background image

 

 

ZAKAŻENIA W CZASIE 

CIĄŻY I PORODU

ZAKAŻENIA W CZASIE 

CIĄŻY I PORODU

Klinika Ginekologii II 

Katedry Ginekologii i 

Położnictwa

Beata Ciszko

Klinika Ginekologii II 

Katedry Ginekologii i 

Położnictwa

Beata Ciszko

background image

 

 

W okresie przedporodowym 

jajo płodowe za 

pośrednictwem matki może 

zostać zakażone przez 

wirusy, bakterie, krętki lub 

pierwotniaki. W okresie 

okołoporodowym dominują 

zakażenia bakteryjne.

W okresie przedporodowym 

jajo płodowe za 

pośrednictwem matki może 

zostać zakażone przez 

wirusy, bakterie, krętki lub 

pierwotniaki. W okresie 

okołoporodowym dominują 

zakażenia bakteryjne.

background image

 

 

Drogi zakażenia można sklasyfikować 

wg częstości występowania zakażenia:

- wstępujące – po pęknięciu pęcherza 

płodowego lub rzadko – przy 

zachowanym pęcherzu;

- zakażenia drogą krwi przez łożysko w  

  przypadku matczynej wiremii, 

bakteriemii lub parazytemii;

- zstępujące zakażenie z jajowodu.

Drogi zakażenia można sklasyfikować 

wg częstości występowania zakażenia:

- wstępujące – po pęknięciu pęcherza 

płodowego lub rzadko – przy 

zachowanym pęcherzu;

- zakażenia drogą krwi przez łożysko w  

  przypadku matczynej wiremii, 

bakteriemii lub parazytemii;

- zstępujące zakażenie z jajowodu.

background image

 

 

Los zakażonego jaja płodowego zależy 

przede wszystkim od czasu zakażenia. 

Szczególnie w okresie blastocysty (3 – 

4 tydzień ciąży) i w okresie 

zarodkowym (5 – 14 tydzień ciąży) o 

skutkach decyduje czas zakażenia a 

nie rodzaj drobnoustroju.

Występują znaczne różnice w 

stopniach uszkodzenia płodu, aż do 

klinicznie zdrowych dzieci.

Los zakażonego jaja płodowego zależy 

przede wszystkim od czasu zakażenia. 

Szczególnie w okresie blastocysty (3 – 

4 tydzień ciąży) i w okresie 

zarodkowym (5 – 14 tydzień ciąży) o 

skutkach decyduje czas zakażenia a 

nie rodzaj drobnoustroju.

Występują znaczne różnice w 

stopniach uszkodzenia płodu, aż do 

klinicznie zdrowych dzieci.

background image

 

 

EMBRIOPATIE SĄ SWOISTE 

DLA MOMENTU ZAKAŻENIA, 

A NIE DLA RODZAJU 

DROBNOUSTROJU!!!

EMBRIOPATIE SĄ SWOISTE 

DLA MOMENTU ZAKAŻENIA, 

A NIE DLA RODZAJU 

DROBNOUSTROJU!!!

background image

 

 

W okresie płodowym (od 3 

miesiąca ciąży do porodu) rozwija 

się u płodu  zdolność do reakcji 

obronnych. Powoduje to typowe 

dla drobnoustroju zmiany 

morfologiczne (stan zapalny) i 

czynnościowe (zaburzenia 

rozwoju)

W okresie płodowym (od 3 

miesiąca ciąży do porodu) rozwija 

się u płodu  zdolność do reakcji 

obronnych. Powoduje to typowe 

dla drobnoustroju zmiany 

morfologiczne (stan zapalny) i 

czynnościowe (zaburzenia 

rozwoju)

background image

 

 

FETOPATIE STANOWIĄ 

ZRÓŻNICOWANY OBRAZ 

CHOROBOWY TYPOWY DLA 

PRZYCZYNY ZAKAŻENIA!!!

FETOPATIE STANOWIĄ 

ZRÓŻNICOWANY OBRAZ 

CHOROBOWY TYPOWY DLA 

PRZYCZYNY ZAKAŻENIA!!!

background image

 

 

Kliniczne znaczenie mają późne następstwa 

zakażeń przedporodowych, które mogą 

ujawnić się nawet w czasie późniejszego 

dzieciństwa:

Zaburzenia wzrostu i rozwoju.

Uszkodzenia słuchu, od osłabienia do 

głuchoty.

Cukrzyca młodocianych i ewentualnie inne 

zaburzenia regulacji przemiany materii.

Kliniczne znaczenie mają późne następstwa 

zakażeń przedporodowych, które mogą 

ujawnić się nawet w czasie późniejszego 

dzieciństwa:

Zaburzenia wzrostu i rozwoju.

Uszkodzenia słuchu, od osłabienia do 

głuchoty.

Cukrzyca młodocianych i ewentualnie inne 

zaburzenia regulacji przemiany materii.

background image

 

 

Zwiększona zapadalność na pewne 

schorzenia, jak np. nawracające 

biegunki, nawracające choroby dróg 

oddechowych.

Prawdopodobnie hepatoma i inne 

nowotwory.

Zwiększona zapadalność na pewne 

schorzenia, jak np. nawracające 

biegunki, nawracające choroby dróg 

oddechowych.

Prawdopodobnie hepatoma i inne 

nowotwory.

background image

 

 

Najważniejsze spośród 

przedporodowych zakażeń 

są znane pod akronimem 

TORCH

Najważniejsze spośród 

przedporodowych zakażeń 

są znane pod akronimem 

TORCH

background image

 

 

   

T = toksoplazmoza                          

pierwotniak

O = other (inne – kiła, listerioza)            

bakterie

R = różyczka                                           wirus

C = cytomegalia                                      wirus

H = herpes simplex                                 wirus

H = hepatitis                                            

wirus

H = HIV                                                   wirus

T = toksoplazmoza                          

pierwotniak

O = other (inne – kiła, listerioza)            

bakterie

R = różyczka                                           wirus

C = cytomegalia                                      wirus

H = herpes simplex                                 wirus

H = hepatitis                                            

wirus

H = HIV                                                   wirus

background image

 

 

PRZEDPORODOWE 

ZAKAŻENIE RÓŻYCZKĄ

PRZEDPORODOWE 

ZAKAŻENIE RÓŻYCZKĄ

• W 1941 roku australijski okulista Gregg 

opisał po raz pierwszy u noworodka zespół 
wad wrodzonych , które wiązał z zakażeniem 
różyczką podczas ciąży (zespół Gregga).

• Typowa embriopatia różyczkowa występuje w 

przypadkach zakażeń przed 16 tygodniem 
ciąży. Częstość uszkodzeń płodu zależy 
głównie od momentu zakażenia.

• W 1941 roku australijski okulista Gregg 

opisał po raz pierwszy u noworodka zespół 
wad wrodzonych , które wiązał z zakażeniem 
różyczką podczas ciąży (zespół Gregga).

• Typowa embriopatia różyczkowa występuje w 

przypadkach zakażeń przed 16 tygodniem 
ciąży. Częstość uszkodzeń płodu zależy 
głównie od momentu zakażenia.

background image

 

 

      

Enders – Ruckle przyjmuje:

Moment zakażenia różyczką   i                   

względna częstość uszkodzeń płodu (%)

 1 miesiąc ciąży -                                             

                   ~ 50

 2 miesiąc ciąży -                                             

                     ~  25                                          

     

 3 miesiąc ciąży -                                             

                      ~ 15

 4 miesiąc  ciąży -                                            

                      ~  7 – 10

 

Enders – Ruckle przyjmuje:

Moment zakażenia różyczką   i                   

względna częstość uszkodzeń płodu (%)

 1 miesiąc ciąży -                                             

                   ~ 50

 2 miesiąc ciąży -                                             

                     ~  25                                          

     

 3 miesiąc ciąży -                                             

                      ~ 15

 4 miesiąc  ciąży -                                            

                      ~  7 – 10

 

background image

 

 

Objawy kliniczne:

Objawy kliniczne:

• Klasyczna embriopatia różyczkowa:

• - wady słuchu (głuchota wewnętrzna, 

często częściowa)

• - wady wzroku ( zaćma, mikroftalmia)

• - wady serca i naczyń

• - wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrostu 

płodu

• - psychoruchowe zaburzenia rozwoju 

(często z mikrocefalią)

• - uszkodzenia zębów mlecznych 

(hipoplazje, aplazje).

• Klasyczna embriopatia różyczkowa:

• - wady słuchu (głuchota wewnętrzna, 

często częściowa)

• - wady wzroku ( zaćma, mikroftalmia)

• - wady serca i naczyń

• - wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrostu 

płodu

• - psychoruchowe zaburzenia rozwoju 

(często z mikrocefalią)

• - uszkodzenia zębów mlecznych 

(hipoplazje, aplazje).

background image

 

 

Najczęstsze wady 

narządowe w embriopatii 

różyczkowej dotyczą słuchu, 

wzroku i serca.

Najczęstsze wady 

narządowe w embriopatii 

różyczkowej dotyczą słuchu, 

wzroku i serca.

background image

 

 

• Poszerzony zespół różyczkowy dotyczy 

przypadków późnego zakażenia płodu lub 

uogólnieniem zakażenia i utrzymywaniem 

się wirusa w ciągu 1r.ż.

• W zespole tym występują objawy 

wskazując na uogólnienie zakażenia:

   - wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrostu 

płodu

   - hepatosplenomegalia z żółtaczką lub bez
   - wysypka grudkowo – plamista, 

sinawoczerwona, przypominająca czarną 

jagodę ( :blueberry muffin”)

   - małopłytkowość

• Poszerzony zespół różyczkowy dotyczy 

przypadków późnego zakażenia płodu lub 

uogólnieniem zakażenia i utrzymywaniem 

się wirusa w ciągu 1r.ż.

• W zespole tym występują objawy 

wskazując na uogólnienie zakażenia:

   - wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrostu 

płodu

   - hepatosplenomegalia z żółtaczką lub bez
   - wysypka grudkowo – plamista, 

sinawoczerwona, przypominająca czarną 

jagodę ( :blueberry muffin”)

   - małopłytkowość

background image

 

 

• - zmiany kostne, np. zaburzenia 

uwapnienia nasad kości długich

• - uszkodzenie mięśnia sercowego 

(ewentualnie także wrodzone 
zwężenia zastawek aorty)

• - jaskra
• - uszkodzenia nerek (np. zwężenie 

tętnic nerkowych).

• - zmiany kostne, np. zaburzenia 

uwapnienia nasad kości długich

• - uszkodzenie mięśnia sercowego 

(ewentualnie także wrodzone 
zwężenia zastawek aorty)

• - jaskra
• - uszkodzenia nerek (np. zwężenie 

tętnic nerkowych).

background image

 

 

Warunkiem 

przedporodowego 

uszkodzenia płodu jest 

wiremia u ciężarnej, która z 

reguły występuje podczas 

pierwszego zakażenia.

Warunkiem 

przedporodowego 

uszkodzenia płodu jest 

wiremia u ciężarnej, która z 

reguły występuje podczas 

pierwszego zakażenia.

background image

 

 

PROFILAKTYKA

PROFILAKTYKA

• Od 1989 roku do kalendarza 

szczepień wprowadzono sczepienie 
przeciwko różyczce, któremu 
poddawane są dziewczęta w wieku 
12lat.

• Od 1989 roku do kalendarza 

szczepień wprowadzono sczepienie 
przeciwko różyczce, któremu 
poddawane są dziewczęta w wieku 
12lat.

background image

 

 

Każda kobieta, która 

chorowała na różyczkę, lub 

była szczepiona przeciw 

różyczce, jest długotrwale 

uodporniona. Ta odporność 

w czasie ciąży chroni także 

płód. Zaleca się czynne 

uodpornienie dziewczynek 

przed okresem pokwitania. 

Każda kobieta, która 

chorowała na różyczkę, lub 

była szczepiona przeciw 

różyczce, jest długotrwale 

uodporniona. Ta odporność 

w czasie ciąży chroni także 

płód. Zaleca się czynne 

uodpornienie dziewczynek 

przed okresem pokwitania.

 

background image

 

 

Jednak nie jest pewne czy 

szczepienia ochronne 

działają wystarczająco 

długo, aby w okresie 

dojrzałości płciowej jeszcze 

stanowić skuteczną 

ochronę. 

Jednak nie jest pewne czy 

szczepienia ochronne 

działają wystarczająco 

długo, aby w okresie 

dojrzałości płciowej jeszcze 

stanowić skuteczną 

ochronę.

 

background image

 

 

Zatem lepiej byłoby młode 

kobiety, które nie chorowały na 

różyczkę (ujemne badania 

serologiczne) szczepić przed 

ciążą. Dlatego wśród badań 

wykonywanych przed 

planowaną ciążą należałoby 

wykonać także test na 

obecność przeciwciał przeciw 

różyczce.

Zatem lepiej byłoby młode 

kobiety, które nie chorowały na 

różyczkę (ujemne badania 

serologiczne) szczepić przed 

ciążą. Dlatego wśród badań 

wykonywanych przed 

planowaną ciążą należałoby 

wykonać także test na 

obecność przeciwciał przeciw 

różyczce.

background image

 

 

U każdej ciężarnej, która 

miała kontakt z różyczką, 

powinien być określony 

stopień uodpornienia. Do 

tego celu służą badania 

serologiczne:

U każdej ciężarnej, która 

miała kontakt z różyczką, 

powinien być określony 

stopień uodpornienia. Do 

tego celu służą badania 

serologiczne:

background image

 

 

Stwierdzenie obecności 

przeciwciał w klasie IgG 

przeciw różyczce (test 

zahamowania 

hemaglutynacji > 1:16) 

oznacza istnienie ochrony 

immunologicznej dla matki i 

płodu.

Stwierdzenie obecności 

przeciwciał w klasie IgG 

przeciw różyczce (test 

zahamowania 

hemaglutynacji > 1:16) 

oznacza istnienie ochrony 

immunologicznej dla matki i 

płodu.

background image

 

 

Brak przeciwciał przeciw różyczce lub 

test zahamowania hemaglutynacji < 

1:32 zmusza do podania domięśniowo 

10 ml hiperimmunoglobuliny przeciw 

różyczce (najpóźniej do 7 dni po 

kontakcie z różyczką). Albo do 

wykonania badania kontrolnego mniej 

więcej po 10 dniach :

Brak przeciwciał przeciw różyczce lub 

test zahamowania hemaglutynacji < 

1:32 zmusza do podania domięśniowo 

10 ml hiperimmunoglobuliny przeciw 

różyczce (najpóźniej do 7 dni po 

kontakcie z różyczką). Albo do 

wykonania badania kontrolnego mniej 

więcej po 10 dniach :

background image

 

 

zwiększenie miana (> 2stopnie)            

                   

lub stwierdzenie swoistych dla różyczki 

                                              

przeciwciał IgM = świeże zakażenie  

                                                          

W przypadku ciąży poniżej 17 hbd 

należy 

rozważyć jej przerwanie.

zwiększenie miana (> 2stopnie)            

                   

lub stwierdzenie swoistych dla różyczki 

                                              

przeciwciał IgM = świeże zakażenie  

                                                          

W przypadku ciąży poniżej 17 hbd 

należy 

rozważyć jej przerwanie.

background image

 

 

miano pozostaje niskie          

         ↓

        brak zakażenia

miano pozostaje niskie          

         ↓

        brak zakażenia

background image

 

 

Po wystąpieniu wiremii (wysypka) 

podanie immunoglobuliny nie ma 

sensu.

Jeśli podczas ciąży w pierwszym 

badaniu stwierdzimy wysokie 

miano przeciwciał w klasie IgG, np. 

1:512, to możliwe jest świeże 

zakażenie. Należy wykonać 

kontrolne badanie po 7 – 10 

dniach.

 

Po wystąpieniu wiremii (wysypka) 

podanie immunoglobuliny nie ma 

sensu.

Jeśli podczas ciąży w pierwszym 

badaniu stwierdzimy wysokie 

miano przeciwciał w klasie IgG, np. 

1:512, to możliwe jest świeże 

zakażenie. Należy wykonać 

kontrolne badanie po 7 – 10 

dniach.

 

background image

 

 

W trudnych przypadkach 

zaleca się oznaczanie miana 

przeciwciał IgM we krwi 

płodu pobranej drogą 

kordocentezy między 22 a 

24 tygodniem ciąży.

W trudnych przypadkach 

zaleca się oznaczanie miana 

przeciwciał IgM we krwi 

płodu pobranej drogą 

kordocentezy między 22 a 

24 tygodniem

 

ciąży.

background image

 

 

CYTOMEGALIA:

CYTOMEGALIA:

• W 1904 roku po raz pierwszy opisano 

uogólnioną postać cytomegalii u 
noworodka. Wirus cytomegalii (wirus 
DNA!) często powoduje zakażenia 
utajone, tzn. pozostaje saprofitem 
komórek zakażonego organizmu. 
Podczas ciąży oznacza to ryzyko w 
pewnych warunkach powtórnego 
zakażenia płodu.

• W 1904 roku po raz pierwszy opisano 

uogólnioną postać cytomegalii u 
noworodka. Wirus cytomegalii (wirus 
DNA!) często powoduje zakażenia 
utajone, tzn. pozostaje saprofitem 
komórek zakażonego organizmu. 
Podczas ciąży oznacza to ryzyko w 
pewnych warunkach powtórnego 
zakażenia płodu.

background image

 

 

CYTOMEGALIA WYSTĘPUJE 

CZĘŚCIEJ NIŻ JEST 

ROZPOZNAWANA. 

CYTOMEGALIA

 

WYSTĘPUJE

 

CZĘŚCIEJ

 

NIŻ

 

JEST

 

ROZPOZNAWANA

background image

 

 

Większość zakażonych 

noworodków (~ 90%) nie 

wykazuje klinicznych objawów 

choroby. Opisano występujące 

później zahamowanie rozwoju 

umysłowego i zaburzenia 

słuchu.

Tylko u około 10% tych dzieci 

występują lżejsze lub cięższe 

objawy uszkodzenia wirusem 

cytomegalii:

Większość zakażonych 

noworodków (~ 90%) nie 

wykazuje klinicznych objawów 

choroby. Opisano występujące 

później zahamowanie rozwoju 

umysłowego i zaburzenia 

słuchu.

Tylko u około 10% tych dzieci 

występują lżejsze lub cięższe 

objawy uszkodzenia wirusem 

cytomegalii:

background image

 

 

Małogłowie, zapalenie mózgu i opon 

mózgowo rdzeniowych, zwapnienia w 

mózgu.

Powiększenie wątroby i śledziony, 

niedokrwistość.

Wewnątrzmaciczne zahamowanie 

wzrostu płodu, rumień małopłytkowy.

Śródmiąższowe zapalenia płuc, 

zapalenie mięśnia sercowego.

Małogłowie, zapalenie mózgu i opon 

mózgowo rdzeniowych, zwapnienia w 

mózgu.

Powiększenie wątroby i śledziony, 

niedokrwistość.

Wewnątrzmaciczne zahamowanie 

wzrostu płodu, rumień małopłytkowy.

Śródmiąższowe zapalenia płuc, 

zapalenie mięśnia sercowego.

background image

 

 

KLINICZNIE JAWNE 

ZAKAŻENIE CMV JEST 

RZADKIE, OBJAWY SĄ 

NIECHARAKTERYSTYCZNE I 

PRZEBIEG ZAKAŻENIA JEST 

PODOBNY DO INNYCH 

CHORÓB OKRSU 

NOWORODKOWEGO.

KLINICZNIE JAWNE 

ZAKAŻENIE CMV JEST 

RZADKIE, OBJAWY SĄ 

NIECHARAKTERYSTYCZNE I 

PRZEBIEG ZAKAŻENIA JEST 

PODOBNY DO INNYCH 

CHORÓB OKRSU 

NOWORODKOWEGO

.

background image

 

 

Z tego powodu wynikają 

przyczyny trudności 

diagnostycznych. 

Rokowanie jest 

niepomyślne; u dzieci, które 

przeżywają, często 

występuje opóźnienie 

rozwoju psychoruchowego i 

głuchota.

Z tego powodu wynikają 

przyczyny trudności 

diagnostycznych. 

Rokowanie jest 

niepomyślne; u dzieci, które 

przeżywają, często 

występuje opóźnienie 

rozwoju psychoruchowego i 

głuchota

.

background image

 

 

BADANIE 

WIRUSOLOGICZNE:

BADANIE 

WIRUSOLOGICZNE:

• Ze względu na niecharakterystyczny  

przebieg pewne rozpoznanie 
cytomegalii jest możliwe tylko dzięki 
badaniom wirusologicznym.

• Można próbować stwierdzić obecność 

wirusa w moczu, w wydzielinie z 
gardła, i szyjki macicy, a także w 
materiale z biopsji wątroby, nerek, 
płuc  i mózgu.

• Ze względu na niecharakterystyczny  

przebieg pewne rozpoznanie 
cytomegalii jest możliwe tylko dzięki 
badaniom wirusologicznym.

• Można próbować stwierdzić obecność 

wirusa w moczu, w wydzielinie z 
gardła, i szyjki macicy, a także w 
materiale z biopsji wątroby, nerek, 
płuc  i mózgu.

background image

 

 

Do chwili obecnej nie 

dysponujemy skuteczną 

profilaktyką i leczeniem, w 

rachubę wchodzi tylko leczenie 

objawowe (przetoczenie krwi, 

podanie ludzkiej gammaglobuliny, 

glikokortykosteroidoterapia).

Do chwili obecnej nie 

dysponujemy skuteczną 

profilaktyką i leczeniem, w 

rachubę wchodzi tylko leczenie 

objawowe (przetoczenie krwi, 

podanie ludzkiej gammaglobuliny, 

glikokortykosteroidoterapia).

background image

 

 

OSPA WIETRZNA I 

PÓŁPASIEC

OSPA WIETRZNA I 

PÓŁPASIEC

• Ospa wietrzna u  ciężarnej zdarza się 

względnie rzadko, jednak u nieodpornionej 
kobiety wiremia podczas zakażenia może 
przez łożysko prowadzić d zakażenia płodu.

• Dawniej uważano, że zakażenie w pierwszej 

połowie ciąży jest niegroźne, jednak w 
ostatnich latach opisano pojedyncze 
przypadki wrodzonego zespołu ospy 
wietrznej. Ryzyko uszkodzeń płodu ocenia się 
na 2%, przy czym chodzi głównie o 
niedorozwój kończyn i tułowia. 

• Ospa wietrzna u  ciężarnej zdarza się 

względnie rzadko, jednak u nieodpornionej 
kobiety wiremia podczas zakażenia może 
przez łożysko prowadzić d zakażenia płodu.

• Dawniej uważano, że zakażenie w pierwszej 

połowie ciąży jest niegroźne, jednak w 
ostatnich latach opisano pojedyncze 
przypadki wrodzonego zespołu ospy 
wietrznej. Ryzyko uszkodzeń płodu ocenia się 
na 2%, przy czym chodzi głównie o 
niedorozwój kończyn i tułowia. 

background image

 

 

Klinicznie większe znaczenie ma 

zakażenie przy końcu ciąży (5-30 

dni przed jej ukończeniem), 

ponieważ 25% noworodków 

występuje wysypka – zwykle 

łagodna, ze względu na obecność 

matczynych przeciwciał IgG.

Klinicznie większe znaczenie ma 

zakażenie przy końcu ciąży (5-30 

dni przed jej ukończeniem), 

ponieważ 25% noworodków 

występuje wysypka – zwykle 

łagodna, ze względu na obecność 

matczynych przeciwciał IgG.

background image

 

 

ZAGRAŻAJĄCĄ ŻYCIU 

NOWORODKA CHOROBĘ 

STANOWI ZAKAŻENIE 

WYSTĘPUJĄCE BEZPOŚREDNIO 

PRZED LUB PO UKOŃCZENIU 

CIĄŻY (OD 4 DNI PRZED DO 4 

DNI PO PORODZIE),

ZAGRAŻAJĄCĄ ŻYCIU 

NOWORODKA CHOROBĘ 

STANOWI ZAKAŻENIE 

WYSTĘPUJĄCE BEZPOŚREDNIO 

PRZED LUB PO UKOŃCZENIU 

CIĄŻY (OD 4 DNI PRZED DO 4 

DNI PO PORODZIE),

background image

 

 

Umieralność z powodu 

zakażenia w przypadku 

niepodania immunoglobuliny 

przeciw ospie wietrznej – 

półpaścowi wynosi około 30%, 

ponadto często występują 

resztkowe uszkodzenia 

neurologiczne.

Umieralność z powodu 

zakażenia w przypadku 

niepodania immunoglobuliny 

przeciw ospie wietrznej – 

półpaścowi wynosi około 30%, 

ponadto często występują 

resztkowe uszkodzenia 

neurologiczne.

background image

 

 

Postępowanie w przypadku 

kontaktu ciężarnej z osobą chorą 

na ospę wietrzną:

Ustalić stan odporności na wirus ospy 

wietrznej.

Jeśli występuje odporność, to zbędne 

jest jakiekolwiek postępowanie.

Jeśli brak jest odporności, należy w 

ciągu 72h od kontaktu podać 

immunoglobulinę przeciw ospie 

wietrznej – półpaścowi.

Postępowanie w przypadku 

kontaktu ciężarnej z osobą chorą 

na ospę wietrzną:

Ustalić stan odporności na wirus ospy 

wietrznej.

Jeśli występuje odporność, to zbędne 

jest jakiekolwiek postępowanie.

Jeśli brak jest odporności, należy w 

ciągu 72h od kontaktu podać 

immunoglobulinę przeciw ospie 

wietrznej – półpaścowi.

background image

 

 

Postępowanie w razie 

kontaktu ciężarnej z ospą 

wietrzną:

Postępowanie w razie 

kontaktu ciężarnej z ospą 

wietrzną:

• Do 20 hbd:
   Ryzyko wystąpienia wrodzonego  

zespołu ospy wietrznej wynosi 1,5%. 
Nie podaje się immunoglobuliny 
przeciw ospie wietrznej – półpaścowi. 
Należy udzielić wyjaśnień rodzicom.

• Do 20 hbd:
   Ryzyko wystąpienia wrodzonego  

zespołu ospy wietrznej wynosi 1,5%. 
Nie podaje się immunoglobuliny 
przeciw ospie wietrznej – półpaścowi. 
Należy udzielić wyjaśnień rodzicom.

background image

 

 

30 – 5 dni przed ukończeniem 

ciąży:

Noworodkowi podać 

immunoglobulinę przeciw ospie 

wietrznej – półpaścowi. Ten 

sposób postępowania jest 

uznawany za kontrowersyjny

.

30 – 5 dni przed ukończeniem 

ciąży:

Noworodkowi podać 

immunoglobulinę przeciw ospie 

wietrznej – półpaścowi. Ten 

sposób postępowania jest 

uznawany za kontrowersyjny

.

background image

 

 

Od 4 dni przed do 4 dni po 

ukończeniu ciąży:

Immunoglobulinę przeciw ospie 

wietrznej – półpaścowi podać 

matce oraz noworodkowi 

bezpośrednio po porodzie.

Od 4 dni przed do 4 dni po 

ukończeniu ciąży:

Immunoglobulinę przeciw ospie 

wietrznej – półpaścowi podać 

matce oraz noworodkowi 

bezpośrednio po porodzie.

background image

 

 

Dawkowanie immunoglobuliny 

przeciw ospie wietrznej - 

półpaścowi : 0,2 – 0,4 ml/kg mc. 

preparatu Varizellon lub 1mg.kg 

mc. preparatu Varidect. 

Konieczne jest izolowanie matki i 

dziecka!

Dawkowanie immunoglobuliny 

przeciw ospie wietrznej - 

półpaścowi : 0,2 – 0,4 ml/kg mc. 

preparatu Varizellon lub 1mg.kg 

mc. preparatu Varidect. 

Konieczne jest izolowanie matki i 

dziecka!

background image

 

 

OPRYSZCZKA ZWYKŁA 

(wirus DNA)

OPRYSZCZKA

 

ZWYKŁA 

(wirus DNA)

• Zakażenie może przebiegać 

bezobjawowo lub łagodnie (zmiany 
pęcherzykowe na skórze i błonach 
śluzowych), jednak możliwe są również 
ciężkie przebiegi (opryszczka oka, 
ośrodkowego układu nerwowego). Jako 
wirusy DNA mają skłonność do 
wywoływania zakażeń utajonych z 
okresowymi zaostrzeniami. 

• Zakażenie może przebiegać 

bezobjawowo lub łagodnie (zmiany 
pęcherzykowe na skórze i błonach 
śluzowych), jednak możliwe są również 
ciężkie przebiegi (opryszczka oka, 
ośrodkowego układu nerwowego). Jako 
wirusy DNA mają skłonność do 
wywoływania zakażeń utajonych z 
okresowymi zaostrzeniami. 

background image

 

 

Szczególnie niebezpieczne dla 

noworodka jest zakażenie rodzącej 

wirusem opryszczki płciowej, w 

pewnym stopniu niebezpieczne 

jest zakażenia matki lub położnej 

wirusem opryszczki wargowej.

Przedporodowe zakażenia 

powodujące poronienia lub wady 

wrodzone  wydają się rzadsze.

Szczególnie niebezpieczne dla 

noworodka jest zakażenie rodzącej 

wirusem opryszczki płciowej, w 

pewnym stopniu niebezpieczne 

jest zakażenia matki lub położnej 

wirusem opryszczki wargowej.

Przedporodowe zakażenia 

powodujące poronienia lub wady 

wrodzone  wydają się rzadsze.

background image

 

 

Rozpoznanie wirusa 

opryszczki zwykłej u matki:

Rozpoznanie wirusa 

opryszczki zwykłej u matki:

• U 0,1 – 0,5% wszystkich ciężarnych 

należy się liczyć z zakażeniem. Ciąża 
może uaktywnić zakażenie utajone. W 
większości przypadków   przebiega 
bezobjawowo, może jednak 
spowodować wystąpienie 
pęcherzyków  na błonach śluzowych 
lub skórze okolicy narządów 
płciowych. Zajęte okolice są bardzo 
bolesne.

• U 0,1 – 0,5% wszystkich ciężarnych 

należy się liczyć z zakażeniem. Ciąża 
może uaktywnić zakażenie utajone. W 
większości przypadków   przebiega 
bezobjawowo, może jednak 
spowodować wystąpienie 
pęcherzyków  na błonach śluzowych 
lub skórze okolicy narządów 
płciowych. Zajęte okolice są bardzo 
bolesne.

background image

 

 

!!!Każdy nawet najdrobniejszy, 

niepozorny pęcherzyk na 

narządach płciowych ciężarnej 

oznacza podczas porodu 

zagrożenie dla życia płodu. 

Przedwczesny odpływ płynu 

owodniowego sprzyja każdemu 

wstępującemu zakażeniu , 

zatem także wirusem 

opryszczki

.

!!!Każdy nawet najdrobniejszy, 

niepozorny pęcherzyk na 

narządach płciowych ciężarnej 

oznacza podczas porodu 

zagrożenie dla życia płodu. 

Przedwczesny odpływ płynu 

owodniowego sprzyja każdemu 

wstępującemu zakażeniu , 

zatem także wirusem 

opryszczki

.

background image

 

 

Rozpoznanie opryszczki u 

noworodka:

Rozpoznanie opryszczki u 

noworodka:

• Zakażenie wirusem HSV – 2 następuje 

wyłącznie drogą płciową, obecność 
przeciwciał przeciw HSV – 2 u 
noworodka przemawia za zakażeniem 
w okresie okołoporodowym.

• Tylko mniej więcej u 50% zakażonych 

noworodków   choroba przebiega z 
typowymi pęcherzykami. 

• Zakażenie wirusem HSV – 2 następuje 

wyłącznie drogą płciową, obecność 
przeciwciał przeciw HSV – 2 u 
noworodka przemawia za zakażeniem 
w okresie okołoporodowym.

• Tylko mniej więcej u 50% zakażonych 

noworodków   choroba przebiega z 
typowymi pęcherzykami. 

background image

 

 

Mogą one występować:

   albo miejscowo (na skórze, 

błonach śluzowych, na oczach) 

albo w postaci rozsianej (często z 

zajęciem narządów wewnętrznych, 

takich jak: wątroba, śledzona, 

szpik oraz ośrodkowy układ 

nerwowy.

 

Mogą one występować:

   albo miejscowo (na skórze, 

błonach śluzowych, na oczach) 

albo w postaci rozsianej (często z 

zajęciem narządów wewnętrznych, 

takich jak: wątroba, śledzona, 

szpik oraz ośrodkowy układ 

nerwowy.

 

background image

 

 

Najcięższe przypadki nie różnią się 

klinicznie od posocznicy u 

noworodka. Wskutek narastającej 

małopłytkowości mogą nawet 

spowodować zakończoną zgonem 

koagulopatię ze zużycia

.

Najcięższe przypadki nie różnią się 

klinicznie od posocznicy u 

noworodka. Wskutek narastającej 

małopłytkowości mogą nawet 

spowodować zakończoną zgonem 

koagulopatię ze zużycia

.

background image

 

 

Rozpoznanie ustalamy na 

podstawie:

Rozpoznanie ustalamy na 

podstawie:

Rozmazu cytologicznego (barwienie 

metodą Papanicolaou) z okolic narządów 

płciowych kobiety; wynik uzyskujemy po 

kilku godzinach;

Stwierdzenia obecności wirusa w płynie 

z podejrzanych pęcherzyków lub w 

materiale tkankowym, wynik po 1 – 2 

dniach;

Rozmazu cytologicznego (barwienie 

metodą Papanicolaou) z okolic narządów 

płciowych kobiety; wynik uzyskujemy po 

kilku godzinach;

Stwierdzenia obecności wirusa w płynie 

z podejrzanych pęcherzyków lub w 

materiale tkankowym, wynik po 1 – 2 

dniach;

background image

 

 

Rokowanie:

Rokowanie:

   Przedporodowe zakażenie wirusem 

opryszczki

                                ↓
                    poronienia w 30%

Opryszczka płciowa u ciężarnej przed 32 hbd. 
                                ↓
              W 10 % zakażenie noworodka

   

Przedporodowe zakażenie wirusem 
opryszczki

                                ↓
                    poronienia w 30%

Opryszczka płciowa u ciężarnej przed 32 hbd. 
                                ↓
              W 10 % zakażenie noworodka

background image

 

 

Opryszczka płciowa u rodzącej

 

w 40% zakażenie noworodka (po porodzie      

            

                                                                        

          drogą pochwową)

                                                                        

          nie występuje zakażenie noworodka 

(po 

                                                                        

          rozwiązaniu cięciem cesarskim),         

                                                                        

          najpóźniej do 4 godzin po odpłynięciu 

                                                                        

          płynu owodniowego

Opryszczka płciowa u rodzącej

 

w 40% zakażenie noworodka (po porodzie      

            

                                                                        

          drogą pochwową)

                                                                        

          nie występuje zakażenie noworodka 

(po 

                                                                        

          rozwiązaniu cięciem cesarskim),         

                                                                        

          najpóźniej do 4 godzin po odpłynięciu 

                                                                        

          płynu owodniowego

background image

 

 

Zakażenie noworodka wirusem opryszczki

w 50% objawy kliniczne

 

Kliniczne objawy zakażenia u noworodka

 

w 30% zejście śmiertelne

                                                                        

           w 30% ciężkie uszkodzenia 

                                                                        

            neurologiczne

Zakażenie noworodka wirusem opryszczki

w 50% objawy kliniczne

 

Kliniczne objawy zakażenia u noworodka

 

w 30% zejście śmiertelne

                                                                        

           w 30% ciężkie uszkodzenia 

                                                                        

            neurologiczne

background image

 

 

Profilaktyka i próby 

leczenia:

Profilaktyka i próby 

leczenia:

• Ponieważ brak jest skutecznego 

leczenia, największe znaczenie ma 
profilaktyka zakażeń noworodka.

• Do postępowania profilaktycznego 

należy:

• Ponieważ brak jest skutecznego 

leczenia, największe znaczenie ma 
profilaktyka zakażeń noworodka.

• Do postępowania profilaktycznego 

należy:

background image

 

 

Wczesne ustalenie rozpoznania 

i ścisła kontrola przebiegu 

opryszczki płciowej podczas 

ciąży. Szczególnie należy 

zwrócić uwagę, czy objawy 

ustąpiły przed 

spodziewanym terminem 

porodu.

Wczesne ustalenie rozpoznania 

i ścisła kontrola przebiegu 

opryszczki płciowej podczas 

ciąży. Szczególnie należy 

zwrócić uwagę, czy objawy 

ustąpiły przed 

spodziewanym terminem 

porodu.

background image

 

 

Jeśli objawy opryszczki nie 

ustąpiły do czasu 

wystąpienia porodu, a 

wynik badań na obecność 

wirusa jest dodatni, to 

należy u rodzącej wykonać 

cięcie cesarskie (przed 

upływem 4 h od odpływu 

płynu owodniowego).

Jeśli objawy opryszczki nie 

ustąpiły do czasu 

wystąpienia porodu, a 

wynik badań na obecność 

wirusa jest dodatni, to 

należy u rodzącej wykonać 

cięcie cesarskie (przed 

upływem 4 h od odpływu 

płynu owodniowego).

background image

 

 

W przypadku opryszczki 

wargowej u dorosłych 

przeniesieniu wirusa na 

noworodka można zapobiec 

tylko prowadząc ścisłą 

izolację. Dlatego należy 

zwrócić uwagę na to aby 

żadna z osób (matka, 

pielęgniarka) nie 

pielęgnowała noworodka

W przypadku opryszczki 

wargowej u dorosłych 

przeniesieniu wirusa na 

noworodka można zapobiec 

tylko prowadząc ścisłą 

izolację. Dlatego należy 

zwrócić uwagę na to aby 

żadna z osób (matka, 

pielęgniarka) nie 

pielęgnowała noworodka

background image

 

 

Próby leczenia noworodka 

zakażonego wirusem 

opryszczki:

Próby leczenia noworodka 

zakażonego wirusem 

opryszczki:

• natychmiastowe wymiennie 

przetoczenie krwi lub podanie 
ludzkiej gamma – globuliny w 
maksymalnych dawkach (20 – 40ml).

• po wystąpieniu pierwszych objawów 

– wolny dożylny wlew kroplowy 
widarabiny.

• natychmiastowe wymiennie 

przetoczenie krwi lub podanie 
ludzkiej gamma – globuliny w 
maksymalnych dawkach (20 – 40ml).

• po wystąpieniu pierwszych objawów 

– wolny dożylny wlew kroplowy 
widarabiny.

background image

 

 

LISTERIOZA

LISTERIOZA

• Listerioza ma znaczenie patogenne 

tylko u ciężarnych i noworodków!!!

• Listerioza u ciężarnych daje kliniczny 

obraz zapalenie miedniczek 
nerkowych lub odmiedniczkowego 
zapalenia nerek: występują bóle w 
okolicy lędźwiowej, zmiany w moczu.

• Listerioza ma znaczenie patogenne 

tylko u ciężarnych i noworodków!!!

• Listerioza u ciężarnych daje kliniczny 

obraz zapalenie miedniczek 
nerkowych lub odmiedniczkowego 
zapalenia nerek: występują bóle w 
okolicy lędźwiowej, zmiany w moczu.

background image

 

 

Pewne rozpoznanie możliwe po 

bakteriologicznym stwierdzeniu 

drobnoustroju w posiewach  moczu lub 

krwi. Badania serologiczne stanowią 

tylko potwierdzenie rozpoznania, a ze 

względu na znaczne 

rozpowszechnienie choroby nie 

stanowią dowodu czynnej choroby.

Pewne rozpoznanie możliwe po 

bakteriologicznym stwierdzeniu 

drobnoustroju w posiewach  moczu lub 

krwi. Badania serologiczne stanowią 

tylko potwierdzenie rozpoznania, a ze 

względu na znaczne 

rozpowszechnienie choroby nie 

stanowią dowodu czynnej choroby.

background image

 

 

Przebieg i objawy listeriozy 

u noworodka:

Przebieg

 

i objawy listeriozy 

u noworodka:

• Obraz zależy od momentu zakażenia:

• Wczesne zakażenie (wczesnopłodowe) : 

wieloobjawowa posocznica 

(granulomatosis infanti septica): 

obniżone napięcie, utrata łaknienia, 

powiększenie wątroby i śledziony z 

hiperbilirubinemią (wzrost bilirubiny 

bezpośredniej), skłonność do duszności, 

rzadko : zmiany obrazu krwi i białek 

osocza.

• Obraz zależy od momentu zakażenia:

• Wczesne zakażenie (wczesnopłodowe) : 

wieloobjawowa posocznica 

(granulomatosis infanti septica): 

obniżone napięcie, utrata łaknienia, 

powiększenie wątroby i śledziony z 

hiperbilirubinemią (wzrost bilirubiny 

bezpośredniej), skłonność do duszności, 

rzadko : zmiany obrazu krwi i białek 

osocza.

background image

 

 

Posocznica noworodka 

przebiega nietypowo, tzn. 

brak jest praktycznie 

wszystkich 

charakterystycznych 

objawów posocznicy!!!

Posocznica noworodka 

przebiega nietypowo, tzn. 

brak jest praktycznie 

wszystkich 

charakterystycznych 

objawów posocznicy!!!

background image

 

 

Późne zakażenie: (późnopłodowe) 

– monosymptomatyczne postaci: 

np. zapalenia płuc, opon mózgowo 

– rdzeniowych i In.

Późne zakażenie: (późnopłodowe) 

– monosymptomatyczne postaci: 

np. zapalenia płuc, opon mózgowo 

– rdzeniowych i In.

background image

 

 

Leczenie:

Leczenie:

• Ampicylina ( u noworodka 100 – 200 mg/kg 

mc./d w 2 dawkach ). Jest tym skuteczniejsze 

im szybciej rozpoczęte.

• W ciężkich uogólnionych zakażeniach – 

dodatkowo gentamycyna (5 – 7 mg/kg mc./d 

w 2 dawkach).

• Zapobieganie narażeniu na zakażenie, 

szczególne w rejonach wiejskich, gdzie 

hodowane są zwierzęta domowe, jest trudne. 

Przestrzega się ciężarne przed jedzeniem 

surowego mięsa i piciem surowego mleka. 

• Ampicylina ( u noworodka 100 – 200 mg/kg 

mc./d w 2 dawkach ). Jest tym skuteczniejsze 

im szybciej rozpoczęte.

• W ciężkich uogólnionych zakażeniach – 

dodatkowo gentamycyna (5 – 7 mg/kg mc./d 

w 2 dawkach).

• Zapobieganie narażeniu na zakażenie, 

szczególne w rejonach wiejskich, gdzie 

hodowane są zwierzęta domowe, jest trudne. 

Przestrzega się ciężarne przed jedzeniem 

surowego mięsa i piciem surowego mleka. 

background image

 

 

!!!

Toksoplazmoza i listerioza są 

antropozoonozami, tzn. że są 

przenoszone przez nie gotowane 

produkty zwierzęce, jak mleko, 

mięso, jaja itd. lub (rzadziej) przez 

kontakt ze zwierzętami.

 

!!!

Toksoplazmoza i listerioza są 

antropozoonozami, tzn. że są 

przenoszone przez nie gotowane 

produkty zwierzęce, jak mleko, 

mięso, jaja itd. lub (rzadziej) przez 

kontakt ze zwierzętami.

 

background image

 

 

TOKSOPLAZMOZA

TOKSOPLAZMOZA

• Znana jest od 1908 roku jako choroba 

zakaźna zwierząt, a od 1939 roku – 

także jako choroba zakaźna ludzi.

• Wymaga szczególnej uwagi jako 

zakażenie przedporodowe.

• Jest najczęstszą choroba zakaźną 

płodów (1 – 8 na 1000 noworodków). 

• Znana jest od 1908 roku jako choroba 

zakaźna zwierząt, a od 1939 roku – 

także jako choroba zakaźna ludzi.

• Wymaga szczególnej uwagi jako 

zakażenie przedporodowe.

• Jest najczęstszą choroba zakaźną 

płodów (1 – 8 na 1000 noworodków). 

background image

 

 

EPIDEMIOLOGIA:

EPIDEMIOLOGIA:

• Kot jest ostatecznym nosicielem Toxoplasma 

gondii, jednak w przenoszeniu zakażenia na 
człowieka tylko podrzędną rolę odgrywają 
znajdujące się w przewodzie pokarmowym 
kota obupłciowe formy rozplemowe 
Toxoplasma gonidii. Częstszym źródłem 
zakażenia mogą być surowe potrawy 
(surowe mięso) zawierające cysty 
pierwotniaka, pochodzące od zwierząt 
domowych (bydło, owce).

• Kot jest ostatecznym nosicielem Toxoplasma 

gondii, jednak w przenoszeniu zakażenia na 
człowieka tylko podrzędną rolę odgrywają 
znajdujące się w przewodzie pokarmowym 
kota obupłciowe formy rozplemowe 
Toxoplasma gonidii. Częstszym źródłem 
zakażenia mogą być surowe potrawy 
(surowe mięso) zawierające cysty 
pierwotniaka, pochodzące od zwierząt 
domowych (bydło, owce).

background image

 

 

!!! Zakażenie 

toksoplazmami bardzo 

rzadko przebiega z 

wyraźnymi objawami 

klinicznymi, najczęściej ma 

przebieg utajony.

!!! Zakażenie 

toksoplazmami bardzo 

rzadko przebiega z 

wyraźnymi objawami 

klinicznymi, najczęściej ma 

przebieg utajony.

background image

 

 

OBJAWY I PATOGENEZA 

OBJAWY I PATOGENEZA

 

• Po przebyciu poporodowego zakażenia 

praktycznie nie ma trwałych następstw. 
U starszych dzieci i dorosłych najczęściej 
(ponad 60%) przebiega bezobjawowo, 
czasem (30%) wywołuje łagodne objawy, 
jak podwyższona temperatura ciała , 
zapalenie węzłów chłonnych i tylko 
rzadko (poniżej 10%) spotykamy cięższe 
postacie (zapalenie mózgu).

• Po przebyciu poporodowego zakażenia 

praktycznie nie ma trwałych następstw. 
U starszych dzieci i dorosłych najczęściej 
(ponad 60%) przebiega bezobjawowo, 
czasem (30%) wywołuje łagodne objawy, 
jak podwyższona temperatura ciała , 
zapalenie węzłów chłonnych i tylko 
rzadko (poniżej 10%) spotykamy cięższe 
postacie (zapalenie mózgu).

background image

 

 

Przedporodowe zakażenie 

określa się jako 

toksoplazmozę wrodzoną.

Przedporodowe zakażenie 

określa się jako 

toksoplazmozę wrodzoną.

background image

 

 

Pierwotniak może przejść przez łożysko 

dopiero po ukończeniu 16 tygodnia ciąży. 

Bezpośrednio po zakażeniu 

wewnątrzmacicznym następuje parazytemia, 

wskutek czego zakażeniem zajęte są różne 

narządy wewnętrzne (wątroba, śledziona, 

węzły chłonne, płuca, serce i in.). 

Pierwotniaki umiejscawiają się ostatecznie w 

określonych narządach  ( ośrodkowy układ 

nerwowy, oko) i mogą powodować 

wystąpienie objawów chorobowych 

(zapalenie mózgu, zapalenie siatkówki).

 

Pierwotniak może przejść przez łożysko 

dopiero po ukończeniu 16 tygodnia ciąży. 

Bezpośrednio po zakażeniu 

wewnątrzmacicznym następuje parazytemia, 

wskutek czego zakażeniem zajęte są różne 

narządy wewnętrzne (wątroba, śledziona, 

węzły chłonne, płuca, serce i in.). 

Pierwotniaki umiejscawiają się ostatecznie w 

określonych narządach  ( ośrodkowy układ 

nerwowy, oko) i mogą powodować 

wystąpienie objawów chorobowych 

(zapalenie mózgu, zapalenie siatkówki).

 

background image

 

 

 

Pozapalne uszkodzenia mózgu są 

końcowym stadium 

przedporodowej toksoplazmozy.

 

Pozapalne uszkodzenia mózgu są 

końcowym stadium 

przedporodowej toksoplazmozy.

background image

 

 

U każdego noworodka, u 

którego podejrzewamy 

toksoplazmozę, należy 

wykonać badanie 

radiologiczne czaszki, 

badanie dna oka oraz 

badaniem serologicznym 

potwierdzić rozpoznanie.

U każdego noworodka, u 

którego podejrzewamy 

toksoplazmozę, należy 

wykonać badanie 

radiologiczne czaszki, 

badanie dna oka oraz 

badaniem serologicznym 

potwierdzić rozpoznanie.

background image

 

 

Typowy przebieg przedporodowej 

toksoplazmozy z orientacyjnym 

czasem trwania poszczególnych 

stadiów:

     Stadium 1. (= rozsiew 

pierwotniaka) trwa kilka dni.

 Stadium 2. (= objawy narządowe ) 

trwa kilka tygodni.

    Stadium 3. (= uszkodzenia) trwa do 

końca życia.

Typowy przebieg przedporodowej 

toksoplazmozy z orientacyjnym 

czasem trwania poszczególnych 

stadiów:

     Stadium 1. (= rozsiew 

pierwotniaka) trwa kilka dni.

 Stadium 2. (= objawy narządowe ) 

trwa kilka tygodni.

    Stadium 3. (= uszkodzenia) trwa do 

końca życia.

background image

 

 

!!!Parazytemia u ciężarnej 

jest koniecznym warunkiem 

wystąpienia przedporodowej 

toksoplazmozy. A przebyte 

wcześniej zakażenia u matki 

nie stanowią zagrożenia u 

płodu.

!!!Parazytemia u ciężarnej 

jest koniecznym warunkiem 

wystąpienia przedporodowej 

toksoplazmozy. A przebyte 

wcześniej zakażenia u matki 

nie stanowią zagrożenia u 

płodu.

background image

 

 

POSTĘPOWANIE  PODCZAS 

CIĄŻY:

POSTĘPOWANIE  PODCZAS 

CIĄŻY:

   
   Większość dzieci urodzonych z 

następstwami przedporodowej 
toksoplazmozy nie poddaje się 
leczeniu przyczynowemu, decydujące 
znaczenie ma profilaktyka zakażenia 
w ciąży!

   
   

Większość dzieci urodzonych z 

następstwami przedporodowej 
toksoplazmozy nie poddaje się 
leczeniu przyczynowemu, decydujące 
znaczenie ma profilaktyka zakażenia 
w ciąży!

background image

 

 

Badanie każdej ciężarnej we wczesnej 

ciąży ( w miarę możliwości w I 

trymestrze) czułym i swoistym testem 

wykrywającym toksoplazmozę.

Dalsze postępowanie jest zależne od 

wyniku testu:

W przypadku zastosowania 

„klasycznych” serologicznych metod 

(test Sabina -Feldmana

):

Badanie każdej ciężarnej we wczesnej 

ciąży ( w miarę możliwości w I 

trymestrze) czułym i swoistym testem 

wykrywającym toksoplazmozę.

Dalsze postępowanie jest zależne od 

wyniku testu:

W przypadku zastosowania 

„klasycznych” serologicznych metod 

(test Sabina -Feldmana

):

background image

 

 

Wynik silnie dodatni             

(bardzo wyskokie miano) 

test S-F > 1:1000 

 = zakażenie nastąpiło niedawno

= potencjalne zagrożenie płodu

Albo natychmiastowe leczenie

              Albo badanie kontrolne po 4 

tygodniach

↓ 

zwiększenie miana > 2 stopni – leczymy

brak zwiększenia miana – nie leczymy.

Wynik silnie dodatni             

(bardzo wyskokie miano) 

test S-F > 1:1000 

 = zakażenie nastąpiło niedawno

= potencjalne zagrożenie płodu

Albo natychmiastowe leczenie

              Albo badanie kontrolne po 4 

tygodniach

↓ 

zwiększenie miana > 2 stopni – leczymy

brak zwiększenia miana – nie leczymy.

background image

 

 

Wynik słabo dodatni

 

(niskie lub średnie miano) 

test S-F < 1:1000

 = zakażenie nastąpiło dawno

       = brak zagrożenia dla noworodka

Wynik słabo dodatni

 

(niskie lub średnie miano) 

test S-F < 1:1000

 = zakażenie nastąpiło dawno

       = brak zagrożenia dla noworodka

background image

 

 

Wynik ujemny

 

=

 

zakażenie dotąd nie nastąpiło

                                                               

 = występuje możliwość zakażenia

Kontrolne badanie po 8 tygodniach

zwiększenie miana > 2 stopni – 

leczymy

brak zwiększenia miana – nie leczymy

 

Wynik ujemny

 

=

 

zakażenie dotąd nie nastąpiło

                                                               

 = występuje możliwość zakażenia

Kontrolne badanie po 8 tygodniach

zwiększenie miana > 2 stopni – 

leczymy

brak zwiększenia miana – nie leczymy

 

background image

 

 

Od niedawna zaleca się 

badanie ciężarnej (i 

noworodka) na obecność 

swoistych dla 

toksoplazmozy IgM:

Od niedawna zaleca się 

badanie ciężarnej (i 

noworodka) na obecność 

swoistych dla 

toksoplazmozy IgM:

background image

 

 

Swoiste dla toksoplazmozy IgM

      

      Obecne: 

         = podejrzenie niedawnego 

zakażenia

= potencjalne zagrożenie płodu

leczymy

Swoiste dla toksoplazmozy IgM

      

      Obecne: 

         = podejrzenie niedawnego 

zakażenia

= potencjalne zagrożenie płodu

leczymy

background image

 

 

Nieobecne:

 = zakażenie nie nastąpiło 

      = zakażenie dawno przebyte          

= brak zagrożenia płodu

 

                       kontrolne badanie w II i III 

trymestrze:

Nieobecne:

 = zakażenie nie nastąpiło 

      = zakażenie dawno przebyte          

= brak zagrożenia płodu

 

                       kontrolne badanie w II i III 

trymestrze:

background image

 

 

Obecne = podejrzenie świeżego zakażenia

leczymy

Nieobecne = brak zakażenia

nie leczymy

Obecne = podejrzenie świeżego zakażenia

leczymy

Nieobecne = brak zakażenia

nie leczymy

background image

 

 

LECZENIE:

LECZENIE:

• Ciężarnej podaje się przez 4 tygodnie 

spiramycynę w dawce 2 – 3 g/d, w 4 

dawkach. Jest to szczególnie uzasadnione w 

I trymestrze ciąży.

• W przypadkach potwierdzonego świeżego 

zakażenia toksoplazmozą zalecane jest 

następując leczenie (w II i III trymestrze): 

pirymetamina – 1mg/kg mc./d w 2 

dawkach, łącznie z sulfadiazyną 50 – 100 

mg/kg mc./d, w 4 dawkach.

• Ciężarnej podaje się przez 4 tygodnie 

spiramycynę w dawce 2 – 3 g/d, w 4 

dawkach. Jest to szczególnie uzasadnione w 

I trymestrze ciąży.

• W przypadkach potwierdzonego świeżego 

zakażenia toksoplazmozą zalecane jest 

następując leczenie (w II i III trymestrze): 

pirymetamina – 1mg/kg mc./d w 2 

dawkach, łącznie z sulfadiazyną 50 – 100 

mg/kg mc./d, w 4 dawkach.

background image

 

 

SZCZEPIENIA PODCZAS 

CIĄŻY

SZCZEPIENIA PODCZAS 

CIĄŻY

   
  Ciężarna jest bardziej podatna na 

niektóre zakażenia, zwłaszcza 
wirusowe. Ogólnie zwiększona 
intensywność przemiany materii 
zwiększa możliwość rozmnożenia 
wirusów. Dlatego profilaktyka jest 
szczególnie ważna.

   
  

Ciężarna jest bardziej podatna na 

niektóre zakażenia, zwłaszcza 
wirusowe. Ogólnie zwiększona 
intensywność przemiany materii 
zwiększa możliwość rozmnożenia 
wirusów. Dlatego profilaktyka jest 
szczególnie ważna.

background image

 

 

Podczas ciąży zakazane jest 

stosowanie szczepionek z żywymi 

drobnoustrojami – odra, różyczka 

(szybko rosnące tkanki jaja płodowego 

stanowią doskonałą pożywkę dla 

drobnoustrojów).

Szczepienia powinny być ograniczone 

do wskazań życiowych (wścieklizna) 

lub przypadków pilnych podróży 

zagranicznych (żółta febra, dur 

brzuszny, cholera).

Podczas ciąży zakazane jest 

stosowanie szczepionek z żywymi 

drobnoustrojami – odra, różyczka 

(szybko rosnące tkanki jaja płodowego 

stanowią doskonałą pożywkę dla 

drobnoustrojów).

Szczepienia powinny być ograniczone 

do wskazań życiowych (wścieklizna) 

lub przypadków pilnych podróży 

zagranicznych (żółta febra, dur 

brzuszny, cholera).

background image

 

 

Szczepionki przeciw 

chorobom wirusowym:

Szczepionki przeciw 

chorobom wirusowym:

• Poliomyelitis - szczepionka Sabina – nie 

(

żywe wirusy).

                        - szczepionka Salka – tak 

(wirusy 

nieaktywne).

• Wścieklizna   - tak 

( w przypadku zagrożenia życia matki)

• Żółta febra     - warunkowo tak ( do 12 hbd – nie).
• Odra               - nie.
• Grypa             - raczej nie
• WZW              - nie.

• Poliomyelitis - szczepionka Sabina – nie 

(

żywe wirusy).

                        - szczepionka Salka – tak 

(wirusy 

nieaktywne).

• Wścieklizna   - tak 

( w przypadku zagrożenia życia matki)

• Żółta febra     - warunkowo tak ( do 12 hbd – nie).
• Odra               - nie.
• Grypa             - raczej nie
• WZW              - nie.

background image

 

 

Szczepionki  przeciw 

chorobom bakteryjnym:

Szczepionki  przeciw 

chorobom bakteryjnym:

• Tężec                                 - tak
• Błonica                              - raczej 

tak.

• Dur brzuszny  i rzekomy   - raczej nie.
• Cholera                              - tak
• Gruźlica                             - nie.

• Tężec                                 - tak
• Błonica                              - raczej 

tak.

• Dur brzuszny  i rzekomy   - raczej nie.
• Cholera                              - tak
• Gruźlica                             - nie.

background image

 

 

Stany zapalne pochwy:

Stany zapalne pochwy:

Zwiększają ryzyko porodu 

przedwczesnego i związanych z 
wcześniactwem komplikacji.

Najczęstsze czynniki etiologiczne to: 

Mycoplasma hominis, Gardnerella 
vaginalis, Ureaplasma urealiticum, 
Streptokoki z gr. B, Chlamydia 
trachomatis, Trichomonas vainalis.

Zwiększają ryzyko porodu 

przedwczesnego i związanych z 
wcześniactwem komplikacji.

Najczęstsze czynniki etiologiczne to: 

Mycoplasma hominis, Gardnerella 
vaginalis, Ureaplasma urealiticum, 
Streptokoki z gr. B, Chlamydia 
trachomatis, Trichomonas vainalis.

background image

 

 

Streptokoki z gr B

Streptokoki z gr B

 Wiele osób jest nosicielami tych bakterii, 

nie chorując jednocześnie.

 Zainfekowanie noworodka przez matkę 

podczas porodu siłami natury może być 

przyczyną poważnych powikłań.

 Zakażenie u noworodka może przebiegać 

w dwóch postaciach: 

   

 Wiele osób jest nosicielami tych bakterii, 

nie chorując jednocześnie.

 Zainfekowanie noworodka przez matkę 

podczas porodu siłami natury może być 

przyczyną poważnych powikłań.

 Zakażenie u noworodka może przebiegać 

w dwóch postaciach: 

   

background image

 

 

O wczesnym początku

O wczesnym początku

    

  

Objawy pojawiają się w ciągu 

pierwszego tygodnia życia, 
najczęściej w ciągu kilku godzin. 
Zakażenie może przebieg  postaci 
zapalenia opon mózgowo – 
rdzeniowych, zapalenia płuc lub 
posocznicy.

    

  

Objawy pojawiają się w ciągu 

pierwszego tygodnia życia, 
najczęściej w ciągu kilku godzin. 
Zakażenie może przebieg  postaci 
zapalenia opon mózgowo – 
rdzeniowych, zapalenia płuc lub 
posocznicy.

background image

 

 

O późnym początku

O późnym początku

Objawy pojawiają się po pierwszym 

tygodniu życia w ciągu kilku 

pierwszych miesięcy. Połowa tych 

przypadków związana jest z 

zakażeniem się od matki. Dokładne 

źródło pozostałych przypadków nie jest 

znane. Objawy są podobne, jednak 

przebieg choroby mniej ostry.

Objawy pojawiają się po pierwszym 

tygodniu życia w ciągu kilku 

pierwszych miesięcy. Połowa tych 

przypadków związana jest z 

zakażeniem się od matki. Dokładne 

źródło pozostałych przypadków nie jest 

znane. Objawy są podobne, jednak 

przebieg choroby mniej ostry.

background image

 

 

Prewencja

Prewencja

   
  Centrum kontroli i prewencji chorób z 

Mayo Clinic zaleca każdej ciężarnej w 
35 – 37 hbd pobierać wymaz z kanału 
szyjki na posiew i antybiogram i 
wdrożyć celowane leczenie 

   
  

Centrum kontroli i prewencji chorób z 

Mayo Clinic zaleca każdej ciężarnej w 
35 – 37 hbd pobierać wymaz z kanału 
szyjki na posiew i antybiogram i 
wdrożyć celowane leczenie 


Document Outline