ŁOKIEĆ TENISISTY

• Epicondylitis humeri, określane

najczęściej jako "łokieć tenisisty",
jest zespołem objawów, wśród
których dominuje ból i tkliwość w
bocznym przedziale stawu
łokciowego. Bólowi często towarzyszy
osłabienie siły mięśni przedramienia.

• Łokieć tenisisty jest synonimem wielu

schorzeń. Do podstawowych jednostek
chorobowych zaliczane są: entezopatia
przyczepu mięśni prostowników, zespół
bolesności więzadła obrączkowatego,
zapalenie kaletki w okolicy stawu
ramienno-promieniowego, przerośnięte
fałdy błony maziowej oraz neuropatia
n. radialis posterior.

Na nadkłykciu bocznym kości ramiennej znajdują się

przyczepy mięśni, które zawiadują pracą nadgarstka

(jego prostowaniem). Pojawia się problem z

całkowitym wyprostowaniem stawu łokciowego

i tendencja do powolnego nadrywania przyczepu

prostowników przez nadmiernie napięte,

niedostatecznie rozciągnięte zginacze.

Dolegliwości pojawiają się zazwyczaj w stanach

przewlekłego przeciążenia nadgarstka.

Do zapalenia nadkłykcia bocznego kości ramiennej

mogą doprowadzić często powtarzane ruchy

wyprostu nadgarstka i łokcia, z jednoczesnymi

ruchami odwracania i nawracania przedramienia.

Schorzenie to występuje głównie u ludzi w 4 i 5

dekadzie życia. Prace i czynności, które

predysponują do "łokcia tenisisty" to: tynkarstwo,

malarstwo, murarstwo, stolarstwo, pranie, tenis,

gra na skrzypcach, garncarstwo, krawiectwo, a

także ręczne obracanie kół przez osoby

poruszające się na wózkach inwalidzkich.

Wszystkie te czynności powodują, po

wielokrotnym powtórzeniu tego samego ruchu,

przeciążenie będące główną przyczyną

mechanizmu powstawania "łokcia tenisisty".

Zwiększona aktywność prostowników,
głównie prostownika nadgarstka
promieniowego krótkiego, połączona z
ruchami pronacyjno- supinacyjnymi
przedramienia i wyprostem łokcia, stanowi
nadmierne obciążenie dla tych mięśni.
Podczas wymienionych ruchów występuje
jednocześnie skurcz i rozciąganie
prostowników nadgarstka, co może
prowadzić do uszkodzenia tych mięśni.
Dodatkowym czynnikiem zwiększającym
naprężanie i uszkadzanie prostowników jest
także zaciśnięcie ręki.

Uszkodzenie mięśni najłatwiej następuje w

miejscu połączenia włókien mięśniowych
z jednostką ścięgnistą lub przy jej
przyczepie kostnym, co ma miejsce w
Epicondylitis humeri lateralis, gdzie
przeciążenie prostowników nadgarstka
prowadzi do zmian o charakterze
tendoperiostitis w miejscu ich przyczepu
do nadkłykcia bocznego kości ramiennej.

Objawy:

• ból w okolicy nadkłykcia bocznego kości ramiennej,
• nasilanie bólu podczas odwracania przedramienia

oraz wyprostu stawu łokciowego (zwłaszcza podczas

odwracania z oporem),

• osłabienie nadgarstka i problemy z prostymi

czynnościami, takimi jak: przywitanie podaniem

reki, otwieranie drzwi samochodu, unoszenie

filiżanki,

• nasilanie bólu po zgięciu reki w nadgarstku w stronę

jej grzbietu, przy skręcaniu przedramienia na

zewnątrz, prostowaniu zgiętych palców (zwłaszcza

przeciwko oporowi),

• ból może promieniować do nadgarstka lub barku.

Diagnostyka

Rozpoznanie łokcia tenisisty opiera się
głównie na badaniu klinicznym. W wywiadzie
pacjenci zwracają uwagę na korelację
dolegliwości wyżej opisanych z pracą fizyczną
wymagającą nawracania i odwracania
przedramienia, wraz z wyprostem nadgarstka
i łokcia. Spoczynek uwalnia od bólu. Podczas
badania ortopedycznego wykonuje się testy
mające na celu wywołanie bólu okolicy
nadkłykcia bocznego kości ramiennej:

Test Bowdena

Pacjentowi poleca się ścisnąć mankiet aparatu do

pomiaru ciśnienia krwi, napompowanego do ok. 4,0 kPa,

lub utrzymać stały ucisk mankietu.

Ponadto stwierdza się ruchomość bierną stawu

łokciowego i nadgarstka prawidłową, niebolesną,

poza ostrymi przypadkami, kiedy pojawia się ból

w końcowym zakresie ruchów biernych

rozciągających prostowniki.

• Z badań dodatkowych, przydatnych w

diagnostyce łokcia tenisisty, należy wymienić:

– badanie radiologiczne – w około 25-50% przypadków

występują zwapnienia w okolicy nadkłykcia bocznego,

– USG – może wykazać poważniejsze uszkodzenia

jednostki ścięgnistej mięśni,

– MRI – określa dokładnie lokalizację i charakter patologii.

Leczenie.

W przypadkach łokcia tenisisty znajduje zastosowanie

leczenie zachowawcze oraz chirurgiczne.

W większości przypadków wystarczające jest leczenie

zachowawcze.

W celu zmniejszenia lub wyeliminowania dolegliwości

bólowych bocznego przedziału łokcia stosuje się:

• unieruchomienie,

• leczenie farmakologiczne – przeciwbólowe i

przeciwzapalne,

• zabiegi fizykoterapeutyczne: diatermia krótkofalowa,

jonoforeza, ultradźwięki

• krioterapię,

• miejscowe podawanie sterydów.

• Leczenie pierwszego rzutu w łokciu tenisisty

składa się z trzech elementów. Podstawa to
wyeliminowanie lub maksymalne
ograniczenie (na 2-3 tygodnie) wszystkich
ruchów nasilających dolegliwości bólowe.
Pomocne w tym może być zastosowanie
łuski gipsowej dłoniowej, którą pacjent sam
zdejmuje i zakłada w sytuacji, gdy pojawia
się ból lub ręka jest zmęczona. W sklepach
ortopedyczno-rehabilitacyjnch dostępne są
również ortezy.

• Drugim elementem terapii jest masaż.

Pacjent wykonuje go samodzielnie: co
3-4 godziny bolące miejsce masuje
kostką lodu, aż do jej rozpuszczenia" .
Następnie, bezpośrednio po osuszeniu
łokcia, należy w niego wetrzeć którąś
z maści o właściwościach
przeciwbólowych i przeciwzapalnych,
dostępnych w aptece bez recepty.

• Trzecim składnikiem leczenia jest

przyjmowanie przez pacjenta przez ok. 2-

3 tygodnie doustnych NLPZ, najlepiej jak

najbardziej wybiórczych w kierunku COX-

2. W początkowej fazie leczenia warto też

uwzględnić rehabilitację. ?Można

stosować ultradźwięki, laser, jonoforezę

lub krioterapię miejscową. To najprostsze

i powszechnie dostępne zabiegi, które

efektywnie wspomagają leczenie".

Leczenie chirurgiczne

Jest ono zarezerwowane jest dla

pacjentów, u których leczenie

zachowawcze nie przynosi rezultatów.

• Najczęściej wykonuje się:
• - zabieg Hohmanna – odcięcie przyczepu

mięśni prostowników w odległości 1 cm od

nadkłykcia kości ramiennej,

• - zabieg Starka i Kudry – wycięcie w bloku

przyczepu mięśni, okostnej i

powierzchownej warstwy istoty korowej.

Usprawnianie chorej

kończyny:

• Mocne zaciskanie pięści.
• Prostowanie nadgarstka przeciwko oporowi.
• Supinacja i pronacja przedramienia przeciwko

oporowi.

• Odłokciowa i dopromieniowa rotacja nadgarstka z

drążkiem.

• Rotacyjne ruchy nadgarstka.
• Metoda Mulligana
• Kinesiology taping
• Masaż poprzeczny
• Ochraniacz łokcia lub opaska elastyczna

(rozproszenie naprężeń)

Proces rehabilitacyjny

można podzielić na 3 fazy:

I – Cele: zmniejszenie stanu zapalnego i bólu, wspomaganie

gojenia się tkanek oraz opóźnienie zaniku mięśni.

Należy podążać wg reguły RICE:
- Rest – oznacza utrzymywanie względnie częstej aktywności

w stawie łokciowym i przedramieniu przy jednoczesnym

unikaniu nadmiernego wykorzystywania uszkodzonych

struktur aby nie doszło do pogorszenia. Całkowity

odpoczynek nie jest wskazany, ponieważ przyspiesza atrofię

mięśni, zmniejsza dopływ krwi do okolicy urazu co spowalnia

proces gojenia się. Ból jest najlepszym wskaźnikiem do

dobrania odpowiedniego typu i poziomu aktywności.
-Ice – jest polecany dopóki występuje stan zapalny, który

może wtrzymywać się niekiedy przez cały proces rehabilitacji

aż do powrotu do pełnej sprawności lub do uprawianej

dyscypliny sportowej Lód zmniejsza stan zapalny, spowalnia

lokalny metabolizm i pomaga ulżyć w doznaniach bólowych

oraz spazmach mięsni.
- Compress oraz Elevation – okłady oraz

uniesienie/zawieszenie kończyny – zmniejszają opuchliznę

poprzez wspomaganie lokalnego krążenia.

• II – poprawa elastyczności, zwiększenie

siły i wytrzymałości, zwiększenie
aktywności funkcjonalnej, poprzez:

1.
STRETCHING

Delikatne ruchy rozciągające,
obejmujące zgięcie, wyprost i rotację
nadgarstka przy wyprostowanych
łokciu. Intensywność: przytrzymanie w
danej pozycji 20-30 sekund, 5-10
powtórzeń co najmniej 2 razy dziennie.
Należy unikać rozciągania powyżej
progu bólowego.

WZMACNIANIE SIŁY MIĘŚNIOWEJ

Staw łokciowy lekko
zgięty: zgięcie
nadgarstka: obciążenie
ok. 0,5 kg, dłoń
ustawiona w pozycji
supinacyjnej. Powolne
ruchy zgięcia i
wyprostu w stawie
nadgarstkowym

pronacja/ supinacja przedramienia z pomocą
przyrządu

Wzmacnianie prostowników palców z pomocą gumki. 25

powtórzeń, 3 serie. Jeśli opór nie jest wystarczająco silny

można dodać drugą gumkę lub zastosować grubszy,

gumowy pas.

WZMACNIANIE SIŁY
MIĘŚNIOWEJ

Wzmacnianie zginaczy palców poprzez zaciskanie
palców na piłce. 25 powtórzeń, 3 serie. Zależnie od
intensywności bólu, można stosować piłki z gąbki,
pianki, gumy lub piłki tenisowe.
Powyższe dwa ćwiczenia należy powtarzać 3 -5 razy
dziennie lub do maksymalnego zmęczenia.

Żadne z w/w ćwiczeń te nie powinno powodować bólu!

III – poprawa siły i wytrzymałości mięsni,

utrzymanie oraz poprawa elastyczności,

stopniowy powrót do stanu funkcjonalnego

sprzed urazu.

• Kontynuacja ćwiczeń rozciągających oraz

wzmacniających z naciskiem na ruchy

zgięciowe i wyprostne nadgarstka. Wraz z

uzyskaniem pełnej sprawności i siły można

przystąpić do stopniowego wdrażania

elementów z uprawianego sportu.

Po zakończeniu ćwiczeń zaleca się masaż

kostką lodu wzdłuż okolicy wrażliwej przez

co najmniej 5 minut.

Badania przeprowadzone w 2009 roku przez

American Orthopaedic Society for Sports Medicine

sugerują efektywną metodę leczenia “łokcia

tenisisty” poprzez ćwiczenia nadgarstka przy użyciu

specjalnej gumy elastycznej TheraBand, obejmujące

ruchy rotacyjne, zgięcie/ wyprost oraz pronację i

supinację zarówno dłoni jak i przedramienia,

angażując oby dwie kończyny górne.

Zapobieganie

• Uprawienie dyscyplin sportowych może przynieść wiele

korzyści, jak i wiele kontuzji, dlatego należy pamiętać o

• Planowaniu częstych przerw podczas zajęć sportowych.
• Dbałości o odpowiedni dobór sprzętu sportowego, np.

źle dobraną rakietą tenisową można nasilić objawy

choroby.

• Wzmacnianiu mięśni przedramienia regularnymi

ćwiczeniami z wzrastającym stopniowo obciążeniem.

• Korzystaniu z pomocy instruktora jeśli istnieje taka

potrzeba.

• O konieczności rozgrzewki przed wysiłkiem, a

zwłaszcza przed zawodami.

• Podczas gry lub treningu należy pamiętać o:

- dobrej pracy nóg-podbiegaj na prawidłową

odległość do piłeczki;
- uderzaniu jak najdokładniej centralną częścią

rakiety i w odpowiednim momencie (piłki

opadające są "bardziej ciężkie");
- grze na kortach ziemnych - nawierzchnie

trawiaste, tartanowe czy parkiet są "szybkie" -

piłka ślizga się po nich uderzając w rakietę z

większą siłą co bardziej obciąża łokieć;

- dbałości o to, by piłeczki były lekkie-nie

należy grać mokrymi czy pękniętymi;

- indywidualnym doborze rakiety – powinna być

lekka, dobrze wyważona, o prawidłowo

dobranym rozmiarze uchwytu (ODLEGŁOŚĆ

MIĘDZY CENTRALNĄ CZĘŚCIĄ DŁONI A KOŃCEM

ŚRODKOWEGO PALCA POWINNA BYĆ RÓWNA

OBWODOWI UCHWYTU RAKIETY);

- im mocniej napięty naciąg tym większe

naprężenia w łokciu; naciągi naturalne

powodują mniej wibracji i są bardziej sprężyste

niż nylonowe.

Piśmiennictwo

• Dąmbski T., Etiologia i patomechanika zespołu bolesności

bocznego przedziału stawu łokciowego u tenisistów, Medycyna

Sportowa, Nr 34;

• Dega W., Ortopedia i rehabilitacja, t.II.;

• Duk A., Szyguła Z., Łokieć tenisisty – patomechanizm

uszkodzenia, profilaktyka, Medycyna Sportowa, nr 66;

• Dziak A., Zamknięte uszkodzenia tkanek miękkich narządów

ruchu;.

• Milanowska K., Dega W., Rehabilitacja medyczna;

• Buckup Klaus, Testy kliniczne w badaniu kości, stawów i mięśni.

Badanie, objawy, testy.

Internet:
1.

http://www.nismat.org/ptcor/tennis_elbow

http://www.fizjoterapeutom.pl/

http://www.pulsmedycyny.com.pl/index

/archiwum/6074,%C5%81okie%C4%87,tenisisty,diagnostyka.ht

Document Outline