Unia Europejska jako

najważniejszy ruch

integracyjny w Europie

My nie tworzymy koalicji

państw,

my jednoczymy ludzi.

Jean Monnet

Motto:

Początkowe inicjatywy

integracji

19.09.46

-

Winston Churchil

przedstawia

na uniwersytecie w Zurychu

program utworzenia „czegoś w

rodzaju Stanów Zjednoczonych

Europy”

01.01.48

-

Powstanie Unii Celnej

Beneluksu

- Belgia, Holandia,

Luksemburg

05.05.49

-

Powstanie Rady

Europy (Londyn)

- Belgia, Holandia, Luksemburg,

Dania, Irlandia, Norwegia,

Szwecja, Wielka Brytania,

Włochy

Wśród „Ojców

Europy”

Winston Churchil

(1874-1965)

Jean Monnet

(1888-

1979)

Alcide de Gasperi

(1881-1954)

Paul Henri Spaak

(1899-1972)

Robert Schuman

(1886-1963),

Konrad Adenauer

(1876-1967)

Deklaracja

R.Schumana

utworzenie organizacji

sprawującej

pieczę nad zasobami węgla i

produkcją stali, należącymi

do RFN

i Francji, ale otwartej na

inne kraje

9

maja

195

0

18

kwietnia

1951

Traktat ustanawiający:

Europejską Wspólnotę Węgla

i Stali

(EWWiS)

Państwa założycielskie :

Niemcy, Francja, Belgia, Holandia,

Luksemburg, Włochy

Traktat
Paryski

23

lipca

1952 –

23

lipca

2002

25

marca

1957

Traktaty

Rzymskie

• ustanawiające

– Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG)
– Europejską Wspólnotę Energii Atomowej

(Euratom)

1

stycznia

1958

410
członkó
w;
pierwszy
szef
Izby:
Simone
Veil

7 / 10

październik

a

1979

Pierwsze powszechne
wybory do Parlamentu
Europejskiego

Traktat

z Maastricht

o utworzeniu

Unii Europejskiej

1

listopada

1993

7

luteg

o

199

2

(uchwalony 14
czerwca 1985)

26

marca

199

5

Układ z

Schengen

wchodzi

w życie.

Znosi kontrole

na wspólnych

granicach

Realizacja unii walutowej

Wprowadzenie euro do biegu

bezgotówkowego

Wprowadzenie banknotów i monet

1

stycznia

1999

–

1

stycznia

2002

Rozszerzenia UE

• 1958 – państwa założycielskie
• 1973 - pierwsze rozszerzenie -

Wielka Brytania, Dania i Irlandia

• 1981 - Grecja
• 1986 - Hiszpania i Portugalia
• 1995 - Austria, Szwecja i Finlandia
• 1 maja 2004 - 10 państw z Europy

Środkowo-Wschodniej (Polska)

• 1 stycznia 2007 – Bułgaria i Rumunia

Europejska

Wspólnota

Węgla i Stali

(EWWiS)

Europejska

Wspólnota

Gospodarcz

a

(EWG)

Europejska

Wspólnota

Energii

Atomowej

(EURATOM)

Traktat

z

Maastrich

t

EWWiS

Wspólnota

Europejsk

a

EURATOM

Zmiana nazwy

Wspólnoty - pozostają podmiotami prawa
międzynarodowego

Trzy filary Unii Europejskiej

UNIA EUROPEJSKA

Polityka zagraniczna

-ustalanie wspólnych
stanowisk i działań

-utrzymanie pokoju

-ochrona praw człowieka

-wspieranie demokracji

-pomoc krajom trzecim

Polityka bezpieczeństwa
-utrzymanie pokoju

-Unia Zachodnioeuropejska
jako organ bezpieczeństwa

-współpraca w ramach
NATO

-Ekonomiczne aspekty
zbrojeń

-Długookresowo:
Europejski System
bezpieczeństwa

Polityka zagraniczna

-ustalanie wspólnych
stanowisk i działań

-utrzymanie pokoju

-ochrona praw człowieka

-wspieranie demokracji

-pomoc krajom trzecim

Polityka bezpieczeństwa
-utrzymanie pokoju

-Unia Zachodnioeuropejska
jako organ bezpieczeństwa

-współpraca w ramach
NATO

-Ekonomiczne aspekty
zbrojeń

-Długookresowo:
Europejski System
bezpieczeństwa

Traktaty
założycielskie
Wspólnot

-unia celna i wspólny
rynek

-polityka handlowa

-polityka rolna

-polityka transportowa

-polityka przemysłowa i
strukturalna

-unia gospodarcza i
walutowa

-sieci transeuropejskie

-polityka socjalna

-B+R, ochrona
środowiska

-ochrona konsumenta

-obywatelstwo Unii

-edukacja i kultura

Procedura decyzyjna:

Procedura decyzyjna:

Procedura decyzyjna:

Traktaty

Współpraca rządów

Współpraca rządów

Sprawy wewnętrzne

-polityka azylowa

-ochrona granic
zewnętrznych

-polityka migracyjna i
wizowa

-zwalczanie narkomanii

Wymiar
sprawiedliwości

-walka ze zorganizowana
przestępczością
międzynarodową
(przemytem narkotyków i
terroryzmem)

-współpraca sądownicza w
sprawach karnych i
cywilnych

-współpraca policji

I Filar

Wspólnota Europejska

(Unia Gospodarczo-Walutowa)

II Filar

Polityka zagraniczna i

bezpieczeństwa

III Filar

Sprawy wewnętrzne i

wymiar

sprawiedliwości

UNIA EUROPEJSKA

Unia

Gospodarczo

Walutowa

I

Współpraca

policyjna i

sądowa w
sprawach

karnych

III

Wspólna

Polityka

Zagraniczna

i

Bezpieczeństwa

II

Członkostwo w UE

• art.237 TR

„Każde państwo europejskie może

prosić o przyjęcie do Wspólnoty.”

• Kryteria kopenhaskie (1993)

– stabilne instytucje gwarantujące demokrację,

poszanowanie zasad państwa prawa i praw

człowieka oraz poszanowanie i ochronę praw

mniejszości;

– trwałą gospodarkę rynkową, jak również zdolność do

przeciwstawienia się konkurencji oraz siłom

rynkowym wewnątrz Unii;

– zdolność do sprostania wymogom członkostwa i

mieć gotowość do realizacji celów Unii (+

administracja publiczna będąca w stanie stosować

prawo UE i zarządzać nim w praktyce).

Członkostwo w UE

• Członkostwo zwyczajne: UE27, 2007
• Zakres terytorialny: Andora, Monako, San Marino
• Państwa kandydujące – Turcja i Chorwacja
• Traktat nie odnosi się do Wysp Owczych (Dania) i po

referendum w 1982 od 02.1985 – nie obowiązuje
wobec Grenlandii

• Wyspy Normandzkie oraz Isle of Man – ograniczony

zakres

• Gwadelupa, Martynika, Reunion oraz Gujana:

– swobodny przepływ towarów, rolnictwo (bez Funduszu

Ukierunkowania i Gwarancji Rolnictwa), polityka konkurencji

• Ceuta, Melilla, Wysp. Kanaryjskie:

– bez wspólnej polityki rolnej

Członkostwo w UE

DOBROWOLNE WYSTĄPIENIE

Państwo

Państwo

członkowskie

członkowskie

Zawiadomienie

Rady Europejskiej

Negocjacje między
UE a państwem występującym

Umowa określająca

warunki wycofania

Ramy przyszłych stosunków

Traktat przestaje
mieć zastosowanie
do tego Państwa od
dnia wejścia w życie
umowy o
wystąpieniu lub, w
jej braku, dwa lata
po notyfikacji,

Państwo Członkowskie nie bierze
udziału w dyskusjach i decyzjach
europejskich Rady lub Rady
Europejskiej dotyczących tego państwa.

WE i UE – charakter prawny

• Do Traktatu z Lizbony:

• WE – Organizacja międzynarodowa

– Osobowość prawna
– System prawny
– System instytucjonalny
– System finansowy

• UE - ?

Unia jako organizacja

międzynarodowa

• Unia ma osobowość prawną - art. 47 TUE

Dopiero od 1grudnia 2009!!

– Podmiotowość w prawie międzynarodowym

– Zdolność do działań prawnych

– Prawo do zawierania umów

– Prawo legacji

– Zdolność procesowa

– Posiadanie własności

• System prawny

• System instytucjonalny

• System finansowy

9 maja

1986

Muzyka: Ludwig van Bethoven

fragment finału IX Symfonii

„Oda do radości”

Słowa: Fryderyk Schiller

„O, radości, iskro bogów, ...

Hymn i flaga
UE

Zawiera niezmienną

ilość - 12 gwiazdek.

Liczba 12 od

najdawniejszych czasów

uchodziła za symbol
pełni i doskonałości

Instytucje UE

Instytucje UE

• Instytucjami Unii są:

– Parlament Europejski,
– Rada Europejska,
– Rada,
– Komisja Europejska (zwana dalej „Komisją”),
– Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej,
– Europejski Bank Centralny,
– Trybunał Obrachunkowy.

• Parlament Europejski, Rada i Komisja są

wspomagane przez Komitet Ekonomiczno-

Społeczny i Komitet Regionów, które pełnią
funkcje doradcze

.

Inne jednostki nie będące

Inne jednostki nie będące

instytucjami:

instytucjami:

• Europejski Bank Inwestycyjny

• Instytuty Standaryzacyjne

• Europol

• Eurojust

• Europejska Agencja Ochrony

Środowiska

• Europejska Rada ds. Badań

• Eurostat

Rada Europejska

Rada Europejska

• Funkcje:

– nadaje Unii impulsy niezbędne do jej rozwoju

– określa ogólne polityczne kierunki i priorytety rozwoju

UE

– nie pełni funkcji prawodawczej

• Skład:

– szefowie państw lub rządów państw członkowskich

– przewodniczący Rady Europejskiej

– przewodniczący Komisji Europejskiej

– w pracach uczestniczy wysoki przedstawiciel Unii do

spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa

• Posiedzenia odbywają się co kwartał

• Decyzje podejmowane są na zasadzie

konsensusu

Rada Unii

Rada Unii

Europejskiej

Europejskiej

• Główny organ decyzyjny –

rola decyzyjna i koordynacyjna

• Funkcje:

– ustawodawcza i budżetowa wraz z Parlamentem Europejskim
– określa i koordynuje politykę gospodarczą Państw

Członkowskich

– określa i wdraża wspólną politykę zagraniczną i

bezpieczeństwa Unii na podstawie ogólnych wytycznych Rady
Europejskiej

– zawiera w imieniu Unii umowy międzynarodowe z innymi

krajami lub organizacjami międzynarodowymi

– koordynuje działania Państw Członkowskich i przyjmuje środki

w zakresie współpracy policyjnej i sądowej w sprawach
karnych

Parlament Europejski

• Funkcje:

– ustawodawcza i budżetowa (wraz z Radą Ministrów)

– nadzór demokratyczny nad innymi instytucjami wspólnotowymi -

kontrola polityczna i konsultacja

• Siedziby:

– Strasburg (Francja) – główna – sesje plenarne

– Bruksela (Belgia) – sesje dodatkowe i spotkania komisji parlamentarnych

– Luksemburg – administracja (Sekretariat Generalny)

• Kadencja – 5 lat

• Skład –

736 „europosłów”

max.750 członków (+ przewodniczący)

• Reprezentacja obywateli jest malejąco proporcjonalna (min.

6- max. 96)

• Wybory do Parlamentu są powszechne

i bezpośrednie, a głosowanie ma charakter

wolny i tajny.

Komisja Europejska

INICJATYWA

USTAWODAWCZA

Wyłączna
chyba, że
traktaty
stanowi
inaczej

NADZORUJE

PRZESTRZEGANIA

PRAWA UNII

pod kontrolą

Trybunału

Sprawiedliwo

ści

REPREZENTUJE

UNIĘ

NA ZEWNĄTRZ

Poza

przypadkami

określonymi

w konstytucji

NIEZALEŻNOŚĆ

Komisarze nie przyjmują żadnych instrukcji

z rządów lub innych organów

ZARZĄDZANIE

WSPÓLNOTAMI

Funkcje:
•

Koordynacyjne

• Wykonawcze
• Zarządzające

Wysoki przedstawiciel do spraw zagranicznych

i polityki bezpieczeństwa

Rada Europejska

Wysoki przedstawiciel do spraw zagranicznych

i polityki bezpieczeństwa

Komisja Europejska

•
wiceprzewodniczący

• odpowiada za
stosunki zewnętrzne
i koordynację innych
aspektów zew.
działań UE

• prowadzi i rozwija
WPZiB

• przewodniczy Radzie

Spraw Zagranicznych

Catherine
Ashton

• Obejmuje:

Trybunał Sprawiedliwości, Sąd i sądy

wyspecjalizowane

• Funkcje

– zapewnia poszanowanie prawa w wykładni i stosowaniu Traktatów (np.

legalność aktów prawnych)

– rozstrzyga spory prawne między państwami członkowskimi, instytucjami

UE, osobami prawnymi i fizycznymi

• Skład:

– 1 sędzia z każdego kraju (zarówno w TS i Sądzie)

– W sądach wyspecjalizowanych skład ustalany

na podstawie odrębnych rozporządzeń

• Rzecznicy generalni (8) w TS

– publiczne przedstawianie, przy zachowaniu całkowitej bezstronności i

niezależności, uzasadnionych wniosków w sprawach, które zgodnie ze Statutem

Trybunału Sprawiedliwości UE wymagają jego zaangażowania.

• Kadencja - 6 lat (co 3 lata częściowe odnowienie składu)

Trybunał Sprawiedliwości

UE

Irena Wiszniewska-

Bialecka (przedstawiciel

PL w Sądzie)

Trybunał

Trybunał

Obrachunkowy

Obrachunkowy

• Funkcje:

– kontroluje rachunki wszystkich dochodów i wydatków Unii

pod względem ich legalności i prawidłowości oraz zapewnia

należyte zarządzanie finansami.

– sporządza roczne sprawozdanie po zamknięciu każdego roku

budżetowego

– wspomaga Parlament Europejski i Radę w wykonywaniu ich

funkcji kontrolnych w zakresie wykonania budżetu.

• Skład:

– jeden obywatel z każdego państwa członkowskiego
– kadencja 6 lat

• pełna niezależność w pełnieniu funkcji, w ogólnym interesie

Unii.

• Siedziba

- Luksemburg

Organy doradcze UE

Organy doradcze UE

Komitet Ekonomiczno-Społeczny

Komitet Ekonomiczno-Społeczny

Komitet Regionów

Komitet Regionów

• Funkcje:

– Opinie i konsultacja w zakresie wyznaczonym przez Traktaty
– KES - polityka gospodarcza i społeczna
– KR - polityka regionalna, środowisko, edukacja i transport

• Skład (po max 350 osób na 5 lat) – obecnie 344:

– KES - przedstawiciele organizacji pracodawców, pracowników oraz

inni przedstawiciele podmiotów reprezentujących społeczeństwo

obywatelskie, w szczególności z dziedzin społeczno-ekonomicznej,

obywatelskiej, zawodowej i kultury.

– KR - przedstawiciele społeczności regionalnych i lokalnych,

posiadający mandat wyborczy społeczności regionalnej lub lokalnej

albo odpowiedzialni politycznie przed wybranym zgromadzeniem.

• pełna niezależność w wykonywaniu swoich funkcji w ogólnym

interesie Unii.

Instytucje Unii