mgr Magdalena Bachan

ANATOMIA

FUNKCJONALNA

staw biodrowy

1. m. biodrowo- lędźwiowy

m. iliopsoas

Przyczepy:

- m. lędźwiowy większy:

początkowy:

boczna powierzchnia trzonów Th12,

L1- L4, XII żebro

oraz powierzchnia przednia

wyrostków poprzecznych L1- L5;

- m. lędźwiowy mniejszy:

- m. biodrowy:

początkowy:

dół biodrowy, kbpd

końcowy:

krętarz mniejszy

Czynność:

- m. lędźwiowy większy i m. biodrowy zginają

staw

biodrowy w zakresie 120 stopni;

- m. iliopsoas

nieznacznie wspomaga rotację

zewnętrzną, przywodzi;

- m. lędźwiowy większy i mniejszy w działaniu

obustronnym przy ustabilizowanych kkd, z pozycji

leżąc tyłem, współpracuje

(wraz m. prostym brzucha)

w zgięciu tułowia w przód,

a jednostronnie zgina w

bok w tę samą stronę.

Test długości:

test Mennella:

norma: 5 stopni

przykurcz < 5 stopni

nadruchomość > 5 stopni

Przykurcz:

symetryczny- hiperlordoza lędźwiowa

jednostronny- skolioza wypukła w stronę

przykurczu, statycznie konieczna-

równoważy przykurcz czynnościowy

przeciąża stawy krzyżowo- biodrowe (skb)

lumbalgia

przeciąża całe czynnościowe przejście Th/L

przez co min. zaburza czynność narządów

jamy brzucha

bóle Th/ L, L/ S, S, podbrzusza, górnej

części uda z przodu

przyśpiesza lub/ oraz inicjuje koksartrozę, a

także zwyrodnienie srk L

ważna przyczyna zespoły hiperlordozy

lędźwiowej

2. m. pośladkowy wielki

m. gluteus maximus

Przyczepy:

początkowy:

kbtg, przyległa część

grzebienia biodrowego

i powierzchni

pośladkowej talerza biodrowego,

boczna krawędź

kości krzyżowej i guzicznej,

powięź piersiowo-

lędźwiowa, więzadło krzyżowo- guzowe

końcowy:

pasmo biodrowo- piszczelowe powięzi

szerokiej (

tractus iliotiabialis

), guzowatość

pośladkowa

Czynność:

staw biodrowy:

górna cz. mięśnia:

prostowanie z

maksymalnego

zgięcia (ze zgiętym kolanem) 130- 140 stopni,

obracanie na zewnątrz, odwodzenie

dolna cz. mięśnia:

prostowanie, obracanie

na zewnątrz, przywodzenie

z pozycji zerowej przeprostowuje do 10-

stopni- WAżNE CHODZĄC!!!

Mięsień umożliwia pionową postawę

ciała podczas stania i chodzenia!

Punkt spustowy:

leży na wysokości 1 palca w bok od

dolnej

części szpary skb, swoisty dla

dysfunkcji skb

na poziomie S3

Przykurcz:

praktycznie nie występuje

3. m. pośladkowy średni

m. gluteus medius

Przyczepy:

początkowy:

ok. 2/5 tylne powierzchni

pośladkowej talerza biodrowego

końcowy:

krętarz większy kości

udowej

Czynność:

- odwodzi staw biodrowy;

- cz. przednia:

zgina i nawraca udo;

- cz. tylna: prostuje i odwraca udo;

- przy ustalonej kończynie pochylają

miednicę

w bok, a przy chodzeniu pochylają

miednicę

naprzemiennie w prawą i lewą stronę-

zawsze w kierunku kończyny obciążonej

(prostowanej)

Punkt spustowy:

swoisty dla dysfunkcji stawu

krzyżowo- biodrowego na poziomie

S1 (4 palce w dół od grzebienia

biodrowego, 3 palce w bok od szpary

stawowej)

ból w okolicy skb i pośladka tej samej

strony

Przykurcz:

należy do mięśni fazowych, zdarza się

bardzo rzadko

podrażniony wywołuje ból pośladka

tylno- bocznie

bierze udział w ischialgii gruszkowatej

Uwaga:

poizometryczną relaksację tego

mięśnia stosuje się tylko w fazie terapii

dolegliwości!!!

UWAGA!!!

w klasycznych testach mięśniowych nie

wyszukamy niewielkich zaburzeń

(osłabienia);

przeprowadzić

test TRENDELENBURGA

patologia:

test przeprowadzamy co najmniej przez

20 sekund- w tym czasie nie powinno

dojść do przesunięcia miednicy

oprócz przesunięcia miednicy

zwracamy uwagę, czy badany nie

podnosi nie obciążonej strony

miednicy oraz czy nie pochyla tułowia

bok w kierunku kończyny,

na której stoi.

4. m. pośladkowy mały

m. gluteus minimus

Przyczepy:

początkowy:

ok. 2/5 przednie powierzchni

pośladkowej talerza biodrowego

końcowy:

krętarz większy k. udowej

Czynność:

- o

dwodzenie, zginanie,

nawracanie uda- cz. przednia;

- odwodzenie, prostowanie,

odwracanie uda- cz. tylna.

Jest to m. słabszy niż

pośladkowy średni.

5. m. naprężacz powięzi szerokiej

m. tensor fasciae latae (tfl)

Przyczepy:

początkowy:

kbpg, powięź

m. pośladkowego średniego

końcowy:

kłykieć boczny

piszczeli przez pasmo

biodrowo- piszczelowe

Czynność:

odwodzenie uda;

zginanie, rotacja wewnętrzna uda;

Przykurcz:

pozorne skrócenie kd po stronie przykurczu

skolioza kompensacyjna wypukłością w

kierunku przykurczu

stan psudozapalny (CZST) m. tfl: ból po

stronie zewn. aż do stopy, o przebiegu

ciągłym lub przerywanym, parastezje w

obrębie stopy

może być reakcją na CZST skb lub na

zespół srk a także odkorzeniową

może brać udział w koksalgii- krętarz

w leżeniu na plecach, biodra 90 stopni-

nierówna wysokość kolan

6. m. gruszkowaty

m. piriformis

Przyczepy:

początkowy:

powierzchnia miednicza

krzyżowej o długości od 2. do 4. otworu

krzyżowego

końcowy:

wierzchołek i powierzchnia

wewnętrzna krętarza większego

Czynność:

- rotacja zewnętrzna uda;

- wspomaga odwodzenie uda i lekko

prostuje kd;

(należy do struktur tworzących dno

miednicy

małej; synergista mm. dna miednicy)

Test długości:

norma: 40- 50 stopni

Punkty spustowe:

znajdują się na obu przyczepach

Przykurcz:

zwiera staw biodrowy, przez co

przyczynia się do jego zwyrodnienia

ogranicza rotację wewnętrzną

wywołuje stan pseudozapalny: ból

okolicy przyczepów, głęboki w stawie

biodrowym, promieniujący do kd jak

podczas ischialgii, podbrzusza,

„przydatków” u kobiet i in.

zwiększa napięcie w miednicy małej

bolesny w per rectum

7. m. krawiecki

m. sartorius

Przyczepy:

początkowy:

kbpg

końcowy:

poniżej i przyśrodkowo w

stosunku do guzowatości piszczelowej.

Jego ścięgno zakończeniowe razem

ze ścięgnami zakończeniowymi

m. smukłego i m. półścięgnistego

tworzą strukturę

ścięgnistą zwaną „gęsią stopą”.

Czynność:

- zgina, odwodzi i rotuje na zewnątrz kd

w stawie biodrowym.

8. m. czworogłowy uda

m. quadriceps femoris

Jest mięśniem o złożonej budowie

i funkcji.

Jedna z jego głów (prosta)

jest mięśniem dwustawowym

i działa na staw biodrowy

i kolanowy;

głowy pozostałe (mm. obszerne)

działają tylko na staw kolanowy.

Przyczepy:

początkowy:

m. prosty uda

(

m. rectus femoris

kbpd oraz brzeg panewki i torebka stawu

biodrowego;

m. obszerny boczny

(

m. vastus lateralis

warga boczna kresy chropawej, kresa

międzykrętarzowa i boczna powierzchnia

krętarza większego- to najsilniejsza cz.

mięśnia!

m. obszerny przyśrodkowy

(

m. vastus medialis

warga przyśrodkowa kresy chropawej oraz

częściowo na ścięgnach końcowych mięśni

przywodzicieli: długiego i wielkiego.

Ta głowa ważna jest dla biomechaniki stawu

kolanowego- „domyka” staw kolanowy w

wyproście;

m. obszerny pośredni

(

m. vastus intermedius

kresa międzykrętarzowa na powierzchnie przedniej

bocznej trzonu k. udowej aż do jego dolnej trzeciej

części;

końcowy:

wspólne ścięgno końcowe przyczepia się

rzepki i następnie splata się z więzadłem

rzepki, kończy się na guzowatości

piszczeli.

Rzepka pełni funkcję hypomochlionu, który

zwiększa kąt działania mięśnia (kąt

ścięgnowo- kostny), a tym samym

zwiększa

długość ramienia siły mięśnia.

Funkcja:

- głowa prosta silnie zgina staw

biodrowy

(szczególnie przy zgiętym stawie

kolanowym), odwodzi i odwraca udo;

- wszystkie głowy są bardzo silnym

prostownikiem stawu kolanowego

(szczególnie przy wyprostowanym

stawie

biodrowym).

9. m. półścięgnisty

m. semitendinosus

mięsień dwustawowy

Przyczepy:

początkowy:

powierzchnia tylna guza

kulszowego

końcowy:

na kości piszczelowej

przyśrodkowo i poniżej od guzowatości

(„gęsia stopa”)

Czynność:

- prostuje i przywodzi kd w stawie

biodrowym;

- zgina w stawie kolanowym.

10. m. półbłoniasty

m. semimembranosus

m. dwustawowy

Przyczepy:

początkowy:

powierzchnia

tylno- boczna guza kulszowego

końcowy:

ścięgno zakończeniowe

dzieli się na trzy części,

z których jedna przymocowuje się na

kłykciu przyśrodkowym k. piszczelowej,

druga łączy się z więzadłem

podkolanowym skośnym, a

trzecia przechodzi w powięź goleni

Czynność:

- prostuje i przywodzi kd w stawie

biodrowym;

- zgina w stawie kolanowym.

11. m. dwugłowy uda

m. biceps femoris

Jest mięśniem dwustawowym

Przyczepy:

początkowy:

głowa długa:

tylna powierzchnia

guza kulszowego;

głowa krótka:

środkowa

1/3 części wargi bocznej

kresy chropawej k. udowej.

końcowy:

głowa strzałki

Czynność:

- głowa długa działa na staw biodrowy

współdziałając w ruchach wyprostu,

przywiedzenia i rotacji zewnętrznej

kończyny

dolnej w ww. stawie.

13. m. przywodziciel wielki

m. adductor magnus

Przyczepy:

początkowy:

boczna powierzchnia guza

kulszowego, gałąź k. kulszowej i gałąź dolna

k. łonowej

końcowy:

warga przyśrodkowa kresy

chropawej k. udowej prawie na całej

długości (poza górną ¼), a najdłuższe

włókna kończą się na guzku przywodziciela

wielkiego na nadkłykciu przyśrodkowym k.

udowej.

Czynność:

przywodzi kd w stawie biodrowym;

rotuje na zewnątrz- cz. mocująca się do

wargi przyśrodkowej kresy chropawej

uda;

rotuje do wewnątrz- cz. kończąca się na

guzku przywodziciela;

silnie prostuje kd w stawie biodrowym-

cz. zaczynająca się od tyłu od osi

poprzecznej stawów biodrowych;

zgina staw biodrowy- cz. zaczynająca

się z przodu od osi poprzecznej stawów

biodrowych;

Mięsień przywodziciel wielki- ważny w

funkcji chodu- antagonista

m. pośladkowego średniego (reguluje

swoim

fazowo zmieniającym się napięciem od

przodu ku tyłowi wielkość odwiedzenia

stawach biodrowych).

14. m. przywodziciel długi

m. adductor longus

Przyczepy:

początkowy:

boczna powierzchnia

gałęzi dolnej k. łonowej

(poniżej guzka łonowego)

końcowy:

warga przyśrodkowa

kresy chropawej k. udowej

w środkowej 1/3 jej długości

15. m. przywodziciel krótki

m. adductor brevis

Przyczepy:

początkowy:

boczna powierzchnia gałęzi

dolnej k. łonowej

końcowy:

warga przyśrodkowa kresy

chropawej k. udowej w górnej 1/3 jej

długości.

Czynność:

przywodzi kd w stawie biodrowym;

zgina i rotuje na zewnątrz kd w

stawie biodrowym.

16. m. grzebieniowy

m. pectineus

Przyczepy:

początkowy:

grzebień k. łonowej,

guzek łonowy i więzadło łonowe górne

końcowy:

kresa grzebieniowa

k. udowej poniżej i do tyłu

w stosunku do krętarza mniejszego

Czynność:

- przywodzi kd w stawie biodrowym,

zgina i rotuje ją na zewnątrz.

17. m. smukły

m. gracilis

Przyczepy:

początkowy:

powierzchnia gałęzi

dolnej k. łonowej i gałęzi k. kulszowej

końcowy:

do k. piszczelowe,

poniżej i przyśrodkowo od jej

guzowatości przez tzw. „gęsią stopę”

Czynność:

przywodzi, prostuje i rotuje na

zewnątrz (przy wyprostowanym

kolanie) kd w stawie biodrowym;

zgina kd w stawie kolanowym

(słabo).

18. m. zasłaniacz zewnętrzny

m. obturatorius externus

Przyczepy:

początkowy:

błona zasłonowa

i otoczenie otworu zasłonowego

po stronie zewnętrznej

końcowy:

powierzchnia

przyśrodkowa krętarza wielkiego

k. udowej w okolicy dołu

krętarzowego.

Czynność:

- rotuje na zewnątrz kd w stawie

biodrowym, przywodzi ją i prostuje.

19. m. zasłaniacz wewnętrzny

m. obturatorius internus

Przyczepy:

początkowy:

powierzchnia

wewnętrzna błony zasłonowej

i otoczenie otworu

zasłonowego

(kości miednicy małej) od

strony wewnętrznej

końcowy:

dół krętarzowy k. udowej

Czynność:

- rotuje na zewnątrz kd w stawie

biodrowym, przywodzi ją i prostuje.

20. m. czworoboczny uda

m. quadratus femoris

Przyczepy:

początkowy:

powierzchnia

boczna guza kulszowego

końcowy:

środkowa część

grzebienia

międzykrętarzowego

Czynność:

- rotuje na zewnątrz kd w stawie

biodrowym, przywodzi ją i prostuje.

21. m. bliźniaczy górny

m. gemellus superior

Przyczepy:

początkowy:

kolec kulszowy

końcowy:

przyśrodkowa

powierzchnia krętarza większego

od strony dołu krętarzowego.

22. m. bliźniaczy dolny

m. gemellus inferior

Przyczepy:

początkowy:

górny brzeg

guza kulszowego

końcowy:

przyśrodkowa

powierzchnia krętarza większego

od strony dołu krętarzowego.

Zespół mięśniowy zginający kd w

stawie biodrowym z pozycji siedzącej

(od 90 stopni zgięcia do końca zakresu

ruchu):

m. biodrowo- lędźwiowy (m. lędźwiowy

większy i m. biodrowy);

m. czworogłowy uda (m. prosty uda);

m. przywodziciel wielki- cz. przednia;

m. pośladkowy średni- cz. przednia;

m. krawiecki;

m. naprężacz powięzi szerokiej uda;

m. pośladkowy mały;

m. przywodziciel krótki.

Zespół mięśniowy zginający kd w

stawie biodrowym od pozycji pośredniej

do zgięcia (50- 60 stopni):

m. prosty uda

m. naprężacz powięzi szerokiej

m. krawiecki;

inne tego zespołu (słabiej).

Zespół mięśniowy prostujący kd w

stawie biodrowym (ze zgięcia 90 stopni

do pozycji pośredniej):

m. pośladkowy wielki (cz. udowa);

m. przywodziciel wielki;

m. półbłoniasty;

m. pośladkowy wielki (cz. pasmowa);

m. półścięgnisty;

m. pośladkowy średni (cz. tylna);

m. czworoboczny uda;

m. przywodziciel krótki;

m. zasłaniacz zewnętrzny;

m. dwugłowy uda (głowa długa);

m. smukły;

m. pośladkowy mały (cz. tylna);

m. gruszkowaty;

m. zasłaniacz wewnętrzny

mm. blizniacze.

Zespół mięśniowy prostujący kd w

stawie biodrowym (od pozycji

pośredniej do pełnego wyprostu):

m. półbłoniasty;

m. dwugłowy uda (głowa długa);

m. półścięgnisty;

oraz w mniejszym stopniu pozostałe

mm.

tego zespołu.

Zespół mięśniowy

odwodzący kd w stawie

biodrowym:

m. pośladkowy średni;

m. prosty uda;

m. pośladkowy wielki (cz. pasmowa);

m. naprężacz powięzi szerokiej;

m. pośladkowy mały;

m. krawiecki;

m. gruszkowaty.

Zespół mięśniowy

przywodzący kd w stawie

biodrowym:

m. pośladkowy wielki (cz. udowa);

m. przywodziciel wielki;

m. przywodziciel długi;

m. przywodziciel krótki;

m. biodrowo- lędźwiowy;

m. półbłoniasty;

m. dwugłowy uda (głowa długa);

m. grzebieniowy;

m. zasłaniacz wewnętrzny;

mm. bliźniacze;

m. zasłaniacz zewnętrzny;

m. półścięgnisty;

m. czworoboczny uda;

m. smukły.

Zespół mięśniowy rotujący

zewnętrznie kd w stawie

biodrowym:

m. pośladkowy średni (cz. tylna);

m. pośladkowy wielki;

m. zasłaniacz wewnętrzny;

mm. bliźniacze;

m. przywodziciel wielki;

m. gruszkowaty;

m. biodrowo- lędźwiowy;

m. pośladkowy mały;

m. prosty uda;

m. zasłaniacz zewnętrzny;

m. przywodziciel krótki;

m. grzebieniowy;

m. dwugłowy uda (głowa długa);

m. czworoboczny uda;

m. przywodziciel długi;

m. krawiecki;

m. smukły.

Zespół mięśniowy rotujący

wewnętrznie kd w stawie

biodrowym:

m. naprężacz powięzi szerokiej;

m. pośladkowy mały (cz. przednia);

m. prosty uda;

m. pośladkowy średni (cz. przednia);

m. dwugłowy uda (głowa długa);

m. przywodziciel wielki;

m. smukły.

Document Outline