ZASADY PROWADZENIA 

MEDYCZNYCH DZIAŁAŃ 

RATUNKOWYCH W 

KATASTROFACH

 

 

FAZY AKCJI RATUNKOWEJ

1)

Faza wstępna- 

ofiary w znacznym stopniu 

zdane na siebie. Ogromna rola mogących 

udzielać pierwszej pomocy i poprawnie 

zawiadomnienie o zdarzeniu.

2)

Faza konsultacji- 

znaczne zarządzanie  

siłami ratowniczymi i logistyką.

3)

Faza likwidacji skutków- 

działanie 

dwutorowe: leczenie w szpitalu i 

likwidowanie zniszczeń.

4)

Faza odległa- 

likwidowanie skutków 

odległych: zdrowotnych, psychologicznych, 

społecznych, ekonomicznych, planowanie na 

wypadek następnego zdarzenia.

 

 

Zarządzenie logistyką

Im większa skala 

zdarzenia tym 

bardziej rośnie rola 

łączności, sprawności 

zarządzania i 

logistyki.

Działania prowadzi się 

na trzech poziomach:

 Strategicznym,
 Taktycznym, 
 Wykonawczym- 

zwykle tu działamy.

 

 

Punkt dowodzenia

Punkt dowodzenia (sztab akcji- poziom 

taktyczny)

 lokalizuje się blisko miejsca 

zdarzenia:

 Tu jest najlepsze rozeznanie w skali 

potrzeb,

 Tu są obecni przedstawiciele 

wszystkich służb,

 Tu zapadają decyzje dotyczące 

doraźnego leczenia i transportu, w tym 
kierunku transportu.

 

 

Punkt dowodzenia

Dowódcą całości akcji jest oficer PSP.

On wyznacza 

strefę niebezpieczną

 w 

której działa PSP.

On zezwala na wejście 

zespołów 

ratownictwa medycznego

 na miejscu 

zdarzenia. Podlega mu 

koordynator 

medycznych działań ratunkowych.

 

 

 

Koordynator medycznych 

działań ratunkowych

Może nim być lekarz pierwszego 

ambulansu.

(poziom wykonawczy):

 Powiadamia centrum operacyjne o skali i 

rodzaju zdarzenia oraz potrzebach,

 Dowodzi zespołami ratownictwa 

medycznego,

 Kieruje segregacja medyczną ofiar 

katastrofy,

 Kieruje pracą punktu pomocy medycznej,

 Kieruje ewakuacją poszkodowanych z 

miejsca zdarzenia.

 

 

Centrum operacyjne

(sztab kryzysowy- poziom strategiczny)
  

przy dobrej łączności może być odległe od 

miejsca zdarzenia,



 zabezpiecza redystrybucję potrzebnych 

zasobów (w tym ludzkich) i środków, nawet z 

innych powiatów i województw,



 powiadamia i stawia w stan gotowości szpitale i 

ośrodki specjalistyczne, monitoruje ich 

wydolność,



Organizuje informacje o ofiarach dla ich bliskich 

i o zdarzeniu dla mediów.

 

 

 

Strefa niebezpieczna

Za życie i zdrowie odpowiadają ratownicy- 

strażacy:

  

udzielają pomocy stosownie do 

kwalifikacji,



 ewakuują poszkodowanych poza strefę 

niebezpieczną i przekazują ich pod opiekę 

zespołów ratownictwa medycznego,



 jeśli jest taka potrzeba zabezpieczają 

logistycznie dekontaminacje ofiar,



 w miarę możliwości pomagają w opiece 

medycznej.  

 

 

Strefa niebezpieczna

Czas w którym uznaje się część miejsca 

zdarzenia za strefę niebezpieczną może 
być różne i zależy od rodzaju katastrofy.

Jeżeli niebezpieczeństwo zostaje szybko 

zażegnane dowódca akcji 

dopuszcza 

zespoły ratownictwa medycznego do 
pracy w miejscu zdarzenia i one 
przejmują odpowiedzialność za zdrowie 
i życie.

 

 

Poza strefą 

niebezpieczną

Należy ustalić podległe koordynatorowi 

medycznych działań ratunkowych:

 Punkt segregacji 

jeśli ofiary są 

ewakuowane ze strefy niebezpiecznej 
mamy do czynienia z 

obszarem 

segregacji,

 Punkt dekontaminacji (jeśli są 

wskazania),

 Strefę udzielania pomocy i oczekiwania,
 Obszar ewakuacji i transportu. 

 

 

Aby 

zrobić jak najwięcej dla jak 

największej liczby 
poszkodowanych jest szybkie 
prowadzenie segregacji (triage).

W warunkach pokoju 

decyduje 

stopień zagrożenia życia, 

ale w 

warunkach skrajnych 

należy też 

brać pod uwagę rokowania.

 

 

Największe zagrożenia 

życia wynikają z:

A niedrożność dróg oddechowych,
B niewydolności oddechowej- 

może zabić 

w ciągu kilkunastu minut,

C niewydolność krążenia/ wstrząs- 

po 

godzinie szansa na przeżycie 

dramatycznie spada,

D obniżenie progu świadomości- 

zagrożenie zapadnięcia się języka i 

narastania ciasnoty śródczaszkowej.

SĄ TO Z PUNKTU WIDZENIA WIEDZY 

MEDYCZNEJ PRIORYTETY!!!

 

 

TRIAGE



 PIERWSZA KOLEJNOŚĆ- 
zagrożenie ABCD, wymagający 
natychmiastowych zabiegów 
ratujących życie i rozpoczęcia 
leczenia w szpitalu do 1 godziny,



 DRUGA KOLEJNOŚĆ – 
wymagający leczenia szpitalnego, 
stabilni w miejscu zdarzenia, 

 

 

TRIAGE cd.



 TRZECIA KOLEJNOŚĆ- wymagający 
zbadania i zaopatrzenia, ale nie 
wymagający hospitalizacji.



 Zmarłych na miejscu pozostawia się.



 Zmarłych w trakcie leczenia gromadzi 
się w wyznaczonym miejscu. 

 

 

Zorganizowanie punktu 

pomocy medycznej

Może to być pozostający na miejscu 

ambulans, namiot lub zaadoptowane 
pomieszczenie.



 pozwala to na koncentrację dostępnych 
„ sił i środków” tj. wykwalifikowanego 
personelu medycznego, leków i sprzętu.



 ułatwia prowadzenie na miejscu 
zdarzenia zabiegów ratujących życie i 
wstępną stabilizację chorych przed 
transportem do szpitala.   

 

 

W punkcie medycznym 

obowiązuje BTLS

SYTUACJA KATASTROFY MOŻE 

USPRAWIEDLIWIĆ 

„ KOMPROMISY 

MEDYCZNE”

 wynikające ze złego 

rokowania. Nie usprawiedliwia błędów 
będących skutkiem niedbalstwa. Nie 
usprawiedliwia lekceważenia bólu.

 

 

Zabiegi ratujące życie na 

miejscu wypadku:



 udrożnienie dróg oddechowych i 
zabezpieczenie ich drożności,



 tlenoterapia, oddech wspomagany i zastępczy,



 odbarczenie odmy prężnej nakłuciem, 
zamknięcie opatrunkiem rany ssącej klatki 
piersiowej,



 zatamowanie krwotoku zewnętrznego,



 wkłucia dożylne lub śródkostne i rozpoczęcie 
przetaczania płynów,



 odbarczenie tamponady serca,



  wyjątkowo amputacja.

 

 

Zabiegi ratujące życie na 

miejscu wypadku:



grupa poszkodowanych 

wymagających pomocy w pierwszej 
kolejności winna opuszczać miejsce 
zdarzenia jak najszybciej,



W zależności od sytuacji- badanie 

szczegółowe obrażeń, ogrzewanie 
chorego, przetaczanie płynów, 
zakładanie opatrunków.  

 

 

Akcja ratunkowa

Przyjeżdża pierwszy ambulans:
Lekarz I- 

koordynuje działania w 

porozumieniu z dowódcą akcji, 
orientuje się w sytuacji i wzywa 
pomoc, wyznacza punkt 
medyczny, miejsce oczekiwania 
ofiar, strefę transportu, punkt 
segregacji lub sektory obszaru 
segregacji.

 

 

Akcja ratunkowa

Pielęgniarka I- 

przygotowuje 

sprzęt, leki, materiał do pomocy 

medycznej,

Kierowca I- 

czuwa w strefie 

transportu i kieruje ruchem 

nadjeżdżających ambulansów,

Ratownik I- 

rozpoczyna I etap 

triage kierując mogących chodzić w 

wyznaczone miejsce i pokazując 

gdzie układać przynoszonych. 

 

 

Akcja ratunkowa

Nadjeżdża drugi ambulans:
 Lekarz II- 

URUCHAMIA PM I W NIM PRACUJE 

(ABC),

 Pielęgniarka II- 

pracuje w PM razem z 

pielęgniarką I,

 KIEROWCA II- 

pracuje w PM,

 RATOWNIK II- rozpoczyna triage wraz z 

ratownikiem I.

PO ZAKOŃCZENIU TRIAGE RATOWNICY OPIEKUJĄ 

SIĘ OCZEKUJĄCYMI, SĄ DO DYSPOZYCJI 

KOORDYNATORA, KTÓRY PRZYDZIELA OFIARY 

WYPADKU DO KOLEJNYCH AMBULANSÓW.

 

 

UZYSKALIŚMY



Koordynatora działań medycznych,



Mocny punkt medyczny,



Dwóch ratowników do 

prowadzenia triage i opieki nad 
zakwalifikowanymi do 2 i 3 
kolejności działania,



Kierującego ruchem ambulansów 

transportowych.

 

 

Nie należy przenosić 

katastrofy do szpitala



Dlatego należy wykonać zabiegi 

potrzebne do stabilizacji podstawowych 

funkcji na miejscu zdarzenia,



Rozsyłać poszkodowanych do wielu 

szpitali gdzie otrzymają pomoc bez 

zbędnej zwłoki,



Przetrzymać na miejscu zdarzenia 

wymagających pomocy w 3 kolejności 

przynajmniej do czasu ewakuowania 1 

kolejności lub rozesłać ich do odległych 

szpitali. 

 

 

Panika 

Może zwielokrotnić skutki katastrofy.
Jest zwykle wynikiem współistnienia 

poczucia zagrożenia, 
nieznajomością dróg ucieczki lub 
dalszego losu i braku jednolitego 
kierownictwa.

                           

STRES

Atakuje zarówno ofiary katastrofy 

jak i ratowników.

 

 

Dziękujemy Państwu za 

uwagę!