Betty Neumann model systemowy

background image

1

Betty Neumann- model
systemowy
stres i reakcja na stres

Opracowała dr Mirosława Felsmann

Podstawowe pojęcia w modelu B.
Neumann:

Człowiek,(system,struktura
podstawowa,linie obrony)

Środowisko

Zdrowie

pielęgnowanie

background image

2

Człowiek

Człowiek jest otwartym systemem,
który składa się z części pozostających
ze sobą we wzajemnej współzależności

System ten jest w ciągłej interakcji ze
środowiskiem, które oddziałuje na
niego poprzez stresory

System jako całość składa się z:
umieszczonej centralnie struktury
podstawowej i otaczających ją
koncentrycznie linii obrony.

background image

3

Struktura podstawowa

Strukturę podstawową tworzą czynniki właściwe
danemu gatunkowi, odpowiedzialne za utrzymanie
podstawowych funkcji życiowych, są to np..

mechanizmy prowadzące do utrzymania stałej
temperatury ciała;

Genetycznie uwarunkowane sposoby reagowania
na bodźce;

Sposób funkcjonowania poszczególnych układów i
narządów, struktury ego oraz zdolności
poznawczych.

Struktura podstawowa posiada własne

zasoby energetyczne, których utrzymanie
jest warunkiem życia i zdrowia.

background image

4

Elastyczna linia obrony-
ELO

ELO stanowi najbardziej zewnętrzną linię

systemu i chroni go przed wtargnięciem

stresorów

Jest elastyczna i łatwo przystosowuje się do

zmieniających warunków i okoliczności.

Im dalej przebiega od tzw. normalnej linii

obrony, tym stanowi lepszą ochronę systemu.

Linia ta ulega zmianie pod wpływem

określonych sytuacji ( niedożywienie,

niedobór snu)

Jeżeli ulega osłabieniu, stresor może

przełamać, znajdującą się bliżej struktury

podstawowej tzw. normalną linię obrony.

background image

5

Normalna linia obrony-
NLO

NOL jest względnie stała i oznacza stan, do jakiego

człowiek doszedł w trakcie swojego rozwoju i kim się stał.

NOL jest punktem odniesienia, na podstawie którego

można określić wszelkie odchylenia od stanu dobrego

samopoczucia.

Rozwój NLO jest wynikiem wcześniejszych zachowań

jednostki, które warunkowały zachowanie stabilności i

integrację systemu,

Czynniki które wpływają na tę linię to:

Stosowane zwykle mechanizmy radzenia sobie z

trudnościami

Styl życia

Wpływy rozwojowe

Uwarunkowania kulturowe

W przypadku kiedy NLO nie jest dostatecznie chroniona

przez elastyczną linię obrony, stresor może ją naruszyć i

wywołać reakcję w obrębie systemu

background image

6

Linie odporności - LO

LO znajdują się najbliżej struktury

podstawowej i chronią ją bezpośrednio.

Są uruchamiane, kiedy pod wpływem stresora

pochodzącego ze środowiska naruszona

zostaje bardziej zewnętrzna normalna linia

obrony

Przykładem linii odporności jest układ

immunologiczny

Efektywność linii odporności prowadzi do

odwrócenia niekorzystnego działania bodźca i

wspomaga procesy odnowy, natomiast

nieefektywna obrona doprowadza do

naruszenia struktury podstawowej,

wyczerpania energii i w konsekwencji śmierci.

background image

7

Według B. Neumann – system rozumiany
jako osoba lub grupa ludzi posiada jasno
określone granice

Na każdy system składa się pięć obszarów,
które charakteryzują się dość dużym stopniem
zmienności

Każdy z tych obszarów wchodzi również w skład
linii obrony. Są to następujące obszary:

Fizjologiczny- odnosi się do struktury i funkcji
ciała;

Psychologiczny-jest związany z procesami
myślowymi i reakcjami;

Socjokulturowy – łączy funkcje społeczne i
kulturę;

Rozwojowy – odnosi się do procesów rozwoju;

Duchowy – dotyczy wierzeń.

background image

8

B. Neumann - środowisko

Środowisko
wewnętrzne-
składa się z
wszelkich sił i
wpływów,
pochodzących z
wnętrza
określonego
granicami
systemu

Środowisko
zewnętrzne to
siły i wpływy
pochodzące z
poza systemu

background image

9

Środowisko oddziałuje na
jednostkę poprzez stresory

Stresor- to różne wpływy nie
koniecznie negatywne.

Neumann wyróżnia kilka kategorii
stresorów

Intrapersonalne – pochodzące
ze środowiska wewnętrznego

Interpersonalne lub
ekstrapersonalne-
pochodzące z poza systemu.

background image

10

Stresory

Stresory
intrapersonaln
e – to reakcje
autoimmunolo
giczne

Stresory

interpersonalne

oddziałują na granicy

systemu i dotyczą

reakcji

miedzyludzkich np.

oczekiwania

społeczne związane z

pełnionymi rolami.

Stresory

ekstrapersonalne

dotyczą dalszego

środowiska

zewnętrznego np.

problemy finansowe

background image

11

B. Neuman – wyróżnia trzeci
rodzaj środowiska „ środowisko
wykreowane”.

Jest ono nieświadomie rozwinięte przez człowieka

dla własnej obrony i zachowania równowagi

systemu- pełni funkcję tarczy ochronnej.

Środowisko wykreowane przenika zarówno

wewnętrzne jak i zewnętrzne środowisko i sfery

człowieka

Przykładem są tu różne mechanizmy obronne jak:

Zaprzeczenie ( sfera psychiczna)

Odruchowy skurcz mięśni ( sfera fizyczna)

Sposoby przetrwania ( sfera rozwojowa)

Zachowanie dystansu do innych

( socjokulturowa)

Podtrzymywanie nadziei ( duchowa)

background image

12

B. Neuman – zdrowie to

Stan optymalnej równowagi i
stabilności systemu, co oznacza stan
możliwie najlepszego dobrego
samopoczucia w określonym czasie

Zdrowie ma charakter dynamiczny,
zmienia się w ciągu życia w zależności
od czynników tworzących strukturę
podstawową i od stopnia
przystosowania do działających
stresorów.

background image

13

Pielęgniarstwo

Głównym celem i przedmiotem troski
dla pielęgniarstwa jest pomoc
człowiekowi, rodzinie lub grupie w
utrzymaniu optymalnego stanu
równowagi w konkretnym czasie.

Interwencje pielęgniarskie polegają na
przywracaniu lub pomocy w osiągnięciu
bądź utrzymaniu optymalnego zdrowia
poprzez trzy rodzaje prewencji:
pierwotną, wtórną i trzeciorzędną

background image

14

Prewencja pierwotna

Utrzymanie istniejącego dobrostanu, czyli

ochrona normalnej linii obrony poprzez

wzmocnienie przystosowawczej linii

obrony.

Celem jest zapobieganie działaniu

stresorów i redukcja czynników ryzyka.

Interwencja powinna się rozpocząć, gdy

przewiduje się zadziałanie stresora lub gdy

stresor został już zidentyfikowany i znane

jest ryzyko związane z jego działaniem, ale

nie wywołał jeszcze reakcji u człowieka.

background image

15

Prewencja wtórna

Następuje , gdy działający stresor wywołał

już reakcje w postaci określonych

objawów.

Celem jest przywrócenie dobrostanu i

ochrona struktury podstawowej poprzez

wzmocnienie linii odporności.

Interwencja powinna rozpocząć się jak

najwcześniej od pojawienia się objawów.

Poprzez prewencję wtórną można uzyskać

odbudowę normalnej linii obrony.

Jeżeli ta interwencja nie powiedzie się,

może zostać naruszona struktura

podstawowa

background image

16

Prewencja trzeciorzędna

Polega na wspomaganiu procesów odnowy i

przywracaniu równowagi systemu po

przebytym leczeniu.

Jest to wzmacnianie i uruchamianie

wewnętrznych zasobów struktury

podstawowej w celu zachowania energii i

ochrony przed dalszym działaniem

stresorów.

Poprzez prewencję trzeciorzędną możliwe

jest również osiągnięcie stanu

dynamicznego przystosowania się do

działających stresorów w przyszłości.

background image

17

Proces pielęgnowania wg
B. Neuman

Neuman wyróżnia trzy etapy:

I. Diagnoza pielęgniarska (

gromadzenie

danych

w celu określenia odstępstw od stanu dobrego

samopoczucia i wstępne określenie zakresu koniecznych

działań)

II.

Wyznaczanie celów pielęgnowania

(

wspólnie z pacjentem pielęgniarka określa pożądane

zmiany, jakie powinny nastąpić oraz rodzaj interwencji)

III.

Wyniki pielęgnowania- obejmują:

Interwencje w kategoriach prewencji

Ocenę, czy wystąpiły pożądane zmiany i

ewentualna zmiana założonych celów.

Określenie celów długoterminowych

Ocenę wyników pielęgnowania


Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Betty Neumann model systemowy
model systemu produkcyjnego na przykladzie konkretnej firmy
model systemu zarz-dzania, Logistyka - materiały, semestr 1, Podstawy zarządzania
Model systemu produkcyjnego na przykładzie konkretnej firmy (14)
Model systemu produkcyjnego
Model systemu produkcyjnego na przykładzie konkretnej firmy
Model systemu zarz±dzania jako¶ci± Moja
Betty Neuman
BETTY NEUMAN
Model systemu zarz±dzania jako¶ci±
20030831000404, Model systemu produkcji w gospodarce rynkowej
Model systemu produkcyjnego1
Model systemu produkcji w gospodarce rynkowej
Teoria Betty Neumann
Model systemu produkcyjnego na Nieznany

więcej podobnych podstron