Rola euro w światowym systemie finansowym

1969 r. - decyzja o utworzeniu Unii
Gospodarczej i Walutowej (UGiW)

W 1969 r. zgromadzeni w Hadze szefowie państw i rządów krajów EWG podjęli
decyzję o utworzeniu Unii Gospodarczej i Walutowej (UGiW). Utworzenie takiej
Unii miało umocnić pozycję Wspólnoty w świecie oraz wpłynąć na wzrost
dobrobytu w krajach członkowskich. Powołano grupę ekspertów, którzy w
ramach Komitetu Wernera przygotowali Raport w sprawie stopniowego
wprowadzenia w życie UGiW. Raport Wernera określający kształt Unii został
przyjęty przez Radę Europejską w 1971 r. Zgodnie z Raportem miała ona zostać
utworzona w trzech etapach do 1980 r. Istotą tego planu była koordynacja
polityki gospodarczej, która miała stworzyć podstawy do integracji walutowej.

Trudności ekonomiczne w państwach członkowskich (załamanie się systemu
walutowego z Bretton Woods, upłynnienie kursu dolara, szok naftowy (1973
r.), częste zmiany kursów walut) doprowadziły jednak do zaniechania procesu
integracji gospodarczej i walutowej. Jedynym rezultatem dotychczasowych

dążeń do integracji walutowej był tzw. "wąż walutowy".

Utworzony system funkcjonował w sposób daleki od założeń (częste zmiany
kursów centralnych), dlatego konieczność stabilizacji kursów walut w ramach
integracji gospodarczej skłoniła do poszukiwania nowych rozwiązań.

05 grudzień 1978 r. - powołanie Europejskiego

Systemu Walutowego (ESW)

Europejski System Walutowy został utworzony na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
5 grudnia 1978 r. Działalność rozpoczął w 1979 r. i zastąpił istniejący do tej pory "wąż
walutowy". Oparto go na trzech elementach:

1. Europejskiej jednostce         była jedynie jednostką rozrachunkową, nie miała fizycznej
postaci(banknoty, monety).                                                walutowej ECU
Stanowiła  koszyk złożony z określonej ilości walut krajów członkowskich Wspólnoty.

Pełniła funkcje:

- miernika wartości w mechanizmie kursowym,
- podstawy określania wskaźnika odchyleń kursów walut od kursu

centralnego,

- środeka płatniczego do rozliczeń operacji w ramach interwencji na

rynku walutowym,

- środeka płatniczyero do rozliczeń między władzami Wspólnoty

Europejskiej.

2. Mechanizmie

Przymusowe interwencje banków centralnych na rynkach

walutowych polegały na tym, kursowo-interwencjnym że jeżeli kurs jednej waluty w
stosunku do drugiej za bardzo wzrósł lub zmalał, to banki

centralne państw

zainteresowanych miały obowiązek podjąć kroki zaradcze, a więc

bank państwa którego waluta osiągnęła zbyt niski kurs sprzedawał na swoim rynku

dewizy, których kurs się obniżył, a bank państwa o silnej walucie

kupował odpowiednią

ilość waluty słabszej.

3. Mechanizmie granica
przedziału wahań kursów walut banki centralne dokonywały interwencji na kredytowym

rynkach walutowych. Przy braku wystarczających środków na taką interwencję,

banki

te korzystały z wzajemnej pomocy kredytowej. Europejski

Fundusz Współpracy

Walutowej spełniał taką samą funkcje jak w

czasie funkcjonowania "węża

walutowego", a więc m. in.

udzielał kredytów bankom centralnym państw należących

do ESW.

1989 r. - Raport Komitetu Delorsa

( plan integracji

gospodarczej i walutowej)

1. Unia Walutowa - obszar walutowy na którym zapewnione są:
- pełna i nieodwracalna wymienialność walut,
- całkowita liberalizacja transakcji kapitałowych i pełna integracja rynku finansowego,
- eliminacja wahań kursów walutowych oraz nieodwołalne usztywnienie parytetów
walutowych;

2. Unia Gospodarcza - obszar gospodarczy na którym zapewnione są:
- jednolity rynek w ramach którego kapitały, towary, usługi i siła robocza mogą się
swobodnie przemieszczać,
- polityka konkurencji mająca na celu zapewnienie niezakłóconego funkcjonowania rynku
wewnętrznego
- wspólna polityka umożliwiająca przemiany struktury w gospodarce krajów
członkowskich, zapobieganie
   pogłębianiu się dysproporcji między krajami (bo zabraknie instrumentu zmiany kursu
walutowego),
- koordynacja polityki makroekonomicznej, a w szczególności określenie reguł unikania
nadmiernego deficytu
   budżetowego oraz polityka antyinflacyjna.

Raport Delorsa przewidywał trzy etapy utworzenia UGiW. W pierwszym etapie kraje
Wspólnot Europejskich miały zapewnić pełną swobodę przepływu kapitału, a także
ulepszyć mechanizm funkcjonowania ESW i zacieśnić współpracę pomiędzy narodowymi
bankami centralnymi. Etap ten miało zakończyć ustalenie działań, które będą realizowane
w kolejnych dwóch etapach oraz wynegocjowanie traktatu zawierającego poprawki do
Traktatu Rzymskiego.

Raport uzasadniał potrzebęutworzenia Unii Gospodarczej i Walutowej określał jej warunki
wstępne oraz propozycje etapów tworzenia Unii. UGiW miała być końcowym rezultatem
integracji gospodarczej i stanowić dwie integralne części:

Możemy wyróżnić trzy etapy w
procesie wprowadzenia euro:

1) okres przygotowawczy

- ogłoszenie listy krajów

zakwalifikowanych do strefy euro;

(od 1 V 1998 r. do 31 XII 1998 r)

- przyjęcie prawodawstwa niezbędnego do wprowadzenia

euro;

- przygotowanie systemu finansowego do przyjęcia nowej waluty;
- określenie nieodwołalnych kursów wymiany;
- utworzenie Europejskiego Banku Centralnego (EBC).

2) okres przejściowy

- euro samodzielną walutą;

(od 1 I 1999 r. do 31 XII 01 r.)

- nieodwołalne usztywnienie kursów walut państw UGW

względem euro; tzw. okres podwójnej cyrkulacji walut

- rozpoczęcie

działalności przez EBC;

- polityka EBC prowadzona jest w porozumieniu z bankami centralnymi

krajów

członkowskich, tworzącymi Europejski System Banków

Centralnych (ESBC);

- euro używane tylko w rozliczeniach bezgotówkowych;
- nowe emisje instrumentów finansowych - wyłącznie w euro;
- osoby prywatne i przedsiębiorstwa mogą mieć rachunek bankowy w

euro.

3) okres końcowy

- banknoty i monety euro wprowadzone do obiegu;

(od 1 I 2002 r. do 30 VI 2002 r.)

- stopniowe wycofanie z obiegu monet i banknotów

narodowych;

- płace, świadczenia socjalne i transakcje detaliczne dokonywane w

euro;

- zakończenie procesów dostosowawczych w instytucjach

publicznych i jednostkach

usługowych, narodowe waluty przestają być

prawnym środkiem płatniczym;

- od 1 sierpnia euro jedynym środkiem płatniczym w UGW.

Banknot o nominale 500 Euro
Wymiary (w mm): 160 × 82
Dominujący kolor: purpurowy
Wzór: elementy architektury
nowoczesnej XX wieku

Banknot o nominale 200
Euro
Wymiary (w mm): 153 × 82
Dominujący kolor: żółto-
brązowy
Wzór: elementy architektury
inżynieryjnej XIX wieku

Banknot o nominale 100
Euro
Wymiary (w mm): 147 ×
82
Dominujący kolor: zielony
Wzór: elementy
architektury barokowej i

rokoko

Zestawienie banknotów
EURO

Banknot o nominale 50
Euro
Wymiary (w mm): 140 ×
77
Dominujący kolor:
pomarańczowy
Wzór: elementy
architektury

renesansowej

Banknot o nominale 20
Euro
Wymiary (w mm): 133 ×
72
Dominujący kolor:
niebieski
Wzór: elementy
architektury gotyckiej

Banknot o nominale
10 Euro
Wymiary (w mm): 127
× 67
Dominujący kolor:
czerwony
Wzór: elementy
architektury
romańskiej
Banknot o nominale
5 Euro
Wymiary (w mm): 120
× 62
Dominujący kolor:
szary
Wzór: elementy
architektury
antycznej

Zestawienie banknotów
EURO

25,75 mm
1,95 mm
8,5 g
okrągły
część zewnętrzna - biała
część wewnętrzna - żółta
część zewnętrzna - miedzionikiel
część wewnętrzna - trzy warstwy:
mosiądzniklowy

nikiel

mosiądz niklowy
napis na drobnym ząbkowaniu

Średnica:
Grubość:
Masa:
Kształt:
Kolor:

Stop:

Brzeg:

Średnica:
Grubość:
Masa:
Kształt:
Kolor:

Stop:

Brzeg:

23,25 mm
2,125 mm
7,5 g
okrągły
część zewnętrzna - żółta
część wewnętrzna - biała
część zewnętrzna - mosiądz
niklowy
część wewnętrzna - trzy warstwy:
miedzionikiel
nikiel
miedzionikiel
na przemian gładki i ząbkowany

Średnica:
Grubość:
Masa:
Kształt:
Kolor:
Stop:
Brzeg:

24,25 mm
1,88 mm
7,8 g
okrągły
żółty
Nordic Gold
grubo ząbkowany

22,25 mm
1,63 mm
5,7 g
hiszpańskiego
kwiatu
żółty
Nordic Gold
gładki

Średnica:
Grubość:
Masa:
Kształt:
Kolor:
Stop:
Brzeg:

Zestawienie monet
EURO

19,75 mm
1,51 mm
4,1 g
okrągły
żółty
Nordic Gold
grubo ząbkowany

Średnica:
Grubość:
Masa:
Kształt:
Kolor:
Stop:
Brzeg:

18,75 mm
1,36 mm
3,0 g
okrągły
czerwony
stal miedziowana
gładki z rowkiem

16,25 mm
1,36 mm
2,3 g
okrągły
czerwony
stal miedziowana
gładki

Średnica:
Grubość:
Masa:
Kształt:
Kolor:
Stop:
Brzeg:

21,25 mm
1,36 mm
3,9 g
okrągły
czerwony
stal miedziowana
gładki

Zestawienie monet
EURO

Zastosowanie euro w handlu
międzynarodowym:

W handlu międzynarodowym dana waluta może być stosowana
jako waluta fakturowania transakcji lub waluta płatności albo też
może występować jednocześnie jako waluta fakturowania i
waluta, w której ostatecznie dokonywana jest zapłata. Obecnie
wyraźnie rysuje się tendencja do fakturowania transakcji w
walucie eksportera, co ma miejsce wówczas gdy kraj ten ma silną
walutę i zalicza się do krajów uprzemysłowionych.

Na rozwój euro w transakcjach handlowych z resztą świata
istotny wpływ wywiera fakt, że obszar euro jest największą potęgą
eksportową na świecie ze względu na wysoki udział w światowym
eksporcie. Na razie jednak walutą dominującą jako waluta
fakturowania eksportu jest dolar amerykański, udział euro jest zaś
dużo mniejszy.
Obecnie największe zainteresowanie stosowaniem euro w
transakcjach handlowych wykazują przede wszystkim
przedsiębiorstwa z krajów UGW. Stosowanie euro w rozliczeniach
międzynarodowych daje im możliwość ograniczenia ujemnych
skutków związanych z ryzykiem kursowym.

Udział euro w transakcjach na
rynku finansowym:

Podobne zmiany miały miejsce w przypadku emisji obligacji
międzynarodowych wyrażonych w euro. Od roku 1998 udział
walut dwunastu krajów obszaru euro wynosił średnio 18%, a na
koniec czerwca 2001 kształtował się na poziomie 31%.

Udział wyrażonych w euro papierów dłużnych w portfelach
głównych inwestorów instytucjonalnych pod koniec września
2001r. wyniósł 28%, a udział akcji spółek działających na obszarze
euro 25%.

Według danych dotyczących kwietnia 2001r. Podanych przez Bank
Rozrachunków międzynarodowych, euro wykorzystywano w tym
okresie do realizacji 38% ogólnej liczby transakcji dewizowych ,
dolara amerykańskiego do 90% zaś jena do 23% (ponieważ w
każdej transakcji występują co najmniej dwie waluty, stąd też
łączna suma udziałów jest większa niż 100%).

•

TABELE

Udział międzynarodowych emisji instrumentów rynku
pieniężnego wyrażonych w euro zwiększył się znacząco w
okresie od 1999r. Do końca drugiego kwartału 2001r. Głównie
dzięki ukształtowaniu się zintegrowanego rynku pieniężnego
na obszarze euro. Od roku 1998 do czerwca 2001 emisja
instrumentów rynku pieniężnego wzrosła z 8,5% do 24%.

Euro jako waluta referencyjna,
interwencyjna i rezerwowa:

Euro jako waluta referencyjna znalazło już stosunkowo szerokie
zastosowanie. Z danych Europejskiego Banku Centralnego
wynika, że z walutą Unii Gospodarczej i Walutowej bezpośrednio
lub pośrednio powiązanych jest 56 krajów (głównie z Europy i
Afryki).
Stosowanie euro jako waluty referencyjnej wywarło również
wpływ na możliwość wykorzystania jej jako waluty interwencyjnej.
Kraje które w mniejszym lub większym stopniu stabilizują swe
waluty wobec euro, muszą czasem takie interwencje podejmować.
Pomimo rosnącego znaczenia euro jako waluty interwencyjnej
dominującą rolę wśród walut międzynarodowych w dalszym ciągu
pełni dolar amerykański.
W strukturze rezerw dewizowych zdecydowanie największą rolę
pełni dotychczas dolar amerykański. Na koniec 2000r. Jego udział
wynosił 68%, a rola innych walut była zdecydowanie mniejsza.
Drugą pozycję po dolarze zajmuje euro, które stanowi 12,7%
rezerw bankowych. Na trzeciej pozycji plasuje się jen (5,3%), a
następnie funt brytyjski (3,9%) i frank szwajcarski (0,7%).

Przyszła pozycja euro na świecie:

Czynników, które rzutują na przyszłą pozycję euro
na świecie jest wiele. Do najważniejszych z nich
należą:

• skuteczność działań podejmowanych na rzecz poprawy
międzynarodowej

     konkurencyjności obszaru euro

• rozwój rynku finansowego na obszarze euro
• umocnienie międzynarodowej wiarygodności działających na
obszarze euro

przedsiębiorstw oraz instytucji finansowych

• pozycja jaką utrzymają inne waluty międzynarodowe, a
zwłaszcza dolar

  amerykański

• stopień realizacji postanowień i strategii wytyczonych w
Lizbonie w marcu 2002r.

• wprowadzenie nowych surowych standardów w dziedzinie
rachunkowości dla

    przedsiębiorstw

• wprowadzenie dodatkowych instrumentów kontroli i nadzoru
nad

przedsiębiorstwami i instytucjami finansowymi.

Zasięg geograficzny EURO

Od 1 stycznia 2002 roku banknoty i monety euro zastąpiły
znane nam banknoty i monety walut narodowych dwunastu
państw Unii Europejskiej (z wyjątkiem Wielkiej Brytanii, Danii
i Szwecji). Niemieckie marki, francuskie franki, austriackie
szylingi, greckie drachmy oraz  waluty pozostałych państw
Unii Gospodarczej i Walutowej definitywnie straciły status
prawnego środka płatniczego.
Zasięg geograficzny funkcjonowania euro jako prawnego
środka           płatniczego obejmuje 12 państw do których
należą: Austria, Belgia,   Finlandia, Francja, Hiszpania,
Holandia, Irlandia, Luksemburg, Niemcy,       Portugalia,

Włochy i od 1 stycznia 2001 r. Grecja.

W najbliższych latach strefa ta może jednak powiększyć się o
kolejne kraje. Szansę na wejście do tego obszaru będą miały
przede wszystkim państwa wstępujące do UE to jest: Estonia,
Polska, Czechy, Węgry, Słowenia, Łotwa, Litwa, Słowacja oraz
Cypr i Malta. W dalszej przyszłości do obszaru euro może
przystąpić również Turcja, pod warunkiem rozwiązania
kwestii spornych z Unią Europejską.

MAPA OBSZARU EURO

Znaczenie euro dla
Polski

Korzyści związane z
pojawieniem się euro dla
Polski

Zagrożenia związane z
pojawieniem się euro dla
Polski

• Zmniejszenie kosztów transakcyjnych,

• zmniejszenie kosztów operacji bankowych,

• dostęp do nowych źródeł finansowania,

• większa przejrzystość cen,

• korzystniejsza oferta cenowa usług bankowych,

• szerszy wariant porównawczy między konkurencyjnymi
przedsiębiorstwami z obszaru UWG,

• prostsze zarządzanie gotówką oraz aktywami wyrażonymi w
walutach obcych

• zastosowanie euro jako waluty kontraktów i płatności

• uproszczone procedury księgowania i raportowania dla firm
międzynarodowych – rozliczenia i zestawienia finansowe stają się
prostsze dzięki wyrażeniu wartości w jednej walucie, zamiast w
kilku walutach

• koszty modernizacji systemów informatycznych

• przedsiębiorstwa z obszaru euro, które przegrają walkę
   na swoim rynku wewnętrznym mogą szukać odbiorców
   na rynkach słabszych takich jak rynek polski

• ryzyko kursowe związane z wahaniami cen euro wobec
złotego

• wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw ze strefy euro co
doprowadzi do utrudnienia eksportu polskich produktów

Korzyści związane z
pojawieniem się euro dla
Polski

Pojawienie się euro jest znaczącym wydarzeniem zwłaszcza dla tych
przedsiębiorstw polskich, dla których handel międzynarodowy oraz
międzynarodowe operacje finansowe odgrywają istotną rolę. W efekcie
zastąpienia 12 walut przez euro zmniejszyły się koszty transakcyjne oraz
koszty obsługi bankowej, prostsze stało się również zarządzanie gotówką
oraz aktywami wyrażonymi w walutach obcych. Stopniowo euro nabiera
dla polskich przedsiębiorstw coraz większego znaczenia jako waluty
kontraktów i płatności, staje się walutą w której są zaciągane kredyty oraz
emitowane instrumenty dłużne.

Nowa waluta stwarza polskim przedsiębiorstwom nowe możliwości
zaopatrywania się w kapitał. Euro stało się walutą bardzo wielu produktów
bankowych, oferowanych przez polskie instytucje kredytowe swoim
klientom - od rachunków w euro, przez depozyty, kredyty, akredytywy,
gwarancje, po instrumenty dłużne w nowej walucie.

Zagrożenia związane z
pojawieniem się euro dla
Polski

Do zagrożeń można zaliczać fakt, że Polska musi liczyć się z konkurencją ze
strony firm z obszaru Unii Gospodarczej i Walutowej. Dalsza integracja
europejskiego rynku towarów i usług umożliwia wydajnym firmą ze strefy
euro znaczne poszerzenie ich rynków zbytu. Możliwe jest również, że te
spośród firm z obszaru UGW, które przegrają na swym terenie walkę
konkurencyjną, będą częściej szukać swych szans na takich rynkach jak
Polska.

Do kosztów związanych z euro można zaliczyć również koszty jakie będą
musiały ponieść polskie przedsiębiorstwa prowadzące dotychczas
transakcje z przedsiębiorstwami z tych państw, które przyjęły walutę euro.
W związku z koniecznością zmian w ich systemach informatycznych,
prowadzeniu księgowości, płatności elektronicznej, fakturowania oraz
rozliczeniach w euro będą one zmuszone ponieść wysokie koszty.
Bardzo niekorzystny wpływ na działalność i konkurencyjność
polskich przedsiębiorstw wywierają niekorzystne zmiany kursu
walutowego dotyczące poziomu euro w stosunku do złotego.
Wprowadzenie wspólnej waluty wyeliminowało te niekorzystne
zmiany pomiędzy kursami walut dwunastu państw, jednak ryzyko
związane ze zmianą kursu złotego w stosunku do euro dla Polski
nadal pozostało.

Document Outline