Marek Grzybicki
1
Toksykologiczne podejście
do tworzenie
bezpiecznych warunków
pracy
NDS – NDSCh - NDSP
Marek Grzybicki
1
Toksykologiczne podejście
do tworzenie
bezpiecznych warunków
pracy
NDS – NDSCh - NDSP
2
3
Definicje
• Stężenie śmiertelne (LC) – (LC lethal concentration) stężenie
potencjalnie toksycznej substancji chemicznej w medium
środowiskowym, powodujące śmierć organizmów żywych w
określonym
czasie po narażeniu
• Stężenie śmiertelne medialne (LC50) – statystycznie obliczone
stężenie
substancji chemicznej w medium środowiskowym, powodujące
śmierć
50% organizmów danej populacji w określonych warunkach
• Stężenie progowe – najmniejsze stężenie lub dawka substancji
chemicznej powodująca zmiany czynności poszczególnych narządów
lub
układów w organizmie, przekraczające fizjologiczne możliwości
adaptacyjne
4
Definicje
• Najwyższe dopuszczalne stężenie (NDS) – średnie ważone, którego
oddziaływanie na pracownika w ciągu 8 – godzinnego dobowego i 42 –
godzinnego tygodniowego wymiaru czasu pracy, przez okres jego
aktywności zawodowej nie powinno spowodować ujemnych zmian w jego
stanie zdrowia oraz w stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń
• Najwyższe dopuszczalne stężenie chwilowe (NDSCh) – wartość
średnia,
która nie może się utrzymywać dłużej niż 30 minut w czasie zmiany
roboczej.
• Najwyższe dopuszczalne stężenie progowe (NDSP) – ze względu na
zagrożenie zdrowia lub życia pracownika nie może być przekroczone
w środowisku pracy w żadnym momencie.
5
Reakcja organizmu na
związki toksyczne zależy
od:
• Właściwości fizykochemicznych substancji
• Drogi wchłaniania
• Wielkości dawki
• Okresu narażenia
• Płci
• Wieku
• Stanu zdrowia
• Czynników zewnętrznych tj. temperatura,
wilgotność powietrza
6
7
Ocena działania łącznego
• Jeżeli pracownicy narażeni są w ciągu tej samej zmiany
roboczej kolejno lub jednocześnie na kilka substancji o
podobnym charakterze działania toksycznego,
współczynnik łącznego narażenia.
• Zasady obliczania współczynnika łącznego narażenia nie
stosuje się do substancji o działaniu antagonistycznym,
synergistycznym, niezależnym, a także substancji
rakotwórczych.
• Przed dokonaniem łącznego narażenia należy
przeanalizować dostępne dane o toksyczności badanych
substancji.
8
Podział substancji ze względu na
toksyczność w zależności od medialnej
dawki lub stężenia śmiertelnego wg
Dyrektywy
92/32/EWG z 30 kwietnia 1992 r.
Kategoria
LD50
doustnie
(szczur)
mg/kg
LD50 na
skórę
(królik)
mg/kg
LC50
inhalacyjnie
(szczur)
mg/l (4h)
Silnie
Toksyczne
25
50
0,25
Toksyczne
25 – 200
50 – 400
0,25 – 1
Szkodliwe
200 - 2000
400 - 2000
1 – 5
9
Zasady ustalania wartości NDS
• Zespół Ekspertów
ds. Czynników
Chemicznych
• Zespół Ekspertów
ds. Czynników
Fizycznych
Międzyresortowa Komisja ds.
Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i
Natężeń Czynników Szkodliwych dla
Zdrowia w Środowisku Pracy
10
Międzyresortowa Komisja ds.
Najwyższych Dopuszczalnych
Stężeń i Natężeń Czynników
Szkodliwych dla Zdrowia
w Środowisku Pracy
• przedstawiciele resort zdrowia,
• przedstawiciele resort pracy,
• przedstawiciele resort przemysłu,
• przedstawiciele resort ochrony środowiska,
• przedstawiciele instytucji naukowych,
• przedstawiciele pracodawców
• przedstawiciele związków zawodowych
.
11
Zespół Ekspertów ds.
Czynników Chemicznych
• klinicyści,
• toksykolodzy,
• biochemicy,
• epidemiolodzy,
• morfolodzy,
• chemicy,
• fizycy,
• analitycy,
• lekarze przemysłowi.
12
Do uprawnień Komisji należy:
• rozpatrywanie i opiniowanie propozycji
dotyczących wartości najwyższych dopuszczalnych
stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla
zdrowia w środowisku pracy,
• opracowywanie i wydawanie w miarę potrzeby
ekspertyz dotyczących wartości najwyższych
dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników
szkodliwych dla zdrowia
w środowisku pracy,
• przedstawianie Ministrowi Pracy i Polityki Socjalnej
własnych wniosków dotyczących wartości
najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń
czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku
pracy w celu aktualizacji ich wykazu.
13
Zasady ustalania wartości
Zasady ustalania wartości
NDS
NDS
1.
Zespół ekspertów dokonuje oceny
merytorycznej dokumentacji
opracowanej przez poszczególnych
ekspertów,
2.
Zespół ekspertów przygotowuje
propozycje wartości NDS,
3.
Komisja rozpatruje propozycje Zespołu
przedstawioną wraz z dokumentacją,
14
Zasady ustalania wartości
Zasady ustalania wartości
NDS c.d.
NDS c.d.
4. Komisja składa wniosek do Ministra
Pracy i Polityki Socjalnej,
5. Minister zatwierdza wartości NDS,
6. Publikacja najwyższych
dopuszczalnych stężeń i natężeń
czynników szkodliwych dla zdrowia w
środowisku pracy w Dzienniku Ustaw
w formie Rozporządzenia.
Marek Grzybicki
15
ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA PRACY I POLITYKI
SPOŁECZNEJ z dnia 29 listopada
2002 r.
w sprawie najwyższych
dopuszczalnych stężeń i natężeń
czynników szkodliwych dla zdrowia
w środowisku pracy.