Slajd 1

WYBRANE ELEMENTY
ŚRODOWISKA

BAKTERIE

I WIRUSY

BAKTERIE

I WIRUSY

CIŚNIENIE

ATMOSF.

CIŚNIENIE

ATMOSF.

STAN

POWIETRZA

STAN

POWIETRZA

PROMIENIO-

WANIE

PROMIENIO-

WANIE

TEMPERA-

TURA

TEMPERA-

TURA

ŚRODOWISKO

WARUNKI ŚRODOWISKA
I ZAKRES TOLERANCJI

Warunki środowiskowe nie są stałe

-lecz ulegają ciągłym zmianą.

Zakres zmienności środowiska w

jakich organizm może przeżyć,
nazywa się zakresem tolerancji.

Mechanizmy homeostatyczne

Regulacja

homeostatyczna

odbywa się przez

Mechanizmy

fizjologiczne

Mechanizmy

behawioralne

UKŁAD NERWOWY
A ŚRODOWISKO

Wszystkie czynności organizmu muszą

być powiązane ze sobą i ułożone we

wspólnym planie.

Funkcje tę spełnia układ nerwowy.
Zdolność do szybkiego reagowania na

zmiany środowiska zewnętrznego jest

możliwa dzięki informacją jakie docierają

do układu nerwowego przez zmysły,

będące łącznikiem między światem

wewnętrznym a zewnętrznym człowieka.

Układ nerwowy dzielimy na

ośrodkowy, czyli centralny i obwodowy.
Do ośrodkowego należą mózgowie (pień

mózgu, móżdżek i kora mózgowa) i

rdzeń kręgowy.
Rdzeń zawiaduje odruchami prostymi,

pień mózgu wraz z móżdżkiem

zawiaduje odruchami złożonymi.
Kora jest narządem wyższych czynności

nerwowych.

REGULACJA CIŚNIENIA
OSMOTYCZNEGO KRWI

Ciśnienie

osmotyczne

Wysokie

(krew zagęszczona)

Niskie

(krew rozcięczona)

Odczucie pragnienia

Wypicie płynu

Spadek ciśnienia

osmotycznego

Zwiększenie ilości

Moczu wydalonego

Przez nerki

NERKI - GOSPODAROWANIE
WODĄ

Woda jest ważnym czynnikiem w życiu
organizmów.
Możliwość zagęszczania moczu
                i odzyskiwania znacznych
ilości wody        w nerkach jest więc
ważnym przystosowaniem do życia w
środowisku lądowym.
Proces ten umożliwia pętla Henlego

- jej długość umożliwia zagęszczanie

moczu.

UKŁAD ODDECHOWY
A ŚRODOWISKO

Nos

Pomiędzy małżowinami a przegrodą

nosa wdychane powietrze styka

się z wilgotną błoną śluzową.

Następuje osadzanie na niej

drobnych zanieczyszczeń, które

pokryty rzęskami nabłonek nosa

przesuwa w kierunku gardła.

Skąd są wydalane z organizmu.

ODRUCH KASZLU I KICHANIA

Jest niezbędny dla prawidłowej działalności

płuc.
Przebieg:

- Podrażnienie zakończeń czuciowych w błonie

śluzowej,

- Głęboki wdech,
- Zamknięcie nagłośni i szpary głosowej,
- Skurcz mięśni brzucha, zwiększenie tłoczni

brzusznej, napinanie mięśni wydechowych,

- Nagłe otwarcie szpary głosowej i nagłośni,

gwałtowny wyrzut powietrza, porywającego

zanieczyszczenia.

Jama krtani.

Wysłana jest błoną śluzową, pokrytą

nabłonkiem wielorzędowym

migawkowym.

Migawki nabłonka poruszają się

w kierunku jamy gardła i

wyrzucają drobne ciałka, trafiające

z zanieczyszczonego

powietrza, np. kurz, sadze, pyłki.

ZABURZENIA
W FUNKCJONOWANIU
UKŁADU ODDECHOWEGO

Rzęski pokrywające jamę nosową

oraz śluz nie zawsze są całkowicie

skuteczne.
Mikroorganizmy i zanieczyszczone

powietrze mogą powodować:

-zapalenie błony śluzowej jamy

nosowej, jamy gardła i krtani,

oskrzeli,

- reakcje alergiczne ustroju,

nowotwory płuc.

NARZĄDY ZMYSŁÓW
A ŚRODOWISKO ZEWNĘTRZNE

Organizm ludzki jest w stałym kontakcie z otoczeniem,

które wywiera znaczny wpływ na przebieg czynności

życiowych.

Przy jaskrawym świetle bezwiednie przymrużamy oczy,

natomiast przy słabym oświetleniu źrenice się rozszerzają.

W czasie upału gruczoły potowe zwiększają ilość wydzieliny,

która ochładza organizm i zabezpiecza przed

przegrzaniem,
Położenie narządów w organizmie jest związane z ich

czynnościami, np.

umieszczenie oczu na głowie jako najwyższej części ciała,

rozszerza zasięg wzroku;

na uszy położone powierzchniach bocznych głowy pozwalają

na odbieranie fal głosowych ze wszystkich kierunków;

narząd powonienia leży na początku dróg oddechowych i

sygnalizuje zanieczyszczenia powietrza lub produktów

pokarmowych.

NARZĄD WZROKU
A ŚRODOWISKO ZEWNĘTRZNE

Mianem narządu wzroku określa

się oko i narządy pomocnicze.
Oko tworzy:
gałka oczna
nerw wzrokowy
Do narządów pomocniczych

czyli dodatkowych oka należą:
      brew  13
      powieki 1,2
      spojówka 10
      narząd łzowy
      zewnętrzne mięśnie gałki

ocznej
      okostna oczodołu
      przegroda oczodołowa
      pochewka gałki ocznej
      powięzie mięśniowe
      ciało tłuszczowe

oczodołu.

FUNKCJE NARZĄDU WZROKU

- odbieranie wrażeń wzrokowych

w najrozmaitszych warunkach,

* widzenie barw,
* widzenie bliskie i dalekie (akomodacja),
* widzenie przestrzenne,
* ocenianie odległości,
* widzenie ruchu,
* widzenie dużych przedmiotów, nie

mieszczących się w polu jednego

widzenia,
* widzenie w ciemności (adaptacja).

APARAT RUCHOWY
GAŁKI OCZNEJ

Stanowią go mięśnie poprzecznie

prążkowane (4 proste, 2 skośne,

dźwigacz).
Obracają one gałkę oczną we

wszystkie strony, a dzięki

specjalnej koordynacji nerwowej

ruchy obu gałek są sprzężone.
Dźwigacz podnosi powiekę

i rozszerza szparę oczną.

APARAT OCHRONNY
GAŁKI OCZNEJ

CHRONI GAŁKĘ OCZNĄ PRZED URAZAMI

MECHANICZNYMI ( KURZ, DYM),

TERMICZNYMI I NADMIAREM ŚWIATŁA.

Składają się na niego powieki i spojówka.
• Powieki dolna i górna zamykają
i odsłaniają gałkę oczną.
• W tarczkach powiek leżą gruczoły

tarczkowe, których wydzielina natłuszcza

brzeg powiek i nie pozwala na

wypływanie cieczy łzowej przez ich

brzegi.

APARAT OCHRONNY
GAŁKI OCZNEJ

• Na brzegach powiek osadzone są rzęsy.
• Nad powieką górną wyrastają brwi.
• Powierzchnia tylna powiek jest pokryta

cienką błoną śluzową- spojówką.

• Błona ta dochodzi do podstawy powiek,

gdzie przechodzi na gałkę oczną,
okrywają ją aż do brzegu rogówki.

• W kącie przyśrodkowym oka występuje

jeziorko łzowe z mięskiem łzowym.

NARZĄD ŁZOWY

Stykając się z otwartym powietrzem

rogówka jest przede wszystkim

narażona na wysychanie i

zanieczyszczenie cząsteczkami kurzu

oraz urazy przez drobne ciała obce .
Narząd łzowy więc stale zwilża

rogówkę i opłukuje ją z drobnych

zanieczyszczeń.
Składa się on z gruczołu łzowego,

wytwarzającego płyn łzowy i dróg

łzowych, odprowadzających ciecz.

ZANIECZYSZCZENIE
POWIETRZA A NARZĄD
WZROKU

Zanieczyszczone powietrze jest

przyczyną min.:

* chorób przedniego odcinka oka,

a zwłaszcza zapalenia spojówek

oraz mikrourazów rogówki,

* reakcji alergicznych ustroju pod

wpływem alergenów pyłowych,

roślinnych, zwierzęcych.

BUDOWA SKÓRY

Skóra jest największym narządem ustroju

ludzkiego, stanowi 15% całkowitej masy

ciała. U dorosłego człowieka ma ona

powierzchnię 1,5 - 2 m2 i grubość 0,5 - 5

mm.
Jej skomplikowana budowa i niezwykłe

właściwości oprócz udziału w istotnych dla

życia procesach metabolizmu i homeostazy,

chronią nas przed szkodliwym wpływem

czynników środowiska zewnętrznego.
Skóra jest zbudowana z trzech warstw:
naskórka
skóry właściwej
tkanki podskórnej

BUDOWA SKÓRY

Naskórek to bezpośrednia granica między organizmem

a otoczeniem. Składa się z pięciu warstw. Komórki

naskórka podlegają odnowie. Proces odnowy

komórkowej trwa średnio 28 dni.

Na powierzchni naskórka znajduje się ochronna

warstewka tzw. płaszcz lipidowy. Obecność tej

warstewki jest ważna dla zachowania właściwego

nawodnienia warstwy rogowej naskórka.

Skóra właściwa znajduje się pod naskórkiem.

Składa się z tkanki tłuszczowej i łącznej, tu znajdują

się naczynia krwionośne, zakończenia nerwowe,

przydatki skórne. Skórę właściwą tworzą włókna

kolagenowe, sprężyste i retikulinowe. To właśnie od

kondycji tych włókien w dużym stopniu zależy jak

szybko będą pojawiały się zmarszczki.

BUDOWA SKÓRY

Tkanka podskórna to głębiej położona warstwa, budują ją

zraziki tłuszczowe przedzielone tkanką łączną włóknistą.

Tam też znajdują się części wydzielnicze gruczołów

potowych , włókna nerwowe i naczynia krwionośne.

Warstwa rogowa naskórka –

najbardziej zewnętrzna

warstwa naskórka, narażona na wpływy czynników

zewnętrznych.

Główną jej rolą jest ochrona przed czynnikami

środowiska zewnętrznego (mechanicznymi,

fizycnymj, chemicznymii) oraz przed utratą wody

i elastyczności.

Warstwa rogowa naskórka składa się z keratyny, lipidów i

NMF.

BUDOWA SKÓRY

1. Keratyna jest białkiem.
Stanowi główny budulec włosów, paznokci

i zrogowaciałego naskórka.
2. Lipidy naskórka tworzą spoiwo

międzykomórkowe.
Zbudowane są z ceramidów, cholesterolu,

siarczan cholesterolu, wolne kwasy

tłuszczowe.
3. NMF – (natural

moisturizing factor NMF)

– naturalny czynnik nawilżający. Absorbuje

wilgoć z powietrza oraz z powierzchni skóry.

Czynniki środowiskowe o działaniu szkodliwym dla
skóry

Skóra jest eksponowana na czynniki fizyczne, chemiczne

i biologiczne od promieniowania ultrafioletowego po bakterie,

grzyby i wirusy.

Wpływ poszczególnych czynników środowiskowych na skórę

ludzką:

Czynniki fizyczne

  Czynniki mechaniczne
  Czynniki termiczne
  Promieniowanie słoneczne: ultrafioletowe, jonizujące,

podczerwone

Czynniki chemiczne
  Substancje żrące
  Substancje drażniące
  Substancje uczulające

Czynniki biologiczne
 Makroorganizmy: rośliny, zwierzęta
 Mikroorganizmy: bakterie, grzyby, wirusy

Czynniki fizyczne

1.1 Czynniki mechaniczne

Obok zauważalnych nieuzbrojonym okiem urazów,

energia kinetyczna może powodować niedostrzegalne

mikrourazy skóry. W przypadku kumulacji takich

mikrourazów może dochodzić do rozwoju chorób

skóry, np. na szyi u skrzypków lub u sportowców w

miejscach powtarzanych urazów mechanicznych.

Histologicznie w stadium przewlekłym zmiany takie

cechuje nieregularny przerost naskórka z

niewielkiego stopnia spongiozą. Klinicznie zmiany

takie mogą przybierać postać modzeli i nagniotków

lub - w przypadku obecności świądu i wykwitów

grudkowych - neurodermitu.

Innym przykładem szkodliwego działania czynników

mechanicznych jest miejscowy odczyn na wnikające

do skóry drobiny krzemionki,objawiający się zanikiem

przydatków skórnych oraz głębokim zwłóknieniem

skóry właściwej i tkanki podskórnej tłuszczowej.

Czynniki fizyczne

1.2 Wysokie i niskie temperatury

Uszkodzenia skóry spowodowane przez wysoką lub niską
temperaturę - to nie tylko oparzenia lub odmrożenia.
Przewlekłe działanie chłodu atmosferycznego lub
podwyższonej temperatury może spowodować
nieodwracalne zmiany degeneracyjne w strukturze
skóry.

1.3 Promieniowanie słoneczne

Ostre uszkodzenie skóry przez promieniowanie słoneczne
określa się mianem oparzenia słonecznego, dla którego
charakterystyczny jest ból, świąd, rumień i obrzęk.
Długotrwałe działanie promieniowania ultrafioletowego
przyspiesza starzenie się skóry.

Skóra staje się sucha, pomarszczona z obecnością

nadmiernego rogowacenia i rumienia, przypominając na
pierwszy rzut oka skórę starczą.

Czynniki fizyczne

1.3.1 Promieniowanie ultrafioletowe

Działanie promieniowania UV na skórę człowieka zależy

od: położenia geograficznego, zawodu, sposobu życia,

wieku, zanieczyszczenia środowiska oraz pory roku i dnia.

Promieniowanie

ultrafioletowe zostało podzielone na trzy główne zakresy o

różnych efektach biologicznych:

1. UVA - długość fali 320-400nm

2. UVB - długość fali 280-320nm

3. UVC - długość fali 200-280nm
UVA

Jest to promieniowanie przenikające do skóry właściwej. Ma

ona właściwości bardziej barwnikowe (wywołuje plamy

pigmentacyjne i zaburzenia komórkowe) niż rumieniogenne. Jego

bezpośredniego działania nie odczuwamy. Penetrując do skóry

promienie UVA uszkadzają włókna kolagenu i elastyny oraz

osłabiają mechanizmy odpornościowe. Wyrządzone przez

nie szkody są nieodwracalne (starzenie się skóry, nadmierne

wysuszenie) i najczęściej ujawniają się po wielu latach.

Promieniowanie UVA jest duże od wschodu do zachodu słońca i

około 50 % ekspozycji na nie ma miejsce w cieniu.

Czynniki fizyczne

UVB

Ma bardzo silne właściwości rumieniotwórcze. Działa na

powierzchni skóry, powodując:

• zwiększoną syntezę barwnika skóry,

• oparzenia słoneczne

• raka skóry.
Szczyt promieniowania UVB przypada na południe.

Właściwa opalenizna wywołana jest promieniowaniem

UVA i UVB. Powstaje ona po 72 godzinach

nasłonecznienia i związana jest ze zwiększeniem liczby

komórek barwnikowych a także wzrostem syntezy

melaniny.

UVC

To promieniowanie o krótkiej fali. Jest najbardziej

szkodliwe i niebezpieczne, ale prawie całkowicie

pochłaniane przez warstwę ozonową atmosfery i nie

dociera do powierzchni Ziemi.

Skóra poddana przewlekłemu działaniu promieni

słonecznych ulega pogrubieniu, staje się szorstka i

nieelastyczna a w końcu może ulegać zanikowi i

ścieńczeniu.

Czynniki fizyczne

1.3.2. Promieniowanie jonizujące

Ostre działanie promieniowania jonizującego wywołuje efekty

bardziej dramatyczne niż promieniowanie ultrafioletowe - obok

reakcji zapalnej dochodzi do zmian degeneracyjnych w

obrębie skóry i przydatków. Przewlekłe popromienne zapalenie

skóry cechuje się:

• stwardnieniem tkanki łącznej,
• powiększeniem fibroblastów i komórek śródbłonkowych,
• cechami atypii komórkowej.
1.3.3. Promieniowanie podczerwone

Efekty przewlekłego działania promieniowania podczerwonego na

skórę określa się mianem "erythema ab igne". Proces ten cechuje

utrata barwnika skóry melaniny z jego przemieszczeniem do

najgłębszej warstwy skóry właściwej, gdzie powoduje rozszerzenie

naczyń krwionośnych, które może być przyczyną uczucia gorąca

podczas opalania.

ROGOWACENIE STARCZE

Wszystkie procesy, składające

się na powstanie dojrzałej

skóry, ulegają nasileniu pod

wpływem promieniowania

ultrafioletowego.

Najbardziej szkodliwe jest

przebywanie na słońcu w

środku dnia, gdy kąt padania

promieni jest największy.
Niekorzystne procesy

przebiegające w skórze wraz
z wiekiem wpływają na

pojawienie się szeregu
objawów. Do częściej

występujących należy
tzw. rogowacenie

słoneczne, nazywane także
starczym.

ROGOWACENIE STARCZE

Skóra jest sucha, łuszcząca z licznymi

przebarwieniami i odbarwieniami,

rozszerzonymi naczyniami

krwionośnymi, o szarożółtym

wyglądzie.

Na takim podłożu mogą tworzyć się

raki skóry.

Innymi zaburzeniami rogowacenia są

brodawki starcze (łojotokowe),

występujące w postaci mniej lub

bardziej wyniosłych

hiperkeratotycznych grudek, często

brunatno przebarwionych, o

nierównej powierzchni.
Na grzbietach rąk pojawiają się jako

płaskie
wykwity plamiste, podobne do plam
soczewicowatych, często nazywane

plamami starczymi.

W odróżnieniu od plam

starczych,występują również

plamy soczewicowate złośliwe,

duże, brązowe,

często na policzkach zniszczonych

słońcem,

które mogą wiele lat pozostawać

niezmienione lub

być początkiem jednego z

najgroźniejszych
nowotworów złośliwych-

czerniaka złośliwego.

Na powiekach szyi często spotykane

są tzw. włókniaki nitkowate,

miękkie kilkumilimetrowe guzki

barwy skóry lub trochę

ciemniejsze.

Do zmian naczyniowych, typowych

dla wieku dojrzałego, należą

również naczyniaki starcze, tzw.

punkty rubinowe – kopulaste

wykwity o średnicy rzędu kilku

milimetrów, barwy

żywoczerwonej, występujące

głównie na tułowiu.

Czynniki chemiczne

Podział substancji chemicznych na działające na drodze

nieimmunologicznej i na takie, które wywołują odczyny

immunologiczne nie wydaje się możliwy, gdyż wiele

substancji może działać na obu drogach jednocześnie.

Niektórym substancjom przypisuje się jednak szczególnie

silne działanie pierwotnie drażniące. Na przykład

laurylosiarczan sodowy dzięki swojemu silnemu

działaniu emulgującemu usuwa tłuszczowce z warstwy

kolczystej oraz aminokwasy i proteiny naskórka

niszcząc barierę naskórkową w wyniku czego dochodzi

do wzmożonej przeznaskórkowej utraty wody. Kliniczne

i histologiczne rozróżnienie reakcji skórnych na

czynniki drażniące i uczulające może być niemożliwe.

W reakcjach nieimmunologicznych przeważa jednak

hiperplazja naskórkowa i nieprawidłowe złuszczanie,

natomiast mniej nasilona jest spongioza.

Czynniki biologiczne

3.1 Czynniki roślinne

Świat roślin jest źródłem różnorodnych substancji mogących

powodować choroby skóry. Substancje roślinne mogą

wywierać swój ujemny wpływ na skórę poprzez działanie

trujące (toksyczne), drażniące lub alergizujące.

Granica między działaniem toksycznym a drażniącym wydaje

się płynna i przynajmniej w części przypadków zależy od

dawki czynnika szkodliwego. Niektóre z substancji rozwijają

swoje działanie tylko w razie obecności dodatkowego

czynnika, na przykład promieniowania słonecznego.

Wielka liczba potencjalnych czynników szkodliwych oraz ich

złożona struktura chemiczna utrudnia lub wręcz

uniemożliwia rozpoznanie i monitorowanie zagrożeń, a w

konsekwencji również ich unikanie oraz eliminację.

Substancjami odpowiedzialnymi za rozwój reakcji alergicznych

są seskwiterpeny laktonowe. We Francji uczulenie na

seskwiterpeny laktonowe stwierdzono u 4,3% plantatorów

słonecznika. U plantatorów chmielu obserwuje się zmiany

wypryskowe określane jako "chmielne zapalenie skóry".

Rolnicy często skarżą się na powstawanie zmian skórnych

podczas pracy z jęczmieniem, reakcję taką określa się

mianem "jęczmiennego zapalenia skóry".

Czynniki biologiczne

3.2. Zwierzęta

Uczulająco lub drażniąco mogą działać na skórę zawieszone w

powietrzu cząstki sierści i nabłonków zwierzęcych. Zjawisko

takie może mieć miejsce zarówno środowisku pracy (hodowcy

zwierząt, przemysł futrzarski) jak i w środowisku domowym

(zwierzęta domowe). Innym przykładem substancji świata

zwierzęcego o działaniu szkodliwym mogą być jady

stawonogów, powodujące niekiedy odczyny alergiczne lub

martwicze skóry.

3.3. Bakterie

Bakterie mogą wywierać szkodliwe działanie nie tylko na

drodze zakażenia, ale również jako źródło alergenów i

substancji immunotoksycznych. Oprócz najczęściej

obserwowanych ropnych chorób skóry, zakażenia bakteryjne

przyjmują niekiedy bardziej swoisty obraz kliniczny i

histologiczny, jak na przykład w skórnych postaciach boreliozy

i gruźlicy. Przykładem niezakaźnej reakcji patologicznej skóry

wywołanej przez bakterie mogą być odczyny alergiczne na

antygen bakterii Erwinia herbicola (syn. Pantoea

agglomerans).

Czynniki biologiczne

3.4. Grzyby

Chorobotwórcze dla człowieka grzyby mikroskopowe dzieli

się, w zależności od ich typowego środowiska bytowania,

na trzy grupy:

. * antropofilne -grzyby bytujące wyłącznie u człowieka.

Mikroorganizmami tymi można się zarazić tylko poprzez

kontakt bezpośredni lub pośredni od chorego człowieka.

• zoofilne (odzwierzęce), które zwykle powodują choroby

zwierząt, mogą jednak przenosić się również z chorych

zwierząt na ludzi.

• * geofilne (glebowe), których naturalnym siedliskiem jest

gleba i materia organiczna. W sprzyjających warunkach

grzyby glebowe również mogą powodować choroby u ludzi.

Do grup zawodowych o zwiększonym ryzyku zakażenia

grzybicą zalicza się rolników, hodowców bydła, grabarzy i

weterynarzy.

Oprócz zakażenia - najbardziej typowego procesu

patologicznego wywoływanego przez grzyby, w którym

dochodzi do osiedlenia i rozmnażania komórek

grzybowych w tkankach człowieka, mogą niekiedy

występować innego rodzaju procesy chorobowe.

Czynniki biologiczne

Zalicza się do nich:

• zawodową mikotoksykozę skórną , w której do uszkodzenia skóry

dochodzi w wyniku zadziałania na skórę toksyn wytwarzanych

przez niektóre grzyby występujące w środowisku zewnętrznym.

• Zawodową mikotoksykozę skórną mogą wywoływać toksyny

grzybów z rodzaju Stachybotrys i Fusarium, występujących w
dużych ilościach np. w pleśniejącym ziarnie oraz sianie.

Pleśniejąca pasza (siano) zawiera grzyby z rodzaju Stachybotrys,

które wytwarzają stachybotriotoksynę. Toksyna ta wywołuje

podrażnienia skóry i błon śluzowych, zaś spożyta w większych

ilościach powoduje uszkodzenie narządów wewnętrznych. Fusaria

wytwarzają pierścieniowe związki trychotecynowe, których

charakterystyczną cechą jest silne działanie drażniące przy

zetknięciu ze skórą. Wszechobecny grzyb pleśniowy Alternaria

alternata może powodować powstanie ziarniniaka w skórze, co

określa się mianem alternariozy (alternariosis).

3.5. Wirusy

Podobnie jak poprzednio wymienione drobnoustroje, wirusy mogą

powodować choroby zakaźne skóry, spośród których badaj

najbardziej znane są brodawki pospolite. Mniej natomiast wiadomo

na temat ewentualnego chorobotwórczego działania niezakaźnego

wirusów na skórę.

PODSUMOWANIE-ODPORNOŚĆ
ORGANIZMU

Organizm człowieka ma wiele
mechanizmów obronnych:

• Naskórek i skóra (przed bakteriami,

wirusami,itd.),

• Błony śluzowe (spojówki oka),
• Odruchy obronne organizmu

(kaszel,łzawienie),

• Enzymy,
• Kwas solny w żołądku,itd..

ODPORNOŚĆ ORGANIZMU

Jeżeli zarazków w ustroju jest

mało i ich zjadliwość niewielka a

odporność organizmu wysoka, to

zarazki nie mają możliwości

rozwoju w organizmie.
Natomiast organizm osłabiony

(choroby, złe żywienie) ma

obniżony stan odporności. I może

dojść do zakażenia

RODZAJE ODPORNOŚCI
ORGANIZMU

ODPORNOŚĆ

ORGANIZMU

NIESWOISTA

SWOISTA

MECHANICZNA

KOMÓRKOWA

CHEMICZNA

HUMORALNA

CZYNNA

ORG.SAM WYTWARZA

PRZECIWIAŁA

BIERNA

ORGANIZN OTRZYMUJE

PRZECIWCIAŁA

OD MATKI,NP. PŁÓD,

PO PODANIU

SUROWIY

PO CHOROBIE,

PO SZCZEPIENIU

Document Outline