CZYNNOŚĆ STATYCZNA I CZYNNOŚĆ DYNAMICZNA

CZYNNOŚCI MIĘŚNIA



Czynnością mięśnia będziemy nazywać takie jego działanie,

któremu towarzyszy elektryczny potencjał czynnościowy, w

odróżnieniu Np. od działania rozciągniętego i

niepobudzonego mięśnia na dźwignię kostną. Czyli mięsień

może działać na dźwignię kostną zarówno wtedy gdy jest

pobudzony, jak i wtedy, niepobudzony, stwarza opory bierne.

O czynności mięśnia będziemy mówili wtedy, gdy zachodzi

jednocześnie pobudzenie i wyzwolenie momentu siły.



Czynności mięśnia muszą być rozpatrywane z

uwzględnieniem sił zewnętrznych, gdyż ostateczny ich

skutek w postaci wywołanego ruchu zależy od wzajemnych

relacji między siłą wyzwoloną przez mięsień a siłami

zewnętrznymi.



Czynności mięśnia rozpatruje się jako wypadkową działania

wszystkich sił.

CZYNNOŚĆ STATYCZNA



O tej czynności mówimy wtedy gdy, siły

pobudzonego, aktywnego mięśnia lub suma

momentów sił grupy mięśni i suma momentów sił

zewnętrznych są sobie równe, czyli że długość

mięśni nie ulega zmianie. Oba równoważące się

momenty sił działają bowiem na tę samą dźwignię

kostną.



Gdy nie ma przesunięcia zmiany położenia dźwigni

mówimy o działaniu sił w statyce, o wewnętrznym

zaś naprężeniu mięśnia mówimy, że nastąpił

,,skurcz izometryczny”.

MIĘSIEŃ DZIAŁAJĄCY STATYCZNIE MOŻE SPEŁNIAC

RÓŻNE FUNKCJE WZGLĘDEM UKŁADU RUCHU

NALEŻĄ TU:



STABILIZACJA

-najprościej można ją przedstawić na

przykładzie unieruchomienia jednego segmentu

ciała Np. w stawie ramiennym, czyli mięśnie

otaczające staw ramienny, unieruchamiając go,

pełnią funkcję stabilizacyjną; stabilizują ramię w

stawie ramiennym. Takie stabilne oparcie dla mięśni

przyczepiających się na ramieniu, których przyczepy

końcowe są poniżej stawu łokciowego, wyraża się

skuteczniejszym przeniesieniem ich momentu siły

na ten dalszy segment, czyli przedramię. Mięsień

naprężony działa z jednakową siłą na obydwa

punkty przyczepowe. Jeżeli unieruchomiony jest

przyczep początkowy, to ruch wywołany działaniem

mięśnia ujawni się w miejscu przyczepu końcowego.

W tym przypadku ustabilizowanie stawu ramiennego

przez mięśnie spełniające funkcję stabilizacyjną

pozwoli innym mięśniom, Np. zginaczom stawu

łokciowego, skuteczniej działać na przedramię.

Np. powszechną i specyficzną rolę stabilizacyjną

spełniają mięśnie posturalne, utrzymujące ciało w

pozycji stojącej. Kolejne segmenty ciała – od

podudzia po głowę – będące względem siebie w

stanie równowagi chwiejnej, muszą być

stabilizowane czynnie przez momenty sił

mięśniowych, przeciwdziałając momentom sił

zewnętrznych, jak Np. grawitacji lub zakłóceń

wywołanych uderzeniem ciała bądź ruchami podłoża.



ZRÓWNOWAŻENIE (UTRZYMANIE) SIŁ

ZEWNĘTRZNYCH-

dotyczy to sytuacji, gdy momenty

sił mięśniowych, generowane przez siły mięśni,

równoważą momenty zewnętrzne, skutkiem czego

utrzymywany przedmiot lub segment może być

nieruchomy.



FUNKCJA WZMACNIAJĄCA CZĘŚCI BIERNE

(TOREBKĘ STAWOWĄ I WIĘZADŁA)-

utrzymanie

ciężaru działającego wzdłuż osi długiej kości, czyli w

kierunku rozrywającym staw. Może to być ciężar

niesiony w opuszczonej ręce, a mięśniami

wzmacniającymi staw łokciowy będą mięśnie m. in.

mięśnie grupy dłoniowej i grzbietowej

przedramienia. Wzmożone naprężenie tych mięśni i

zrównoważenie momentów sił wzmacnia funkcje

biernych części tego stawu.

Czynność statyczną rozpatrywano jedynie w sensie

mechanicznym, lecz jest to również istotny problem

fizjologiczny, wyrażający się Np. wzmożonym

naprężeniem, które wymaga zwiększonego wydatku

energetycznego.

Podczas czynności statycznej wskutek długotrwałego
napięcia mięśni wzrasta ciśnienie krwi, skurcze mięśni
powodują zacieśnienie naczyń włosowatych, a tym
samym wpływają na wzrost oporu stawianego
przepływowi krwi. W rezultacie tkanka mięśniowa
otrzymuje coraz mniej tlenu, a przez to jej zdolność do
pracy maleje. Nawet krótkotrwałe zmniejszenie napięcia
mięśniowego powoduje szybkie wyrównanie niedoboru
tlenu, jednak mięśnie potrzebują dłuższego wypoczynku
niż Np. w przypadku wykonywania czynności
dynamicznej.

Pomimo małego zapotrzebowania energetycznego w
mięśniu pracującym w takich warunkach powstają
idealne warunki do powstania długu tlenowego. Jego
następstwem jest poczucie dyskomfortu i osłabienia
mięśniu, co w dłuższym okresie czasu prowadzi do
zmęczenia. Dlatego we wszystkich możliwych
sytuacjach zawodowych powinno dążyć się do
zmniejszenia udziału czynności statycznej, nawet
kosztem wzrostu udziału czynności dynamicznej i
zużycia energii.

CZYNNOŚĆ DYNAMICZNA



O czynności dynamicznej mówimy wtedy gdy

pobudzany mięsień zmienia swoją długość.



Mamy dwa rodzaje czynności dynamicznej mięśnia:

koncentryczną i ekscentryczną.



CZYNNOŚCIĄ KONCENTRYCZNĄ

nazywamy sumę

momentów sił mięśniowych która jest większa od

przeciwnie skierowanej sumy momentów sił

zewnętrznych i mięsień pokonując opór zewnętrzny

skraca się.



CZYNNOŚIĄ EKSCENTRYCZNĄ-

nazywamy sumę

momentów sił mięśniowych w stawie która jest

mniejsza od przeciwnie skierowanej sumy momentów

sił zewnętrznych to mięsień ustępując przed siłą

zewnętrzną jest rozciągany.



Przykład czynności dynamicznej mięśnia:



Unoszenie kończyny górnej- odwodzenie – do

poziomu jest

czynnością koncentryczną

, głównie

mięśnia naramiennego. Z tej pozycji powolne

opuszczenie kończyny- przywodzenie- jest

czynnością

ekscentryczną



Wstawanie z przysiadu wykonuje się m. in.

Przez prostowanie stawu kolanowego. Taki

ruch w tym stawie spowodowany jest

czynnością koncentryczną

mięśnia

czworogłowego uda. Powrót do przysiadu

jest z kolei kontrolowany przez

czynność

ekscentryczną

tego mięśnia.



Moment siły prostownika kolana jest tu

mniejszy od momentu siły zewnętrznej

wywołanej przez siłę grawitacji. Taka sama

sekwencja lecz o mniejszym zakresie

ruchu w stawie, cechuje każdy krok

podczas chodu i biegu



W pierwszym przypadku działania koncentrycznego

mówimy o skracaniu się mięśnia. Podczas skracania

mięśnia zmienia się zarówno jego napięcie jak i

długość.



W drugim przypadku działania ekscentrycznego

mówimy wtedy gdy mięsień pod wpływem siły

zewnętrznej jest rozciągany to zmienia się jego

długość i naprężenie.

Specyficzną aktywnością dynamiczną mięśni jest

czynność izokinetyczna. Można ją jedynie na mięśniu

wydusić, stosując specjalne urządzenie, zadające Np.

stałą prędkość ruchu w stawie. Takie urządzenie

izokinetyczne stosuje się do ćwiczeń i do pomiaru

momentu siły grupy mięśni w funkcji prędkości.



Każda czynność mięśnia bierze początek w jego

pobudzeniu, które wyraża się wzrostem

aktywności elektrycznej. Ta zaś wyzwala procesy,

powodujące uruchomienie przemiany energii

chemicznej na ciepło i energię mechaniczną,

którą obserwujemy w postaci pracy wykonanej

przez mięsień:

Podsumowywując czynność

dynamiczną zauważamy że:



Trudniejszą pracą mięśnia od skurczu

izometrycznego jest napięcie koncentryczne,

podczas którego jest nadawane przyspieszenie

ruchu. Charakteryzuje się pracą z mniejszą siłą

a większą prędkością. Wiąże się ze zbliżaniem

przyczepów mięśnia Np. podczas prostowania

kolana będzie pracował koncentrycznie

mięsień czworogłowy.



Najtrudniejszą pracą mięśnia jest praca

ekscentryczna związana z

hamowaniem, lądowaniem, kontrolą

płynności ruchu. To praca, której trzeba

nauczyć mięśnie, która oprócz siły

wymaga bardzo dobrej koordynacji

nerwowo-mięśniowej, wymaga

większej siły a mniejszej prędkości.

Document Outline