Leki działające na 

mięśnie gładkie naczyń

• Pochodne tiazydowe

– Diazoksyd

• Pochodne hydrazynoftalazyny

– Dihydralazyna 

– Hydralazyna 

– Endralazyna 

– Kadralazyna

• Pochodne pirymidyny

– Minoksydyl

• Pochodne nitroprusydku

– Nitroprusydek

• Pochodne 2-amino-1-fenyloetanolu

– Izoksupryna
– Bufenina
– Bametan

• Pochodne imidazoliny 

– Fentazolina
– Tolazolina

• Kwas nikotynowy i pochodne 

– Kwas nikotynowy
– Alkohol nikotynowy
– Nikotynian inozytolu
– Cyklonikat

• Pochodne puryny 

– Pentyfilina
– Nikotynian ksantynolu
– Pentoksyfilina
– Nikotynian etofiliny

• Alkaloidy sporyszu 

– Ergoloid
– Nicergolina
– Dihydroergokrystyna

Diazoksyd

• aktywator kanałów potasowych 

wywołujący miejscową relaksację 
mięśni gładkich poprzez zwiększanie 
przepuszczalności błony komórkowej 
dla jonów K

+

. 

• Wypływ jonów potasowych z komórki 

powoduje zamknięcie zależnych od 
napięcia kanałów wapniowych, co 
zmniejsza jej potencjał czynnościowy.

Diazoksyd-zastosowanie

• jako lek naczynio-rozkurczający w 

leczeniu ostrego nadciśnienia 

• jako lek ograniczający wydzielanie 

insuliny w leczeniu cukrzycy lub 
insulinoma

Dihydralazyna

• lek hipotensyjny, pochodna 

hydrazynoftalazyny. 

• Obniża przede wszystkim ciśnienie 

rozkurczowe rozszerzając 
bezpośrednio tętniczki obwodowe, 
rozszerza naczynia krwionośne, 
zwiększa przepływ krwi oraz 
zmniejsza obciążenie następcze.

Dihydralazyna

• Wskazania:

– nadciśnienie tętnicze(zwykle w leczeniu 

skojarzonym z beta-blokerami)

Dihydralazyna

• Przeciwwskazania:

– nadwrażliwość na lek
– zaburzenia krążenia mózgowego
– choroby serca
– tętniak rozwarstwiający aorty

Minoksydyl

• substancja, która stosowana zewnętrznie działa 

stymulująco na mieszki włosowe (m.in. odwraca 

proces ich miniaturyzacji w łysieniu typu męskiego). 

• Efekt terapeutyczny w postaci odrastających 

włosów występuje po ok. 4-6 miesiącach kuracji, 

zahamowanie wypadania włosów już po 2 

miesiącach stosowania. 

• Doustnie stosowany wpływa bezpośrednio na 

mięśnie gładkie naczyń krwionośnych, aktywuje 

kanały potasowe zależne od ATP i osłabia działanie 

podnoszących ciśnienie amin katecholowych. 

• Wywołuje odruchowe przyspieszenie akcji serca.

Minoksydyl

• Wskazania: 

– Łysienie typu męskiego u mężczyzn oraz 

u kobiet.

– Największa skuteczność we wczesnych 

fazach procesu łysienia. 

– Zaprzestanie kuracji może spowodować 

cofanie się efektu leczniczego w ciągu 
kilku miesięcy.

Minoksydyl

• Działania niepożądane:

– W miejscu aplikacji: zaczerwienienie, 

swędzenie, suchość i łuszczenie się skóry, 

czasem odbarwianie bądź wypadanie włosów, 

zapalenie mieszków włosowych, reakcje 

alergiczne (kontaktowe zapalenie skóry, 

pokrzywka, rumień, nieżyt nosa, obrzęk 

twarzy). 

– Doustnie może spowodować spadek ciśnienia 

i przyczynić się do niedokrwienia serca 

(nasilenie objawów choroby wieńcowej).

Nitroprusydek sodu

• Stosowany w analizach chemicznych 

oraz jako lek. 

• Stosowany jest jako lek hipotensyjny 

w stanach nagłych. 

• Przy przedłużonym podawaniu 

pojawiają się działania niepożądane, 
związane z toksycznymi metabolitami, 
cyjankami i tiocyjankami.

Tolazolina

• Blokuje zarówno receptory α

1

- jak i α

2

-

adrenergiczne. 

• Znosi efekty pobudzenia tych receptorów 

przez agonistów. 

• Rozszerza obwodowe naczynia krwionośne. 
• Przyspiesza czynność serca, wzmaga 

perystaltykę przewodu pokarmowego. 

• Podnosi także sekrecję błony śluzowej 

żołądka.

Tolazolina

• Wskazania:

– choroby naczyń obwodowych
– zaburzenia krążenia u chorych z 

miażdżycą

– chromanie przestankowe
– choroba Bürgera
– choroba Raynauda
– odmrożenia

Tolazolina

• Działania niepożądane

–

przyspieszenie akcji serca

–

zaburzenie rytmu mięśnia sercowego

–

spadek ciśnienia

–

rozszerzenie naczyń skórnych – przekrwienie

–

uaktywnienie lub nasilenie choroby wrzodowej

–

dezaktywacja dehydrogenazy alkoholowej – 

wzrost stężenia formaldehydu we krwi i 

nasilenie objawów nietolerancji na alkohol 

(podobnie jak Disulfiram)

Kwas nikotynowy - 

witamina PP - niacyna

• Rola w organizmie

– Współdziała w syntezie i rozkładzie 

węglowodanów, kwasów tłuszczowych i 
aminokwasów, w przemianach metabolicznych 
mających na celu uwalnianie energii, 

– uczestniczy w tworzeniu czerwonych ciałek krwi, 

hamuje toksyczne działanie związków 
chemicznych i leków, reguluje poziom cholesterolu 
we krwi, rozszerza naczynia krwionośne, 
oddziałuje korzystnie na system nerwowy i stan 
psychiczny, poprawia ukrwienie skóry i kondycję 
włosów.

Kwas nikotynowy

• Niedobór-objawy:

– Ogólne osłabienie, bezsenność, bóle głowy, 

trudności z pamięcią, zaburzenia w działaniu 
układu nerwowego: agresywne zachowanie, 
wybuchy złości, niepokój, depresje, nadmierna 
aktywność, pogorszenie stanu skóry, choroby 
skórne, owrzodzenie warg, przebarwienia 
(plamy) na skórze, pelagra - zwiększona 
wrażliwość skóry na światło słoneczne. 

– Charakterystyczne objawy to tzw. (zapalenie 

skóry, biegunka, otępienie).

Kwas nikotynowy

• Działanie lipolitczne, zmniejsza poziom 

cholesterolu we krwi

• Wpływa rozkurczowo na naczynia 

krwionośne, szczególnie skórne.

• Wywołuje charakterystyczne 

zaczerwienienie skóry i uczucie gorąca.

• W lecznictwie stosowany najczęściej z 

metyloksantynami

• Zalecany w chromaniu przestankowym, 

ch. Reynauda, zaburzeniach krążenia 

mózgowego

Pentoksyfilina

• Zwiększa przepływ krwi przez naczynia 

kończyn oraz naczynia mózgowe. 

• Zmniejsza lepkość krwi i zmienia 

metabolizm krwinek czerwonych, 

zwiększając w nich stężenie ATP i 

cyklicznych nukleotydów, co powoduje 

zmianę ich kształtu. 

• Hamuje agregację płytek krwi, poprzez 

zwiększenie w nich biosyntezy cAMP i 

prostacykliny, a zahamowanie biosyntezy 

tromboksanu. Dzięki temu zapobiega 

tworzeniu się zakrzepów. 

Pentoksyfilina

• Lek stosuje się w chorobach 

przebiegających ze zwężeniem 
naczyń kończyn dolnych. Wyraźnie 
zmniejsza on objawy chromania 
przestankowego i przyśpiesza gojenie 
się, stosowana w owrzodzeniach 
niedokrwiennych kończyn dolnych.