Geologia inżynierska i petrografia
–
wybrane materiały do wykładów.
Materiały mogą być przydatne do zaliczenia
przedmiotu, lecz nie zastępują czynnego udziału w
zajęciach w ciągu całego semestru.
Zofia Sztromajer
Geologia inżynierska i petrografia
–
wybrane materiały do wykładów.
Materiały mogą być przydatne do zaliczenia
przedmiotu, lecz nie zastępują czynnego udziału w
zajęciach w ciągu całego semestru.
Zofia Sztromajer
Wymagane efekty:
Znajomość wszystkich elementów
środowiska geologicznego.
Znajomość procesów
geologicznych i ich
znaczenia w przyrodzie
Umiejętność oceny wpływu
procesów
geologicznych naturalnych i
sztucznych
na środowisko
Umiejętność przedstawiania
budowy
geologicznej na profilach i
przekrojach
Większość tematów jest
podana w postaci haseł,
które zostały wytłumaczone
na wykładach lub odniesione
do podręczników
Podręcznik podstawowy
Elżbieta Lenczewska – Samotyja;
Adam Łowkis Natalia Zdrojowska
Zarys geologii z elementami geologii
inżynierskiej i hydrogeologii
Jaki jest związek i
budownictwa z geologią...
czyli dlaczego inżynier
musi rozumieć przyrodę?
Według Zygmunta Glazera:
Ziemia składa się: z
litosfery czyli skorupy
ziemskiej,
płaszcza
i jądra.
Opisać ich właściwości
Ziemia
litosfera, litologia,
stratygrafia
minerały, skała, grunt,
procesy geologiczne,
Należy posługiwać się
poniższą terminologią:
• Tlen (O)
46,6%
• Krzem (Si)
27,7%
• Glin (Al) 8,0%
• Żelazo (Fe)
5,1%
• Wapń (Ca) 3,6%
• Sód (Na) 2,8%
• Potas (K) 2,5%
• Magnez (Mg)2,1%
Razem
98,4%
Skład chemiczny litosfery:
Jaki jest skład chemiczny
i mineralny litosfery?
Jakie są główne minerały
skałotwórcze i ich podstawowe
cechy.
Rodzaje skał w przyrodzie.
Skały
magmow
e
Skały
osado
we
Skały
meta-
morficzne
W
W
W
M
M
W - wietrzenie
M metamorfizm
Jak powstają skały
magmowe?
Kryteria podziału skał
magmowych.
Co to jest struktura i
tekstura.
W jaki sposób powstają
struktury skał magmowych.
PODZIAŁ SKAŁ MAGMOWYCH NA KLASY
według
KRYTERIUM SKŁADU
MINERALNEGO
Granit
u
Sjenit
u
Dioryt
u
Gabra
Pytania związane ze skałami
magmowymi
:
*Kryteria klasyfikacji
*Minerały skał magmowych.
*Struktury skał magmowych
*Tekstury skał magmowych
*Formy występowania
*Czy skały magmowe o jednakowej strukturze
mogą różnić się składem mineralnym i dlaczego?
*Czy skały magmowe o różnej strukturze mogą
mieć jednakowy skład mineralny
? .
Historia Ziemi-
stratygrafia
Historia w dużym skrócie
Powstawanie
poszczególnych rodzajów
skał na tle dziejów Ziemi.
(patrz - poprzednie tabele )
Podział dziejów Ziemi na
ery.
Podział er na okresy i epoki.
Najważniejsze wydarzenia
geologiczne w historii
obszaru Polski.
Era kenozoiczna,
najważniejsze wydarzenia
tej ery na terenie Polski i
ich wpływ na dzisiejsze
warunki geologiczne.
Rodzaje skał osadowych.
Jak powstają skały osadowe
okruchowe.
- struktury, tekstury skał
okruchowych
-Podział skał okruchowych
na podstawie struktury i
tekstury.
-Tekstury luźne (niespoista i
spoista) oraz masywne.
-Czym różnią się skały
masywne od luźnych
spoistych?
- Czy skały o różnej
genezie mogą mieć
jednakową strukturę.
- Czy skały o różnej
strukturze i genezie mogą
mieć jednakową teksturę?
- Dokładne wyjaśnienie
tych zależności.
Podział skał
okruchowych z
uwzględnieniem
struktury, tekstury,
składu mineralnego,
genezy
.
Obowiązujący podział skał
okruchowych znajduje się
na następnej planszy.
Poszczególne cechy skał
są omawiane w dalszej
części materiału.
Struktura
Tekstura
Luźna
(skały niespoiste lub spoiste)
Masywna
(skały lite)
Psefitowa
> 2mm
N
I
E
S
P
O
I
S
T
E
Gruz – nieobtoczone fragmenty
skalne
Brekcja - różne
nieobtoczone fragmenty
skalne, połączone
lepiszczem
Żwir – obtoczone fragmenty skalne pochodzeniarzecznego,
morskiego, lodowcowegoo cechach zależnych od
środowiska
Zlepieniec – ziarna żwiru
zlepione lepiszczem
Duża różnorodność
zarówno ziaren jak i
lepiszcza
Psamitowa
2-0,06 mm
Piasek – przeważnie ziarna kwarcu pochodzenia:rzecznego,
morskiego, lodowcowego, rzecznolodowcowego lub
wydmowego
Piaskowiec – ziarna piasku
zlepione lepiszczem
Aleurytowa
0,06-0,001
S
P
O
I
S
T
E
Muł: rzeczny, lodowcowy, jeziorny, morski – cząstki kwarcu,
minerały ilaste i domieszki
Less – wyłącznie lądowy – cząstki kwarcu, minerały ilaste,
związki żelaza i domieszki
Mułowiec – cząstki mułu
zlepione lepiszczem –
głównie ilastym
-
Pelitowa
< 0,001
mm
Ił - morski, jeziorny, zastoiskowy – cząstki kwarcu z
minerałami iłowymi i domieszkami
Iłowiec – cząstki iłowe
zlepione lepiszczem
głównie ilastymIłołupek –
tekstura łupkowata
Mieszana
Glina lodowcowa (zwałowa, morenowa) – mieszanina wielu
frakcji z zawartością: minerałów ilastych, kwarcu,
okruchów skalnych różnego rodzaju, węglanów, związków
żelaza itd
-
Skały osadowe
chemogeniczne
i organogeniczne.
Jak i z czego powstają?
Etapy tworzenia się skały.
Kryteria podziału.
Kryterium podziału skał
osadowych
chemogenicznych i
organogenicznych:
skład chemiczny.
Najważniejsze skały z tej
grupy i ich cechy fizyczne.
Grupa
Nazwa skały
Skład
mineralny
Skały
węglanowe
Wapień
Kalcyt
Dolomit
Dolomit
Margiel
Kalcyt+ił
Kreda
łąkowa
Kalcyt
świeżo
osadzony
Kreda
pisząca
Kalcyt
pochodzenia
organiczneg
o
Skały
węglanowe
(cd)
Margiel
łąkowy
Kalcyt+ił –
świeżo
osadzony
Opoka
Kalcyt +
krzemionka
Skały
krzemionko
we
Ziemia
okrzemkowa
Krzemionka
pochodzenia
organiczneg
o
Opoka lekka Kwarc-
krzemionka
Skały
krzemionkow
e (CD)
Krzemienie i
czerty
Krzemionka
bezpostaciow
a
Złoża
mineralne
Fosforyty
Związki
fosforu
Gips
gips
Sól
kamienna, sól
potasowa i
inne
sole
Węgiel (C )30
- 70 %
Węgiel (C )>
70
%
Węgiel
brunatny
Węgiel
kamienny
Skały metamorficzne.
Rodzaje metamorfizmu
oraz główne czynniki
dynamiczny
termiczny
regionalny
stress
temperatura
Stress
Ciśnienie typu hydrostatycznego
temperatura
Wpływ ciśnienia
jednokierunkowego – stressu
na cechy skał
Powstają tekstury kierunkowe:
Tekstury kierunkowe:
łupkowe
i
gnejsowe
Ten rodzaj metamorfizmu
występuje w czasie
powstawania gór fałdowych
– na głębokościach do kilku
kilometrów
Metamorfizm termiczny
(kontaktowy)
wywołuje przemiany
mineralogiczne i
rekrystalizację minerałów w
obszarze przyległym do
intruzji gorącej magmy
Metamorfizm regionalny
działa różnie w zależności
od głębokości:
Skały metamorficzne
- Jak i z czego powstają
skały metamorficzne?
- Jakie są czynniki
metamorfizmu
regionalnego?
- Kryteria klasyfikacji skał
metamorficznych.
- Jakie są główne cechy skał
metamorficznych?
Skały – grunty ––
współzależność
cech skał od przebiegu
procesów geologicznych.
Jak geneza wpływa na
właściwości skał
okruchowych.
Właściwości skał okruchowych:
struktura, tekstura, skład
mineralny, tektonika i inne –
tworzą się w wyniku procesów
geologicznych.
Pierwotne cechy zmieniają się
w czasie - od początku
sedymentacji.
Etapy powstawania to:
transport , osadzanie
materiału skalnego, a potem
diageneza.
Rodzaje transportu:
rzeczny, lodowcowy,
rzeczno-lodowcowy,
eoliczny lub morski.
Wyjaśnić jakie to ma
znaczenie
Diageneza składa się z
procesów:
kompakcji, krystalizacji i
rekrystalizacji.
Wynikiem krystalizacji są
skały okruchowe masywne
Jakie jest znaczenie
diagenezy
Koniec części pierwszej.