Bilans gospodarki
Bilans gospodarki
surowcami mineralnymi w
surowcami mineralnymi w
Polsce w latach 1984 –
Polsce w latach 1984 –
2003
2003
(produkcja, import,
(produkcja, import,
eksport)
eksport)
Opracował:
Opracował:
Tomasz Kudłacik
Tomasz Kudłacik
Surowiec mineralny
Surowiec mineralny
(
(
sensu
sensu
largo
largo
) jest terminem gospodarczym
) jest terminem gospodarczym
obejmującym wszystkie rodzaje i
obejmującym wszystkie rodzaje i
odmiany surowców, pochodzące z
odmiany surowców, pochodzące z
różnych źródeł i pozyskiwane w
różnych źródeł i pozyskiwane w
dowolny sposób na różnych etapach,
dowolny sposób na różnych etapach,
poczynając od urobku, aż po wyroby
poczynając od urobku, aż po wyroby
finalne.
finalne.
Podział wybranych surowców
Podział wybranych surowców
mineralnych
mineralnych
1.
1.
Surowce energetyczne
Surowce energetyczne
•
węgiel kamienny
węgiel kamienny
•
ropa naftowa
ropa naftowa
•
gaz ziemny
gaz ziemny
2.
2.
Surowce metaliczne
Surowce metaliczne
•
miedź
miedź
•
cynk
cynk
•
ołów
ołów
3.
3.
Surowce chemiczne
Surowce chemiczne
•
sól kamienna
sól kamienna
•
siarka
siarka
Bilans gospodarki surowcami
Bilans gospodarki surowcami
jest podstawowym narzędziem
jest podstawowym narzędziem
polityki
gospodarki
surowcami
polityki
gospodarki
surowcami
mineralnymi zarówno pod kątem
mineralnymi zarówno pod kątem
oceny zapotrzebowania i produkcji
oceny zapotrzebowania i produkcji
krajowej, jak i wymiany zagranicznej.
krajowej, jak i wymiany zagranicznej.
Analiza rocznych bilansów gospodarki
Analiza rocznych bilansów gospodarki
określonym
surowcem
umożliwia
określonym
surowcem
umożliwia
uchwycenie tendencji zmian w jego
uchwycenie tendencji zmian w jego
produkcji, obrotach i konsumpcji jak
produkcji, obrotach i konsumpcji jak
i czynników decydujących o ich
i czynników decydujących o ich
przebiegu.
przebiegu.
Węgiel kamienny
Węgiel kamienny
Występowanie
Dolny Śląsk, Górny Śląsk,
Lubelskie Zagłębie
Węglowe. Wydobywany
jest w ok. 40 kopalniach.
Znaczenie gospodarcze
LZW, GZW.
Forma złoża
Złoża pokładowe, często
zaburzone tektonicznie.
Pokłady o grubości złoża
będącej przedmiotem
eksploatacji >1,5 m.
Średnia głębokość
eksploatacji prawie 700 m.
Bilans
Bilans
Rok
Rok
1984
1984
1986
1986
1988
1988
1990
1990
1992
1992
W tysiącach ton
W tysiącach ton
produkcja
produkcja
191592
191592
192080
192080
193015
193015
147700
147700
131600
131600
import
import
1031
1031
1150
1150
1085
1085
54
54
100
100
eksport
eksport
42918
42918
34940
34940
32341
32341
19500
19500
19600
19600
Rok
Rok
1994
1994
1996
1996
1998
1998
2000
2000
2003
2003
W tysiącach ton
W tysiącach ton
produkcja
produkcja
133933
133933
137987
137987
115726
115726
103331
103331
103000
103000
import
import
1069
1069
1976
1976
4198
4198
1503
1503
2516
2516
eksport
eksport
27977
27977
28925
28925
28078
28078
23247
23247
20119
20119
Ropa naftowa
Ropa naftowa
Występowanie
Występowanie
Złoża ropy naftowej
Złoża ropy naftowej
występują w Karpatach,
występują w Karpatach,
Zapadlisku
Zapadlisku
Przedkarpackim
i
na
Przedkarpackim
i
na
obszarze Niżu Polskiego ,
obszarze Niżu Polskiego ,
także
w
synklinie
także
w
synklinie
bałtyckiej.
Najbardziej
bałtyckiej.
Najbardziej
znane to rejon Gorlic,
znane to rejon Gorlic,
Sanoka, Zielonej Góry.
Sanoka, Zielonej Góry.
Forma złoża
Forma złoża
Są to głównie złoża typu
Są to głównie złoża typu
strukturalnego,
przy
strukturalnego,
przy
czym decydujący wpływ
czym decydujący wpływ
na wielkość złóż ma
na wielkość złóż ma
charakter tzw. pułapek.
charakter tzw. pułapek.
Złoża
niewielkie
o
Złoża
niewielkie
o
powierzchni 1-2 km
powierzchni 1-2 km
2
2
.
.
Bilans
Bilans
Rok
Rok
1984
1984
1986
1986
1988
1988
1990
1990
1992
1992
W tysiącach ton
W tysiącach ton
produkcja
produkcja
189
189
167
167
159
159
163
163
199
199
import
import
13712
13712
14140
14140
14992
14992
13008
13008
11926
11926
eksport
eksport
8
8
0
0
3
3
0
0
21
21
Rok
Rok
1994
1994
1996
1996
1998
1998
2000
2000
2003
2003
W tysiącach ton
W tysiącach ton
produkcja
produkcja
284
284
317
317
360
360
653
653
765
765
import
import
12720
12720
13351
13351
15367
15367
18040
18040
17448
17448
eksport
eksport
53
53
2
2
0
0
129
129
161
161
Gaz ziemny
Gaz ziemny
Występowanie
Złoża gazu ziemnego
występują w Karpatach,
Zapadlisku
Przedkarpackim
,
na
obszarze Niżu Polskiego.
Forma złoża
Złoża mają często
charakter
masywowy.
Gaz
występuje
w
utworach karbońskich ,
piaskowcowych.
Bilans
Bilans
Rok
Rok
1984
1984
1986
1986
1988
1988
1990
1990
1992
1992
mln m
mln m
3
3
produkcja
produkcja
6087
6087
5851
5851
5713
5713
3867
3867
4019
4019
import
import
5617
5617
6654
6654
6965
6965
8410
8410
6665
6665
eksport
eksport
0
0
0
0
2
2
1
1
3
3
Rok
Rok
1994
1994
1996
1996
1998
1998
2000
2000
2003
2003
mln m
mln m
3
3
produkcja
produkcja
5404
5404
5630
5630
5745
5745
4852
4852
5315
5315
import
import
5816
5816
7358
7358
7539
7539
7676
7676
8721
8721
eksport
eksport
24
24
40
40
39
39
39
39
44
44
Miedź
Miedź
Występowanie
Baza surowcowa to Legnicko-
Głogowski
Okręg
Miedziowy.
Wydobycie realizowane w trzech
kopalniach: Lubin, Rudna,
Polkowice-Sieroszowice.
Forma złoża
Złoże pseudopokładowe o
nachyleniu
kilku
stopni.
Głębokość
eksploatacji
600-
1250m (głębiej w obszarach
perspektywicznych).
Sposób wydobycia
Wydobycie realizowane jest
systemem
podziemnym,najczęściej
systemem
komorowo-filarowym z ugięciem
skał
stropowych.
Urabianie
techniką strzelniczą.
Bilans*
Bilans*
Rok
Rok
1984
1984
1986
1986
1988
1988
1990
1990
1992
1992
W tysiącach ton
W tysiącach ton
produkcja
produkcja
372
372
388
388
401
401
346
346
387
387
import
import
1
1
1,2
1,2
2
2
3
3
0,1
0,1
eksport
eksport
150
150
160
160
180
180
176
176
262
262
Rok
Rok
1994
1994
1996
1996
1998
1998
2000
2000
2003
2003
W tysiącach ton
W tysiącach ton
produkcja
produkcja
405
405
424
424
447
447
486
486
508
508
import
import
0,4
0,4
0,5
0,5
0,2
0,2
0,5
0,5
0,3
0,3
eksport
eksport
255
255
200
200
182
182
240
240
262
262
* - miedź elektrolityczna
* - miedź elektrolityczna
Cynk
Cynk
Występowanie
Rejon Trzebini, Olkusza. Rudy
cynku i ołowiu wydobywane
są w dwu kopalniach ZG
Trzebionka,
Olkusz-
Pomorzany (ZGH Bolesław).
Forma złoża
Złoża gniazdowe o
zróżnicowanej miąższości.
Zagrożenie wodne. Jedne
z najbardziej zawodnionych
kopalń na świecie (260-280
m
3
/min).
Sposób wydobycia
Sposobem podziemnym.
System komorowo-filarowy z
podsadzką hydrauliczną.
Bilans*
Bilans*
Rok
Rok
1984
1984
1986
1986
1988
1988
1990
1990
1992
1992
W tysiącach ton
W tysiącach ton
produkcja
produkcja
176
176
179
179
163
163
132
132
134
134
import
import
3
3
2
2
2,5
2,5
0,9
0,9
0,3
0,3
eksport
eksport
20
20
21
21
18
18
31
31
58
58
Rok
Rok
1994
1994
1996
1996
1998
1998
2000
2000
2003
2003
W tysiącach ton
W tysiącach ton
produkcja
produkcja
154
154
163
163
174
174
173
173
159
159
import
import
11,1
11,1
1,9
1,9
3,7
3,7
5,4
5,4
8,1
8,1
eksport
eksport
80
80
63
63
68
68
75
75
79
79
* - cynk metaliczny
* - cynk metaliczny
Ołów
Ołów
Występowanie
Rejon Trzebini, Olkusza. Rudy
cynku i ołowiu wydobywane są
w
dwóch
kopalniach
ZG
Trzebionka, Olkusz-Pomorzany
(ZGH Bolesław).
Forma złoża
Złoża gniazdowe o
zróżnicowanej miąższości. Jedne
z najbardziej zawodnionych
kopalń na świecie,
(260-280 m
3
/min).
Sposób wydobycia
Sposobem podziemnym.
System komorowo-filarowy z
podsadzką hydrauliczną,przy
wykorzystaniu
maszyn
samojezdnych o napędzie
spalinowym.
Bilans*
Bilans*
Rok
Rok
1984
1984
1986
1986
1988
1988
1990
1990
1992
1992
W tysiącach ton
W tysiącach ton
produkcja
produkcja
79
79
80
80
78
78
65
65
54
54
import
import
0
0
0
0
0
0
3,5
3,5
6
6
eksport
eksport
5
5
5
5
7
7
6
6
10
10
Rok
Rok
1994
1994
1996
1996
1998
1998
2000
2000
2003
2003
W tysiącach ton
W tysiącach ton
produkcja
produkcja
61
61
66
66
64
64
56
56
66
66
Import
Import
7,4
7,4
3,4
3,4
5,7
5,7
13
13
20
20
eksport
eksport
16
16
12
12
11
11
8
8
21
21
* - ołów rafinowany
* - ołów rafinowany
Sól kamienna
Sól kamienna
Występowanie
Złoża soli kamiennej
występują w środkowej,
północnej i południowej
Polsce.
Znaczenie
gospodarcze mają złoża w
środkowej Polsce (rejon
Kłodawy,
rejon
Inowrocławia) oraz złoże
Sieroszowice.
Forma złoża
Najczęściej wysady solne.
Sposób wydobycia
Wydobycie jest realizowane
sposobem podziemnym z
zastosowaniem
często
klasycznych
systemów
eksploatacji. Także metodą
otworową.
Bilans
Bilans
Rok
Rok
1984
1984
1986
1986
1988
1988
1990
1990
1992
1992
W tysiącach ton
W tysiącach ton
produkcja
produkcja
4711
4711
5419
5419
6179
6179
4055
4055
3887
3887
import
import
0
0
0
0
0
0
0
0
86
86
eksport
eksport
380
380
320
320
425
425
290
290
240
240
Rok
Rok
1994
1994
1996
1996
1998
1998
2000
2000
2003
2003
W tysiącach ton
W tysiącach ton
produkcja
produkcja
3325
3325
3372
3372
3284
3284
3493
3493
3558
3558
import
import
19
19
82
82
74
74
114
114
156
156
eksport
eksport
469
469
513
513
338
338
427
427
343
343
Siarka
Siarka
Występowanie
Występowanie
W trzech rejonach :
W trzech rejonach :
staszowski, tarnobrzeski,
staszowski, tarnobrzeski,
lubaczowski.
lubaczowski.
Forma złoża
Forma złoża
Siarka występuje w formie
Siarka występuje w formie
pokładów.
pokładów.
Sposób wydobycia
Sposób wydobycia
Do niedawna eksploatacja
Do niedawna eksploatacja
odkrywkowa i otworowa,
odkrywkowa i otworowa,
obecnie
już
tylko
obecnie
już
tylko
otworowa.
otworowa.
Bilans
Bilans
Rok
Rok
1984
1984
1986
1986
1988
1988
1990
1990
1992
1992
W tysiącach ton
W tysiącach ton
produkcja
produkcja
5093
5093
5111
5111
5236
5236
4912
4912
2917
2917
import
import
0
0
9
9
0
0
16
16
14
14
eksport
eksport
3899
3899
3867
3867
3858
3858
3816
3816
2861
2861
Rok
Rok
1994
1994
1996
1996
1998
1998
2000
2000
2003
2003
W tysiącach ton
W tysiącach ton
produkcja
produkcja
2162
2162
1769
1769
1404
1404
1500
1500
943
943
import
import
16
16
1
1
8
8
49
49
100
100
eksport
eksport
1813
1813
1302
1302
832
832
1023
1023
600
600
Dziękuję za uwagę !
Dziękuję za uwagę !