Metody badawcze
Metody badawcze
stosowane w
stosowane w
epidemiologii
epidemiologii
Justyna Kłoda
Justyna Kłoda
Bożena Szpak
Bożena Szpak
Ewelina Śliwa
Ewelina Śliwa
Magdalena Traczewska
Magdalena Traczewska
Metody badawcze
Metody badawcze
stosowane w
stosowane w
epidemiologii
epidemiologii
Justyna Kłoda
Justyna Kłoda
Bożena Szpak
Bożena Szpak
Ewelina Śliwa
Ewelina Śliwa
Magdalena Traczewska
Magdalena Traczewska
Podział metod
Podział metod
stosowanych w
stosowanych w
epidemiologii
epidemiologii
Metoda opisowa
Metoda opisowa
Metoda obserwacyjna
Metoda obserwacyjna
(analityczna, porównawcza)
(analityczna, porównawcza)
Metoda doświadczalna
Metoda doświadczalna
(eksperymentalna)
(eksperymentalna)
Metoda opisowa
Metoda opisowa
Jest to metoda badania
Jest to metoda badania
częstości i
częstości i
rozpowszechniania
rozpowszechniania
chorób, zgonów i
chorób, zgonów i
inwalidztwa lub innych
inwalidztwa lub innych
zjawisk zdrowotnych.
zjawisk zdrowotnych.
Metoda opisowa cd
Metoda opisowa cd
Jest to metoda epidemiologiczna, która
Jest to metoda epidemiologiczna, która
służy epidemiologom za narzędzie
służy epidemiologom za narzędzie
wstępnej eliminacji i ograniczenia
wstępnej eliminacji i ograniczenia
zakresu możliwych ewentualności.
zakresu możliwych ewentualności.
Polega ona na opisie badanego zjawiska
Polega ona na opisie badanego zjawiska
zdrowotnego pod kątem wybranych
zdrowotnego pod kątem wybranych
cech, których liczbę i rodzaj ustala
cech, których liczbę i rodzaj ustala
epidemiolog w zależności od badanego
epidemiolog w zależności od badanego
zjawiska i konkretnego celu, któremu
zjawiska i konkretnego celu, któremu
dana analiza służy.
dana analiza służy.
Metoda opisowa cd
Metoda opisowa cd
Jest wiele cech, które mogą być
Jest wiele cech, które mogą być
wykorzystywane w epidemiologii opisowej.
wykorzystywane w epidemiologii opisowej.
Najpowszechniej stosowane grupy to cechy
Najpowszechniej stosowane grupy to cechy
opisujące:
opisujące:
osoby
osoby
, u których badane zjawisko nastąpiło
, u których badane zjawisko nastąpiło
lub zostało stwierdzone: wiek, płeć, zawód,
lub zostało stwierdzone: wiek, płeć, zawód,
wykształcenie itp..
wykształcenie itp..
czas,
czas,
w którym badane zjawisko zdrowotne
w którym badane zjawisko zdrowotne
wystąpiło lub zostało stwierdzone: rok, pora
wystąpiło lub zostało stwierdzone: rok, pora
roku, miesiąc, dzień, godzina.
roku, miesiąc, dzień, godzina.
miejsce
miejsce
, w którym badane zjawisko wystąpiło
, w którym badane zjawisko wystąpiło
lub zostało stwierdzone: kraj, dzielnica, itp.
lub zostało stwierdzone: kraj, dzielnica, itp.
Metoda opisowa cd.
Metoda opisowa cd.
Posługując się umiejętnie
Posługując się umiejętnie
metodami epidemiologii opisowej
metodami epidemiologii opisowej
można sformułować wstępne
można sformułować wstępne
hipotezy, znacznie zawężające
hipotezy, znacznie zawężające
zasięg dociekań umożliwiające
zasięg dociekań umożliwiające
pogłębienie badań w oparciu o
pogłębienie badań w oparciu o
metody epidemiologii analitycznej
metody epidemiologii analitycznej
i doświadczalnej.
i doświadczalnej.
Metoda obserwacyjna
Metoda obserwacyjna
(analityczna,
(analityczna,
porównawcza)
porównawcza)
Metoda
Metoda
retrospektywna
retrospektywna
Metoda
Metoda
prospektywna
prospektywna
Epidemiologia analityczna
Epidemiologia analityczna
Jest to metoda weryfikacji
Jest to metoda weryfikacji
hipotez dotyczących
hipotez dotyczących
związków przyczynowych
związków przyczynowych
Epidemiologia analityczna
Epidemiologia analityczna
Jest to metoda weryfikacji hipotez
Jest to metoda weryfikacji hipotez
na temat domniemanych
na temat domniemanych
czynników przyczynowych w
czynników przyczynowych w
powstaniu procesu chorobowego.
powstaniu procesu chorobowego.
Schemat badania polega na
Schemat badania polega na
określeniu różnic w częstości
określeniu różnic w częstości
wystąpienia danej choroby
wystąpienia danej choroby
Badania retrospektywne i
Badania retrospektywne i
prospektywne
prospektywne
Posługujemy się nimi w metodzie
Posługujemy się nimi w metodzie
analitycznej gdy chcemy
analitycznej gdy chcemy
zweryfikować hipotezę, iż badany
zweryfikować hipotezę, iż badany
czynnik jest przyczyną danego
czynnik jest przyczyną danego
schorzenia.
schorzenia.
Przykład
Przykład
Weźmy pod uwagę palenie papierosów
Weźmy pod uwagę palenie papierosów
i raka płuc
i raka płuc
.
.
Badania retrospektywne:
Badania retrospektywne:
grupa badana to osoby z rakiem oskrzeli
grupa badana to osoby z rakiem oskrzeli
grupa kontrolna to osoby zdrowe
grupa kontrolna to osoby zdrowe
Badamy częstość palenia.
Badamy częstość palenia.
Badanie prospektywne:
Badanie prospektywne:
grupa badana to palacze
grupa badana to palacze
grupa kontrolna to osoby niepalące
grupa kontrolna to osoby niepalące
Badamy gdzie będzie więcej raka płuc.
Badamy gdzie będzie więcej raka płuc.
Badanie
Badanie
doświadczalne(epidemiologic
doświadczalne(epidemiologic
zne)
zne)
Polega na celowym i kontrolowanym sterowaniu
Polega na celowym i kontrolowanym sterowaniu
jedn
jedn
ą
ą
i określon
i określon
ą
ą
cech
cech
ą
ą
–przyczyną, co pozwala
–przyczyną, co pozwala
badającemu dokładnie i w miarodajny sposób
badającemu dokładnie i w miarodajny sposób
oceniać oddziaływanie tej cechy na wybrane
oceniać oddziaływanie tej cechy na wybrane
funkcje zdrowotne organizmu.
funkcje zdrowotne organizmu.
Badanie epidemiologiczne różnią się od
Badanie epidemiologiczne różnią się od
doświadczeń laboratoryjnych (prowadzonych w
doświadczeń laboratoryjnych (prowadzonych w
specjalnych ,sztucznych warunkach ) tym, że
specjalnych ,sztucznych warunkach ) tym, że
przeprowadzane są na dużej,
przeprowadzane są na dużej,
odpowiednio
odpowiednio
dobranej populacji ludzi żyjących w naturalnych
dobranej populacji ludzi żyjących w naturalnych
dla siebie warunkach. Tak dobraną grupę
dla siebie warunkach. Tak dobraną grupę
badaną i kontrolna nazywa się
badaną i kontrolna nazywa się
kohorta
kohorta
.
.
Cechą charakterystyczna
Cechą charakterystyczna
planowanych badań
planowanych badań
doświadczalnych jest
doświadczalnych jest
:
:
celowy dobór osób do grupy
celowy dobór osób do grupy
badanej i do grupy kontrolnej,
badanej i do grupy kontrolnej,
zastosowanie –placebo – lub
zastosowanie –placebo – lub
innych działań maskujących w
innych działań maskujących w
grupie kontrolnej,
grupie kontrolnej,
zastosowanie tzw. ślepej próby lub
zastosowanie tzw. ślepej próby lub
jeszcze lepiej tzw. podwójnie
jeszcze lepiej tzw. podwójnie
ślepej próby
ślepej próby
Cechą badaną
Cechą badaną
w metodzie
w metodzie
doświadczalnej
doświadczalnej
może być
może być
nowy lek, szczepionka ,zabieg
nowy lek, szczepionka ,zabieg
lekarski
lekarski
określone zjawisko fizjologiczne
określone zjawisko fizjologiczne
Podobieństwa i różnice pomiędzy
Podobieństwa i różnice pomiędzy
badaniami prospektywnymi i
badaniami prospektywnymi i
eksperemetalnymi
eksperemetalnymi
Badanie prospektywne
Badanie prospektywne
: punktem wyjścia są
: punktem wyjścia są
dwie grupy , z których jedna jest utworzona z
dwie grupy , z których jedna jest utworzona z
osób wykazujących cechy X (np.. Palenie
osób wykazujących cechy X (np.. Palenie
papierosów) a druga charakteryzuje się jej
papierosów) a druga charakteryzuje się jej
brakiem. Obie grupy obserwowane są
brakiem. Obie grupy obserwowane są
równolegle przez ustalony okres czasu pod
równolegle przez ustalony okres czasu pod
kątem występowania określonej jednostki
kątem występowania określonej jednostki
chorobowej (rak oskrzeli).
chorobowej (rak oskrzeli).
Badanie eksperymentalne
Badanie eksperymentalne
:są dwie
:są dwie
identyczne grupy i celowo jedną z nich
identyczne grupy i celowo jedną z nich
obarczamy występowaniem cechy X (dajemy
obarczamy występowaniem cechy X (dajemy
papierosy i każemy palić). Po czasie
papierosy i każemy palić). Po czasie
porównujemy dwie grupy.
porównujemy dwie grupy.
Dziękujemy za uwagę
Dziękujemy za uwagę