DIAGNOZA 

ŚRODOWISKA 

RODZINNEGO

Angelika Twardak, Marta Tracz

 

 

RODZINA

Naturalna mała grupa 
społeczna

Stosunek małżeński i 
rodzicielski

Więź uczuciowa

Środowisko wychowawcze

Oddziaływania 
wychowawcze

Bezpośrednie 
relacje

Wiedza o świecie

Wartości

Normy moralno – 
społeczne

 

Zaspokajanie potrzeb

Rozwijanie zainteresowań

 

 

PEDAGOGIKA 

RODZINY

 

 

ODDZIAŁYWANIA RODZINY

1. Oddziaływania niezamierzone, które nie są 

obojętne wychowawczo.

2. Oddziaływania niezamierzone, ale 

nieobojętne wychowawczo.

3. Oddziaływania wychowawcze zamierzone i 

ukierunkowane na realizację celów 
rodziny.

4. Oddziaływania wychowawcze zamierzone, 

ukierunkowane na realizację celów 
wychowawczych. 

 

 

OBSZARY BADAŃ RODZINY

Ocena związków

przyczynowo-skutkowych

Rzeczywistość rodzinna - poznawanie

Projektowanie samodzielnie lub we 
współpracy  z innymi specjalistami działań 
interwencyjnych

Ocena kondycji 

wychowawczej 

rodziny

Ocena 

czynników 

ryzyka 

(zagrożeń)

 

 

CELE BADAWCZE ŚRODOWISKA 

RODZINNEGO

Opracowanie reguł i technik wychowania i 
kształcenia

Kultura pedagogiczna rodziny

Systematyzacja oraz weryfikacja i ocena wiedzy potocznej 

o wychowaniu w rodzinie

Analiza systemu wychowawczego współfunkcjonowania 

rodziny z innymi mikrogrupami i środowiskami 

wychowawczymi

 

 

ZASADY

POSTĘPOWANIA

DIAGNOSTYCZNEGO

 

 

W UJĘCIU METODOLOGII 

SOCJOLOGICZNEJ

1. Zasada wieloaspektowej, integralnej analizy wnętrza 

rodziny przy uwzględnieniu wszystkich jej 

elementów oraz różnorodnych interakcji i 

wzajemnych uwarunkowań.

2. Zasada analizy rodziny w sprzężeniu z zewnętrznymi 

w stosunku do rodziny układami społecznymi.

3. Zasada wielostronnego poznawania ujęcia rodziny w 

poszczególnych stadiach procesu badań 

empirycznych.

4. Zasada wielostronnego poznawania rodziny w 

świetle różnych, komplementarnych danych 

empirycznych zgromadzonych za pomocą różnych 

technik badawczych.

5. Zasada łączenia analiz jakościowych z ilościowymi w 

celu uzyskania wielostronnego oglądu problemów w 

ich naturalnym ujęciu, a nie tylko przez pryzmat 

liczb.

 

 

W DIAGNOZIE 

PSYCHOPEDAGOGICZNEJ 

1.

Dążenie do realizowania diagnozy pełnej.

2.

Oceniający charakter diagnozy.

3.

Realizowanie diagnozy w wymiarze pozytywnym.

4.

Dążenie do autodiagnozy osób, systemów i 

środowisk.

5.

Łączenie poznania pośredniego z bezpośrednim.

6.

Realizowanie diagnozy środowiskowej.

7.

Odpowiedzialność etyczna.

8.

Świadomość hipotetycznego charakteru sądów.

9.

Obiektywność i merytoryczna poprawność 

wniosków i całej procedury badawczej. 

 

 

ZASADY OGÓLNE WG. EWY 

JAROSZ

1. Zasada wartościującego charakteru 

diagnozowania rodziny.

2. Zasada diagnozy pozytywnej rodziny.
3. Zasada uwzględniania kontekstu społecznego 

rodziny.

4. Zasada relatywności wpływu warunków 

środowiska rodzinnego.

5. Zasada holizmu poznawczego.
6. Zasada uwzględniania dynamizmu rodziny.
7. Zasada autodiagnozy rodziny i jej członków.

 

 

DIAGNOZOWANIE 

PRZEMOCY W RODZINIE

 

 

DEFINICJE PRZEMOCY

• Definicje uniwersalne

• Definicje systemowo-kulturowe

• Definicje funkcjonalne

• Definicje formalno – prawne 

 

 

OBJAWY PRZEMOCY

FIZYCZNE

BEHAWIORALNE

 

 

CZYNNIKI GENEROWANIA 

ZACHOWAŃ PRZEMOCOWYCH 

RODZICÓW

Czynniki związane   

              z osobą 

rodzica

Czynniki tkwiące   

 w rodzinie

Czynniki tkwiące      

 w dziecku

 

 

DZIAŁANIA DIAGNOSTYCZNE

• Zebranie dowodów wskazujących na 

zachowania krzywdzące wobec 
dziecka.

• Zdobycie informacji na temat samej 

przemocy.

• Ocena sytuacji rodzinnej.
• Ustalenie związku dziecka ze 

sprawcą przemocy.

 

 

DIAGNOZA WSTĘPNA             

WG. E. JAROSZ

• Działania wstępne (rozpoznawcze)
• Ocena sytuacji i powiadomienie wymiaru 

sprawiedliwości.

• Rozmowa z rodzicami i innymi osobami.
• Analiza dostępnej dokumentacji.
• Przeprowadzenie specjalistycznych badań 

dziecka.

• Przeprowadzenie wywiadu z rodzicami i 

analiza informacji.

 

 

ELEMENTY DIAGNOZY PRZEMOCY 

WG. CZ. CZAPOWA                           

   I S. JEDLEWSKIEGO

• Diagnoza ustalająca fakty.
• Diagnoza ukierunkowująca działania 

wychowawcze.

• Diagnoza weryfikująca.

 

 

ETAPY DIAGNOZY PRZEMOCY 

WG. A. KARŁYK

• Zbieranie informacji, gromadzenie 

danych

• Opis sytuacji problemowej
• Rozpoznanie
• Wyjaśnienie
• Prognoza
• Planowanie działań pomocowych
• Kontrola, ewaluacja i weryfikowanie 

wyników i efektów podjętych działań

 

 

WARSZTAT BADAWCZY 

PEDAGOGA 

W DIAGNOZIE RODZINY

 

 

METODY OPARTE NA 

WYPOWIEDZIACH

WYWIAD

ANIKETA

Metoda bezpośrednia

Metoda pośrednia

Kwestionariusz 
wywiadu

Kwestionariusz 

ankiety

Wywiad środowiskowy

 

 

KWESTIONARIUSZE DO BADAŃ 

WYBRANYCH ELEMENTÓW 

ŚRODOWISKA RODZINNEGO

KWESTIONARIUSZE

Kwestionariusz 

dla rodziców        

     M. Ziemskiej

Kwestionariusz   

do badań 

postaw 

rodzicielskich     

M. Plopy

Identyfikacja    

stylów 

wychowania       

M. Ryś

 

 

POSTAWY RODZICIELSKIE    

WG. M. ZIEMSKIEJ

• Akceptacja 

dziecka

• Współdziałanie
• Postawa rozumnej 

swobody

• Uznanie praw 

dziecka

• Postawa odtrącająca
• Postawa unikająca
• Postawa nadmiernie 

chroniąca

• Postawa nadmiernie 

wymagająca

POZYTYWNE

NEGATYWNE

 

 

SKALA POSTAW RODZICIELSKICH 

M. PLOPY

Wersja dla rodziców

Wersja dla młodzieży

 

 

POSTAWY RODZICIELSKIE    

WG. M. PLOPY

• Postawa akceptacji

• Postawa autonomii

• Postawa odrzucenia

• Postawa nadmiernie wymagająca

• Postawa nadmiernie ochraniająca

• Postawa niekonsekwencji

 

 

ANALIZA STYLU WYCHOWANIA      

M. RYŚ

Style wychowania

demokratyczny

autokratyczny

liberalny

kochający

niekochający

 

 

TECHNIKI PROJEKCYJNE 

WERBALNE

Test 

niedokończony

ch zdań

Test 

niedokończonyc

h historyjek

 

 

RYSUNEK RODZINY

 

 

Dziękujemy za uwagę!!!