Ogólne zasady badania
przedmiotowego
• Dokładne i sprawne wykonanie badania
przedmiotowego wymaga wprawy i
doświadczenia
• Pamiętaj o ochronie prywatności i intymności
chorego
• Każdy schemat badania przedmiotowego ma
zalety i wady; ważne, żeby wypracować swój
schemat w oparciu o standardowy układ
badania „od stóp do głów”
• Obserwację i ocenę stanu chorego warto
rozpocząć od pierwszych chwil spotkania z
chorym
Ogólne zasady badania
przedmiotowego
• Ogólne wrażenie
• Badanie głowy
• Badanie karku i szyi
• Badanie klatki piersiowej (płuca, serce,
gruczoły sutkowe!)
• Badanie jamy brzusznej
• Badanie układu tętniczego i żylnego !!!
• Badanie układu mięśniowo-stawowego
• Ewentualnie: badanie narządów płciowych,
badanie per rectum
• Orientacyjne badanie neurologiczne
Ogólne zasady badania
przedmiotowego
1 Oglądanie !!!
2 Obmacywanie
3 Opukiwanie
4 Osłuchiwanie
Ogólne zasady badania
przedmiotowego
Badanie szyi, karku
• Oglądanie:
symetryczność, ruchomość,
tętnienie, wypełnienie żył szyjnych,
ewentualne guzy, wole,
• Obmacywanie:
- węzły chłonne szyi, karku
- gruczołu tarczowego
•
Osłuchiwanie:
- osłuchiwanie tętnic szyjnych
- osłuchiwanie tarczycy
Ogólne zasady badania
przedmiotowego
Badanie klatki piersiowej
• Oglądanie
: kształt klatki piersiowej,
tor oddechowy, obecność duszności
• Obmacywanie
: drżenie głosowe
• Opukiwanie:
porównawcze,
szczegółowe- granice płuc, granice
serca
• Osłuchiwanie:
ocena szmeru
oddechowego podstawowego i
obecności szmerów dodatkowych
Ogólne zasady badania
przedmiotowego
Wrażenie ogólne
- stan świadomości
- zachowanie się chorego
- pozycja, położenie ciała
- budowa ciała
- stan odżywienia i nawodnienia
- skóra i tkanka podskórna
- ciepłota ciała
- obecność węzłów chłonnych
- obecność obrzęków
Ogólne zasady badania
przedmiotowego
Zachowanie się chorego
• Stosunek chorego do lekarza
• Ocena stanu umysłowego (orientacja co do
siebie, miejsca, czasu)
• Mimika twarzy, gesty
• Mowa
• Dziwne zachowania (urojenia, halucynacje,
agresywność)
• Ubranie, wygląd zewnętrzny
• Skóra: stan higieny, blizny po ranach
ciętych, rany po wkłuciach
Ogólne zasady badania
przedmiotowego
Zachowanie się chorego
• Przytomny, zrównoważony
• Podniecony, pobudzony
nadczynność tarczycy,
niektóre ostre choroby zakaźne,
niektóre zatrucia
choroby psychiczne
• Przygnębiony
• choroby przewlekłe, postępujące
• wysoka gorączka
• Spowolniały
• uszkodzenie OUN naczyniopochodne,
metaboliczne
• polekowe
Ogólne zasady badania
przedmiotowego
Zachowanie się chorego
• Zamroczony, senny śpiączka
»Mocznicowa
»Cukrzycowa
»Wątrobowa
»Zatrucia
»Choroby OUN
»Niewydolność oddechowa
(hiperkapnia)
»Wstrząs ,kwasica mleczanowa
Ogólne zasady badania
przedmiotowego
Pozycja ciała
• Przymuszona: na wznak, zupełnie bierna
– wysoka gorączka,
– głębokie zaburzenia świadomości
• Pozycja półleżąca, siedząca, z opuszczonymi
kończynami dolnymi
–
w przewlekłej niewydolności serca
• Pozycja siedząca, z opartymi rękami
(ortopnoe)
-
w napadzie duszności
• Pozycja kucania
w tetralogii Falotta
• Pozycja opistothotonus (sztywność karku i
zarzucanie ku tyłowi głowy i tułowia)
w tężcu
Ogólne zasady badania
przedmiotowego
Pozycja ciała
• Pozycja leżąca, na boku lub na
wznak, z podkurczonym
kończynami dolnymi
w ostrym
rozlanym zapaleniu otrzewnej
• Chory skulony, niespokojny, często
zmienia pozycje ciała
w kolce nerkowej, żółciowej
• Oszczędzanie jednej połowy klp
w
ostrym zapaleniu opłucnej,
w zapaleniu płuc z odczynem opłucnowym
Ogólne zasady badania
przedmiotowego
Skóra - ocena barwy
blada
omdlenie, wstrząs, niedokrwistość, choroby
przewlekłe
śniada
choroba Addisona
brązowa
hemochromatoza
czerwono-sina
czerwienica
sina
sinica obwodowa (
lęk, czynnościowe zaburzenia
naczynioruchowe)
sinica centralna (choroby serca, płuc,
methemoglobinemia),
żółta
żółtaczka, hiperkarotynemia
„kawa z mlekiem”
przewlekła niewydolność nerek
różowa
zatrucie tlenkiem węgla
Źródło: Badanie kliniczne. Epstein, Poerkin,
deBono, Cookson
Źródło: Badanie kliniczne. Epstein, Poerkin,
deBono, Cookson
Źródło: Choroby wewnętrzne. Forbes,
Jackson
Źródło: www.dmacgroup.com
Źródło: www.medicine.ucsd.edu
Źródło: Choroby wewnętrzne. Forbes, Jackson
Ogólne zasady badania
przedmiotowego
Zmiany na skórze
• Lokalizacja
• Charakter zmian (szukamy
zmiany pierwotnej)
• Rozprzestrzenianie się
• Odpowiedź na leczenie
Źródło: Choroby wewnętrzne. Forbes,
Jackson
Źródło: Choroby wewnętrzne. Forbes, Jackson
Źródło: Choroby wewnętrzne. Forbes,
Jackson
Źródło: Choroby wewnętrzne. Forbes,
Jackson
Źródło: Choroby wewnętrzne. Forbes, Jackson
Źródło: Choroby wewnętrzne. Forbes, Jackson
Ogólne zasady badania
przedmiotowego
Budowa ciała
• Ocena wzrostu i masy ciała (
lub obwodu
ramienia lub badanie grubości fałdu skórnego)
• Ocena typu budowy
• Asteniczna
• Leptosomiczna
• Krępa
• Atletyczna
• Ocena rozwoju mięśni, tkanki
podskórnej
Ogólne zasady badania
przedmiotowego
Budowa ciała
Należna masa ciała (kg) = Wzrost (cm) – 100
• Otyłość
– brzuszna centralna
obwód w pasie > 80 cm dla kobiet
> 94 cm dla mężczyzn
- gynoidalna
• BMI = rzeczywista masa ciała (kg)/ wzrost (m)
2
• BMI <18 (17,5) wyniszczenie, niedobór masy ciała
• BMI 18-25 masa ciała w granicach normy
• BMI 25-30 nadwaga
• BMI >30 otyłość
Źródło: Choroby wewnętrzne. Forbes, Jackson
Źródło: Choroby wewnętrzne. Forbes,
Jackson
Źródło: Badanie kliniczne. Epstein, Poerkin,
deBono, Cookson
Źródło: Choroby wewnętrzne. Forbes,
Jackson
Źródło: Badanie kliniczne. Epstein, Poerkin,
deBono, Cookson
Źródło: Badanie kliniczne. Epstein, Poerkin, deBono,
Cookson
Źródło: Badanie kliniczne. Epstein, Poerkin, deBono, Cookson
Ogólne zasady badania
przedmiotowego
Stan nawodnienia
• Ocena skóry: temperatura, napięcie,
wilgotność
• Ocena błon śluzowych jamy ustnej:
wilgotność
• Obecność, lokalizacja obrzęków
• Obecność zaburzeń świadomości
Obrzęki
Uogólnione Miejscowe
• Niedobór białka (
enteropatia
wysiękowa, z. nerczycowy,
uszkodzenie wątroby, nowotwory,
ch. głodowa
)
• Zaburzenia gospodarki
wodno –elektrolitowej
(
zatrucie ciążowe, zapalenie
kłębuszków nerkowych)
• Zaburzenia endokrynne
(
obrzęk śluzowaty,
hiperaldosteronizm)
• Obrzęki jatrogenne
(
kortykoterapia)
• Alergia
• Znaczna otyłość
• Sercowe (
niewydolność serca)
• Zastój żylny (
zespół
pozakrzepowy,
zapalenie żył,
ucisk żył)
• Zastój chłonki
(zapalenie
naczyń limfatycznych,
nowotwory)
• Obrzęki naczynioruchowe
(
porażenia połowicze, zapalenie
nerwów obwodowych, obrzęk
Quinckego)
• Zapalne , miejscowe
(
ropień, zapalenie)
• Dotyczące narządów
(obrzęk płuc, OUN)
Źródło: Badanie kliniczne. Epstein, Poerkin, deBono, Cookson
Źródło: Choroby
wewnętrzne. Forbes,
Jackson
Źródło: Choroby
wewnętrzne.
Forbes, Jackson
Ogólne zasady badania
przedmiotowego
Obwodowe węzłów chłonnych
Oceniamy węzły:
• Karkowe
• Szyjne
• Nadobojczykowe
• Pachowe
• Pachwinowe
• Umiejscowienie i
liczbę
• Wielkość
• Stopień zbitości
• Ruchomość
względem skóry i
narządów
• Bolesność uciskową
• Czy nie ma przetok
węzłowych
Źródło: Choroby wewnętrzne. Forbes, Jackson
Ogólne zasady badania
przedmiotowego
Orientacyjne badanie
neurologiczne
• Obserwacja chodu, postawy
• Próba Romberga
• Badanie napięcia i siły mięśniowej
• Ocena koordynacji ruchowej
• Odruchy ze ścięgien w obrębie kończyn górnych i
dolnych
• Odruch Babińskiego + ewentualnie inne
patologiczne odruchy
• Orientacyjna ocena czucia dotyku, bólu
• Ocena stanu umysłowego (
funkcje poznawcze, sprawność
myślenia, orientację co do swojej osoby i otoczenia)
Ogólne zasady badania
przedmiotowego – stan
świadomości
Skala Glasgow (GCS- max 15 pkt)
Otwieranie oczu
Reakcja słowna
Odpowiedź ruchowa
Spontaniczne
4
Świadoma rozmowa
5
Odpowiednia do
poleceń 6
Na głos,
zawołanie 3
Mowa chaotyczna
4
Lokalizacja bólu
5
Na ból
2
Mowa niewłaściwa
3
Ruch ucieczki na ból
4
Nie otwiera oczu
1
Niezrozumiałe
dźwięki 2
Zginanie na ból
3
Nie mówi
1
Wyprostowanie na ból
2
Brak ruchów
1
Ogólne zasady badania
przedmiotowego
Parametry życiowe
• Tętno
• Częstość oddechów (+ ewentualnie
pomiar saturacji krwi)
• Ciśnienie tętnicze
• Temperatura ciała
• 35,8-37 (37,2) zakres normy
• 37,0 (37,3)-37,5 (38,0) stan
podgorączkowy
• >37,5(38) gorączkę
• Tor gorączkowy : ciągły, zwalniający,
trawiąca, przerywana , nieregularna
