Kwiatostan i jego 

typy

 

 

Kwiatostan

Kwiatostan - skupienie rozgałęzień pędów, które nie rozwijają 

się wegetatywnie, a są zakończone kwiatami. W obrębie 

kwiatostanu zwykle występują liście przykwiatowe - podsadki o 

uproszczonej budowie, które podpierają kwiatostan. 

Kwiatostany mogą być ulistnione, jeśli występują liście 

asymilacyjne. Kwiatostany bezlistne (nagie) występują rzadko.

*Chociaż w typowej formie kwiatostan wykształcił się u roślin 

okrytozalążkowych, obecnie termin ten stosuje się również w 

odniesieniu do skupiska kwiatów roślin nagozalążkowych 

szpilkowych. Szyszkę żeńską, uznawaną poprzednio za kwiat 

żeński, obecnie określa się jako zredukowany kwiatostan 

żeński.

*U roślin okrytozalążkowych kwiatostany są osadzone na 

szypułce kwiatostanowej. Mimo że wykazują dużą 

różnorodność, wyróżnia się dwa podstawowe typy 

kwiatostanów: groniaste i wierzchotkowate, różniące się 

sposobem rozgałęzienia.

 

 

Typy kwiatostanów

 Kwiatostany groniaste- mają wyraźną oś główną i 

rozgałęziają się jednoosiowo. Są to kwiatostany otwarte - 

nie ma u nich kwiatów szczytowych. W tym typie 

pojedyncze kwiaty rozwijają się od nasady w kierunku 

wierzchołka lub też od zewnętrznych części ku środkowi. 

Zatem najstarsze kwiaty znajdują się u podstawy albo w 

zewnętrznych częściach kwiatostanu, zaś najmłodsze na 

szczycie lub w środku rozgałęzień. We wszystkich 

kwiatostanach groniastych oś główna przewyższa osie 

boczne. 

 Kwiatostany wierzchotkowe- mają kwiat na szczycie osi 

kończący jej wzrost na długość (zamknięte), rozgałęziają się 

wieloosiowo (sympodialnie). Gdy oś główna zakończy 

wzrost, zaczynają się rozwijać osie boczne, każda z kwiatem 

szczytowym. Kwiaty kwitną od środka, na szczycie osi 

głównej, do obwodu na osiach bocznych. 

 

 

Podział kwiatostanów 

groniastych:

Proste (osie I rzędu nie rozgałęziają 

się): 

•

grono- na osi głównej zakończonej 

kwiatem osadzone są kwiaty 

szypułkowe, które stanowią osie I 

rzędu. Przykładem grona jest 

kwiatostan konwalii lub rzepaku.>

•

baldachogrono- szypułki kwiatowe 

o niejednakowej długości wyrastają 

z osi głównej na różnych 

wysokościach i dorastają do 

jednego poziomu (grusza, 

jarzębina).>>

•

kłos- w przeciwieństwie do grona, 

pojedyncze kwiaty są 

bezszypułkowe, osadzone siedząco 

bezpośrednio na osi (babka, rdest). 

>>>

•

kotka- (bazia) o zwisającej, wiotkiej 

osi (wierzba, leszczyna).>

•

kolba- o silnie zgrubiałej osi (kwiat 

żeński kukurydzy).>>

 

 

Złożone (mają one rozgałęzienia dalszych 

rzędów): 

•

<<kłos złożony- z osi głównej wyrastają kłosy 

proste - kłoski (pszenica, żyto).

•

<wiecha- oś główna wykształca odgałęzienia 

dalszych rzędów zakończone pojedynczymi 

kwiatami (bez lilak, wiele gatunków traw).

•

wiecha złożona - rozgałęzienia zakończone są 

nie pojedynczymi kwiatami a kłoskami (owies, 

kwiaty męskie kukurydzy).

O silnie skróconej osi głównej: 

•

<<baldach- osie boczne I rzędu wyrastają z osi 

głównej na tej samej wysokości dorastając na 

prawie taką samą długość. Każda z nich 

zakończona jest pojedynczym kwiatem 

(czosnek, bluszcz).

•

<baldach złożony- osie boczne zakończone są 

małymi baldachami tzw. baldaszkami (koper).

O skróconej, rozszerzonej i często 

spłaszczonej osi głównej (często 

tworzącej osadnik - dno kwiatostanowe): 

•

<<główka- posiada oś silnie zgrubiałą, często 

wypukłą. Kwiaty na niej osadzone są siedzące 

lub też krótkoszypułkowe (koniczyna).

•

<koszyczek - oś jest rozszerzona i spłaszczona. 

Na niej znajdują się gęsto rozłożone kwiaty 

bezszypułkowe. U niektórych gatunków 

wszystkie kwiaty koszyczka są jednakowe ale u 

wielu pojawia się zróżnicowanie na kwiaty 

języczkowate występujące na brzegu oraz 

kwiaty rurkowate umieszczone wewnątrz 

(stokrotka, słonecznik).

 

 

Podział kwiatostanów 

wierzchotkowych:

Wierzchotka jednoramienna 

(monochasium): 

• sierpik- pojedyncze odgałęzienia 

boczne z kwiatem, który zwrócony 

jest w jedną stronę 

(niezapominajka, żywokost).>

• skrętek- podobnie jak u 

sierpika.>>

• dwurzędka- pojedyncze kwiaty 

wyrastają naprzemiennie po 

obydwu stronach (niektóre gatunki 

kosaćca).>

• wachlarzyk- rodzaj kwiatostanu z 

grupy wierzchotek 

jednoramiennych. Ma kwiat na 

szczycie pędu. Od osi tego pędu 

wyrasta (zazwyczaj z kąta liścia) 

odgałęzienie drugiego rzędu, które 

znowu kończy się kwiatem. Kolejne 

odgałęzienia wyrastają 

naprzemiennie po obu 

stronach.>>

 

 

<Wierzchotka dwuramienna- pod 

każdym kwiatem szczytowym 

znajdują się rozgałęzienia po dwa 

naprzeciwległe kwiaty boczne 

(rogownica).

Wierzchotka wieloramienna, 

wielopromienista- wytwarza w 

podobny sposób jak wierzchotka 

dwuramienna nie dwa, lecz kilka 

kwiatów (wilczomlecz).

*Uproszczona forma - wykształcony 

na szczycie łodygi jeden kwiat 

(tulipan).

Wiecha z wykształconym 

kwiatem szczytowym, który 

kończy wzrost (np. winorośl, 

lilak): 

• podbaldach- gałązki kwiatostanu 

dorastają do jednego poziomu 

(wygląda jak baldach) (bez 

czarny, kalina).