Sześć
myślowych
kapeluszy
Ilona Jędros
Anita Kalinowska
Joanna Kamińska
Agnieszka Kiepura
Agnieszka Klauza
Sześć
myślowych
kapeluszy
Ilona Jędros
Anita Kalinowska
Joanna Kamińska
Agnieszka Kiepura
Agnieszka Klauza
KAPELUSZ
KAPELUSZ
ZIELONY
ZIELONY
Myślenie twórcze i lateralne
Zielony to kolor urodzaju
oraz rozwoju
Zielony kapelusz jest symbolem otwartego,
kreatywnego oraz twórczego myślenia. Jest
kapeluszem myślącym aktywnie. Odnosi się
do:
nowych pomysłów, nowych koncepcji i nowych
spojrzeń,
świadomego tworzenia nowych pomysłów,
poszukiwania rozmaitych rozwiązań,
zmian,
nowych podejść do problemu.
Zielony, myślący kapelusz zajmuje się nowymi pomysłami i nowymi
sposobami spoglądania na zagadnienia. Jest ucieczką od starych
pomysłów w celu znajdowania lepszych rozwiązań, doprowadzenia do
zmiany. W tym kierunku zmierza w sposób świadomy i
skoncentrowany myślenie w zielonym kapeluszu.
W rzeczywistości zapotrzebowanie na zielony kapelusz może być
większe niż na inne myślące kapelusze. Podczas twórczego myślenia
może zaistnieć potrzeba prowokacyjnego przedstawienia pomysłów,
które są celowo nielogiczne. Należy zasygnalizować innym, ze jest to
działanie świadome, które ma na celu sprowokować nowe pomysły.
Zielony kapelusz zakłada się w celu spędzenia czasu na świadomym
twórczym działaniu. Może się tak zdarzyć, iż podczas noszenia
zielonego kapelusza, nie znajdzie się żadnego nowego rozwiązania.
Jednakże istotne jest to, że poczyniło się starania.
W miarę doskonalenia świadomego, twórczego myślenia
liczba nowych pomysłów staje się coraz większa. W ten
sposób myślenie twórcze staje się formalną częścią procesu
myślenia.
Wielu ludziom trudno zrozumieć pojęcie twórczego
myślenia, ponieważ zaprzecza ono naturalnym
przyzwyczajeniom rozpoznawania, oceny i krytyki.
Większość osób lubi czuć się bezpiecznie – lubią mieć rację.
Twórczość wymaga prowokacji, badań i podejmowania
ryzyka.
Sam zielony kapelusz nie sprawi, że ludzie staną się bardziej
twórczy, ale może dać im niezbędny czas oraz możliwości
koncentracji. Jeśli spędzi się więcej czasu na poszukiwaniu
innych rozwiązań, istnieje większe prawdopodobieństwo, że
się je znajdzie. Istotny jest czas oraz chęć tworzenia
-motywacja. Zielony kapelusz dostarcza czegoś w rodzaju
sztucznej motywacji.
Tworzenie to coś więcej niż pozytywna i optymistyczna
postawa. Myślenie w zielonym kapeluszu wymaga nowych
pomysłów, nowych podejść oraz kolejnych rozwiązań.
Od zielonego kapelusza nie możemy wymagać konkretnych
efektów. Możemy natomiast wymagać wysiłku, gotowości
poświęcenia czasu na tworzenie nowych pomysłów.
Myślenie lateralne
Myślenie lateralne, myślenie w bok, – termin
wprowadzony przez
, oznaczający
nowe spojrzenie na sytuację, dostrzeżenie nowych
możliwości, przeformułowanie problemu dające
szansę rozwiązania go nowymi metodami. Myślenie
lateralne to gotowość do pozbycia się sztywności w
postrzeganiu i rozumieniu świata, zdolność
patrzenia na problem z różnych stron. Takie
podejście pozwala na świadome poszukiwanie
nowych, alternatywnych rozwiązań (np. za pomocą
myślenia twórczego).
Pojęcie myślenie lateralne powstało w 1967
roku z dwóch powodów:
słowo twórczy ma szerokie i często niejasne znaczenie. Myślenie
lateralne polega na zmianie idei i schematów postrzegania, które są
historycznie uwarunkowane przez nabyte doświadczenie,
myślenie lateralne bezpośrednio wiąże się z funkcjonowaniem
informacji w aktywnym samoorganizującym się systemie
informacyjnym. Myślenie tego typu polega na zamianie wzorców w
asymetrycznym systemie wzorców. (Można posługiwać się techniką
myślenia alternatywnego, nie troszcząc się o zapamiętanie jej
technicznych podstaw).
Istnieje bliski związek pomiędzy poczuciem humoru, a
mechanizmami myślenia lateralnego. Jedno i drugie zależy od
asymetrycznej natury wzorców postrzegania. To podstawa
nagłego olśnienia, po którym coś staje się oczywiste.
Świadome techniki myślenia lateralnego wywodzą się
bezpośrednio od funkcjonowania systemów wzorców.
Nasza kultura myślenia jest ukierunkowana na przetwarzanie
danych. Dlatego też rozwinęliśmy takie systemy jak:
matematyka, statystyka, informatyka, języki, logika. Wszystkie
te systemy pracują na bazie słów, symboli i związków
utworzonych poprzez postrzeganie. Tym obszarem
postrzegania zajmuje się myślenie lateralne, które próbuje
przełamywać zakorzenione schematy.
Myślenie lateralne
obejmuje:
postawy,
pojęcia,
kroki i techniki.
RUCH
RUCH
kluczowe pojęcie myślenia lateralnego.
Ruch to pojęcie odnoszące się do
aktywności. Wykorzystujemy jakiś pomysł
ze względu na jego wartość ruchową.
Dzięki ruchowi wykorzystujemy w pomyśle
czynnik postępu. Korzystamy z pomysłu,
po to aby sprawdzić dokąd zmierza, bądź
dokąd nas zaprowadzi. Wykorzystujemy
go, po to aby ruszyć naprzód.
Ruch zastępuje ocenę. Ruch to proces
dynamiczny.
Pytania, które stanowią
część pojęcia ruchu to:
*Czy jest coś ciekawego w tym pomyśle?
*Co go wyróżnia?
*Co ten pomysł sugeruje?
*Do czego prowadzi?
Podczas myślenia lateralnego
zasadniczą część stanowi zdolność do
posługiwania się prowokacjami. Zostało
wymyślone słowo po – jako symboliczny
wskaźnik, że pomysł został
przedstawiony jako prowokacja ze
względu na jego wartość ruchu. Słowo
po zachowuje się podobnie jak zielony
kapelusz. Człowiek w zielonym
kapeluszu może przedstawić
zwariowane pomysły.
Można przyjąć, że słowo po wywodzi się od
takich słów jak:
*hipoteza
*przypuszczać
*możliwe
*poezja.
W każdym przypadku pomysł ma za
zadanie prowokować.
Kiedy dla naszego działania punktem
wyjścia jest prowokacja, to mogą zaistnieć
trzy sytuacje:
możemy nie potrafić wykonać żadnego ruchu
możemy pójść w kierunku zwykłych schematów
możemy przejść do nowych wzorców zachowań.
Jeśli ktoś zgłasza jakiś pomysł, który od razu
nam się nie podoba i który moglibyśmy od razu
odrzucić za pomocą czarnego kapelusza, to nie
należy postępować pochopnie, tylko założyć
zielony kapelusz i potraktować propozycję jako
prowokacje.
Rozwiązania
alternatywne
Poszukiwanie rozwiązań oznacza zajęcie twórczej
postawy- akceptację faktu, że mogą istnieć różne
podejścia do zagadnienia. Niepotrzebne są do tego
twórcze predyspozycje, jeśli zostały nakreślone
oczywiste rozwiązania. Należy skoncentrować uwagę
na przedmiocie i sporządzić listy znanych sposobów
postępowania.
Zawsze kiedy szukamy rozwiązań alternatywnych,
czynimy to w przyjętych granicach określających
poziomy. Zazwyczaj staramy się nie wykraczać poza
nie.
Czy tworzenie to kwestia zdolności,
talentu czy osobowości?
Wszystkie te trzy czynniki są ważne, jeśli nie włożymy
wysiłku w rozwój zdolności twórczych, wówczas
pozostaje tylko talent i osobowość.
Moc twórcza według Edwarda De Bono jest
normalną i niezbędną częścią myślenia każdego
człowieka.
Autor nie sądzi, żeby można było zmienić osobowość.
Wierzy natomiast, że osoba, której pokaże się „logikę”
tworzenia, zmieni swoje nastawienie.
Myślenie twórcze zajmuje zwykle gorszą pozycję,
ponieważ nie stanowi koniecznej części procesu
myślenia. Zielony kapelusz umożliwia natomiast
traktowanie tworzenia jako części procesu myślowego
na równi z jego innymi aspektami.
Co się dzieje z
pomysłami?
Nowe pomysły powinny być kształtowane pod
kątem dwóch rodzajów potrzeb.
Związany z sytuacją. Zostaje podjęty wysiłek
takiego przekształcenia pomysłu, by stał się
możliwy do zastosowania. W tym celu należy
określić ograniczenia, które są później brane pod
uwagę przy jego kształtowaniu. Ograniczenia
mają za zadanie modyfikowanie pomysłu, a nie
odrzucanie go.
Potrzeby ludzi, którzy mają pomysł realizować.
Kształtowanie pomysłu pod kątem lepszego
zaspokajania potrzeb tych, którzy będą robili z
niego użytek, stanowi część procesu twórczego.
Menadżer pomysłów- osoba
odpowiedzialna za stymulowanie,
zbieranie i grupowanie pomysłów,
organizująca sesje ich wywoływania.
To osoba, która podsuwa ekspertom
problemy do rozwiązania.
Krótkie podsumowanie
Zielony kolor symbolizuje urodzaj, wzrost i
udany zasiew. Podstawową funkcją
myślenia w zielonym kapeluszu jest
poszukiwanie rozwiązań
alternatywnych.
Bibliografia
De Bono Edward, Sześć kapeluszy, czyli
sześć sposobów myślenia, Medium, 1996.