Ustawa o zawodach 

pielęgniarki i położnej. 

KRASzM. Cel, zadania i 

procedura akredytacyjna.

     

Częste  nowelizacje  ustawy  o 

zawodach pielęgniarki       i położnej wpłynęły 
na 

decyzję 

przygotowania 

nowego, 

całościowego  projektu.  Jest  on  spójny  z 
projektem ustawy o samorządzie zawodowym 
pielęgniarek  i  położnych.  Liczba  zagadnień 
poruszonych 

w 

tym 

projekcie 

jest 

porównywalna z zawartością starej regulacji.

W  projekcie  ustawy  określono  zasady  wykonywania  zawodu 
pielęgniarki  i  położnej,  przyjmując,  że  są  to  samodzielne 
zawody 

medyczne. 

Usystematyzowano 

też 

przepisy 

dotyczące kształcenia w szkołach pielęgniarskich   i szkołach 
położnych.  Prowadza  one  kształcenie  na  poziomie  studiów 
pierwszego  stopnia  i  drugiego  stopnia.    Wprowadzono 
możliwość  realizowania  tzw.  studiów  pomostowych,  które 
umożliwiają 

uzupełnienie 

wykształcenia 

do 

poziomu 

licencjata.  Z  tego  rozwiązania  będą  mogły  skorzystać 
pielęgniarki i położne, które nie mają wyższego wykształcenia 
zawodowego. 

Przewidziano 

złagodzenie 

warunków 

obowiązujących 

przy 

podejmowaniu 

kształcenia 

podyplomowego,  ograniczono  obciążenia  administracyjne  dla 
organizatorów kształcenia podyplomowego.

Wprowadzono  przepis  ułatwiający 

powrót  do  zawodu.  Pielęgniarki  lub 
położne,  które  nie  wykonują  zawodu 
łącznie  przez  okres  dłuży  niż  5  lat  (w 
okresie  ostatnich  6  lat),  a  zamierzają 
podjąć  pracę,  muszą  zawiadomić  o  tym 
Okręgową 

Radę 

Pielęgniarek 

i 

Położnych.  Osoby  takie  będą  musiały 
odbyć  przeszkolenie,  trwające  nie 
dłużej  niż  6  miesięcy,  pod  nadzorem 
innej 

pielęgniarki 

lub 

położnej 

(legitymującej  się  co  najmniej  5-letnim 
doświadczeniem zawodowym).

Natomiast według nowych zasad prawo 
wykonywania zawodu wygasa w 
następujących sytuacjach:

• Śmierć; 
• Zrzeczenie się prawa wykonywania zawodu;
• Utraty prawa wykonywania zawodu w wyniku 

prawomocnego orzeczenia przez sad 
odpowiedzialności zawodowej lub sąd środka 
karnego podlegającego na zakazie 
wykonywania zawodu. 

Naczelna  Rada  określiła  także  w 

drodze  uchwały  wzór  zaświadczeń: 
posiadania 

kwalifikacji 

zgodnie 

z 

prawem 

UE, 

ze 

mamy 

dyplom, 

świadectwo 

lub 

inny 

dokument 

potwierdzający  posiadanie  formalnych 
kwalifikacji,  zaświadczenie  o  przebiegu 
pracy  zawodowej.  Zaświadczenie  to 
będzie  ważne  w  okresie  3  miesięcy  od 
daty wydania.

Doprecyzowano 

warunki 

prowadzenia 

indywidualnej  praktyki  pielęgniarskiej  lub 
położniczej, z uwzględnieniem zmniejszenia barier 
administracyjnych przy rejestracji tej działalności. 
Projekt  przewiduje,  że  pielęgniarki  i  położne 
mogą  wykonywać  zawód:  w  ramach  umowy  o 
pracę,  na  podstawie  umowy  cywilnoprawnej, 
w  ramach  indywidualnej  lub  grupowej 
praktyki.  Warunkiem  prowadzenia  indywidualnej 
praktyki  jest  wpis  do  odpowiedniego  rejestru. 
Grupowa  praktyka  pielęgniarska  może  być 
prowadzona  w  formie  spółki  cywilnej,  spółki 
jawnej  lub  spółki  partnerskiej.  Dopuszczona 
zostaje  także  możliwość  wykonywania  zawodu  w 
zakładzie  opieki  zdrowotnej  na  podstawie  umowy 
cywilnoprawnej  zawartej  z  pacjentem,  członkiem 
jego rodziny lub opiekunem prawnym.

Dopracowano  przyznanie  cudzoziemcowi  prawa 
wykonywania  zawodu.  Może  ono  być  przyznane 
na  stałe  lub  na  pewien  czas.  Nowością  w  tej 
kwestii  jest  zezwolenie  na  osiedlenie  się  na 
terenie  Polski,  udokumentowanie  znajomości 
języka polskiego, oraz  ma  on obowiązek odbycia 
stażu kwalifikacyjnego.

Zmodyfikowano 

zasady 

dofinansowania 

do 

specjalizacji.  Pielęgniarka  może  w  tym  samym 
czasie 

odbywać 

tylko 

jedna 

specjalizacje 

dofinansowana  ze  środków  publicznych,  może 
ubiegać 

się 

o 

dopuszczenie 

do 

kolejnej 

specjalizacji 

dofinansowanej 

ze 

środków 

publicznych  po  upływie  5  lat  od  zakończenia 
poprzedniej specjalizacji. 

Doprecyzowano  również  zasady  ochrony  prawnej 
pielęgniarek  i  położnych  podczas  i  w  związku  z 
wykonywaniem  czynności  polegających  na  udzielaniu 
świadczeń zdrowotnych. Będą one korzystały z ochrony 
przewidzianej 

dla 

funkcjonariuszy 

publicznych. 

Precyzyjnie określono tryb odmowy wykonania zlecenia 
lekarskiego  przez  pielęgniarkę  i  położną.  Uznanie 
pielęgniarek i położnych za funkcjonariuszy publicznych 
oznaczałoby,  że  zgodnie  z  Kodeksem  Karnym,  za  ich 
znieważanie  podczas  i  w  związku  z  pełnieniem 
obowiązków  służbowych,  groziłaby  kara  grzywny, 
ograniczenia  wolności  albo  pozbawienia  wolności  do 
roku. 

Za 

naruszenie 

nietykalności 

cielesnej 

funkcjonariusza  publicznego  podczas  lub  w  związku  z 
pełnieniem  obowiązków  służbowych,  grozi  kara 
grzywny,  ograniczenia  wolności  albo  pozbawienia 
wolności do lat trzech.

Określono,  że  minister  zdrowia  –  po 
zasięgnięciu 

opinii 

Naczelnej 

Rady 

Pielęgniarek  i  Położnych  –  będzie  określał 
w rozporządzeniu rodzaje materiałów, które 
mogą być pobierane przez pielęgniarkę        
              i  położną  do  celów  diagnostycznych 
samodzielnie – bez zlecenia lekarskiego. 

Większość przepisów ustawowych ma wejść 
w  życie  po  6  miesiącach  od  daty  ich 
ogłoszenia  w  Dzienniku  Ustaw.  Zastąpią 
one obowiązujące regulacje z 5.07.1996 r.

Zasady i warunki wykonywania zawodu.

Zasady i warunki wykonywania zawodów 
pielęgniarki i położnej, w tym kwalifikacje, obowiązki i 
etykę zawodową określa ustawa z dnia 5 lipca 1996 r. o 
zawodach pielęgniarki i położnej (Dz.U.01.57.602 z późn. 
zm.).

Wykonywanie zawodu pielęgniarki polega na 
udzielaniu przez osobę posiadającą wymagane 
kwalifikacje, potwierdzone odpowiednimi dokumentami, 
świadczeń zdrowotnych, a w szczególności: 
• świadczeń pielęgnacyjnych, 
• zapobiegawczych, 
• diagnostycznych, 
• leczniczych, 
• rehabilitacyjnych oraz z zakresu promocji zdrowia 
(art.4, ust.1 ww. ustawy).

Pielęgniarka  uzyskuje  kwalifikacje  zawodowe  po 
ukończeniu szkoły pielęgniarskiej.

Szkołą pielęgniarską w rozumieniu ustawy jest, 
prowadząca kształcenie w zawodzie pielęgniarki 
(art.7, ust.2 i art.8, ust.1 ustawy): 
• szkoła pomaturalna, po ukończeniu której 
absolwent uzyskuje tytuł zawodowy pielęgniarki  
• wyższa szkoła zawodowa, po ukończeniu której 
absolwent uzyskuje tytuł zawodowy licencjata 
pielęgniarstwa 
• szkoła wyższa, prowadząca kształcenie w formie 
studiów magisterskich lub studiów wyższych 
zawodowych po ukończeniu której absolwent 
uzyskuje tytuł zawodowy magistra pielęgniarstwa.

Pielęgniarka  i  położna  po  ukończeniu  szkoły 
pomaturalnej 

w 

celu 

uzyskania 

prawa 

wykonywania  zawodu  zobowiązane  są  do 
odbycia  12-miesięcznego  stażu  podyplomowego 
w  zakładzie  opieki  zdrowotnej  (art.9,  ust.1  ww. 
ustawy). 

Organizacja  i  zapewnienie  odbycia  stażu 
podyplomowego dla osób mających stałe miejsce 
zamieszkania 

na 

obszarze 

województwa, 

absolwentów  szkół  pielęgniarskich  i  szkół 
położnych, zamierzających wykonywać zawód na 
obszarze 

Rzeczypospolitej 

Polskiej, 

jest 

zadaniem  marszałka  województwa  z  zakresu 
administracji rządowej (art.9, ust.2 ww. ustawy)

 

Zawód  pielęgniarki  i  położnej  może  wykonywać 

osoba  posiadająca  prawo  wykonywania  zawodu 
stwierdzone  przez  okręgową  radę  pielęgniarek  i 
położnych 

(art.11, 

ust.1 

ustawy). 

Prawo  wykonywania  zawodu  pielęgniarki  lub 
odpowiednio  zawodu  położnej  uzyskuje  osoba, 
która: 

•posiada obywatelstwo polskie, 
•posiada dyplom ukończenia polskiej szkoły 
pielęgniarskiej lub odpowiednio polskiej szkoły 
położnych bądź uzyskany w innym państwie dyplom 
uznany w Rzeczypospolitej Polskiej za równorzędny, 
zgodnie z odrębnymi przepisami, 
•odbyła wymagany staż podyplomowy, 
•posiada pełną zdolność do czynności prawnych, 
•posiada stan zdrowia pozwalający na wykonywanie 
zawodu.

 Zasady wykonywania zawodu pielęgniarki i położnej, 
będące jednocześnie obowiązkami, określa Ustawa z dnia 5 
lipca 1996 r. o zawodach pielęgniarki i położnej 
(Dz.U.01.57.602 z późn. zm.): 
• pielęgniarka, położna wykonuje zawód zgodnie z aktualną 
wiedzą medyczną, dostępnymi jej metodami i środkami, 
zgodnie z zasadami etyki zawodowej oraz ze szczególną 
starannością (art.18 ustawy), 
• pielęgniarka, położna ma obowiązek udzielić pomocy w 
każdym przypadku niebezpieczeństwa utraty życia, 
poważnego uszczerbku na zdrowiu pacjenta, zgodnie z 
posiadanymi kwalifikacjami zawodowymi (art.19 ustawy), 
• pielęgniarka, położna ma obowiązek poinformować 
pacjenta o jego prawach (art.20 ustawy), 
• pielęgniarka, położna ma obowiązek do zachowania w 
tajemnicy informacji związanych z pacjentem, a uzyskanych 
w związku z wykonywaniem zawodu (art.21, ust.1 ustawy), 
• pielęgniarka, położna zobowiązana jest do wykonywania 
zleceń lekarskich odnotowanych w dokumentacji medycznej 
(art.22, ust.1 ustawy).

Co to jest KRASzM ? I co robi ? 

KRASzM – jest to Krajowa Rada Akredytacyjna 
Szkolnictwa Medycznego. 
Akredytacja (z 

franc

. 

accréditer - "upełnomocnić") - 

ogólnie: udzielenie 

pełnomocnictwa

. Jest to 

postępowanie, w którym upoważniona jednostka wydaje 
formalne oświadczenie, że organizacja lub osoba są 
kompetentne do wykonywania określonych zadań. Wiąże 
się to z inspekcją dotyczącą jakości usług wykonywanych 
przez akredytowaną osobę lub organizację. W Polsce 
upoważnioną jednostką akredytującą laboratoria oraz 
różne podmioty gospodarcze i instytucje inspekcyjne jest 
Polskie Centrum Akredytacji. Akredytacją uczelni 
wyższych zajmuje się 

Państwowa Komisja Akredytacyjna 

oraz komisje środowiskowe - przykładem jest komisja dla 
kierunków ekonomicznych - Komisja Akredytacyjna 
Fundacji Promocji i Akredytacji Kierunków 
Ekonomicznych.

Zadania KRASzM:

Zgodnie z art. 8a ust. 6 ustawy z dnia 5 lipca 1996 r. o 
zawodach pielęgniarki i położnej /Dz.U. z 2001 r. Nr 57, 
poz. 602 z późn. zm./, do zadań Krajowej Rady należy: 

•

ocena, czy szkoła wyższa ubiegająca się o akredytację 
spełnia standardy kształcenia, w tym wymogi 
programowe określone odrębnymi przepisami,

•

bieżąca ocena spełniania przez szkoły standardów 
kształcenia, w szczególności poprzez wizytację szkół i 
analizę wyników nauczania,

•

występowanie do ministra właściwego do spraw 
zdrowia z wnioskami o wydanie akredytacji lub jej 
cofnięcie w przypadku niespełniania standardów 
kształcenia.

SCHEMAT PROCESU AKREDYTACJI 

Uczelnia prowadząca kształcenie pielęgniarek lub 

położnych 

WNIOSEK 

Minister właściwy do spraw Zdrowia 

Krajowa Rada Akredytacyjna Szkolnictwa Medycznego 

ROZPATRZENIE WNIOSKU 

(wniosek jest rozpatrywany na najbliższym posiedzeniu 

KRASzM)

OCENA PRZEPROWADZONA PRZEZ KRASZM – WIZYTACJA

Wizytację przeprowadzają nauczyciele akademiccy kształcący 

pielęgniarki i położne, w wizytacji nie uczestniczą osoby będące 

pracownikami uczelni, w której przeprowadzana jest wizytacja. W trakcie 

wizytacji szkoła zobowiązana jest do udostępnienia wszelkich 

dokumentów i udzielania wyjaśnień w sprawach objętych celem wizytacji. 

Ocena spełniania standardów kształcenia obejmuje w szczególności: 

• realizację programu
• dokumentacje przebiegu studiów
• bazę materialną uczelni, w tym wyposażenie niezbędnego do realizacji 

założonych celów kształcenia

• kwalifikacje kadry do prowadzenia zajęć teoretycznych, praktycznych i 

praktyk zawodowych objętych programem kształcenia

• wyniki nauczania
• osiągnięcia uczelni. 

POSTĘPOWANIE PO WIZYTACYJNE

Zespół sporządza protokół, zawierający informacje dotyczące 

przeprowadzonych czynności, dokonanej oceny spełniania 

standardów kształcenia oraz zaleceń powizytacyjnych. Protokół 

jest przedstawiany na najbliższym posiedzeniu KRASzM oraz 

przekazywany uczelni w celu odniesienia się do uwag zespołu 

wizytującego. Na podstawie zgromadzonej dokumentacji 

Krajowa rada w głosowaniu jawnym podejmuje uchwałę o 

pozytywnym lub negatywnym zaopiniowaniu wniosku. Uchwała 

przekazywana jest ministrowi właściwemu do spraw Zdrowia. 

WNIOSKUJE KRASZM W SPRAWIE UDZIELENIA 

AKREDYTACJI 

W FORMIE UCHWAŁY 

DECYZJA I CERTYFIKAT POTWIERDZAJĄCY UZYSKANIE 

AKREDYTACJI, WYDANY PRZEZ MINISTRA ZDROWIA.