Rynkowe systemy ograniczania emisji

Maciej Litniewski

Paweł Miśkiewicz

Na przykładzie Europejskiego Systemu Handlu Emisjami CO

Plan prezentacji



Koncepcja systemu handlu emisjami



Powstanie Europejskiego Systemu HE



Przyznawanie uprawnień do emisji



Wpływ Systemu na gospodarkę



Korzyści z wprowadzenia Systemu



Amerykański System Handlu SO2

Istota handlu emisjami



Handel emisjami (ang.: emissions trading) jest jednym z instrumentów

polityki ekologicznej państwa, który służy do ograniczania emisji zanieczyszczeń



Jeden z najbardziej rynkowo zorientowanych instrumentów



Polega na zdefiniowaniu zbiorczego limitu emisji dla dużej grupy źródeł

emitujących dane zanieczyszczenie



Zgodnie z określonym algorytmem, pulę dopuszczalnych emisji rozdziela się na

wszystkie źródła objęte systemem poprzez wydanie im odpowiedniej liczby

uprawnień do emisji. Uprawnienia te mogą być zbywalne pomiędzy uczestnikami

systemu



Na koniec okresu rozliczeniowego każde źródło musi posiadać liczbę uprawnień

nie mniejszą od ilości wyemitowanych zanieczyszczeń



Za każdą tonę emisji ponad liczbę posiadanych uprawnień nakładana jest

wysoka kara



Ten mechanizm zapewnia, że łączna emisja nie przekroczy ustalonych

zbiorczych limitów



System handlu emisjami stymuluje redukcję emisji tam, gdzie jest to

najtańsze



Uzyskanie tych samych redukcji emisji przy zastosowanie handlu emisjami jest

30-60% tańsze niż podejście nakazowo-kontrolne

Historia powstania



Grudzień 1997 – podpisanie Protokołu z Kioto,

zobowiązanie do redukcji 5,7% emisji gazów

cieplarnianych w porównaniu do 1990 roku. Protokół

zaleca wdrożenie instrumentów ograniczających

zanieczyszczenie atmosfery.



Luty 2005 – ratyfikacja protokołu z Kioto przez 141

krajów, emitujących 61% gazów cieplarnianych.



Październik 2003 – dyrektywa 2003/87/WE

Parlamentu i Rady Europy wprowadzająca System

Handlu Emisjami w Europie



Grudzień 2004 – polska „Ustawa o handlu

uprawnieniami do emisji do powietrza gazów

cieplarnianych i innych substancji”

Podstawowe zasady systemu

Sześć fundamentalnych zasad



Ograniczenie-handel (ang.: cap-and-trade): całkowity limit emisji (tzw.

czapka, czyli cap) ustalany jest dla grupy zakładów i/lub sektorów, a

następnie uprawnienia do emisji odpowiadające całkowitemu limitowi

rozdzielane są pomiędzy te zakłady - emitentów zanieczyszczeń. Zakłady

mogą wykorzystać uprawnienia do wypełnienia swych celów

redukcyjnych, sprzedać je lub zachować na przyszłe okresy

rozliczeniowe.



Początkowo skierowany jest głównie do dużych emitentów

zanieczyszczeń.



Wdrożenie systemu odbywa się etapami w połączeniu z okresowym

dokonywaniem oceny i możliwością jego poszerzenia o inne gazy i sektory.



Plany alokacji uprawnień do emisji są opracowywane i zatwierdzane

okresowo.



Obejmuje obecnie obszar UE, ale stwarza również możliwość włączenia

pozostałych państw poprzez zastosowanie elastycznych mechanizmów.

Plan alokacji emisji



Krajowy Plan Rozdziału Emisji tworzony jest na

podstawie:



całkowitej ilości praw do emisji do rozdziału,



liczby uprawnień do emisji poszczególnych działach,



wykazu instalacji wraz z przyznaną dla nich liczbą

uprawnień,



liczby krajowych uprawnień do emisji w ramach

rezerwy dla nowych instalacji,



liczby uprawnień stanowiącą pulę przeznaczoną na

aukcje,



procentowego udziału jednostek redukcji emisji.

Zasady tworzenia Krajowego

Planu Rozdziału Emisji

Najważniejsze zasady tworzenia Planu



Narodowy plan powinien odzwierciedlać cele zawarte w Protokole z Kioto, jak

również ich aktualny stan realizacji i prognozowany postęp prac w tym

zakresie. Niezmiernie istotna pod tym względem jest również całkowita

liczba przydzielonych uprawnień. Dokonanie zbyt dużego przydziału

uprawnień może spowodować konieczność poniesienia większych kosztów

redukcji emisji CO2, prawdopodobnie w mniej efektywny ekonomicznie

sposób niż handel, przez inne, nie objęte systemem, sektory gospodarki

danego państwa.



Podczas dokonywania przydziału uprawnień poszczególnym instalacjom

należy wziąć pod uwagę posiadane przez nie możliwości redukcji emisji CO2.

Liczba przyznanych uprawnień nie powinna być wyższa niż indywidualne

potrzeby każdej instalacji.



Kraje członkowskie UE, które zamierzają wykorzystać kredyty uzyskane w

ramach realizacji projektów JI oraz CDM w celu wywiązania się z zobowiązań

zawartych w Protokole z Kioto, powinny potwierdzić to w opracowanych

planach.

Ograniczanie emisji CO

Ograniczanie źródeł emisji CO

w celu

dostosowania do poziomu wymaganego przez Kioto

Przykład efektywnego

ograniczania emisji

Ograniczenia administracyjne vs System Handlu Emisjami

Elektrownia A

Planowana

produkcja

Przyznany

limit emisji

Elektrownia B

Planowana

produkcja

Przyznany

limit emisji

Sprzedaż uprawnienia

Zakres systemu



Docelowy zakres odpowiadający protokołowi z Kioto



Wszystkie gazy cieplarniane (dwutlenek węgla, metan, podtlenek azotu,

fluorowęglowodory, perfluorokarbony, sześciofluorek siarki)



Wiele sektorów gospodarki



Początkowo zakres celowo ograniczony



Ograniczana tylko emisja CO



Tylko duże instalacje przemysłu energetycznego i ciepłowniczego oraz

wybrane energochłonne sektory przemysłowe



Cel: zebranie doświadczeń z funkcjonowania systemu



Obecny stan systemu



12 000 instalacji



45% łącznej emisji dwutlenku węgla w Unii Europejskiej



30% całkowitej, ogólnoświatowej wielkości emisji gazów cieplarnianych

Korzyści makroekonomiczne

Korzyści z handlu emisjami



Redukcja emisji – ograniczenie emisji w wartościach

bezwzględnych, zgodnie z poziomem całkowitego limitu (cap).



Umożliwienie efektywnego dostosowania się Polski i innych krajów

członkowskich UE do zaostrzonych limitów emisji SO2 i NOx,

oczekiwanych najpóźniej po 2010r.



Korzyści społeczne: redukcje emisji osiągane są niższym kosztem,

niż przy użyciu innych instrumentów.



Konkurencja na rynku handlu emisjami prowadzi do opracowywania i

wykorzystywania nowych technologii.



Niskie koszty administracyjne: Systemy HE wymagają mniejszej

liczby pracowników administracji (na tonę zredukowanej emisji) w

porównaniu do regulacji bezpośrednich.

Poprzez zastosowanie całkowicie elektronicznej obsługi systemu

stworzono nową jakość w klasie systemów publicznych.

Istotna poprawa warunków prowadzenia działalności gospodarczej.

Utrwalenie korzystnych tendencji ożywienia gospodarczego.



Zmniejszenie stopy bezrobocia.

Korzyści dla przedsiębiorstw

Korzyści z uczestnictwa w Systemie Handlu Emisjami



Obowiązek monitorowania i raportowania wielkości emisji

zmusza przedsiębiorstwa będą zmuszone do opracowania

budżetów i wdrożenia systemu zarządzania emisjami.



Ze względu na wartość rynkową uprawnień do emisji dwutlenku

węgla, przedsiębiorstwa wykorzystają wiedzę i pomysłowość

swoich pracowników (głównie inżynierów) do określenia

ekonomicznie efektywnych sposobów redukcji wytwarzanych

emisji



poprzez bieżące udoskonalenie procesu produkcyjnego



poprzez inwestowanie w nowe technologie.



Generowanie popytu na usługi:



doradcze i konsultingowe



finansowe

Inne systemy handlu

emisjami

Handel emisjami SO

w USA



Wprowadzony w 1990 roku jako poprawki do Ustawy o czystym powietrzu

(Clean Air Act)



Uczestnikami są elektrownie.



Program Acid Rain nałożył limit poziomu emisji z roku 1980, umożliwił zachowywanie

jednostek redukcji emisji na przyszłe okresy.



Wykorzystanie zaawansowanych systemów i procedur monitorowania, raportowania i

weryfikacji danych (systemy ciągłego monitoringu).



Podmioty są zobowiązane do przekazywania corocznych zestawień emisji.



Obecnie wielkości emisji rejestrowane w sposób ciągły przez elektroniczną platformę w

EPA, co znacząco ogranicza koszty administracyjne działania programu.



Obawiano się wysokich kosztów:



Początkowo szacowano cenę tony SO

na 1000 USD



W rzeczywistości poniżej 200 USD



Obecnie ok. 130 USD za tonę



Redukcje emisji SO2 w programie Acid Rain osiągnięto dużo mniejszym kosztem, niż

byłoby to możliwe przy użyciu innych instrumentów.



Elektrownie zredukowały emisję w większym stopniu od wymaganego i zachowały

nadmiarowe uprawnienia do emisji na przyszłe okresy rozliczeniowe.

Źródła



Centrum Informacji o Rynku Energii

(

www.cire.pl

)



Urząd Regulacji Energetyki (

www.ure.gov.pl

)



Emisje CO

– Portal Internetowy (

www.emisje-co2.pl

)



Przewodnik po handlu emisjami dla przedsiębiorstw,

Center for Clean Air Policy



Handel uprawnieniami do emisji jako instrument ochrony

środowiska, Biuletyn Urzędu Regulacji Energetyki

nr 1/2007



Ochrona powietrza – priorytety, regulacje prawne, handel

emisjami, Narada Kadry Kierowniczej ochrony środowiska,

Warszawa-Dębe 10.02.2005

Document Outline