Problem śmierci, bólu i 

cierpienia

Egzystencjalizm (wokół pojęcia 

nihilizmu): 



F. Nietzsche (1844 – 1900)



Miguel de Unamuno (1864 – 1936)



Martin Heidegger (1889 – 1976)



Jean Paul Sartre (1905 – 1980)



Albert Camus (1913 - 1960)

F. Nietzsche – filozof życia



Życie – egzystencja ludzka jest 

bezcelowa. Życie nie jest narzędziem 

do realizacji jakiegoś wyższego celu, bo 

życie samo w sobie jest celem. Nie ma 

nic poza życiem. 

F. Nietzsche



Nihilizm - „Bóg umarł”



Krytyka chrześcijaństwa (moralności):

rasa panów i rasa niewolników

resentyment



Nadczłowiek

wola mocy

amor fati

wieczny powrót

Miguel de Unamuno – 

tragizm ludzkiego życia



Człowiek to ktoś, kto umiera



Drogą do autentyczności jest samotność



W tej samotności, w sobie człowiek odnajduje 

jednak tylko pustkę



Rozum ludzki jest odpowiedzialny za 

wytwarzanie lęku i rozpaczy. Gdyż człowiek dąży 

do nieskończoności, której nie może osiągnąć



Im jednak większy lęk, tym większa nadzieja



Bóg: akt wiary wytwarza Boga. „Stworzyliśmy  

Boga, aby uratować świat przed nicością”

Jean Paul Sartre – 

egzystencja ku nicości



Byt: byt w sobie (świat rzeczy) oraz byt dla 

siebie (człowiek)



Człowiek to egzystencja ku nicości



Człowiek wprowadza nicość do świata

„Człowiek jest tym kim nie jest”



Wolność (świadomość)



Trwoga- to sposób ludzkiego życia (nie lęk, który 

jest zawsze lękiem wobec czegoś). Trwoga jest 

trwogą wobec samego siebie – własnej wolności



Egzystencja poprzedza esencję

Albert Camus – człowiek 

absurdalny



Absurd: źródła absurdu np. świadomość śmierci, 

przemijania



Człowiek jest absurdalny



Człowiek dąży do jedności ze światem 

(Bogiem?), ale jest to niemożliwe



Nie można uciec przed absurdem: ani w 

samobójstwo, ani w wiarę (filozoficzne 

samobójstwo), tylko świadomie zaakceptować 

absurd – to rezygnacja ze złudzeń, ale też 

początek „prawdziwego” życia

Camus

Człowiek żyjący w absurdzie to człowiek 

zbuntowany

Syzyf