background image

Przedsiębiorstwa komunalne 
Zagadnienia organizacyjno-prawne 
                                          
                                              

O.Lissowski 

DZIAŁALNOŚC GOSPODARCZA  

JEDNOSTEK SAMORZADU 

TERYTORIALNEGO 

background image

PRZEDSIEBIORSTWA KOMUNALNE 

Podstawy prawne 

 

 Ustawa o gospodarce komunalnej z dnia 20 grudnia 1996 

[Dz.U z 1997r. Nr 9,poz.43 z późn.zm.]

 Ustawa o samorzadzie terytorialnym z dnia 8 marca 1990

 Ustawa o samorządzie powiatowym z dnia 5 czerwca 1889

 Ustawa o samorządzie województwa  z dnia 5 czerwca 1998 

Inne 
Ustawa o finansach publicznych , prawo budżetowe, prawo 
zamówień publicznych, ustawa o partnerstwie publiczne prywatnym, 
Kodeks spółek handlowych, 

background image

Literatura

Kosikowski C. Publiczne prawo gospodarcze Polski i 
Unii Europejskiej . Wyd. LexisNexis 2007. s.311-319

background image

GOSPODARKA KOMUNALNA 

Def.  art.1

1. - wykonywanie przez jednostki samorządu 

terytorialnego zadań własnych, w celu zaspokojenia 
zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowych

2. - w szczególności zadania o charakterze 

użyteczności publicznej , których celem jest bieżące 
i nieprzerwane  zaspokajanie zbiorowych potrzeb 
ludności w drodze świadczenia usług powszechnie 
dostępnych. 

background image

ZADANIA WŁASNE GMINY 

Ust. z dnia 8 marca 1990r.o samorządzie terytorialnym (art.7)

1)ład przestrzenny, gospodarka terenami i ochrona środowiska,
2)gminne drogi, ulice, mosty, place oraz organizacja ruchu drogowego
3)wodociągi, zaopatrzenie w wodę , kanalizacja, usuwanie i oczyszczanie ścieków, 

utrzymanie czystości i porządku, urządzeń sanitarnych, wysypisk, 

unieszkodliwianie odpadów komunalnych, zaopatrzenie w energię elektryczną i 

cieplną,

4)lokalny transport zbiorowy,
5) Ochrona zdrowia,
6)Pomoc społeczna, w tym ośrodki i zakłady opiekuńcze,
7)komunalne budownictwo mieszkaniowe,
8)oświata, szkoły podst., przedszkola, inne placówki oświatowo-wychowawcze,
9)kultura, w tym biblioteki komunalne i inne placówki upowszechniania kultury,
10)kultura fizyczna, w tym tereny rekreacyjne i urządzenia sportowe,
11)targowiska i hale targowe,
12)zieleń komunalna i zadrzewienia,
13)cmentarze komunalne,
14)porządek publiczny i ochrona przeciwpożarowa,
15)Utrzymanie gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz 

obiektów administracyjnych 

16) Zapewnienie kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej.
 

background image

REALIZACJA ZADAŃ 

JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

Samodzielnie 

-

wewnętrzne jedn. organizacyjne

-

jednostki gospodarki pozabudżetowej, (zakład 

budżetowy)

-

Spółki jednoosobowe j.s.t.

Wspólnie z podmiotami zewnętrznymi 

-

porozumienia między j.s.t. 

-

spółki, 

-

fundacje , stowarzyszenia

  

Zlecanie na zewnątrz na podstawie umów
-  

zamówienia publiczne,

-

partnerstwo

 

publiczno-prywatne,

background image

Działalność gospodarcza gmin poza 

sferą użyteczności publicznej 

W formie spółek prawa handlowego (tworzenie i przystępowanie)

 WARUNKI: 

Łączne zaistnienie przesłanek: 

        - niezaspokojone potrzeby wspólnoty
        - bezrobocie i bezskuteczne próby  aktywizacji gosp. innymi 
          środkami , albo 

Zbycie składnika mienia lub wniesienie do spółki  spowoduje poważną 
stratę

Brak ograniczeń w przypadku spółek zajmujących się działalnością 
doradczą, promocyjną, edukacyjną i wydawniczą na rzecz samorządu 
terytorialnego  a także innych spółek ważnych dla rozwoju gminy.                 
                           Art.9 i 10 u.g.k

 

background image

Zakład budżetowy  - 

cechy porównawcze 

Zakład budżetowy 

Przedsiębiorstwo 

państw. użyt. publ.

Spółka handlowa 

ust. o gosp. kom  i 

prawo budżetowe 

ust. o p.p. 

k.s.h.

brak osob. prawnej

osoba prawna 

osoba prawna

kierownik 

dyrektor 

zarząd 

brak samodzieln. 

inwestycyjnej

samodzielność 

inwestycyjna 

samodzielność 

inwestycyjna

odpowiedz . 

finans.jedn.organ.

- rozl. saldem

własna odpowiedz. 

finansowa

Wwasna odpowiedz. 

finansowa

brak samodzieln.

majątkowej 

samodzielność 

majątkowa

samodzielność 

majątkowa 

wył. non- profit

wył.non -profit

for-profit i non -profit

background image

Kierunki modernizacji gospodarki 

komunalnej

Prywatyzacja i eksternalizacja , Nowe publiczne zarządzanie NPM

Zmiana roli: od dostarczyciela dóbr i usług do zarządcy  
dostarczycielami dóbr i usług; od roli operatora do roli organizatora, 
regulatora i kontrolera 

Zamówienia wewnętrzne (in house)i, wspólne usługi (shared 
services)

Typy rozwiązań w zakresie świadczenia usług publicznych:

     - usługi sektora publicznego
     - zamówienia publiczne
     - partnerstwo publiczno-prywatne
     - regulowany rynek usług prywatnych 

Wrażliwość na potrzeby obywatela – responsiveness, customer 
experience, customer strategy, citizen-centric government.

Informatyzacja, społeczeństwo informacyjne , Digital-era-
governance

Partnerstwo,  PFI - PPP

background image

EKSTERNALIZACJA I PRYWATYZACJA

W GOSPODARCE KOMUNALNEJ 

„SOCJALIZM MUNICYPALNY” vs.”MENEDŻERYZM KOMUNALNY”

Zasady „nowego publicznego zarządzania” (J.Boston)

-

nacisk na zarządzanie a nie na politykę,

-

przesunięcie akcentów od kontroli nakładów, zasad i procedur 
biurokratycznych w kierunku kontroli wymiernych rezultatów,

-

decentralizacja zarządzania wraz z rozwojem nowych mechanizmów 
sprawozdawczości, monitorowania i odpowiedzialności,

-

preferowanie prywatnej przedsiębiorczości – zlecanie zadań na 
zasadzie kontraktów i przetargów,

-

naśladowanie pewnych praktyk sektora prywatnego w zakresie 
zarządzania – „performance government”

-

preferowanie bodźców finansowych w stosunku do niefinansow.

-

nacisk na minimalizację kosztów i wzrost efektywności 

background image

WSPÓLNE USŁUGI – SHARED SERVICES   

Eksternalizacja usług wewnętrznych 

Koncentracja lub konsolidacja funkcji, działań , zasobów w 
wyodrębnionych  jednostkach, które świadczą  następnie usługi 
dla klientów którymi są inne jednostki administracji.

background image

Prywatyzacja własności 

infrastruktury 

i  zarządzania w usługach 

publicznych

 

Model 

Charakterystyka 

Niemiecki / GOGO 

Infrastruktura  publiczna/
zarządzanie publiczne

Francuski / GOCO 

Infrastruktura publiczna/
zarządzanie prywatne 

Angielski / COCO 

Infrastruktura prywatna/
zarządzanie prywatne/
nadzór publiczny

Przemysłowy 

Infrastruktura prywatna/
zarządzanie prywatne/
kontrola publiczna 

background image

Prywatyzacja kapitału 

i warunków oferowania usług 

publicznych 

Warunki 

oferowania 

usług 

Własność 

kapitału 

publiczna 

Własność 

kapitału

prywatna 

całkowita 

reglamentacja 
publiczna  

drogi publiczne 

wywóz śmieci, 

rynek  
częściowo
regulowany 

publiczne drogi
płatne 

składowanie śmieci

rynek 

środki transportu 

środki transportu

background image

Partnerstwo publiczno-

prywatne

ustawa z 19 grudnia 2008  

Przez umowę o ppp partner prywatny zobowiązuje 
się do realizacji przedsięwzięcia  za 
wynagrodzeniem oraz poniesienia w całości albo w 
części wydatków na jego realizację lub poniesienia 
ich przez osobę trzecią, a podmiot publiczny 
zobowiązuje się do współdziałania  w osiągnięciu 
celu  przedsięwzięcia, a w szczególności poprzez 
wniesienie wkładu własnego 

.

background image

Partnerstwo publiczno-prywatne 

- przedmiot 

(ust. o ppp. z 19 grudnia 2008)

Przedsięwzięcie:

    - budowa lub remont obiektu budowlanego
    - świadczenie usług
    - wykonanie dzieła w szczególności wyposażenie 

składnika majątkowego w urządzenia podwyższające 
jego wartość lub użyteczność ,

    - inne świadczenie 

połączone z utrzymaniem lub zarządzaniem 
składnikiem majątkowym , który jest 
wykorzystywany do  realizacji przedsięwzięcia 
publiczno-prywatnego lub jest z nim związany. 

background image

PPP – typologie 

Zakres: PFI (finnans.infrastruktury) i PPP (bardziej ogólne)

Przedmiot: BOT,DBFO,BOO, BTL, BOR itp..

Formy prawne: partnerstwo umowne i instytucjonalne 
(spółka projektowa)

Regulacje ustawowe:

      - ust. o ppp z 19 grudnia 2008
      - ust. o zam.publ. z 29 stycznia 2004 (koncesja na roboty
         budowlane)
       - ustawa o koncesjach na roboty budowlane i usługi 

Charakter umowy: cywilnoprawna  i  publicznoprawna 

      interpretacja umów o ppp.

background image

Pozytywne czynniki atrakcyjności PPP 

• transfer ryzyk do sektora prywatnego

• rozwiązanie problemu ograniczeń budżetowych 
   sektora publicznego 

• wykluczenie lub ograniczenie sięgania w ostatniej instancji 
   do środków publicznych 

• redukcja środków  publicznych  związanych  w formie
   inwestycji kapitałowej 

• redukcja finalnych kosztów  obsługi administracyjnej

• poprawa zdolności do  ponoszenia obciążeń eksploatacyjnych 

• ułatwianie podejścia kreatywnego i innowacyjnego 

• zwiększenie zintegrowanej zdolności władz publicznych 
   do rozwiązywania problemów 

• poprawa zdolności do podejmowania inwestycji budowlanych 

• Inne : redukcja finalnych kosztów świadczenia usług, redukcja 
kosztów administracji publicznej,  redukcja całkowitych kosztów 
projektu, przyspieszenie ustalania i wykonawstwa projektu, sprzyja 
rozwojowi lokalnej gospodarki i transferowi technologii do lokalnych 
przedsiębiorców

background image

Negatywne czynniki atrakcyjności

 

PPP

• długotrwałość czasu poświęcanego na negocjowanie kontraktu  

• duże  opóźnienia  w negocjacjach 

• wysokie koszty udziału w negocjacjach 

• ryzyka powiązań i nadużyć korupcyjnych w znacznej skali 

• Inne : niewiele projektów kończy się zawarciem umowy, zagrożenia
 wynikające z  braku  potrzebnych doświadczeń i  umiejętności,
 prowadzi do wyższych bezpośrednich opłat ponoszonych przez 
 użytkowników, nakładane są nadmierne ograniczenia na uczestników,
 duże ryzyko spoczywające na  prywatnych przedsiębiorcach, 
 kłopoty z ustaleniem przez władze jasnych celów i kryteriów oceny,
 może prowadzić do wysokich kosztów projektów, duże opóźnienia
 powodowane przez debaty polityczne, ograniczenie możliwości 
 egzekwowania odpowiedzialności  za projekt, ograniczenie 
 możliwości zatrudnienia. 

background image

Warunki  efektywności i 

postępowanie przy PPP

Konieczność dobrego zaplanowania (wymaga czasu)

Konieczna wizja przyszłego funkcjonowania rynku usług

Decyzje muszą wynikać ze strategii i celów gminy

Konieczna głęboka analiza, biznes-plan,

Konieczna właściwa polityka informacyjna 

Konieczny lider projektu

Najważniejsze są skutki finansowe dla budżetu i mieszkańców

Konieczność uwzględniania zmiany funkcji gminy – od 
zarządzania podmiotami komunalnymi do nadzoru

Jasne określenie oczekiwań i warunków dla partnera 

Dobre doradztwo 

Konieczność stałego monitorowania realizacji umowy  i 
rozliczania  z efektów.                                    (Zysnarski J. )


Document Outline