Taenia
Taenia
saginata
saginata
Tasiemiec
Tasiemiec
nieuzbrojony
nieuzbrojony
Aleksandra Dolińska grupa I
Taenia
Taenia
saginata
saginata
Tasiemiec
Tasiemiec
nieuzbrojony
nieuzbrojony
Aleksandra Dolińska grupa I
Kosmopolityczny, pasożytuje w
Kosmopolityczny, pasożytuje w
jelicie cienkim człowieka, który
jelicie cienkim człowieka, który
jest jego ŻYWICIELEM
jest jego ŻYWICIELEM
OSTATECZNYM!
OSTATECZNYM!
Prewalencja T. saginata zwiększa
Prewalencja T. saginata zwiększa
się mimo kontroli weterynaryjnej.
się mimo kontroli weterynaryjnej.
Wiąże się to przede wszystkim z
Wiąże się to przede wszystkim z
rozpowszechnionym zwyczajem
rozpowszechnionym zwyczajem
jedzenia surowego lub
jedzenia surowego lub
półsurowego mięsa wołowego.
półsurowego mięsa wołowego.
Szczególnie wysoki odsetek
Szczególnie wysoki odsetek
osób zarażonych notuje się w
osób zarażonych notuje się w
środowiskach pasterskich,
środowiskach pasterskich,
charakteryzujących się bliskim
charakteryzujących się bliskim
kontaktem z bydłem.
kontaktem z bydłem.
Ogniska o szerszym
Ogniska o szerszym
epidemicznym zasięgu
epidemicznym zasięgu
rejestrowano w dużych
rejestrowano w dużych
fermach miejskich.
fermach miejskich.
Dojrzały tasiemiec
Dojrzały tasiemiec
jest barwy
jest barwy
jasnokremowej.
jasnokremowej.
Osiąga 4-25 m
Osiąga 4-25 m
długości
długości
(zazwyczaj ok.
(zazwyczaj ok.
12 m) i 5-11 mm
12 m) i 5-11 mm
szerokości.
szerokości.
Skoleks jest gruszkowaty, średnicy
Skoleks jest gruszkowaty, średnicy
ok. 2 mm, zaopatrzony w 4 silnie
ok. 2 mm, zaopatrzony w 4 silnie
umięśnione PRZYSSAWKI.
umięśnione PRZYSSAWKI.
Brak ryjka oraz haczyków.
Brak ryjka oraz haczyków.
Strobila liczy 1000-2000
Strobila liczy 1000-2000
proglotydów.
proglotydów.
* Pierwsze z nich są bez
* Pierwsze z nich są bez
narządów płciowych,
narządów płciowych,
znajdują się tuż za szyjką i
znajdują się tuż za szyjką i
cechują się szerokością
cechują się szerokością
większą od długości.
większą od długości.
Kolejne proglotydy są niemal
Kolejne proglotydy są niemal
kwadratowe. Mają gonady.
kwadratowe. Mają gonady.
Najpierw pojawiają się
Najpierw pojawiają się
proglotydy „męskie” z
proglotydy „męskie” z
pęcherzykami jądrowymi
pęcherzykami jądrowymi
(protandria).
(protandria).
Kolejne proglotydy zawierają rozwinięte
Kolejne proglotydy zawierają rozwinięte
gonady żeńskie. Nazywamy je
gonady żeńskie. Nazywamy je
„rozrodczymi”. Są one
„rozrodczymi”. Są one
hermafrodytyczne.
hermafrodytyczne.
Na bocznych krawędziach
Na bocznych krawędziach
proglotydów znajdują się zatoki
proglotydów znajdują się zatoki
płciowe widoczne jako kwadratowe
płciowe widoczne jako kwadratowe
wzniesienie z wgłębieniem pośrodku.
wzniesienie z wgłębieniem pośrodku.
Liczba pierwotnych
Liczba pierwotnych
bocznych
bocznych
odgałęzień
odgałęzień
głównego pnia
głównego pnia
macicy jest ważną
macicy jest ważną
cechą
cechą
rozpoznawczą
rozpoznawczą
gatunku.
gatunku.
Tasiemiec
Tasiemiec
nieuzbrojony ma
nieuzbrojony ma
ich po każdej
ich po każdej
stronie 15-35
stronie 15-35
(przeciętnie 18).
(przeciętnie 18).
JAJO = KOMÓRKA
JAJO = KOMÓRKA
ROZRODCZA ŻEŃSKA
ROZRODCZA ŻEŃSKA
ZAPŁODNIONA W OOTYPIE
ZAPŁODNIONA W OOTYPIE
+ PLEMNIK (RÓŻNEGO
+ PLEMNIK (RÓŻNEGO
POCHODZENIA)
POCHODZENIA)
Zygota jest otoczona komórkami
Zygota jest otoczona komórkami
żółtnikowymi dostarczającymi
żółtnikowymi dostarczającymi
jej substancji odżywczych.
jej substancji odżywczych.
Niemal natychmiast
Niemal natychmiast
przystępuje do podziałów.
przystępuje do podziałów.
ZARODEK
ZARODEK
ONKOSFERA
ONKOSFERA
(przekształcenie w macicy)
(przekształcenie w macicy)
Onkosfera ma 3 pary haków oraz 2 osłonki
Onkosfera ma 3 pary haków oraz 2 osłonki
(powstające z makromerów zarodka)
(powstające z makromerów zarodka)
Osłonka zewnętrzna charakteryzuje się
Osłonka zewnętrzna charakteryzuje się
luźniejszym utkaniem, zaopatrzona na
luźniejszym utkaniem, zaopatrzona na
biegunach w filamenty. Jest utworzona z
biegunach w filamenty. Jest utworzona z
zaledwie kilku komórek dlatego łatwo
zaledwie kilku komórek dlatego łatwo
odpada.
odpada.
Po odpadnięciu zewnętrznej osłonki
Po odpadnięciu zewnętrznej osłonki
powstaje tzw.
powstaje tzw.
EMBRIOFOR
EMBRIOFOR
, przez
, przez
który rozumiemy onkosferę oraz
który rozumiemy onkosferę oraz
otaczającą go jedną osłonkę.
otaczającą go jedną osłonkę.
Zamiennie używany jest także
Zamiennie używany jest także
termin
termin
JAJO INWAZYJNE
JAJO INWAZYJNE
.
.
Odznacza się ono dużą odpornością
Odznacza się ono dużą odpornością
na czynniki abiotyczne środowiska.
na czynniki abiotyczne środowiska.
JAJO INWAZYJNE
JAJO INWAZYJNE
Larwa może rozwijać się w
Larwa może rozwijać się w
różnych gatunkach żywicieli
różnych gatunkach żywicieli
pośrednich. Najważniejsze
pośrednich. Najważniejsze
epidemiologicznie jest bydło,
epidemiologicznie jest bydło,
lecz rolę żywiciela
lecz rolę żywiciela
pośredniego mogą pełnić
pośredniego mogą pełnić
owce, kozy, renifery, itp.
owce, kozy, renifery, itp.
Zakażenie odbywa się per os,
Zakażenie odbywa się per os,
postaciami inwazyjnymi dla
postaciami inwazyjnymi dla
człowieka – WĄGRAMI, które
człowieka – WĄGRAMI, które
przekształcają się w jelicie cienkim
przekształcają się w jelicie cienkim
po 2-3 miesiącach w dojrzałego
po 2-3 miesiącach w dojrzałego
tasiemca nieuzbrojonego.
tasiemca nieuzbrojonego.
OBJAWY TASIEMCZYCY
OBJAWY TASIEMCZYCY
(TENIOZY)
(TENIOZY)
-
Napadowe bóle brzucha (u 1/3
Napadowe bóle brzucha (u 1/3
pacjentów tzw. bóle głodowe)
pacjentów tzw. bóle głodowe)
-
Nudności
Nudności
-
Upośledzenie łaknienia
Upośledzenie łaknienia
-
Obniżenie aktywności ruchowej
Obniżenie aktywności ruchowej
-
Napięcie powłok brzucha
Napięcie powłok brzucha
-
U dzieci często wzmożona
U dzieci często wzmożona
perystaltyka jelit
perystaltyka jelit
Przy długotrwałym
Przy długotrwałym
zakażeniu:
zakażeniu:
Zmniejszenie ogólnej kondycji
Zmniejszenie ogólnej kondycji
Uczucie osłabienia
Uczucie osłabienia
Zaburzenia snu i pamięci
Zaburzenia snu i pamięci
Naprzemiennie biegunki i zaparcia
Naprzemiennie biegunki i zaparcia
Rzadko długotrwałe biegunki,
Rzadko długotrwałe biegunki,
niedokrwistość, pokrzywka, czasem
niedokrwistość, pokrzywka, czasem
niedrożność jelit, zatkane przewody
niedrożność jelit, zatkane przewody
żółciowe lub trzustkowe.
żółciowe lub trzustkowe.
Wykrywanie
Wykrywanie
Identyfikacja proglotydów
Identyfikacja proglotydów
poruszających się w świeżym kale
poruszających się w świeżym kale
Wykrywanie jaj inwazyjnych (takie
Wykrywanie jaj inwazyjnych (takie
same jak u T. solium)
same jak u T. solium)
Test ELISA (wykrywanie w kale
Test ELISA (wykrywanie w kale
swoistych antygenów tasiemca –
swoistych antygenów tasiemca –
koproantygeny)
koproantygeny)
Zwalczanie:
Zwalczanie:
Sanitarne badanie mięsa w rzeźniach i z
Sanitarne badanie mięsa w rzeźniach i z
uboju gospodarczego
uboju gospodarczego
Zaniechanie spożywania surowego
Zaniechanie spożywania surowego
mięsa
mięsa
Ochrona pastwisk przed
Ochrona pastwisk przed
zanieczyszczeniem jajami tasiemca
zanieczyszczeniem jajami tasiemca
MROŻENIE (-10stopni C) i SOLANKA 20-
MROŻENIE (-10stopni C) i SOLANKA 20-
25% zabija większość larw po 5 dniach.
25% zabija większość larw po 5 dniach.
TEMPERATURA >70 stopni C zabija
TEMPERATURA >70 stopni C zabija
wągry po 5 minutach!
wągry po 5 minutach!
Leczenie:
Leczenie:
Prazykwantel
Prazykwantel
Niklozamid
Niklozamid
Albendazol lub Mebendazol –
Albendazol lub Mebendazol –
uniemożliwiają pasożytom przyswajanie
uniemożliwiają pasożytom przyswajanie
glukozy. Nie stosuje się u dzieci do 3 rż i u
glukozy. Nie stosuje się u dzieci do 3 rż i u
kobiet w ciąży (prawdopodobne działanie
kobiet w ciąży (prawdopodobne działanie
teratogenne)
teratogenne)
Mepakryna – rzadziej, nie stosuje się jej u
Mepakryna – rzadziej, nie stosuje się jej u
osób > 60rż, z zabudzeniami
osób > 60rż, z zabudzeniami
psychotycznymi, chorobami wątroby,
psychotycznymi, chorobami wątroby,
łuszczycą i porfirią.
łuszczycą i porfirią.