Zarządzanie strategiczne

Dr hab. inż.

Aleksander Gwiazda

Prawo autorskie

Wykład 2

Ochrona

własności

intelektualnej,

bezpieczeństwo

pracy i

ergonomia

Plan wykładu



Wprowadzenie



Podmiot prawa autorskiego



Treść prawa autorskiego



Dozwolony użytek



Zakończenie

Prawo autorskie to zespól przepisów
regulujących

stosunki

prawne

związane z powstaniem, korzystaniem
i

ochroną

utworów

oraz

prawa

pokrewne

dotyczące

wykonań

artystycznych, prawa do fonogramów i
wideogramów oraz prawa do nadań.

Podstawa prawna: Ustawa o prawie
autorski i prawach pokrewnych

Wprowadzenie

Definicja prawa autorskiego

Przedmiotem  prawa  autorskiego  jest
każdy  przejaw  działalności  twórczej  o
indywidualnym  charakterze,  ustalony
w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od
wartości,  przeznaczenia  i  sposobu
wyrażenia (utwór).

Wprowadzenie

Przedmiot prawa autorskiego

• utwory wyrażone słowem, symbolami

matematycznymi,

znakami

graficznymi

(literackie,

publicystyczne,

naukowe,

kartograficzne

oraz

programy

komputerowe)

• utwory plastyczne
• utwory fotograficzne
• utwory lutnicze
• utwory wzornictwa przemysłowego

Wprowadzenie

Formy utworu

• utwory

architektoniczne,

architektoniczno-urbanizacyjne,
urbanizacyjne

• utwory muzyczne i słowno-muzyczne
• utwory

sceniczne,

sceniczno-

muzyczne,

choreograficzne

pantomimiczne

• utwory

audiowizualne

tym

wizualne i audialne)

Wprowadzenie

Formy utworu cd.

Utwór

jest

przedmiotem

prawa

autorskiego z chwilą jego ustalenia,
niezależnie od tego czy jest on
skończony czy też nie.

Ochrona utworu przysługuje twórcy
niezależnie

spełnienia

jakichkolwiek formalności.

Wprowadzenie

Działanie prawa autorskiego

Opracowanie

takie,

zwłaszcza

tłumaczenie, przeróbka, adaptacja jest
przedmiotem  prawa  autorskiego  bez
uszczerbku  dla  prawa  do  utworu
pierwotnego.
Na  opracowanie  utworu  musi  wyrazić
zgodę  twórca/właściciel  praw  do/
utworu  pierwotnego.  Czas  tworzenia
opracowania

jest

nieokreślony

jednakże po pięciu latach zgoda na
opracowanie może być cofnięta jeżeli
ono nie powstało.

Wprowadzenie

Opracowanie utworu cudzego

Zbiory, antologie, wybory, bazy danych
są  przedmiotem  prawa  autorskiego,
nawet  jeżeli  zawierają  nie  chronione
materiały.  Pod  warunkiem  jednak,  iż
przyjęty  w  nich  dobór,  układ  lub
zestawienie ma twórczy charakter.

Wprowadzenie

Zbiory

Prawo autorskie nie obejmuje:

Wprowadzenie

Wyjątki

• aktów normatywnych lub projektów

urzędowych

• dokumentów urzędowych
• materiałów,

znaków

symboli

urzędowych

• opublikowanych opisów patentowych

lub ochronnych

• prostych informacji prasowych

Wprowadzenie

Zakres stosowania

Przepisy

ustawy

stosuje

się

utworów:

• których twórca lub współtwórca jest

obywatelem polskim

• które zostały opublikowane po raz

pierwszy

terytorium

Rzeczypospolitej

Polskiej

(albo

równocześnie

publikacją

granica)

• które zostały po raz pierwszy

opublikowane w języku polskim

• których ochrona wynika z umów

międzynarodowych

Utwór opublikowany to utwór, który za
zezwoleniem

twórcy

został

zwielokrotniony i którego egzemplarze
zostały udostępnione publicznie.

Utwór rozpowszechniony to utwór,
który za zezwoleniem twórcy został
udostępniony publicznie.

Wprowadzenie

Publikacja i rozpowszechnienie

utworu

Jeżeli

umowy

międzynarodowe,

których Rzeczpospolita Polska jest
stroną,

przewidują

dalej

idącą

ochronę, niż to wynika z ustawy to
stosuje się postanowienia tych umów.

Wprowadzenie

Rozszerzenie zakresu ochrony

Podmiotem prawa autorskiego jest
twórca. Przyjmuje się, że twórcą jest
osoba,

której

nazwisko

tym

charakterze

uwidoczniono

egzemplarzach utworu lub której
nazwisko

podano

publicznej

wiadomości w jakikolwiek inny sposób
w związku z rozpowszechnieniem
utworu.

Podmiot prawa

autorskiego

Twórca

Współtwórcom  przysługuje  wspólne
prawo  autorskie.  Domniemywa  się,  że
wielkości udziałów są równe, chyba, że
umowa  między  nimi  stanowi  inaczej.
Do wykonywania prawa autorskiego do
całości  utworu  potrzebna  jest  zgoda
wszystkich współtwórców.

Podmiot prawa

autorskiego

Wspólna twórczość

Autorskie prawa majątkowe do utworu
zbiorowego,

szczególności

encyklopedii

lub

publikacji

periodycznej,

przysługują

producentowi lub wydawcy, a do
poszczególnych

części

mających

samodzielne

znaczenie

prawo

autorskie przysługuje ich twórcom.

Producentowi

lub

wydawcy

przysługuje zwłaszcza prawo do tytułu
utworu zbiorowego.

Podmiot prawa

autorskiego

Utwór zbiorowy

Pracodawca,

którego

pracownik

stworzył utwór w wyniku wykonywania
obowiązków

stosunku

pracy,

nabywa z chwilą przyjęcia utworu
autorskie

prawa

majątkowe

granicach wynikających z celu umowy.

Prawa autorskie osobiste pozostają
przy

pracowniku.

Twórcy

także

przysługuje wynagrodzenie zgodnie z
regulaminem wynagrodzeń.

Podmiot prawa

autorskiego

Utwór pracowniczy

Jeżeli pracodawca nie zawiadomi
twórcy w terminie sześciu miesięcy od
dostarczenia utworu o jego przyjęciu,
nie

przyjęciu

lub

uzależnieniu

przyjęcia od spełnienia dodatkowych
warunków, uważa się, że utwór został
przyjęty bez zastrzeżeń.

Podmiot prawa

autorskiego

Przyjęcie utworu pracownika

Jeżeli pracodawca, w okresie dwóch lat
od

daty

przyjęcia

utworu

przeznaczonego

rozpowszechniania,  nie  przystąpi  do
jego  rozpowszechniania  to  twórca
może pracodawcy wyznaczyć na piśmie
termin  na  rozpowszechnienie  utworu.
Po upływie tego dodatkowego terminu
prawa  uzyskane  przez  pracodawcę
powracają do twórcy.

Podmiot prawa

autorskiego

Termin na rozpowszechnienie

utworu pracownika

Instytucji

naukowej

przysługuje

pierwszeństwo opublikowania utworu
naukowego pracownika, który stworzył
ten utwór w wyniku wykonywania
obowiązków ze stosunku pracy.

Pierwszeństwo  opublikowania  wygasa,
jeżeli  w  ciągu  sześciu  miesięcy  nie
zawarto  z  twórcą  umowy  o  wydanie
utworu  albo  gdy  w  okresie  dwóch  lat
od  jego  przyjęcia  utwór  nie  został
opublikowany.

Podmiot prawa

autorskiego

Twórca w instytucji naukowej

Prawa autorskie dzielą się na:

Treść prawa

autorskiego

Zakres praw autorskich

• prawa

autorskie

osobiste

• prawa

autorskie

majątkowe

Prawa te chronią

nieograniczoną

czasie

nie

podlegającą

zrzeczeniu

się

lub

zbyciu

więź twórcy z utworem.

Treść prawa

autorskiego

Autorskie prawa osobiste

Prawa te dotyczą:

Treść prawa

autorskiego

Zakres autorskich praw

osobistych

• autorstwa utworu
• oznaczania utworu nazwiskiem lub

pseudonimem

• udostępniania utworu anonimowo
• nienaruszalności

treści

formy

utworu

• rzetelnego wykorzystania utworu
• decydowania

pierwszym

udostępnieniu utworu

• nadzoru nad sposobem wykorzystania

utworu

Jeżeli  ustawa  nie  stanowi  inaczej,
twórcy przysługuje wyłączne prawo do
korzystania  z  utworu  i  rozporządzania
nim na wszystkich polach eksploatacji
oraz  do  wynagrodzenia  za  korzystanie
z utworu. Prawo do wynagrodzenia nie
podlega zrzeczeniu się ani zbyciu.

Treść prawa

autorskiego

Autorskie prawa majątkowe

Bez

zezwolenia

twórcy

wolno

nieodpłatnie

korzystać

już

rozpowszechnionego

utworu

zakresie własnego użytku osobistego.

Nie dotyczy to budowania według
cudzego utworu architektonicznego i
architektoniczno-urbanistcznego.

Dozwolony użytek

Użytek osobisty

Zakres użytku osobistego obejmuje
krąg osób pozostających w związku
osobistym,

szczególności

pokrewieństwa,

powinowactwa

lub

stosunku towarzyskiego.

Zakres ten nie dotyczy programów
komputerowych.

przypadku

programów komputerowych można
wykonać jedną kopię programu ale nie
wolno jej używać jednocześnie z
oryginałem programu.

Dozwolony użytek

Zakres użytku osobistego

Posiadacze urządzeń służących do
odbioru dźwięku lub dźwięku i obrazu
mogą

ich

pomocą

odbierać

nadawane utwory, choćby urządzenia
te były umieszczone w miejscu ogólnie
dostępnym, jeżeli nie łączy się tym
osiąganie korzyści majątkowych.

Dozwolony użytek

Prawo odbioru

Instytucje naukowe i oświatowe mogą,
w

celach

dydaktycznych

lub

prowadzenia

własnych

badań,

korzystać  z  opublikowanych  utworów
w  oryginale  i  w  tłumaczeniu  oraz
sporządzać  w  tym  celu  egzemplarze
fragmentów opublikowanego utworu.

Dozwolony użytek

Działalność instytucji naukowych

Instytucje te mogą:

Dozwolony użytek

Działalność bibliotek i archiwów i

szkół

• udostępniać nieodpłatnie, w ramach

swoich

zadań

statutowych,

egzemplarze

utworów

opublikowanych

• sporządzać lub zlecać sporządzanie

pojedynczych  egzemplarzy  utworów
opublikowanych,  niedostępnych  w
handlu w celu uzupełniania, ochrony
swoich  zbiorów  i  nieodpłatnego  ich
udostępniania

Wolno

przytaczać

utworach

stanowiących samoistną całość urywki
rozpowszechnionych

utworów

lub

drobne  utwory  w  całości,  w  zakresie
uzasadnionym  wyjaśnianiem,  analizą
krytyczną,  nauczaniem  lub  prawami
gatunku twórczości.

Dozwolony użytek

Naukowe wykorzystanie cudzych

utworów

Wolno w celach dydaktycznych i
naukowych

zamieszczać

rozpowszechnione drobne utwory lub
fragmenty

większych

utworów

podręcznikach

wpisach

wynagrodzeniem twórcy.

Dozwolony użytek

Naukowe wykorzystanie cudzych

utworów

Wolno

rozpowszechniać

utwory

wystawione  na  stałe  na  ogólnie
dostępnych  drogach,  ulicach,  placach
lub  w  ogrodach,  jednakże  nie  do  tego
samego użytku.

Dozwolony użytek

Utwory, które wolno

rozpowszechniać

Wolno

rozpowszechniać

utwory

wystawiane w publicznie dostępnych
zbiorach, takich jak muzea, galerie,
sale

wystawowe,

lecz

tylko

katalogach

wydawnictwach

opublikowanych dla promocji tych
utworów.

Można

korzystać

utworów

granicach dozwolonego użytku pod
warunkiem wymienienia twórcy i
źródła.

Twórcy

generalnie

nie

przysługuje prawo do wynagrodzenia,
chyba że ustawa stanowi inaczej.

Dozwolony użytek

Warunki dozwolonego użytku

Majątkowe prawa autorskie wygasają
po lat

siedemdziesięciu

od śmierci

twórcy lub ostatniego z twórców.
Czas ten liczony jest w latach pełnych
od roku następnego po roku, w którym
nastąpił zgon twórcy utworu.
Wydawcy

utworów,

których

czas

ochrony  upłynął  zobowiązani  są  do
przekazania  od  5%  do  8%  (wg  decyzji
Ministra  Kultury  i  Sztuki)  wpływów
brutto  na  rzecz  Funduszu  Promocji
Twórczości.

Zakończenie

Okres ochrony

Autorskie prawa majątkowe mogą
przejść na inne osoby w drodze
dziedziczenia

lub

podstawie

umowy.
Nabywca

autorskich

praw

majątkowych może przenieść je na
inne osoby, chyba że umowa z
poprzednim

ich

właścicielem

przewiduje inaczej.
Przeniesie

autorskich

praw

majątkowych jest bezpłatne jedynie
wtedy, gdy zaznaczono to w umowie.

Zakończenie

Przejście autorskich praw

majątkowych

Podsumowanie

1.Prawo autorskie dotyczy ochrony

praw twórców w stosunku do
swojego utworu.

2.Prawo autorskie wskazuje na

bezwzględnie przynależne twórcy
prawa

osobiste

prawa

majątkowe.

3.Prawo autorskie przewiduje, w

zakresie

prac

naukowych

dydaktyki, dozwolony i bezpłatny
użytek z utworów pod rygorem
wskazania na twórcę i źródło.

Document Outline