy, otwartości, partnerstwa.
Dyskurs akademicki
toczy się w kręgu specjalistów. Nie każdy ma pra-
wo w nim uczestniczyć i nie każdy ma równy głos. Logika rozumowania
i znajomość faktów są w nim zasadnicze. Dyskurs akademicki nie zakłada
wniosków, impulsem do niego jest ciekawość problemu, a celem
osiągnięcie zgody na wnioski do granic ich intelektualnej poprawności.
Można go sprowadzić do następujących czynników:
1. Selekcja uczestników według kompetencji,
2. Nierówność uczestników,
3. Przebieg kierowany logiką rozumowania,
4. Liczą się fakty naukowe, które wyznaczają granice dyskusji,
5. Neutralność wniosków - efektem reasumpcja wiedzy.
Dyskurs menedżerski
służy celom poprawy sposobów zarządzania
przedsiębiorstwem. Może dotyczyć zarówno spraw ogólnych - strategii
działania, jak i szczegółowych. Pozycje uczestników są w nim nierówne.
Im szerszy ogląd i lepsza znajomość sprawy, tym pozycja w tym dyskursie
jest wyższa. Jego przebieg kierowany jest szerokością poglądów
najwyższego pozycją menedżera. Przedmiotem dyskursu są fakty i narzę-
dzia działania. Wnioski mają ułatwić procesy podejmowania decyzji.
Cechy dyskursu menedżerskiego:
1. Selekcja uczestników według kompetencji i władzy.
2. Nierówność uczestników.
3. Przebieg kierowany optyką głównego menedżera - pragmatyczność.
4. Liczą się fakty i narzędzia o wartości użytecznej.
5. Wnioski związane ze sferą decyzji.
Dyskurs urzędniczy
gromadzi wykonawców działań. Ich pozycje są
nierówne. Jego przebieg wyznacza osoba najwyższa w hierarchii. Liczy
się w nim znajomość przepisów określających swobodę działania oraz
rutyna organizacji. Jego celem jest lepsze zarządzanie instytucją.
Cechy dyskursu urzędniczego:
1. Uczestnicy ograniczeni do wykonawców.
2. Nierówność uczestników.
3. Przebieg kierowany przez najwyższego w hierarchii.
4. Liczą się przepisy i rutyna.
5. Związek z działaniem operacyjnym instytucji.