Powikłania i sytuacje

Powikłania i sytuacje

krytyczne związane ze

krytyczne związane ze

znieczuleniem

znieczuleniem

Maria Wujtewicz

Nie ma znieczulenia

Nie ma znieczulenia

bez ryzyka

bez ryzyka

Okołooperacyjna

Okołooperacyjna

zachorowalność i

zachorowalność i

umieralność

umieralność

 pierwotnie związana ze znieczuleniem
 znieczulenie jest dodatkowym czynnikiem
 pierwotnie związana z zabiegiem
operacyjnym
 zabieg operacyjny jest dodatkowym
czynnikiem
 pierwotnie spowodowana chorobą
pacjenta

Zachorowalność –

Zachorowalność –

nieplanowane i niekorzystne

nieplanowane i niekorzystne

działanie znieczulenia

działanie znieczulenia

 ciężka – trwałe upośledzenie organizmu
 średnio ciężka – przedłużony pobyt w
szpitalu bez trwałych następstw
 lekka – niewielkie powikłanie bez żadnych
następstw

Zgon związany ze

Zgon związany ze

znieczuleniem

znieczuleniem

 czas nie jest dokładnie określony
 1- 6 dni po operacji ?
 brak świadomości po znieczuleniu i
zgon w

późniejszym okresie ?

 późna śmierć w następstwie
aspiracji ?

Umieralność to śmierć w

Umieralność to śmierć w

okresie:

okresie:

a.Przed ustaniem działania leków

zastosowanych w czasie
znieczulenia

b.W okresie działania tych leków

Powikłania związane ze

Powikłania związane ze

znieczuleniem:

znieczuleniem:

a.Występują w czasie znieczulenia

b.Mają związek z zastosowanymi

środkami podczas znieczulenia i
czasem ich działania

c.Mają związek z wyposażeniem

stanowiska anestezjologicznego

Sytuacje krytyczne związane

Sytuacje krytyczne związane

ze znieczuleniem

ze znieczuleniem

spowodowane są

spowodowane są



błędami ludzkimi

błędami ludzkimi



rzadziej: przedawkowaniem

rzadziej: przedawkowaniem

leków, ich zamianą, złym

leków, ich zamianą, złym

doborem, powikłaniami w czasie

doborem, powikłaniami w czasie

przetaczania krwi

przetaczania krwi

Czynniki predysponujące

Czynniki predysponujące

o

Brak kontroli sprzętu

Brak kontroli sprzętu

o

Brak doświadczenia

Brak doświadczenia

o

Nieuwaga, nonszalancja

Nieuwaga, nonszalancja

o

Zbyt duża wiara w

Zbyt duża wiara w

elektronikę

elektronikę

o

Pośpiech

Pośpiech

o

Ograniczone pole widzenia

Ograniczone pole widzenia

o

Zmęczenie

Zmęczenie

Błędy związane z intubacją

Błędy związane z intubacją



Rurka w przełyku

Rurka w przełyku



Przedłużające się próby intubacji

Przedłużające się próby intubacji

u zwiotczonego chorego

u zwiotczonego chorego



Niedrożność rurki

Niedrożność rurki



Wysunięcie się rurki

Wysunięcie się rurki



Aspiracja treści żołądkowej do

Aspiracja treści żołądkowej do

dróg oddechowych

dróg oddechowych

Błędy związane z

Błędy związane z

wyposażeniem stanowiska

wyposażeniem stanowiska



Brak dopływu tlenu

Brak dopływu tlenu



Źle założony układ

Źle założony układ

oddechowy

oddechowy



Przeciek gazów oddechowych

Przeciek gazów oddechowych



Źle ustawiony przepływ

Źle ustawiony przepływ

gazów

gazów



Błędy w obsłudze aparatu

Błędy w obsłudze aparatu

Wydarzenie krytyczne w czasie

Wydarzenie krytyczne w czasie

znieczulenia przewodowego

znieczulenia przewodowego



Hipotensja

Hipotensja



Blok całkowity

Blok całkowity



Przedawkowanie lub podanie

Przedawkowanie lub podanie

leku do naczynia

leku do naczynia



Zbyt głęboka sedacja

Zbyt głęboka sedacja

Wydarzenie krytyczne

Wydarzenie krytyczne

spowodowane innymi

spowodowane innymi

czynnikami

czynnikami



Źle zebrany wywiad u chorych obciążonych (czy)

Źle zebrany wywiad u chorych obciążonych (czy)

nieprzygotowanych do operacji ze wskazań nagłych

nieprzygotowanych do operacji ze wskazań nagłych



Nieodpowiednia opieka w bezpośrednim okresie

Nieodpowiednia opieka w bezpośrednim okresie

pooperacyjnym

pooperacyjnym

a)

a)

Niedrożność dróg oddechowych

Niedrożność dróg oddechowych

b)

b)

Depresja po opioidach –”cicha śmierć”

Depresja po opioidach –”cicha śmierć”

c)

c)

Niecałkowite odwrócenie działania środków zwiotczających

Niecałkowite odwrócenie działania środków zwiotczających

d)

d)

hypowolemia

hypowolemia



Uszkodzenie uzębienia

Uszkodzenie uzębienia



Powikłania neurologiczne

Powikłania neurologiczne



Zakrzepowe zapalenie żył

Zakrzepowe zapalenie żył



Pozanaczyniowe podanie leków

Pozanaczyniowe podanie leków



Odma opłucnowa

Odma opłucnowa



oparzenia

oparzenia

Zapobieganie powikłaniom

Zapobieganie powikłaniom



Nadzór nad szkolącymi się

Nadzór nad szkolącymi się



Sprawdzanie sprzętu i aparatu przed każdym

Sprawdzanie sprzętu i aparatu przed każdym

znieczuleniem

znieczuleniem



Regularny przegląd techniczny urządzeń

Regularny przegląd techniczny urządzeń



Właściwe przygotowanie chorego do zabiegu

Właściwe przygotowanie chorego do zabiegu



Dobór odpowiednich technik

Dobór odpowiednich technik

anestezjologicznych i systemu

anestezjologicznych i systemu

monitorującego

monitorującego



Stały nadzór w czasie znieczulenia

Stały nadzór w czasie znieczulenia



„

„

Trening pewności”

Trening pewności”

– przygotowanie lekarza

– przygotowanie lekarza

na wystąpienie powikłania i wyrobienie

na wystąpienie powikłania i wyrobienie

nawyków postępowania

nawyków postępowania

Anafilaksje

Anafilaksje



Reakcja antygen – przeciwciało. Histamina

Reakcja antygen – przeciwciało. Histamina

jest głównym mediatorem tej reakcji.

jest głównym mediatorem tej reakcji.

Reakcje anafilaktoidalne

Reakcje anafilaktoidalne



Obraz kliniczny podobny, ale wywołany

Obraz kliniczny podobny, ale wywołany

pobudzeniem receptorów histaminowych w

pobudzeniem receptorów histaminowych w

narządach

narządach

Czynniki wywołujące reakcje

Czynniki wywołujące reakcje

anafilaktyczne i anafilaktoidalne

anafilaktyczne i anafilaktoidalne



Środki zwiotczające

Środki zwiotczające



Benzodiazepiny

Benzodiazepiny



Anestetyki dożylne

Anestetyki dożylne



Opioidy

Opioidy



Płyny koloidowe

Płyny koloidowe



Antybiotyki

Antybiotyki



Lateks

Lateks



Inne

Inne

Hipertermia złośliwa

Hipertermia złośliwa

Zaburzenie transportu jonów wapnia w mięśniach

Zaburzenie transportu jonów wapnia w mięśniach

szkieletowych

szkieletowych

( zwiększone uwalnianie lub zmniejszone

( zwiększone uwalnianie lub zmniejszone

wchłanianie przez sarkoplazmę)

wchłanianie przez sarkoplazmę)



Wzrost metabolizmu tlenowego i beztlenowego w

Wzrost metabolizmu tlenowego i beztlenowego w

komórce

komórce



Wzrost wytwarzania ciepła, CO

Wzrost wytwarzania ciepła, CO

2

2

i mleczanów

i mleczanów

a.

a.

Bad. lab.:

Bad. lab.:





stężenia fosfokinazy kreatyninowej (biopsja

stężenia fosfokinazy kreatyninowej (biopsja

mięśnia),

mięśnia),





K

K

+

+

,

,





BE > -5 do -7 mEq/l !

BE > -5 do -7 mEq/l !

b.

b.

Obraz kliniczny:

Obraz kliniczny:





ciepłoty ciała, tachykardia, sztywność

ciepłoty ciała, tachykardia, sztywność

mięśni,

mięśni,





Kpa CO

Kpa CO

2

2

c.

c.

Dantrolen

Dantrolen

jest jedynym lekiem

jest jedynym lekiem

Zagadnienia prawne

Zagadnienia prawne

związane ze

związane ze

znieczuleniem

znieczuleniem

Maria Wujtewicz

Maria Wujtewicz

Współpraca podczas

Współpraca podczas

operacji

operacji



Partnerska współpraca specjalistów: każdy

Partnerska współpraca specjalistów: każdy

specjalista ponosi odpowiedzialność

specjalista ponosi odpowiedzialność

jednoosobową i osobistą za powierzone

jednoosobową i osobistą za powierzone

zadania i czynności.

zadania i czynności.



W anestezjologii współpraca na zasadzie

W anestezjologii współpraca na zasadzie

podziału pracy:

podziału pracy:

a.

a.

W poziomie:

W poziomie:

ordynator – lekarze

ordynator – lekarze

, podlegający

, podlegający

personel nie lekarski

personel nie lekarski

b.

b.

W poziomie:

W poziomie:

anestezjolog – chirurg

anestezjolog – chirurg

Zasada wzajemnego zaufania

Zasada wzajemnego zaufania

( ograniczenia: choroby, przemęczenie, alkohol)

( ograniczenia: choroby, przemęczenie, alkohol)

Kompetencje po operacji

Kompetencje po operacji



Do czasu pełnego wybudzenia -

Do czasu pełnego wybudzenia -

anestezjolog

anestezjolog



Po przekazaniu na oddział

Po przekazaniu na oddział

chirurgiczny -

chirurgiczny -

chirurg

chirurg

( kaniule dożylne, dotętnicze, centralne)

( kaniule dożylne, dotętnicze, centralne)

Znieczulenie miejscowe wykonane

Znieczulenie miejscowe wykonane

przez chirurga a odpowiedzialność

przez chirurga a odpowiedzialność

anestezjologa

anestezjologa



Pełna odpowiedzialność

Pełna odpowiedzialność

chirurga

chirurga



Anestezjolog

Anestezjolog

na żądanie chirurga

na żądanie chirurga

obowiązany jest, ze względu na swoje

obowiązany jest, ze względu na swoje

kompetencje, uczestniczyć w leczeniu

kompetencje, uczestniczyć w leczeniu

powikłań

powikłań



MNA

MNA

tylko wtedy, gdy wcześniej

tylko wtedy, gdy wcześniej

anestezjolog dokonał oceny

anestezjolog dokonał oceny

przedoperacyjnej

przedoperacyjnej

Ordynator

Ordynator

oddziału

oddziału

anestezjologii w zakresie

anestezjologii w zakresie

medycznym i

medycznym i

specjalistycznym

specjalistycznym

jest

jest

niezależny

niezależny

od władz szpitala i

od władz szpitala i

ordynatorów innych oddziałów

ordynatorów innych oddziałów

Standardy

Standardy

stanowiska

stanowiska

anestezjologicznego

anestezjologicznego

Program operacyjny

Program operacyjny

Kształcący się anestezjolodzy mogą

Kształcący się anestezjolodzy mogą

znieczulać gdy:

znieczulać gdy:

1. Nie jest to dodatkowym zagrożeniem

1. Nie jest to dodatkowym zagrożeniem

dla

dla

chorego

chorego

2. Jest stały nadzór specjalisty

2. Jest stały nadzór specjalisty

Udział lekarzy stażystów

Udział lekarzy stażystów



Nie mogą być rutynowo angażowani

Nie mogą być rutynowo angażowani

w miejsce brakującego personelu

w miejsce brakującego personelu

(ograniczone uprawnienia)

(ograniczone uprawnienia)



Nie mogą udzielać samodzielnej

Nie mogą udzielać samodzielnej

pomocy w przypadkach nagłych,

pomocy w przypadkach nagłych,

nawet bezpośrednio po uzyskaniu

nawet bezpośrednio po uzyskaniu

prawa wykonywania zawodu

prawa wykonywania zawodu

Udział studentów

Udział studentów



Tylko w ramach szkolenia, pod

Tylko w ramach szkolenia, pod

nadzorem lekarza odpowiedzialnego i

nadzorem lekarza odpowiedzialnego i

specjalisty

specjalisty

Lekarz a personel

Lekarz a personel

pielęgniarski

pielęgniarski



Lekarz odpowiada za polecenie wykonania

Lekarz odpowiada za polecenie wykonania

czynności ( rodzaj leku, dawka, stężenie, czas i

czynności ( rodzaj leku, dawka, stężenie, czas i

sposób podania)

sposób podania)



Personel pielęgniarski odpowiada za wykonanie

Personel pielęgniarski odpowiada za wykonanie

polecenia

polecenia



Zakładanie cewników centralnych jest

Zakładanie cewników centralnych jest

obowiązkiem lekarza

obowiązkiem lekarza



Usuwanie cewników centralnych może

Usuwanie cewników centralnych może

wykonywać personel pielęgniarski (przeszkody)

wykonywać personel pielęgniarski (przeszkody)



Lekarz nie ma prawa zlecić personelowi

Lekarz nie ma prawa zlecić personelowi

pielęgniarskiemu samodzielnego wykonywania

pielęgniarskiemu samodzielnego wykonywania

znieczulenia

znieczulenia

Anestezjolog nie musi

Anestezjolog nie musi

znać się na

znać się na

skomplikowanej

skomplikowanej

aparaturze, ale

aparaturze, ale

musi

musi

rozpoznać zakłócenia

rozpoznać zakłócenia

w jej

w jej

funkcjonowaniu

funkcjonowaniu

Zgoda chorego na

Zgoda chorego na

znieczulenie musi być

znieczulenie musi być

uświadomiona

uświadomiona

Zgoda domniemana

Zgoda domniemana

( chory

( chory

nieprzytomny, brak opiekunów)

nieprzytomny, brak opiekunów)



Krewni nie mogą decydować w imieniu

Krewni nie mogą decydować w imieniu

chorego, służą jedynie informacją

chorego, służą jedynie informacją



Umożliwia to rozpoczęcie leczenia, ale

Umożliwia to rozpoczęcie leczenia, ale

tylko w sytuacji nagłej

tylko w sytuacji nagłej

Lekarz ponosi pełną

Lekarz ponosi pełną

odpowiedzialność cywilną i

odpowiedzialność cywilną i

karną, jeśli nie

karną, jeśli nie

poinformował chorego w

poinformował chorego w

dostatecznym stopniu

dostatecznym stopniu

przed uzyskaniem zgody

przed uzyskaniem zgody

Sposób i czas informowania

Sposób i czas informowania



Lekarz leczący i znieczulający

Lekarz leczący i znieczulający



Każdy pacjent musi zostać

Każdy pacjent musi zostać

poinformowany

poinformowany



Informacje najpóźniej w dniu

Informacje najpóźniej w dniu

poprzedzającym operację

poprzedzającym operację



Metoda stopniowego informowania

Metoda stopniowego informowania

(forma pisemna, a następnie

(forma pisemna, a następnie

rozmowa)

rozmowa)