ENCYKLOPEDIA PRAWA

Prowadzący: dr Wojciech Gliniecki

WYKŁAD 10 i 11

Elementy prawa administracyjnego

Dwa rozumienia pojęcia „administracja”:

1) jedna z podstawowych dziedzin działalności państwowej

polegającej na zarządzaniu,

2) ogół organów państwowych zajmujących się

administrowaniem.

Administracją jest wszystko, co nie jest ustawodawstwem i

wymiarem sprawiedliwości (pozostała część działalności

państwowej).

Prawo administracyjne – zespół norm regulujących:

- strukturę i kompetencje organów administracji publicznej

(rządowej i samorządowej),

- stosunki prawne powstające w toku wykonawczo-

zarządzającej działalności tych organów.

Przepisy tworzące prawo administracyjne dzielą

się na:

1) przepisy odnoszące się do struktury organów

administracyjnych,

2) przepisy regulujące tok działania organów

administracyjnych,

3) przepisy odnoszące się do sposobu załatwiania

poszczególnych rodzajów spraw.

ORGANY ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ

Działalność administracyjną prowadzą organy administracji

publicznej:

- organy administracji rządowej,

- organy administracji samorządowej.

Podział organów administracji:

1) Organy kolegialne

(np. Rada Ministrów)

i jednoosobowe

(np.

minister)

.

2) Organy centralne i terenowe:

Organy centralne – organy administracji, które obejmują swoim

działaniem teren całego kraju, zgodnie z przyznanymi im w

konstytucji i w ustawach kompetencjami (np. Główny Urząd

Statystyczny).

Organy terenowe – organy administracji, których kompetencje

rozciągają się jedynie na określoną część terytorium państwa,

odpowiadającą z reguły jednostce podziału administracyjnego (np.

wojewódzki inspektor ochrony środowiska).

3) Organy o kompetencji ogólnej i szczególnej:

Organy kompetencji ogólnej – organy zajmujące się zarządzaniem

wszystkimi lub przynajmniej większą ilością dziedzin życia na danym

terenie (np. wojewoda).

Organy kompetencji szczególnej – organy, którym podlega tylko

jedna dziedzina zarządu państwowego (np. minister
sprawiedliwości).

STOSUNEK ADMINISTRACYJNY:

Stosunek administracyjnoprawny – stosunek

społeczny uregulowany przez przepisy prawa

administracyjnego.

Cechy stosunku administracyjnoprawnego:

1) Jedną ze stron stosunku jest zawsze organ administracji

publicznej wyposażony w uprawnienia władcze tzw.

imperium, w konsekwencji:

- jest to stosunek nierównorzędny, gdzie jedna ze stron w

określonym stopniu i zakresie jest podporządkowana drugiej,

która sama określa prawa i obowiązki stron stosunku,

- brak charakterystycznej dla prawa cywilnego równorzędności

podmiotów.

2) Przedmiotem stosunku administracyjnego są jedynie

sprawy należące do kompetencji organów administracji

państwowej.

3) Stosunki administracyjnoprawne powstają najczęściej z

mocy aktów administracyjnych pomiędzy organem

wydającym akt i adresatem aktu. Ponadto,

stosunki administracyjnoprawne nawiązują się:

- z mocy samego prawa,

- na skutek zgłoszenia obywatela pod adresem organu

roszczenia o określone zachowanie się.

PRAWNE FORMY DZIAŁANIA ADMINISTRACJI:

a) Stanowienie przepisów prawnych (tzw. aktów

administracyjnych ogólnych):

- o rodzaju aktów prawnych oraz o zakresie spraw

regulowanych za ich pośrednictwem decydują przepisy

określające kompetencje organu,

- Rada Ministrów i ministrowie wydają rozporządzenia.

b) Wydawanie aktów administracyjnych:

- stanowi on podstawową formę prawną działania

administracji,

- kończy postępowanie administracyjne i stanowi

załatwienie wniosku zainteresowanej osoby lub

instytucji.

c) Zawieranie porozumień administracyjnych:

- występuje między organami, które nie są sobie

podporządkowane (brak służbowej podległości),

- przydatne, gdy w grę wchodzi podjęcie i prowadzenie

wspólnej działalności organizatorskiej określonej

prawem administracyjnym,

- może być zawarte tylko w sprawach objętych

kompetencjami stron porozumienia i regulowanych

prawem administracyjnym.

d) Zawieranie umów:

- wykorzystywana jako jedna z form działalności organów

administracyjnych,

- jej istotą jest porozumienie dwóch lub więcej stron, które

są wobec siebie równorzędne,

e) Prowadzenie działalności społeczno-

organizatorskiej:

- stanowi przejaw tzw. działalności w formach

niewładczych,

- polega na organizowaniu działalności ludzi za pomocą

namowy, perswazji i innych środków oddziaływania.

f) Wykonywanie czynności materialno-

technicznych:

- obejmuje wszelkie czynności faktyczne organu

administracyjnego i jego funkcjonariuszy wykonywane w

toku urzędowania,

- posiada charakter pomocniczy w stosunku do właściwych

czynności organu,

- musi opierać się na podstawie prawnej,

- istnieją dwie grupy przedmiotowych czynności:



czynności dokonywane wewnątrz organu

(np. sporządzenie

sprawozdania, protokołu)

,



czynności, z którymi organ administracyjny występuje na

zewnątrz

(np. czynności egzekucyjne)

.

AKT ADMINISTRACYJNY

Akt administracyjny – wydawany w

postępowaniu administracyjnym jednostronny

władczy akt woli organu administracji publicznej,

rozstrzygający w całości lub części konkretną

sprawę co do istoty, skierowany do oznaczonego

adresata.

Elementy aktu administracyjnego:

1) oznaczenie organu administracyjnego i stron,

2) treść aktu,

3) powołanie podstawy prawnej,

4) uzasadnienie faktyczne i prawne,

5) data,

6) pouczenie o prawie wniesienia odwołania lub złożenia

skargi do sądu administracyjnego,

7) podpis i stanowisko urzędowe urzędnika.

Charakterystyczne cechy aktu

administracyjnego:

1) Jest wydawany przez organ administracji publicznej,

rządowej lub samorządowej.

2) Przy wydawaniu aktu administracyjnego organ korzysta

z posiadanych uprawnień władczych

(imperium), występując w stosunku do adresata

aktu jako ośrodek władzy, a nie równorzędny partner.

3) Akt administracyjny jest zdarzeniem prawnym,

ponieważ nakłada na adresata określone obowiązki lub

przyznaje uprawnienia, powodując powstanie, zmianę

lub zniesienie stosunku prawnego.

PODZIAŁ AKTÓW ADMINISTRACYJNYCH

1) Akty zewnętrzne i wewnętrzne:

Akty zewnętrzne – akty, które organ administracji publicznej

kieruje do innego adresata niż podległy organ

administracyjny.

Akty wewnętrzne – akty kierowane przez organ

administracyjny (nadrzędny) do innego organu

administracyjnego (podległego).

2) Akty deklaratywne i konstytutywne:

Akt deklaratywny – ustala w sposób wiążący, że w danej

sytuacji wynikają z ustawy dla adresata obowiązki i prawa,

sam jednak tych praw i obowiązków nie tworzy.

Akt konstytutywny – tworzy, zmienia lub uchyla stosunki

prawne, a skutki prawne następują z mocy aktu

administracyjnego opartego na ustawie.

3) Akty pozytywne i negatywne:

Akt pozytywny – akt załatwiający sprawę zgodnie z

przedstawionym wnioskiem.

Akt negatywny – akt, który odmawia całkowicie lub częściowo

żądaniu strony.

WAŻNOŚĆ AKTU ADMINISTRACYJNEGO:

Przesłanki ważności aktu administracyjnego –

wszystkie wymagania stawiane przez ustawy i wydane

na ich podstawie akty prawne.

1) Akt administracyjny może zostać wydany wyłącznie na

podstawie ustawy lub aktów wykonawczych.

2) Akt administracyjny powinien pochodzić od właściwego

organu i mieścić się w granicach jego kompetencji.

3) Akt administracyjny w wielu przypadkach może być wydany

tylko po przeprowadzeniu określonego przez przepisy prawne

postępowania i przy zachowaniu pewnych wymagań

formalnych.

Wadliwy akt administracyjny – akt, przy którego

wydaniu nie zostały dochowane przewidziane przez

prawo wymagania.

Rodzaje wad:

1) wada nieistotna – naruszenie przez akt

administracyjny przepisu o charakterze porządkowym,

który nie powoduje żadnych ujemnych skutków dla aktu,

lecz uzasadnia jedynie ewentualną odpowiedzialność

służbową pracownika państwowego, który taki akt

wydał.

2) wada istotna:

„Art. 156. § 1. Organ administracji publicznej stwierdza

nieważność decyzji, która:

1) wydana została z naruszeniem przepisów o właściwości,

2) wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym

naruszeniem prawa,

3) dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją

ostateczną,

4) została skierowana do osoby nie będącej stroną w sprawie,

5) była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma

charakter trwały,

6) w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą,

7) zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa.

§ 2. Nie stwierdza się nieważności decyzji z przyczyn

wymienionych w § 1 pkt 1, 3, 4 i 7, jeżeli od dnia jej

doręczenia lub ogłoszenia upłynęło dziesięć lat, a także gdy

decyzja wywołała nieodwracalne skutki prawne.”.

Każdy akt administracyjny jest chroniony domniemaniem

ważności aż do momentu formalnego uchylenia, co ma

na celu zapobieżenie samowolnej ocenie aktu przez

zainteresowane podmioty co do jego wykonalności.

„Art. 159. § 1. Organ administracji publicznej, właściwy w

sprawie stwierdzenia nieważności decyzji, wstrzyma z urzędu

lub na żądanie strony wykonanie decyzji, jeżeli zachodzi

prawdopodobieństwo, że jest ona dotknięta jedną z wad

wymienionych w art. 156 § 1.”.

Organ nadrzędny uchylając akt administracyjny decyduje o

tym, czy był on nieważny:

- od chwili wydania (ex tunc): od początku nie wywoływał

żadnych skutków prawnych,

- od chwili uchylenia (ex nunc).

POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE

Postępowanie administracyjne – tok

czynności organu administracyjnego i stron,

zmierzający do wydania aktu

administracyjnego.

Rodzaje postępowań administracyjnych:

A. Postępowanie administracyjne ogólne,

B. Postępowania administracyjne szczególne

(np. postępowanie egzekucyjne, postępowanie

podatkowe, postępowanie w sprawach patentowych,

postępowanie przed Prezesem Urzędu Ochrony

Konkurencji i Konsumentów).

Ad A

Postępowanie administracyjne ogólne –

podstawowy rodzaj postępowania organów

administracji państwowej.

Podstawowym aktem prawnym regulującym zasady, formy i tryb

postępowania administracyjnego jest Kodeks postępowania

administracyjnego z dnia 14 czerwca 1960 r. (tekst jednolity: Dz. U.

z 2000 r., Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.).

Zasady postępowania administracyjnego:

1) Zasada praworządności – ustalenie przez organ

administracji publicznej zdolności prawnej do prowadzenia

postępowania w danej sprawie oraz zastosowanie przepisów

prawa materialnego i przepisów prawa procesowego przy

rozpoznaniu i rozstrzygnięciu sprawy.

„Art. 6. Organy administracji publicznej działają na podstawie

przepisów prawa.”

2) Zasada prawdy obiektywnej – ciążący na organie

administracyjnym prowadzącym postępowanie

obowiązek dążenia do możliwie najwierniejszego

odtworzenia rzeczywistego stanu faktycznego, na

podstawie którego ma nastąpić wydanie decyzji.

„Art. 7. W toku postępowania organy administracji publicznej

stoją na straży praworządności i podejmują wszelkie kroki

niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz

do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i

słuszny interes obywateli.”.

3) Zasada udziału stron w postępowaniu –

postępowanie administracyjne toczy się przy aktywnym

udziale zainteresowanych treścią przyszłej decyzji stron.

„Art. 10. § 1. Organy administracji publicznej obowiązane są

zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium

postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwić im

wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów

oraz zgłoszonych żądań.

§ 2. Organy administracji publicznej mogą odstąpić od zasady

określonej w § 1 tylko w przypadkach, gdy załatwienie sprawy

nie cierpi zwłoki ze względu na niebezpieczeństwo dla życia lub

zdrowia ludzkiego albo ze względu na grożącą niepowetowaną

szkodę materialną.”.

4) Zasada uwzględniania z urzędu interesu

społecznego i słusznego interesu stron –

organ administracyjny powinien mieć na uwadze interes

społeczny, jednakże nie może dopuścić do naruszenia

słusznego interesu uczestnika postępowania.

Słuszny interes strony – interes strony, który nie koliduje z

przepisami prawa i zasadami współżycia społecznego.

5) Zasada pogłębiania zaufania:

„Art. 8. Organy administracji publicznej obowiązane są prowadzić

postępowanie w taki sposób, aby pogłębiać zaufanie obywateli

do organów Państwa oraz świadomość i kulturę prawną
obywateli.”.

6) Zasada udzielania informacji:

„Art. 9. Organy administracji publicznej są obowiązane do

należytego i wyczerpującego informowania stron o

okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą

mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących

przedmiotem postępowania administracyjnego. Organy

czuwają nad tym, aby strony i inne osoby uczestniczące w

postępowaniu nie poniosły szkody z powodu nieznajomości

prawa, i w tym celu udzielają im niezbędnych wyjaśnień i

wskazówek.”.

7) Zasada przekonywania:

„Art. 11. Organy administracji publicznej powinny wyjaśniać

stronom zasadność przesłanek, którymi kierują się przy

załatwieniu sprawy, aby w ten sposób w miarę możności

doprowadzić do wykonania przez strony decyzji bez potrzeby
stosowania środków przymusu.”

.

8) Zasada szybkości i prostoty postępowania:

„Art. 12. § 1. Organy administracji publicznej powinny działać w

sprawie wnikliwie i szybko, posługując się możliwie

najprostszymi środkami prowadzącymi do jej załatwienia.

§ 2. Sprawy, które nie wymagają zbierania dowodów, informacji

lub wyjaśnień, powinny być załatwione niezwłocznie. ”.

9) Zasada ugodowego załatwiania spraw:

„Art. 13 § 1. Sprawy, w których uczestniczą strony o spornych

interesach, mogą być załatwiane w drodze ugody

sporządzonej przed organem administracji publicznej (ugoda

administracyjna).

§ 2. Organ administracji publicznej, przed którym toczy się

postępowanie w sprawie, powinien w tych przypadkach

podejmować czynności skłaniające strony do zawarcia
ugody.”

.

10) Zasada pisemności:

„Art. 14 § 1. Sprawy należy załatwiać w formie pisemnej.

§ 2. Sprawy mogą być załatwiane ustnie, gdy przemawia za tym

interes strony, a przepis prawny nie stoi temu na

przeszkodzie. Treść oraz istotne motywy takiego załatwienia

powinny być utrwalone w aktach w formie protokołu lub
podpisanej przez stronę adnotacji. ”

.

11) Zasada dwuinstancyjności:

„Art. 15. Postępowanie administracyjne jest dwuinstancyjne.”

.

12) Zasada trwałości decyzji:

„Art. 16 § 1. Decyzje, od których nie służy odwołanie w

administracyjnym toku instancji, są ostateczne. Uchylenie lub

zmiana takich decyzji, stwierdzenie ich nieważności oraz

wznowienie postępowania może nastąpić tylko w

przypadkach przewidzianych w kodeksie lub w ustawach

szczególnych.

§ 2. Decyzje mogą być zaskarżane do sądu administracyjnego z

powodu ich niezgodności z prawem, na zasadach i w trybie
określonych w odrębnych ustawach”

.

13) Zasada kontroli społecznej nad postępowaniem

administracyjnym – wynika z zainteresowania

społeczeństwa w ścisłym przestrzeganiu prawa przy

wydawaniu decyzji administracyjnych oraz eliminacją

wszelkich przejawów naruszania praworządności.

Przebieg postępowania administracyjnego:

Wszczęcie postępowania administracyjnego następuje:

- z urzędu,

- na wniosek strony.

Właściwość organów:

a) rzeczowa – odpowiada na pytanie, jaki rodzaj spraw należy

do danego organu.

Właściwość rzeczową organu administracji publicznej ustala się

według przepisów o zakresie jego działania.

b) miejscowa – odpowiada na pytanie, który z organów

danego rodzaju i szczebla w Polsce jest kompetentny w

załatwianej sprawie.

Właściwość miejscową organu administracji publicznej ustala się:

- w sprawach dotyczących nieruchomości - według miejsca jej

położenia,

- w sprawach dotyczących prowadzenia zakładu pracy - według

miejsca, w którym zakład pracy jest, był lub ma być

prowadzony,

- w innych sprawach - według miejsca zamieszkania (siedziby) w

kraju, a w braku zamieszkania w kraju - według miejsca

pobytu strony lub jednej ze stron; jeżeli żadna ze stron nie ma

w kraju zamieszkania (siedziby) lub pobytu - według miejsca

ostatniego ich zamieszkania (siedziby) lub pobytu w kraju.

- jeżeli nie można ustalić właściwości miejscowej w sposób

wskazany powyżej, sprawa należy do organu właściwego dla

miejsca, w którym nastąpiło zdarzenie powodujące wszczęcie

postępowania, albo w razie braku ustalenia takiego miejsca -

do organu właściwego dla obszaru dzielnicy Śródmieście w m.

st. Warszawie.

(art. 21 k.p.a.)

O wszczęciu postępowania należy zawiadomić wszystkie

osoby będące stronami w sprawie.

Strona – każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku

dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu

ze względu na swój interes prawny lub obowiązek.

Stronami mogą być:

- osoby fizyczne,

- osoby prawne,

- jednostki nie posiadające osobowości prawnej (gdy chodzi

o państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne i

organizacje społeczne).

Strona może działać przez pełnomocnika, chyba że charakter

czynności wymaga jej osobistego działania.

Organizacja społeczna może w sprawie dotyczącej innej osoby

występować z żądaniem:

- wszczęcia postępowania,

- dopuszczenia jej do udziału w postępowaniu,

jeżeli jest to uzasadnione celami statutowymi tej organizacji i

gdy przemawia za tym interes społeczny.

Organizacja społeczna uczestniczy w postępowaniu na prawach

strony.

Udostępnianie akt:

W każdym stadium postępowania organ administracji

publicznej obowiązany jest umożliwić stronie:

- przeglądanie akt sprawy

- sporządzanie z nich notatek i odpisów.

Strona może żądać:

- uwierzytelnienia sporządzonych przez siebie odpisów z akt

sprawy,

- wydania jej z akt sprawy uwierzytelnionych odpisów

o ile jest to uzasadnione ważnym interesem strony.

Uprawnienia strony w zakresie dostępu do akt nie mają

zastosowania do:

- akt sprawy, objętych ochroną tajemnicy państwowej,

- innych akt, które organ administracji publicznej wyłączy ze

względu na ważny interes państwowy.

Postępowanie dowodowe:

- jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do

wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem, w

szczególności dowodem mogą być:



dokumenty,



zeznania świadków,



opinie biegłych,



oględziny,

- organ administracji publicznej jest obowiązany w sposób

wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy, a

także ocenić na jego podstawie, czy dana okoliczność została

udowodniona,

- żądanie strony dotyczące przeprowadzenia dowodu należy

uwzględnić, jeżeli przedmiotem dowodu jest okoliczność mająca

znaczenie dla sprawy,

- strona powinna być zawiadomiona o miejscu i terminie

przeprowadzenia dowodu ze świadków, biegłych lub oględzin

przynajmniej na siedem dni przed terminem.

Rozprawa:

Organ administracji publicznej przeprowadzi w rozprawę,

gdy:

- zapewni to przyspieszenie lub uproszczenie postępowania,

- zapewni to osiągnięcie celu wychowawczego,

- wymaga tego przepis prawa,

- zachodzi potrzeba uzgodnienia interesów stron,

- jest to potrzebne dla wyjaśnienia sprawy przy udziale świadków

lub biegłych albo w drodze oględzin.

Termin rozprawy powinien być tak wyznaczony, aby doręczenie wezwań

oraz ogłoszenie o rozprawie nastąpiły przynajmniej na siedem dni

przed rozprawą.

Na rozprawie strony mogą:

- składać wyjaśnienia,

- zgłaszać żądania, propozycje i zarzuty,

- przedstawiać dowody na ich poparcie,

- wypowiadać się co do wyników postępowania dowodowego.

Terminy załatwiania spraw:

Organy administracji publicznej obowiązane są załatwiać

sprawy bez zbędnej zwłoki.

1) niezwłocznie – sprawy, które mogą być rozpatrzone w oparciu

o dowody przedstawione przez stronę łącznie z

żądaniem wszczęcia postępowania lub w oparciu o fakty i

dowody powszechnie znane albo znane z urzędu organowi,

przed którym toczy się postępowanie, bądź możliwe do

ustalenia na podstawie danych, którymi rozporządza ten

organ,

2) nie później niż w ciągu miesiąca od dnia wszczęcia

postępowania – sprawy wymagające postępowania

wyjaśniającego,

3) nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia

postępowania – sprawy szczególnie skomplikowane,

4) w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania – w

postępowaniu odwoławczym.

Decyzja administracyjna:

Decyzja administracyjna – akt administracyjny

rozstrzygający sprawę, kończący postępowanie w danej

instancji.

- gdy postępowanie z jakiejkolwiek przyczyny stało się

bezprzedmiotowe, organ administracji publicznej wydaje

decyzję o umorzeniu postępowania,

- organ administracji publicznej może umorzyć postępowanie,

jeżeli wystąpi o to strona, na której żądanie postępowanie

zostało wszczęte, a nie sprzeciwiają się temu inne strony

oraz gdy nie jest to sprzeczne z interesem społecznym,

- jeżeli przepis prawa uzależnia wydanie decyzji od zajęcia

stanowiska przez inny organ (wyrażenia opinii lub zgody albo

wyrażenia stanowiska w innej formie), decyzję wydaje się po

zajęciu stanowiska przez ten organ,

Decyzja posiada formę pisemną i powinna zawierać

następujące elementy:

1) oznaczenie organu administracji publicznej,

2) datę wydania,

3) oznaczenie strony lub stron,

4) powołanie podstawy prawnej,

5) rozstrzygnięcie,

6) uzasadnienie faktyczne i prawne,

7) pouczenie, czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie,

8) podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska

służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji.

9) pouczenie o dopuszczalności wniesienia powództwa lub

skargi

(decyzja, w stosunku do której może być wniesione

powództwo do sądu powszechnego lub skarga do sądu

administracyjnego),

10) inne składniki określone przepisami szczególnymi.

Uzasadnienie faktyczne decyzji w szczególności powinno

wskazywać:

- fakty, które organ uznał za udowodnione,

- dowody, na których się oparł,

- przyczyny, z powodu których innym dowodom odmówił

wiarogodności i mocy dowodowej.

Uzasadnienie prawne decyzji powinno zawierać:

- wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji, z przytoczeniem

przepisów prawa.

Sytuacje, w których można odstąpić od uzasadnienia decyzji:

- gdy uwzględnia ona w całości żądanie strony (nie dotyczy to

jednak decyzji rozstrzygających sporne interesy stron oraz

decyzji wydanych na skutek odwołania),

- gdy z dotychczasowych przepisów ustawowych wynikała

możliwość zaniechania lub ograniczenia uzasadnienia ze

względu na interes bezpieczeństwa Państwa lub porządek

publiczny.

Rygor natychmiastowej wykonalności:

Decyzji, od której służy odwołanie, może być nadany rygor

natychmiastowej wykonalności, gdy jest to niezbędne:

- ze względu na ochronę zdrowia lub życia ludzkiego,

- dla zabezpieczenia gospodarstwa narodowego przed ciężkimi

stratami,

- ze względu na inny interes społeczny,

- ze względu na wyjątkowo ważny interes strony (organ

administracji publicznej może w drodze postanowienia

zażądać od strony stosownego zabezpieczenia).

Postanowienia:

Postanowienie – akt administracyjny służący załatwianiu

poszczególnych spraw cząstkowych, nasuwających się w

toku postępowania administracyjnego, który nie dotyczy

istoty rozpatrywanej sprawy i nie kończy postępowania.

Środki odwoławcze:

1) odwołanie,

2) zażalenie,

3) wniosek o wznowienie postępowania.

Ad 1)

- od decyzji wydanej w pierwszej instancji służy stronie

odwołanie tylko do jednej instancji.

- właściwy do rozpatrzenia odwołania jest organ wyższego

stopnia, chyba że ustawa przewiduje inny organ

odwoławczy,

Organami wyższego stopnia są:



w stosunku do organów jednostek samorządu terytorialnego -

samorządowe kolegia odwoławcze, chyba że ustawy szczególne

stanowią inaczej,



w stosunku do wojewodów - właściwi w sprawie ministrowie,



w stosunku do organów administracji publicznej innych niż określone

powyżej - odpowiednie organy nadrzędne lub właściwi ministrowie, a

w razie ich braku - organy państwowe sprawujące nadzór nad ich

działalnością,



w stosunku do organów organizacji społecznych - odpowiednie

organy wyższego stopnia tych organizacji, a w razie ich braku - organ

państwowy sprawujący nadzór nad ich działalnością.

- odwołanie nie wymaga szczegółowego uzasadnienia,

wystarczy, jeżeli z odwołania wynika, że strona nie jest

zadowolona z decyzji,

- odwołanie wnosi się do właściwego organu

odwoławczego za pośrednictwem organu, który wydał

decyzję, w terminie czternastu dni od dnia doręczenia

decyzji stronie, a gdy decyzja została ogłoszona ustnie -

od dnia jej ogłoszenia stronie.

- przed upływem terminu do wniesienia odwołania decyzja

nie ulega wykonaniu, a wniesienie odwołania w terminie

wstrzymuje wykonanie decyzji za wyjątkiem

następujących sytuacji:



decyzji został nadany rygor natychmiastowej wykonalności,



decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu z mocy

ustawy,



decyzja jest zgodna z żądaniem wszystkich stron.

- organ administracji publicznej, który wydał decyzję,

może wydać nową decyzję, w której uchyli lub zmieni

zaskarżoną decyzję:



jeżeli odwołanie wniosły wszystkie strony, a organ który wydał

decyzję uzna, że to odwołanie zasługuje w całości na

uwzględnienie,



gdy odwołanie wniosła jedna ze stron, a pozostałe strony

wyraziły zgodę na uchylenie lub zmianę decyzji zgodnie z

żądaniem odwołania.

- organ odwoławczy wydaje decyzję, w której:



utrzymuje w mocy zaskarżoną decyzję albo



uchyla zaskarżoną decyzję w całości albo w części i w tym

zakresie orzeka co do istoty sprawy albo



uchyla zaskarżoną decyzję i umarza postępowanie pierwszej

instancji albo



umarza postępowanie odwoławcze.

Organ odwoławczy może uchylić zaskarżoną decyzję w całości

i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia przez

organ pierwszej instancji, gdy rozstrzygnięcie sprawy wymaga

uprzedniego przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w

całości lub w znacznej części. Przekazując sprawę organ ten

może wskazać, jakie okoliczności należy wziąć pod uwagę przy

ponownym rozpatrzeniu sprawy.

- organ odwoławczy nie może wydać decyzji na niekorzyść

strony odwołującej się (zakaz reformationis in peius),

chyba że zaskarżona decyzja rażąco narusza prawo lub

rażąco narusza interes społeczny.

Ad 2)

- zażalenie przysługuje stronom od zapadających w toku

postępowania postanowień, ale tylko w przypadkach

wskazanych w ustawie,

- postanowienie, na które nie służy zażalenie, strona może

zaskarżyć tylko w odwołaniu od decyzji,

- zażalenia wnosi się w terminie siedmiu dni od dnia

doręczenia postanowienia stronie, a gdy postanowienie

zostało ogłoszone ustnie - od dnia jego ogłoszenia

stronie,

- wniesienie zażalenia nie wstrzymuje wykonania

postanowienia, jednakże organ administracji publicznej,

który wydał postanowienie, może wstrzymać jego

wykonanie, gdy uzna to za uzasadnione.

Ad 3)

W sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się

postępowanie, jeżeli:

1) dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy

okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe,

2) decyzja wydana została w wyniku przestępstwa,

3) decyzja wydana została przez pracownika lub organ

administracji publicznej, który podlega wyłączeniu,

4) strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu,

5) wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne

lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji, nie

znane organowi, który wydał decyzję,

6) decyzja wydana została bez uzyskania wymaganego prawem

stanowiska innego organu,

7) zagadnienie wstępne zostało rozstrzygnięte przez właściwy

organ lub sąd odmiennie od oceny przyjętej przy wydaniu

decyzji,

8) decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub

orzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone lub

zmienione.

Postępowanie może być wznowione:

- z przyczyn określonych w pkt 1 i 2:



również przed stwierdzeniem sfałszowania dowodu lub popełnienia

przestępstwa orzeczeniem sądu lub innego organu, jeżeli

sfałszowanie dowodu lub popełnienie przestępstwa jest oczywiste, a

wznowienie postępowania jest niezbędne dla uniknięcia

niebezpieczeństwa dla życia lub zdrowia ludzkiego albo poważnej

szkody dla interesu społecznego,



gdy postępowanie przed sądem lub innym organem nie może być

wszczęte na skutek upływu czasu lub z innych przyczyn określonych

w przepisach prawa,

- gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego

z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą, na

podstawie którego została wydana decyzja.

Wznowienie postępowania następuje:

- z urzędu,

- na żądanie strony.

Podanie o wznowienie postępowania wnosi się do organu

administracji publicznej, który wydał w sprawie decyzję w

pierwszej instancji, w terminie jednego miesiąca od dnia,

w którym strona dowiedziała się o okoliczności

stanowiącej podstawę do wznowienia postępowania.

Wznowienie postępowania następuje w drodze

postanowienia.

Organem administracji publicznej właściwym w sprawie

wydania:

- postanowienia w przedmiocie wznowienia postępowania,

- decyzji odmawiającej wznowienia postępowania,

jest organ, który wydał w sprawie decyzję w ostatniej

instancji.

Sądowa kontrola decyzji administracyjnych:

- skarga na decyzję administracyjną może zostać

wniesiona do sądu administracyjnego przez:



każdego, kto ma w tym interes prawny,



prokuratora,



Rzecznika Praw Obywatelskich,



organizację społeczną w zakresie jej statutowej działalności,

w sprawach dotyczących interesów prawnych innych

osób, jeżeli brała udział w postępowaniu administracyjnym.



inny podmiot, któremu ustawy przyznają prawo do wniesienia

skargi,

- skargę można wnieść po wyczerpaniu środków

zaskarżenia, jeżeli służyły one skarżącemu w

postępowaniu przed organem właściwym w sprawie,

chyba że skargę wnosi prokurator lub Rzecznik Praw

Obywatelskich,

Wyczerpanie środków zaskarżenia – sytuacja, w której stronie nie

przysługuje żaden środek zaskarżenia, taki jak zażalenie, odwołanie

lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, przewidziany w ustawie.

- skargę wnosi się w terminie trzydziestu dni od dnia

doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie,

- stronami w postępowaniu toczącym się przed sądem

administracyjnym są skarżący oraz organ administracji

publicznej,

- sąd administracyjny może w określonych przypadkach

wstrzymać wykonanie zaskarżonej decyzji,

- sąd rozstrzyga sprawę wyrokiem po zamknięciu rozprawy na

podstawie akt sprawy,

- sąd uwzględniając skargę na decyzję lub postanowienie:



uchyla decyzję lub postanowienie w całości albo w części, gdy

stwierdzi:



naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik

sprawy,



naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania,



inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć

istotny wpływ na wynik sprawy,



stwierdza nieważność decyzji lub postanowienia w całości lub

w części, jeżeli zachodzą przyczyny określone w art. 156

Kodeksu postępowania administracyjnego lub w innych

przepisach;



stwierdza wydanie decyzji lub postanowienia z naruszeniem

prawa, jeżeli zachodzą przyczyny określone w Kodeksie

postępowania administracyjnego lub w innych przepisach,

- od wydanego przez wojewódzki sąd administracyjny

wyroku lub postanowienia kończącego postępowanie w

sprawie przysługuje skarga kasacyjna do Naczelnego

Sądu Administracyjnego, chyba że przepis szczególny

stanowi inaczej,

- skargę kasacyjną może złożyć:



strona,



prokurator,



Rzecznik Praw Obywatelskich

po doręczeniu im odpisu orzeczenia z uzasadnieniem.

Skargi i wnioski:

Skargi i wnioski stanowią środek nadzoru społecznego nad

działalnością organów administracji państwowej.

Nikt nie może być narażony na jakikolwiek uszczerbek lub

zarzut z powodu złożenia skargi lub wniosku albo z

powodu dostarczenia materiału do publikacji o

znamionach skargi lub wniosku, jeżeli działał w

granicach prawem dozwolonych.

Organ właściwy do załatwienia skargi lub wniosku powinien

załatwić skargę lub wniosek bez zbędnej zwłoki, nie

później jednak niż w ciągu miesiąca,

- przedmiotem skargi może być każdy wywołujący

niezadowolenie przejaw działalności konkretnego organu

administracji, a w szczególności:



zaniedbanie lub nienależyte wykonywanie zadań przez

właściwe organy albo przez ich pracowników,



naruszenie praworządności lub interesów skarżących,



przewlekłe lub biurokratyczne załatwianie spraw,

- przedmiotem wniosku jest ulepszenie działania organów

administracji publicznej bez związku z konkretnymi

uprawnieniami, a w szczególności sprawy:



ulepszenia organizacji,



wzmocnienia praworządności,



usprawnienia pracy,



zapobiegania nadużyciom,



ochrony własności,



lepszego zaspokajania potrzeb ludności.