Obornik – produkcja, 

przechowywanie, stosowanie 

i wartość nawozowa .

 

 

Obornik – w myśl ustawy z o nawozach i nawożeniu z dnia 26 lipca 
2000r. To  nawóz naturalny składający się z przefermentowanego 
kału, moczu zwierząt i ściółki. Zawiera on wszystkie składniki 
odżywcze potrzebne do rozwoju roślin oraz poprawia właściwości 
fizyczne gleby.

Wyróżnia się obornik:
-świeży – nie poddany fermentacji, o niejednolitej strukturze i 
szerokim stosunku C:N, 
-przefermentowany – poddany fermentacji przez 4-5 mies.; w tym 
czasie następuje częściowa mineralizacja materii organicznej i 
zawężenie stosunku C:N do 15-20:1, 
-słomiasty – zawierający dużo ściółki ze słomy i odznaczający się 
szerokim stosunkiem C:N, 
-kompostowany – o dużym stopniu rozkładu, kompostowany z 
dodatkiem nawozów mineralnych, torfu, fekaliów lub gliny; 
stosowany jest w ogrodnictwie, 
sztuczny – nawóz organiczny otrzymywany przez kompostowanie 
pociętej słomy z gnojowicą, gnojówką, wodą gnojową i nawozami 
mineralnymi (N, P, Ca) oraz specjalnymi preparatami; w działaniu 
nawozowym nie ustępuje obornikowi naturalnemu. 

 

 

Produkcja

Rodzaj 

zwierząt

obornik

     N

  P

2

0

5

  K

2

o

Masa ton

             

kg

Cielęta 0-6 miesięcy

2,6

20,8

5,2

15,6

Jałówki, byczki 12-24 

miesiące

4,8

25,0

15,4

31,2

Krowy mleczne 

12,0

66,0

38,3

64,8

Tuczniki 30-110 kg

1,2

7,2

6,9

5,4

Konie

2,8

23,8

12,9

33,9

Owce

1,5

1,1

0,6

1,8

   Produkcja obornika i NPK w przeliczeniu na jedną sztukę 
średniorocznie.

 

 

Obornik otrzymywany od zwierząt młodych jest uboższy w składniki 
pokarmowe niż obornik otrzymywany od zwierząt starszych, 
wyrośniętych. Również obornik pochodzący od zwierząt chudych czy krów 
wysokomlecznych zawiera mniej składników pokarmowych niż 
pochodzący od zwierząt zapasionych czy krów zasuszonych.  O 
zawartości składników pokarmowych w oborniku decyduje także sposób 
żywienia zwierząt. Zwierzęta dobrze odżywione dostarczają obornik 
zawierający więcej składników pokarmowych.
O  ilości i jakości obornika decyduje, oprócz wymienionych już czynników, 
również ilość i jakość stosowanej ściółki .(najlepsza jest ze słomy żytniej). 
Dzienne zużycie dla krów trzymanych w oborach głębokich wynosi 10 kg 
na 1 sztukę dorosłą, a w oborach płytkich 3 – 6 kilogramów (zależnie od 
długości stanowiska).

 

 

 

Przechowywanie

• Obornik powinien być składowany w specjalnie do tego celu 

przygotowanych miejscach z wybetonowanym dnem 
(gnojowniach), tak aby pochodzące z niego substancje, 
podlegające różnym procesom chemicznym, nie przenikały do 
gleby.

• Wymagania stawiane budowlom rolniczym służącym do 

magazynowania obornika, gnojowicy i gnojówki podaje Ustawa z 
dnia 10 lipca 2007 roku o nawozach i nawożeniu 

PŁYTA 
GNOJOWA 
ZE 
ZBIORNIKIE
M NA 
GNOJÓWKĘ, 
WODĘ 
GNOJOWĄ I 
SOKI 
KISZONKOW
E  

 

 

Sposób utrzymania 

zwierząt

Powierzchnia / pojemność płyty / 

zbiornika na – 6 miesięcy

      System 
     ściółkowy

Bydło i trzoda chlewna

3,5 m²/ 1 DJP dla obornika

3m³ / 1DJP dla gnojówki

Konie

3,5m² / 1DJP dla obornika

1,5m³ / 1 DJP dla gnojówki

 Bezściółkowy

10m³ /  1DJP dla gnojowicy

Wymagana wielkość urządzeń do 
przechowywania nawozów organicznych w 
przeliczeniu na 1 DJP.

 

 

WARTOŚĆ NAWOZOWA

Składnik

Zakres

Zawartość 

średnia

Składnik

Zakres

Zawarto

ść 

średnia

Woda w 

%

60-82

75

Sucha 

masa w 

%

18-40

25

            Makroelementy w %

Materia 

org. w %

14-35

20

N
P

2

O

5

K

2

O

CaO
MgO
Cl
S

0,30-1,00
0,10-0,36
0,32-1,12
0,28-0,55
0,09-0,18
0,04-0,17
0,02-015

0,50
0,30
0,70
0,36
0,15
0,10
0,06

Mikroelementy w mg *kg ¹
B
Cu
Mn
Zn
Mo
Co

5,2-6,2
4,3-5,9
46,1-63,3
17,0-20,5
0,40-1,00
0,17-0,25

5,5
5,2
50,0
18,0
0,7
0,22

                    Skład chemiczny świeżej masy obornika.

 

 

Dzięki stosowaniu obornika następuje:

-wzrost próchnicy w glebie
- poprawa żyzności i urodzajności gleby
- poprawa zdolności fizycznych, chemicznych, i biologicznych
- poprawa struktury
- napowietrzanie gleby
- poprawa zdolności zatrzymywania wody i składników odżywczych

GLEBA

1 rok

2 rok

3 rok

4 rok

Ciężka  40

30

20

10

Średnia  60

30

10

0

Lekka

70

30

0

0

 Stopień wykorzystania przez rośliny składników pokarmowych z obornika w 
procentach w zależności od rodzaju gleby.

 

 

STOSOWANIE

- obornik stosujemy w dawce nie większej niż 40 t/ha na rok
- równomiernie na całej powierzchni pola

-Tylko od 1 marca do 30 listopada

- optymalny termin wywożenia wczesna wiosna póżna jesień

- obornik mieszamy z glebą (przyorywujemy) nie póżniej niż następnego 
dnia po           wywieżeniu na głębokość 12-16 cm na glebach ciężkich, i 
18-20 cm na lekkich.

- nie wolno stosować obornika na glebach zalanych wodą, przykrytych 
śniegiem, oraz zamarzniętych

- stosujemy min.20m od brzegów zbiorników i ujęć wody

- pogłównie stosujemy tylko na użytkach zielonych i wieloletnich 
uprawach polowych

- obornikiem nawozimy najczęściej rośliny o długim okresie wegetacji 
np: ziemniaki i buraki. 

- Obornik  powinno się  wywozić na pole w dni chłodne, pochmurne i 
bezwietrzne 

- Na pastwiskach należy unikać obornika bydlęcego