background image

Dr n. med. Bogusław Bucki

Żywienie w 

Żywienie w 

Pediatrii

Pediatrii

cz. I

cz. I

Instytut Dietetyki

PWSZ w Nysie

background image

Żywienie dzieci zdrowych.

Prawidłowe żywienie dziecka to niezbędny
czynnik w

arunkujący jego właściwy 

oraz

harmonijny rozwój:

- prawidłowy przyrost masy ciała
- prawidłowy rozwój intelektualny
- profilaktyka wielu schorzeń

background image

Żywienie dzieci zdrowych.

Karmienie piersią

Karmienie sztuczne

Karmienie mieszane

background image

Żywienie dzieci zdrowych.

Rezerwy białka i substratów energetycznych
u noworodka są małe, szczególnie dotyczy
to wcześniaków i noworodków z LBW, niską
urodzeniową masą ciała, u których są bardzo
małe.

Zapotrzebowanie noworodka na substraty odżywcze jest 
trzykrotnie większe niż u dzieci starszych i dorosłych.

background image

Żywienie dzieci zdrowych.

Każdego noworodka można żywić 

drogą
przewodu pokarmowego, jeżeli:

- nie ma objawów niedrożności porażennej,

( wynikającej z niedojrzałości i/lub ciężkiego stanu ogólnego)

- wady wrodzonej przewodu pokarmowego 

uniemożliwiającej karmienie,

- nie ma najmniejszych objawów 

nietolerancji  karmienia,

background image

Żywienie dzieci zdrowych.

Żywienie pokarmem 
naturalnym

- Karmienie piersią

background image

Żywienie dzieci zdrowych.

Karmienie piersią jest naturalnym procesem

w biologicznym cyklu reprodukcji człowieka. 

Mleko kobiece ma wyższość nad każdym

mlekiem zwierzęcym, jego jakościowy

i ilościowy skład jest swoisty dla potrzeb

związanych z rozwojem dziecka.

background image

Żywienie dzieci zdrowych.

Karmienie piersią należy rozpocząć 

bezpośrednio po porodzie i 

kontynuować

co najmniej do końca pierwszego roku 

życia.

Jego zakończenie należy zaplanować oraz 

stopniowo przyzwyczajać dziecko do 

pokarmów sztucznych.

background image

Żywienie dzieci zdrowych.

Mleko kobiece to wodny roztwór

i zawiesina białek, tłuszczów,

węglowodanów, witamin, elektrolitów,

enzymów, hormonów,

oraz wolnych komórek.

background image

Żywienie dzieci zdrowych.

Wartość energetyczna i zawartość tłuszczu

w mleku kobiecym zwiększa się stopniowo

podczas karmienia.

Mleko początkowe zaspokaja pragnienie

a mleko końcowe daje poczucie sytości.

 

background image

Żywienie dzieci zdrowych.

Pokarm matki w pełni zaspokaja

zapotrzebowanie noworodka i niemowlęcia

we wszystkie niezbędne składniki

pokarmowe i większość witamin.

Bezpośredni kontakt matki i dziecka podczas karmienia
wpływa na prawidłowy rozwój sfery emocjonalnej dziecka
i więzi je łączących.

  

background image

Żywienie dzieci zdrowych.

Siara – Colostrum

Pierwszy wydzielany przez gruczoły 
sutkowe pokarm ( 1-5 dni): 

- bogaty w białko 
- immunoglobulinę SIgA
- subst. odpornościowe (lizozym)
- laktoferynę
- czynniki wzrostu, hormony, enzymy 

background image

Żywienie dzieci zdrowych.

Pokarm przejściowy

Wydzielany jest pomiędzy 5 - 14 
dniem po porodzie, charakteryzuje 
się zwiększającą się stopniowo ilością 
laktozy i tłuszczu przy jednoczesnym 
zmniejszeniu się zawartości białka.

background image

Żywienie dzieci zdrowych.

Mleko dojrzałe

 

Wydzielane jest w okresie późniejszym,
o składzie regulowanym w zależności 
od:

- fazy karmienia
- pory dnia
- stanu odżywienia matki
- stosowanej diety

background image

Żywienie dzieci zdrowych.

Mleko matki karmiącej wcześniaka 
zawiera dużo więcej białka.

W fazie początkowej karmienia pokarm 
zaspokaja pragnienie a następnie 
zwiększająca się zawartość tłuszczu 
uzupełnia zapotrzebowanie na energię.

Mleko wieczorne jest bogate w tłuszcz. 

background image

Żywienie dzieci zdrowych.

Pokarm kobiecy

 vs.  pokarm sztuczny.

Białka

0,9 – 1,4 g% 1,4 – 1,7 g%

Kazeina

0,2 – 0,25 g% -

Serwatka 

          0,64 g%

-

Kaz./ ser.

          40 / 60

α-laktoalbumina

          0,25g% 

-

ß-laktoalbumina

-

-

IgA

          0,1 g% -

IgG

          0,003g%

-

IgM

          0,002g%

-

Laktoferyna

          0,170g%

-

Lizozym

          0,05g% -

Tauryna

          3-5mg%

3,4 - 5,4 mg%

Karnityna

      0,006mgN/l

1,1 - 2,7 mg%

background image

Żywienie dzieci zdrowych.

Pokarm kobiecy vs. pokarm sztuczny.

Tłuszcze

3,9 – 4,4 g% 3,4 3,6 g%

Trójglicerydy 98,7 %-
Diglicerydy

0,01% -

Wol. Kw. T.

0,08% -

Fosfolipidy

0,015 – 0,02g%

-

Cholesterol

0,016 – 0,04g% 

-

Kw. Linolowy 9%

       0,4 – 0,7%

Kw. α-linolenowy

1%

Linol / α-linolen

9 / 1

         13 / 1

Kw. Arachidonowy

0,5% -

background image

Żywienie dzieci zdrowych.

Pokarm kobiecy vs. pokarm sztuczny.

Witaminy

A

190 - 240 j.

200 - 270 j.

D

2 - 8 j. 40 - 54 j.

E

0,35-0,56 mg 0,9 - 1,6 mg

K

15 - 20μg

5-7 μg

C

4,5 - 5 mg

5,4 - 8 mg

B1 0,01 mg

0,04 - 0,05 mg

B2 0,04 mg

0,07 - 0,1 mg

B6 0,01 mg

0,04 - 0,05 mg

B12 0,05 μg

0,15 - 0,3 μg

Kw.foliowy 

5,2 μg 4 - 10 μg

Niacyna

0,18 mg

0,4 - 0,68 mg

background image

Żywienie dzieci zdrowych.

Dlaczego nie mleko krowie?

4 x więcej Kazeiny 80 / 20 serwatka
wysokie stężenia aminokwasów
- metioniny
- fenyloalaniny
- tyrozyny

Aminokwasy te niekorzystnie wpływają na rozwój OUN
u wcześniaków oraz zaburzają mielinizację mózgu

.

background image

Żywienie dzieci zdrowych.

Dlaczego nie mleko krowie?

Mleko kobiece zawiera więcej cystyny, 

(prekursora tauryny warunkującego rozwój OUN)

0,3 g% ß-laktoalbuminy odpowiedzialnej za 
alergizację

.

Białka mleka kobiecego wykazują lepszą 
przyswajalność, a wskaźnik wartości odżywczej 
białek = 100%

background image

Żywienie dzieci zdrowych.

Dlaczego nie mleko krowie?

Brak naturalnych oligosacharydów

 – 

zawierających laktozaminę niezbędna do zasiedlenia 
jelit przez probiotyczne pałeczki acidofilne

Podobna zawartość Fe  005 mg%/ 100 
ml. 

Różnice wchłaniania 2 – 25% v.s. 75 % z pokarmu 
matki

background image

Żywienie dzieci zdrowych.

Dlaczego nie mleko krowie?

Brak w jego składzie 
kw. arachidonowego i dekozaheksaenowego

 –

(niedobór negatywnie wpływa na właściwości błon
komórkowych prowadząc do zaburzeń czynnościowych
w obrębie OUN, procesów widzenia i wzrastania).

Karnityny 

 

odpowiedzialnej m.in. za transport kwasów 

tłuszczowych
do mitochondriów, ich utlenianie i prawidłowy bilans 

azotowy, oraz wit. E i D do wnętrza komórki. 

background image

Żywienie dzieci zdrowych.

Mechanizm laktacji

uwalnianie prolaktyny

pobudzenia receptorów czuciowych brodawki
i otoczki sutkowej podczas ssania

.

- regulacja autokrynna

lokalna regulacja zależna od bodźca ssania
i opróżniania piersi.

background image

Żywienie dzieci zdrowych.

Czas karmienia jest indywidualny.

W pierwszych 5 minutach dziecko uzyskuje
80 - 90% dostępnego pokarmu.

O czasie trwania karmienia decyduje dziecko

Dobowy rytm i częstość karmień kształtuje się na 
drodze wzajemnego oddziaływania 
matka/dziecko.

background image

Żywienie dzieci zdrowych.

Karmienie „na żądanie”

w pierwszych dniach należy 
przystawiać dziecko do piersi tak 
często i na tak długo jak chce, nawet 
do 20 razy/dobę.

background image

Żywienie dzieci zdrowych.

Karmienie pokarmem naturalnym 

wymaga codziennej suplementacji 

wit. D w ilości 400 j.m., już od 

pierwszych dni życia.

background image

Żywienie dzieci zdrowych.

Technika karmienia piersią

Otoczka musi być uchwycona i ssana przez
dziecko w różnych płaszczyznach wzdłuż osi
brodawki.

 

Należy dziecko przystawiać do piersi, aby
chwyciło brodawkę w jej osi.

Matka decyduje o pozycji podczas karmienia.

background image

Żywienie dzieci zdrowych.

background image

Żywienie dzieci zdrowych.

Plan karmienia

- kontakt „skóra do skóry” po porodzie
- nie zawsze efektywne ssanie 1-2 doba,
- intensywne ssanie od 2 -3 doby życia,
- karmienie „na żądanie” noworodek sam
ustali plan karmień,
- jak najdłuższe utrzymanie karmień nocnych,
- stosowanie smoczków zaburza kształtowanie 
się dobowego rytmu karmień,

background image

Żywienie dzieci zdrowych.

Monitorowanie żywienia naturalnego

- uzyskanie ur.m.c. do 10 dnia życia,
- dobowy przyrost m. c. 15 -30 g / dobę,
- do 5 miesiąca życia przyrost masy ciała 
ok.700 - 1000 g / m-c,
- do 12 miesiąca życia przyrost masy ciała
ok. 500 g / m-c,

background image

Żywienie dzieci zdrowych.

Zalety żywienia pokarmem naturalnym

właściwy skład pokarmu, najlepiej 

przyswajalne,
- zmniejszenie ryzyka chorób alergicznych,
- ochrona przed chorobami cywilizacyjnymi wieku
dorosłego,
- korzystny wpływ na rozwój psychomotoryczny
i emocjonalny,
- zmniejsza ryzyko raka piersi i jajników, 

background image

Żywienie dzieci zdrowych.

Model żywienia niemowląt karmionych piersią 

Model żywienia niemowląt karmionych piersią 

zalecany przez Instytut Matki i Dziecka.

zalecany przez Instytut Matki i Dziecka.

1 – 6 miesiąc

1 – 6 miesiąc

wyłącznie karmienie piersią na żądanie

5 miesiąc

5 miesiąc

karmienie piersią na żądanie
1 x z.j. z mięsem (10 g) lub / oraz kleik ryżowy
z jabłkiem, przecierem lub sokiem owocowym
 

background image

Żywienie dzieci zdrowych.

Model żywienia niemowląt karmionych piersią 

Model żywienia niemowląt karmionych piersią 

zalecany przez Instytut Matki i Dziecka.

zalecany przez Instytut Matki i Dziecka.

6 miesiąc

6 miesiąc

3 – 4 x karmienie piersią na żądanie,
1 x z.j. z mięsem (10 g) lub papka 

jarzynowa z mięsem oraz przecier lub sok 

owocowy z dodatkiem bezglutenowego 

kleiku ryżowego lub kukurydzianego

background image

Żywienie dzieci zdrowych.

Model żywienia niemowląt karmionych piersią 

Model żywienia niemowląt karmionych piersią 

zalecany przez Instytut Matki i Dziecka.

zalecany przez Instytut Matki i Dziecka.

7 miesiąc

7 miesiąc

3 – 4 x karmienie piersią na żądanie,
1 x zupa lub papka jarzynowa z rosołem i 
mięsem
(10 g) lub papka jarzynowa z mięsem, sok
owocowy z dodatkiem bezglutenowego 
biszkoptu,
lub innego produktu zbożowego, ½ żółtka 
dodawana do posiłku bezmlecznego

background image

Żywienie dzieci zdrowych.

Model żywienia niemowląt karmionych piersią 

Model żywienia niemowląt karmionych piersią 

zalecany przez Instytut Matki i Dziecka.

zalecany przez Instytut Matki i Dziecka.

8 – 9 miesiąc

8 – 9 miesiąc

3 x karmienie piersią,
1 x zupa jarzynowa z rosołem lub papka
jarzynowa z rosołem z mięsem (10 g),
½ żółtka dodawana do posiłku bezmlecznego,
sok owocowy z dodatkiem bezglutenowego
produktu zbożowego, lub biszkopt 

bezglutenowy,
chrupki kukurydziane

background image

Żywienie dzieci zdrowych.

Model żywienia niemowląt karmionych piersią 

Model żywienia niemowląt karmionych piersią 

zalecany przez Instytut Matki i Dziecka.

zalecany przez Instytut Matki i Dziecka.

10 – 12 miesiąc

10 – 12 miesiąc

Utrzymanie karmienia piersią , szczególnie 

w porze nocnej.
posiłki mleczne z modyfikowanym mlekiem 

następczym

Pozostałe posiłki zgodnie ze schematem żywienia 

sztucznego zdrowych niemowląt. 

background image

Żywienie dzieci zdrowych.

W przypadkach koniecznych, jeżeli 

nie

można przystawić dziecka do piersi 

można

podawać pokarm matki łyżeczką,

zakraplaczem lub z kubeczka

background image

Żywienie dzieci zdrowych.

Czynniki zaburzające karmienie piersią:

- konstytucjonalne cechy gruczołu sutkowego,
- stres i negatywne nastawienie matki,
- dopajanie glukozą, dokarmienie,
- stosowanie smoczków,
- błędna technika karmienia
- nieprawidłowe odżywianie się matki

background image

Żywienie dzieci zdrowych.

Czynniki sprzyjające karmieniu 
piersią:

- pozytywne nastawienie, 
- odpowiednie odżywianie się matki,
- karmienie „na żądanie”,
- stosowanie łyżeczki i kubeczka,
- rozszerzanie diety po 6 m-cu życia.

background image

Żywienie dzieci zdrowych.

Pokarm kobiecy jest zawsze świeży i 

ma odpowiednią temperaturę.

Karmienie piersią zapobiega 

rozwinięciu się w wieku późniejszym 

u dzieci nadwagi oraz otyłości, 

cukrzycy, nadciśnienia, wady zgryzu.

background image

Przechowywanie pokarmu

- temp. pokojowa 

- 10 -12 

godzin

- w lodówce (+ 4

o

C)  - 48 godzin

- temp. (- 10

o

C)

- 7 dni

- temp. (- 18

o

C)

- 6 m-cy

background image

Bibliografia

Januszewicz P.,SochaJ.,Stolarczyk A.;Zalecenia żywienia niemowlat ; Standardy Medyczne 2001. 7/8 

(21/22). 10-17


Document Outline