Arsen (As)

Żółty

arsen



nietrwały,



niemetaliczny



Powstaje podczas oziębiania par -

resublimacja

resublimacja


Tworzą się żółte, miękkie jak wosk

kryształy

przekształcające się pod

wpływem światła w odmianę szarą

Szary arsen



trwały



metalicznie błyszczący,



kruchy,



nie topi się - sublimuje

Czarny arsen



odmiana bezpostaciowa,



nie przewodzi prądu



Powstawanie

: kondensacja par

arsenu na powierzchni o temperaturze

100°C - 200°C

Występowanie:

Występuje w ponad 160

minerałach

Najczęściej spotykane:



Aurypigment - As



Realgar - AsS



Arsenolit - As



Arsenopiryt - FeAsS



Arsenki – wzór ogólny – M



Arsenosiarczki metali ciężkich:

Fe, Ni, Co, Cu

Arsen jest otrzymywany ubocznie przy wydobywaniu:



Złota



Kobaltu



Niklu



Cynku



Miedzi

Występowanie:



Góry Harzu, Góry Kruszcowe, Jachymów, Kowary



Duże złoża Arsenu występują w Rosji, Szwecji i Norwegii



Zawartość w skorupie ziemskiej – 0,0005% wag.

Arsen w środowisku

Szeroko rozpowszechniony

• Żywność produkowana w pobliżu hut Cu może

zawierać:

100-2.500 ug As/g

• Herbicydy i defolianty powodują zwiększenie jego

ilości w glebie do 700ug/g

• Stężenie As w wodzie - > 10 ug/dm3
Niektóre rejony świata - ponad 3 mg/dm

• Duże stężenie w rybach i skorupiakach 1-100

ug/g W tym 10 - 15 % arsenu nieorganicznego

• Dzienne pobranie przez człowieka: 10 - 370 ug

Zastosowanie:

•

Śrut

Dodany do Pb zwiększa twardość i sprawia, że

stopiony ołów

jest bardziej płynny i łatwiejszy w użyciu

•

Hodowla drobiu

kwas arsenilowy



przyspiesza

wzrost

•

Leki

acetarsol, neoarsfenamina, sulfarsfenamina

•

Przemysł szklarski

środek klarujący

usuwanie

zielonej barwy

szkła powodowanej przez związki żelaza

•

Półprzewodniki

Arsenek Galu (GaAs), Arsenek

Indu (InAs)

•

Barwienie farb, sztucznych ogni

Siarczek

arsenu (As2S3)

•

Konserwacji skór i preparatów zwierzęcych

Konserwacja drewna

Tworzy się nierozpuszczalna w H20 warstwa

ochronna

•

Arsenian miedzi

•

Arsenian sodu

•

Arsenian cynku

Chemiczne gazy bojowe

Oczyszczanie gazów przemysłowych

Dodawany do stopów -

zwiększa

twardość i żaroodpomość

Wchłanianie z układu oddechowego:



Zależy od:

•

Właściwości chemicznych

•

Postaci

•

Wielkości cząsteczek w powietrzu

Np.: arsenowodór wchłania się w 60 %



Jest szybsze



Sole arsenu mogą zostawać w płucach i powodować

objawy miejscowe

Wchłanianie dermalne:

 Zresorbowany z ran działa silniej niż wchłonięty z
przewodu pokarmowego

Dystrybucja:

•

Z krwią dostaje się do wątroby i nerek

•

Potem redystrybucja do innych tkanek

•

Gromadzi się w kościach i w tkankach

skeratynizowanych:



Skóra



Włosy



Kopyta



Racice



Rogi



Pazury

Inne narządy i tkanki w których

gromadzi się As:



Nabłonek przewodu pokarmowego



Jądra



Najądrza



Powrózek

nasienny



Grasica



Mięśniach



Chrząstki



Mózg



Łożysko

Mechanizm działania

toksycznego:



Blokuje grupy sulfhydrylowe białek

Zmniejsza aktywność enzymów odpowiedzialnych
za metabolizm w:
• Wątrobie
• Nerkach

Łączy się z kwasem dihydroliponowym

Hamuje enzymy:

 NAD — zależne o katalizujące reakcje z:

 Pirogronianami

Glutaminianami

Alfa-ketoglutaranem

Następuje:

 rozprzężenie fosforylacji oksydacyjnej

 upośledzenie oddychania komórkowego

Kwas dihydroliponowyjest kofaktorem w

reakcji enzymatycznej dekarboksylacji

ketokwasów.

Poprzez połączenie z tym kwasem arsen

wstrzymuje powstawanie acetyle, sukcynylo i

propionylo Co-A. Hamuje. lub zwalnia glikolizę

i cykl Krebsa.

Objawy:

podobne u różnych gatunków

Zatrucie ostre

 Ostry nieżyt żołądkowo-jelitowy
• biegunki,
• bóle brzucha,
• wymioty,

 Zaburzenia ze strony układu nerwowego

• zataczanie się,
• pokładanie,
• spadek temperatury,

 Uszkodzenie drobnych naczyń krwionośnych

 Zwiększenie przepuszczalności naczyń

•Spadek ciśnienia,

•Niedokrwistość,

•Leukopenia,'

Zatrucie inhalacyjne



Uszkodzenie błon śluzowych układu oddechowego

•

nosa,

•

gardła,

•

oskrzeli



Zapalenie spojówek



Uszkodzenia skóry



Wypływ z nozdrzy



Światłowstręt



Zaczerwienienia skóry

Zatrucie chroniczne -u ludzi

•

Utrata apetytu

•

Spadek masy ciała

•

Zmiany na skórze

i błonie śluzowej

Najpierw gładka, potem przebarwienia,

rogowacenie, wypadanie włosa

•

Zaburzenia ze strony układu pokarmowego

•

Uszkodzenie nerwów obwodowych -

polineuropatia

Działanie odległe

Kancerogenne

•

Narażenie inhalacyjne - nowotwór płuc

•

Per os - nowotwory skóry

Trudno określić dawkę

śmiertelną

Ma na nią wpływ:



Rozpuszczalnoś



Postać

Roztwory > subst. Stałe



Droga wprowadzenia



Indywidualna wrażliwość

Świnie:



Przemijające biegunki



Zaburzenie koordynacji ruchowej, postawa

siedzącego psa



Częściowa lub całkowita ślepota



Drżenia głowy, skurcz mięśni szyi



Postępująca niezborność kończyn tylnych



Są to objawy związane z degeneracją włókien

mielinowych

nerwów obsługujących narząd

wzroku i nerwów

obwodowych



Zmniejszona zdolność do reprodukcji u

knurów



Związki As osadzają się w wątrobie, nerkach,

szkieletowych

Psy:

• Zwyrodnienie i wakuolizacja nabłonka

kanalików

nerkowych.

Przedłużające się karmienie paszą

zawierającą 50 ppm związków

arsenu

doprowadza do:

• Przerost błony śluzowej przewodu

żółciowego

wspólnego

• Spadek m.c.
• Efekty neurotoksyczne

Bydło:

Objawy podobne jak u świń.

Zwierzęta giną

przeważnie w ciągu l

dnia

•

Nagła śmierć

•

rwawa biegunka

•

Utrata apetytu

•

Odwodnienie

•

Otarcia

•

Owrzodzenie trawieńca

•

Krwotoczne zapalenie jelit

•

Rozedma płuc

Biotransformacja:

Zachodzi w:

•

hepatocytach,

•

nabłonku kanalików nerek

Nieorganiczny

utleniany jest do As

metylowany Organiczny

redukowany jest

do As

i metylowany

Wydalanie



Z moczem



Kałem



Mlekiem



Zniszczonym naskórkiem

Wydalanie z moczem po podaniu

jednorazowym:



Króliki -80%



Myszy-90%



Małpy-15%

Leczenie:

Związki chelat

jące:

•

Dimerkaptopropanol (BAL)

•

Dimerkaptopropanosulfon (UNITOL)

DMPS

•

Tiosiarczan wapnia

BAL:

Grupy sulfhydrylowe B

'u konkurują

grupami sulfhydrylowymi tkanek

o jon metalu.

Dochodzi do odciągnięcia metalu z

zablokowanego białka. Kompleksy

BAL’u

metalem są wydalane

BAL

s.c. lub i. m. 4 mg/kg mc;

W pierwszym dniu co 4 h, potem l

dziennie

Duże zwierzęta: 8 dni, małe 8-12 dni.

BAL ulega resorpcji zwrotnej w kanalikach

nerkowych, więc zachodzi głównie

przemieszczanie trucizny, a nie eliminacja.

Dlatego lepiej stosować

UNITOL

Psy Lv. 5-10 mg/kg 2* 24h przez 2 dni, potem l*

dziennie przez 5-6 dni

Duże zwierzęta: 50 mg/kg i.v. co 6 h przez 2 dni, potem

l * 24h przez 8 dni

DMSA

kwasdimerhaptobursztynowy

i.v., p.o. 700 mg/zwierzę
10 mg/kg p. o. Co 8 godzin, przez 5 dni

Document Outline