1
Technologia i materiały
drogowe ćw. (wypełniacz)
1
Technologia i materiały
drogowe ćw. (wypełniacz)
2
Zawartość pyłu
Kruszywo
Przesiew przez sito
0,063 mm [%]
Kategoria
f
i
Grube
≤ 0,5
f
0,5
≤ 1
f
1
≤ 2
f
2
> 4
f
deklarowana
Drobne i o
ciągłym
uziarnieni
u
≤ 3
f
3
≤ 10
f
10
≤ 16
f
16
> 22
f
deklarowana
3
Kruszywo, którego większa część przechodzi
przez sito 0,063 mm.
►
Wypełniacz mieszany
– kruszywo
wypełniające pochodzenia mineralnego,
wymieszane
z
Ca(OH)
2
,
np.
pyły
wymieszane z wodorotlenkiem wapnia.
►
Wypełniacz dodany
–
kruszywo
wypełniające pochodzenia mineralnego,
wytworzone
oddzielnie
(np.
mączka
wapienna)
Wypełniacz
4
• Mączka mineralna – kilka do kilkunastu %
całości MM;
• Powierzchnia ziaren wypełniacza – 85 – 95%
MM;
• Asfalt + mączka = mastyks (lepiszcze)
Wypełniacz
• Wypełniacz wapienny;
• Wypełniacz mieszany (
mineralne kruszywo wypełniające
wymieszane z Ca(OH)
2
);
• Wypełniacz dodany (
mineralne kruszywo wypełniające wytworzone
oddzielnie
);
5
• Wypełnienie wolnych przestrzeni między ziarnami MM
(
grysu, żwiru itp.);
• Usztywnienie asfaltu i wytworzenie wraz z nim
jednorodnego
mastyksu
wiążącego
ziarna
MM
(
modyfikacja właściwości reologicznych asfaltu
);
• Zabezpieczenie
spójności,
wodoszczelności
i
mrozoodporności MMA (
polepszenie adhezji asfaltu do powierzchni
ziaren MM
)
Wypełniacz -
FUNKCJE
- grubość warstewki 0,01 – 20 µm
6
• Adhezja (
siły wiążące cząstki asfaltu z ziarnami mączki mineralnej
)
powoduje zwiększenie lepkości;
KSZTAŁTOWANIE MIKROSTRUKTURY
7
KSZTAŁTOWANIE MIKROSTRUKTURY
I – właściwości zależne od
właściwości asfaltu
wolnego;
II – wpływ właściwości
asfaltu związanego;
III – pojawienie się
porowatości (spadek
wytrzymałości)
8
WŁAŚCIWOŚCI
Z przemiału skały wapiennej drobnoziarnistej lub bezpostaciowej (stare
formacje);
WYPEŁNIACZ ZASTĘPCZY (ziarna drobne plus ziarna frakcji
piaskowej):
• Mączka dolomitowa;
• Mączka żużlowa;
• Pył cementowy;
• Popiół lotny z węgla kamiennego;
• Popiół lotny z węgla brunatnego;
WYPEŁNIACZ SPECJALNY (aktywowany lub mączka gumowa):
9
WYPEŁNIACZ
UZIARNIENIE – badanie według PN EN 933-10)
Sito #
[mm]
Przesiew, [%]
Ogólny zakres dla
poszczególnych wyników
Maksymalny zakres
uziarnienia deklarowany
przez producenta
a)
2
100
-
0,125
85 ÷ 100
10
0,063
70 ÷ 100
10
Zakres uziarnienia powinien być deklarowany na podstawie 20
ostatnich wyników, z których 90% powinno mieścić się w tym
zakresie. Wszystkie wyniki powinny mieścić się w zakresie
ogólnym.
Uziarnienie
10
Badanie jakości pyłów nie jest wymagane jeśli ich zawartość jest
mniejsza niż 3% masy kruszywa, w przeciwnym wypadku (3 -
10%) należy oznaczyć jego jakość metodą błękitu metylenowego
(PN EN 933-9)
Wskaźnik błękitu metylenowym
10
1
1
M
V
MB
V
1
– objętość barwnika, ml;
M
1
– masa kruszywa, g
Wartość
MB
F
[g/kg]
Kategoria
MB
F
-
MB
F
NT
≤ 10
MB
F
NT
≤ 25
MB
F
NT
> 25
MB
F
NT
Dla kategorii
MB
F
NT
badanie nie
jest wymagane
11
WŁAŚCIWOŚCI
Gęstość nasypowa w nafcie według PN EN 1097-3
= 0,5 ÷ 0,9 g/cm
3
12
WŁAŚCIWOŚCI USZTYWNIAJĄCE
Oznaczanie wolnych przestrzeni w suchym
zagęszczonym wypełniaczu według PN EN 1097-4
Procent objętości
Kategoria
V
Ogólny zakres
uziarnienia dla
poszczególnych wyników
Maksymalny zakres
uziarnienia deklarowany
przez producenta
a)
28 ÷ 38
4
V
28/38
38 ÷ 45
4
V
38/45
28 ÷ 45
4
V
28/45
44 ÷ 55
4
V
44/55
a)
Zakres wolnych przestrzeni suchego zagęszczonego wypełniacza
powinien być deklarowany na podstawie 20 ostatnich wyników, z
których 90% powinno mieścić się w tym zakresie. Wszystkie wyniki
powinny mieścić się w zakresie ogólnym.
13
Oznaczanie wolnych przestrzeni w suchym
zagęszczonym wypełniaczu według PN EN 1097-4
• Wolne przestrzenie w suchym
wypełniaczu jest to objętość
przestrzeni wypełnionej
powietrzem w wypełniaczu po
jego zagęszczeniu.
• Zgodnie z wymaganiami normy
zagęszczanie wypełniacza
polega na 100-krotnym
swobodnym spadku bloku wraz z
tłokiem z określonej wysokości
równej 102,0±1mm, w odstępie
czasu po ~1s.
• Oznaczanie wykonuje się dla
trzech oddzielnych próbek.
14
Oznaczanie wolnych przestrzeni w suchym
zagęszczonym wypełniaczu według PN EN 1097-4
Aparat Ridgen’a do
badania wolnych
przestrzeni – hartowany
obciążnik poruszający
się pionowo w
cylindrze.
15
Określenie różnicy między temperaturą mięknienia
mastyksu (asfalt+wypełniacz) o odpowiednim składzie i
temperaturą mięknienia asfaltu. Oznacza się ją według
PN EN 13179-1
WŁAŚCIWOŚCI USZTYWNIAJĄCE
16
„LICZBA ASFALTOWA”
WYPEŁNIACZA ASFALTOWEGO
Badanie polega na
określeniu ilości wody
dodawanej do 50 g
wypełniacza celem
otrzymania mieszanki, w
która normowy stempel w
czasie 5 s zagłębia się na
głębokość 5,0 – 7,0 mm.
17
ROZPUSZCZALNOŚĆ W WODZIE
Zawartość minerałów rozpuszczalnych w wodzie oznacza
się według PN EN 1744-1 (Badania chemicznych
właściwości kruszyw)
Rozpuszczalność w
wodzie [%]
Kategoria
WS
≤ 10
WS
10
> 10
Deklarowana
18
ZAWARTOŚĆ WĘGLANU WAPNIA
W WYPEŁNIACZU WAPIENNYM
Zawartość węglanu wapnia oznacza się według PN EN 196-
21
Zawartość węglanu
wapnia [%]
Kategoria
CC
≥ 90
CC
90
≥ 80
CC
80
≥ 70
CC
70
19
ZAWARTOŚĆ WODOROTLENKU
WAPNIA W WYPEŁNIACZU
MIESZANYM
Zawartość węglanu wapnia oznacza się według PN EN
196-
21
Zawarty w wypełniaczu wodorotlenek wapnia
poprawia m.in. adhezje lepiszcza asfaltowego do kruszywa.
Zawartość węglanu
wapnia [%]
Kategoria
K
a
≥20
K
a
20
≥ 10
K
a
10
< 10
Deklarowana
20
„LICZBA ASFALTOWA”
WYPEŁNIACZA ASFALTOWEGO
Liczba asfaltowa” odzwierciedla właściwości
usztywniające wypełniacza dodanego. Oznacza się ją
według PN EN 13179-2
Ogólny zakres dla
poszczególnych
wyników [%]
Maksymalny
zakres „liczby
asfaltowej”
deklarowany
przez producenta
[%]
Kategoria
BN
28 ÷ 39
6
BN
28/39
40 ÷ 52
6
BN
28/39
53 ÷ 62
6
BN
28/39
Deklarowana
21
WYPEŁNIACZ
Straty po prażeniu popiołu lotnego.
Według PN EN 1744-1
Gęstość ziaren wypełniacza
dodanego. Według PN EN 1097-7
Gęstość nasypowa w stanie luźnym
w nafcie. Według PN EN 1097-3
22
WYPEŁNIACZ
Powierzchnia właściwa
wypełniacza według
Blaine’a. Oznaczenie
według PN EN 196-6
Aparat Bleine’a
23
OCENA ZGODNOŚCI
Ocena zgodności polega na systematycznym
badaniu, stopnia spełnienia wymagań.
P
N
E
N
1
3
0
4
3
Dwa systemy
oceny zgodności
wymagany udział
strony trzeciej;
System
2+
System
4+
nie wymagany
udział strony
trzeciej
24
OCENA ZGODNOŚCI
Ocena zgodności polega na systematycznym
badaniu, stopnia spełnienia wymagań.
System
oceny
Zastosowanie kruszywa
2+
Kruszywo
do
mieszanek
mineralno-asfaltowych
stosowanych
na
gorąco,
przeznaczonych
do
wykonywania
warstwy:
ścieralnej
wiążące,
wyrównawczej, wzmacniającej – do dróg obciążonych
ruchem KR3 ÷ KR6 i do podbudowy dróg obciążonych
ruchem KR5 ÷ KR6
Kruszywo do wykonywania powierzchniowych
utrwaleń na drogach obciążonych ruchem KR1÷KR6
Wypełniacz do mieszanek MMA na gorąco,
przeznaczonych do wykonywania warstwy ścieralnej
dróg obciążonych ruchem KR1÷KR6
4+
Kruszywo do mieszanek MMA stosowanych na gorąco,
przeznaczonych do wykonywania warstw: ścieralnej,
wiążącej, wyrównawczej, wzmacniającej – do dróg
obciążonych ruchem KR1 ÷ KR2 i do podbudowy dróg
obciążonych ruchem KR1 ÷ KR4
25
26
OCENA ZGODNOŚCI
Wskaźnik piaskowy
Aparat Fraass’a