Powikłania po
Powikłania po
antybiotykoterapii
antybiotykoterapii
Są ściśle związane z działaniami
Są ściśle związane z działaniami
niepożądanymi samych antybiotyków
niepożądanymi samych antybiotyków
Nie ma jednak między nimi znaku
Nie ma jednak między nimi znaku
równości
równości
Najbardziej niebezpieczne są te, które
Najbardziej niebezpieczne są te, które
prowadzą do trwałej niewydolności
prowadzą do trwałej niewydolności
narządu, kalectwa lub zgonu
narządu, kalectwa lub zgonu
Mogą prowadzić do
Mogą prowadzić do
niewydolności narządów:
niewydolności narządów:
przewodu pokarmowego
przewodu pokarmowego
nerek
nerek
wątroby
wątroby
Szpiku a ponad to do
Szpiku a ponad to do
głuchoty, krwotoków,
głuchoty, krwotoków,
zaburzeń w funkcjonowaniu OŚN i
zaburzeń w funkcjonowaniu OŚN i
OUN
OUN
Mechanizmy obronne
Mechanizmy obronne
przewodu pokarmowego
przewodu pokarmowego
śluzówka
śluzówka
perystaltyka jelit - usuwanie
perystaltyka jelit - usuwanie
mechaniczne
mechaniczne
IgA -wiązanie z receptorami
IgA -wiązanie z receptorami
bakteryjnymi
bakteryjnymi
sole kwasów żółciowych - wiążą
sole kwasów żółciowych - wiążą
endotoksynę
endotoksynę
komórki Kupfera - wiążą endotoksynę
komórki Kupfera - wiążą endotoksynę
Rola bakterii w przewodzie
Rola bakterii w przewodzie
pokarmowym
pokarmowym
biofilm -zapobiega kolonizacji
biofilm -zapobiega kolonizacji
kolicyny - substancje
kolicyny - substancje
antybiotyczne
antybiotyczne
wolne kwasy tłuszczowe -
wolne kwasy tłuszczowe -
utrudniają zagnieżdżenie
utrudniają zagnieżdżenie
Zaburzenia w składzie flory
Zaburzenia w składzie flory
fizjologicznej przewodu
fizjologicznej przewodu
pokarmowego prowadzą do:
pokarmowego prowadzą do:
eliminacji naturalnych producentów wit
eliminacji naturalnych producentów wit
B i K
B i K
dysbakteriozy (nadmierne namnażanie
dysbakteriozy (nadmierne namnażanie
wobec braku naturalnej konkurencji
wobec braku naturalnej konkurencji
bakterii patogennych oraz nadkażanie
bakterii patogennych oraz nadkażanie
bakteriami i grzybami
bakteriami i grzybami
poantybiotykowego zapalenia jelit
poantybiotykowego zapalenia jelit
Dysbakterioza
Dysbakterioza
Dekoniugacja kwasów żółciowych -
Dekoniugacja kwasów żółciowych -
upośledzenie wchłaniania tłuszczów
upośledzenie wchłaniania tłuszczów
-wzmożone wydalanie tłuszczów z kałem
-wzmożone wydalanie tłuszczów z kałem
wzrost stężenia kwasów żółciowych - wzrost
wzrost stężenia kwasów żółciowych - wzrost
stężenia niewchłoniętych produktów -
stężenia niewchłoniętych produktów -
podrażnienie śluzówki -biegunka sekrecyjna
podrażnienie śluzówki -biegunka sekrecyjna
zaburzenie wchłaniania białek i
zaburzenie wchłaniania białek i
węglowodanów - wzrost procesów
węglowodanów - wzrost procesów
fermentacyjnych
fermentacyjnych
Poantybiotykowe
Poantybiotykowe
zapalenie jelit
zapalenie jelit
(
(
rzekomobłoniaste zapalenie jelit)
rzekomobłoniaste zapalenie jelit)
wywołane przez Clostridium difficile
wywołane przez Clostridium difficile
objawy kolka, gorączka, ból brzucha,
objawy kolka, gorączka, ból brzucha,
biegunka, może doprowadzić do
biegunka, może doprowadzić do
perforacji i do zgonu
perforacji i do zgonu
leczenie:metronidazol, wankomycyna,
leczenie:metronidazol, wankomycyna,
syntetyczne
syntetyczne
oligosacharydy,immunoglobuliny, wlew
oligosacharydy,immunoglobuliny, wlew
kału osób zdrowych
kału osób zdrowych
Laktobacillus acidophilus
Laktobacillus acidophilus
hamuje procesy gnilne
hamuje procesy gnilne
hydrolizuje laktozę (eliminuje
hydrolizuje laktozę (eliminuje
nietolerancję laktozy)
nietolerancję laktozy)
hamuje rozwój bakterii patogennych
hamuje rozwój bakterii patogennych
neutralizuje aminy toksyczne
neutralizuje aminy toksyczne
stymuluje układ odpornościowy
stymuluje układ odpornościowy
(wzrost aktywności makrofagów i
(wzrost aktywności makrofagów i
limfocytów)
limfocytów)
Uczulenie
Uczulenie
hapten (lek, produkt rozpadu
hapten (lek, produkt rozpadu
leku)
leku)
do wystąpienia reakcji
do wystąpienia reakcji
uczuleniowej predysponuje:
uczuleniowej predysponuje:
1.długość kuracji
1.długość kuracji
2.dawka
2.dawka
3.podawanie pozajelitowe
3.podawanie pozajelitowe
i miejscowe 4.cechy osobnicze
i miejscowe 4.cechy osobnicze
5.niewydolność nerek i
5.niewydolność nerek i
wątroby
wątroby
Uczulenie
Uczulenie
Zapalenie mięśnia serca po
Zapalenie mięśnia serca po
penicylinie - tło alergiczne
penicylinie - tło alergiczne
eozynofilia płucna po penicylinie
eozynofilia płucna po penicylinie
może prowadzić do
może prowadzić do
śródmiąższowego zwłókniającego
śródmiąższowego zwłókniającego
zapalenia płuc
zapalenia płuc
guzkowe zapalenie tętnic po
guzkowe zapalenie tętnic po
penicylinie, tetracyklinach
penicylinie, tetracyklinach
Polekowe odczyny skórne
Polekowe odczyny skórne
Pokrzywka - penicylina sulfonamidy
Pokrzywka - penicylina sulfonamidy
plamice - penicylina
plamice - penicylina
fotodermatozy
fotodermatozy
- sulfonamidy,
- sulfonamidy,
tetracykliny, fluorochinolony
tetracykliny, fluorochinolony
Nerki
Nerki
wpływ antybiotyków na nerki zależy
wpływ antybiotyków na nerki zależy
od: 1. drogi ich wydalania
od: 1. drogi ich wydalania
2. istniejących wcześniej
2. istniejących wcześniej
schorzeń nerek
schorzeń nerek
3.stosowania równocześnie
3.stosowania równocześnie
leków nefrotoksycznych
leków nefrotoksycznych
4.występowania kwasicy,
4.występowania kwasicy,
hipowolemii
hipowolemii
Nerki
Nerki
przez nerki głównie wydalane są:
przez nerki głównie wydalane są:
aminoglikozydy
aminoglikozydy
aztreonam
aztreonam
cefalosporyny (bez cefoperazonu)
cefalosporyny (bez cefoperazonu)
imipenem, ciprofloksacyna
imipenem, ciprofloksacyna
penicyliny, glikopeptydy
penicyliny, glikopeptydy
trimetoprim
trimetoprim
Nerki
Nerki
Wpływ aminoglikozydów na nerki jest
Wpływ aminoglikozydów na nerki jest
związany z mechanizmem ich działania:
związany z mechanizmem ich działania:
receptory fosfolipidowe znajdują się w ścianie komórki
receptory fosfolipidowe znajdują się w ścianie komórki
bakteryjnej jak i w komórkach nabłonkowych kanalików
bakteryjnej jak i w komórkach nabłonkowych kanalików
nerkowych
nerkowych
im wyższe stężenie antybiotyków tym więcej
im wyższe stężenie antybiotyków tym więcej
receptorów zostanie wysyconych
receptorów zostanie wysyconych
Neomycyna !!!!
Neomycyna !!!!
Nerki
Nerki
toksyczne uszkodzenie kanalików
toksyczne uszkodzenie kanalików
nerkowych
nerkowych
- kolistyna, cefalosporyny I
- kolistyna, cefalosporyny I
gen., amfoterycyna B
gen., amfoterycyna B
uszkodzenie kłębuszków
uszkodzenie kłębuszków
- amfoterycyna
- amfoterycyna
ostre śródmiąższowe zapalenie -
ostre śródmiąższowe zapalenie -
penicylina, amfoterycyna, erytromycyna
penicylina, amfoterycyna, erytromycyna
niedokrwienie - penicylina
niedokrwienie - penicylina
zmniejszenie przesączania kłębkowego
zmniejszenie przesączania kłębkowego
wankomycyna, chinolony
wankomycyna, chinolony
Wątroba
Wątroba
Antybiotyki wydalane głównie
Antybiotyki wydalane głównie
przez wątrobę:
przez wątrobę:
cefoperazon
cefoperazon
chloramfenikol
chloramfenikol
klindamycyna
klindamycyna
doksycyklina
doksycyklina
erytromycyna
erytromycyna
Wątroba
Wątroba
żółtaczka cholestatyczna -
żółtaczka cholestatyczna -
erytromycyna
erytromycyna
żółtaczka hemolityczna -
żółtaczka hemolityczna -
(alergiczna lub genetyczna -
(alergiczna lub genetyczna -
niedobór glukozo-6-fosfatazy w
niedobór glukozo-6-fosfatazy w
erytrocytach) sulfonamidy
erytrocytach) sulfonamidy
Wątroba
Wątroba
Martwica wątroby
Martwica wątroby
- dożylne
- dożylne
podanie tetracyklin u pacjentów z
podanie tetracyklin u pacjentów z
chorobami wątroby
chorobami wątroby
niewydolność
niewydolność
- chinolony
- chinolony
wzrost poziomu transaminaz
wzrost poziomu transaminaz
(przejściowe) : penicyliny,
(przejściowe) : penicyliny,
cefalosporyny, klindamycyna
cefalosporyny, klindamycyna
Krwawienia
Krwawienia
Cefamandol, cefoperazon,
Cefamandol, cefoperazon,
cefotetan, moksolaktam
cefotetan, moksolaktam
antybiotyk wydalany z żółcią
antybiotyk wydalany z żółcią
powoduje zaburzenia flory jelitowej
powoduje zaburzenia flory jelitowej
(hamuje syntezę wit K)
(hamuje syntezę wit K)
zaburzenia agregacji płytek
zaburzenia agregacji płytek
zaburzenia w syntezie protrombiny
zaburzenia w syntezie protrombiny
Krwawienia
Krwawienia
małopłytkowość :
małopłytkowość :
toksyczna - chloramfenikol,
toksyczna - chloramfenikol,
sulfonamidy
sulfonamidy
na tle immunologicznym - penicylina,
na tle immunologicznym - penicylina,
ampicylina, linkomycyna, cefalotyna
ampicylina, linkomycyna, cefalotyna
Niedokrwistość
Niedokrwistość
aplastyczna - ?
aplastyczna - ?
chloramfenikol,tetracykliny,penicylina
chloramfenikol,tetracykliny,penicylina
megaloblastyczna - trimetoprim,
megaloblastyczna - trimetoprim,
neomycyna
neomycyna
syderoblastyczna - chloramfenikol
syderoblastyczna - chloramfenikol
Niedokrwistość
Niedokrwistość
hemolityczna
hemolityczna
1.cytotoksyczna - sulfonamidy
1.cytotoksyczna - sulfonamidy
2.immunohemoliza - penicylina,
2.immunohemoliza - penicylina,
amfoterycyna B, cefalosporyny
amfoterycyna B, cefalosporyny
3.mikroangiopatyczna -
3.mikroangiopatyczna -
metronidazol, penicylina
metronidazol, penicylina
Ośrodkowy układ nerwowy
Ośrodkowy układ nerwowy
ototoksyczność
ototoksyczność
- aminoglikozydy,
- aminoglikozydy,
wankomycyna
wankomycyna
drgawki - penicyliny, cefalosporyny,
drgawki - penicyliny, cefalosporyny,
karbapenemy
karbapenemy
reakcje encefaliczne (objawy rzekomego
reakcje encefaliczne (objawy rzekomego
guza mózgu) - penicylina>20mln,
guza mózgu) - penicylina>20mln,
tetracykliny (dzieci)
tetracykliny (dzieci)
objawy psychopatyczne, halucynacje -
objawy psychopatyczne, halucynacje -
chinolony nowej generacji
chinolony nowej generacji
Obwodowy układ nerwowy
Obwodowy układ nerwowy
neuropatie polekowe
neuropatie polekowe
-
-
sulfonamidy,kolistyna,
sulfonamidy,kolistyna,
polimyksyna B,metronidazol
polimyksyna B,metronidazol
zaburzenia mięśniowe, miopatie -
zaburzenia mięśniowe, miopatie -
aminoglikozydy, polimyksyna B,
aminoglikozydy, polimyksyna B,
kolistyna , chinolony ?
kolistyna , chinolony ?
Hamują przewodnictwo
Hamują przewodnictwo
nerwowo-mięśniowe
nerwowo-mięśniowe
klindamycyna
klindamycyna
aminoglikozydy
aminoglikozydy
tetracykliny
tetracykliny
Zaburzenia rytmu
Zaburzenia rytmu
sparafloksacyna - wydłuża QT
sparafloksacyna - wydłuża QT
makrolidy + astemizol lub
makrolidy + astemizol lub
+terfenadyna zaburzenia
+terfenadyna zaburzenia
komorowe
komorowe