Współczesne operacje wsparcia pokoju. Studium przypadków

Współczesne operacje wsparcia

pokoju. Studium przypadków -

Kosowo

Podział kompetencji

(zadań) między UNMIK a

KFOR

AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ

WYDZIAŁ BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO

Katarzyna Gronek

Bezpieczeństwo narodowe

Grupa B (bezpieczeństwo

militarne)

Studia magisterskie, stacjonarne

Semestr IV

BIBLIOGRAFIA

• A. Domagała Interwencja humanitarna w stosunkach międzynarodowych,

Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz-Wrocław 2008;

• Konflikty współczesnego świata, Wielkie tematy, PWN, Warszawa 2008;

• M. Izydorczyk, Kosowo na drodze do niepodległości, [w:] pod red. E. Treli –

Mazur, Problemy bezpieczeństwa współczesnego świata, Opole 2009;

• M. Marszałek, Operacje wymuszania pokoju w teorii i praktyce Organizacji

Narodów Zjednoczonych i Sojuszu Północnoatlantyckiego, AON, Warszawa

2011;

• M. Marszałek, Sojusznicza operacja "Allied Force : przebieg - ocena –

wnioski, wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2009;

• pod red. D. Kozerawskiego, Operacje pokojowe i antyterrorystyczne w

procesie utrzymania bezpieczeństwa międzynarodowego w latach 1948-

2004, wyd. Adam Marszałek, Toruń 2006;

• pod red. E. Treli - Mazur, Problemy bezpieczeństwa współczesnego świata,

Opole 2009.

Strony internetowe:

• http://www.unic.un.org.pl/jugoslawia/index.php?id=wojna_w_kosowie

• http://www.teamdelta.pl/index.php/kfor-historia?start=1

• http://www.unic.un.org.pl/jugoslawia/rola_UNMIK1.php

• http://www.unic.un.org.pl/misje_pokojowe/unmik.php

• http://www.un.org/en/peacekeeping/missions/unmik/index.shtml

• http://www.teamdelta.pl/index.php/kfor-historia

I. WOJNA DOMOWA W KOSOWIE

(1996-1999)

• 1996 r. – na scenie politycznej pojawia się

Wyzwoleńcza Armia Kosowa (UCK)  eskalacja

przemocy pomiędzy Serbami a zamieszkującymi

Kosowo – Albańczykami;

• naprzeciwko siebie stają serbskie siły policyjne i

wojskowe oraz bojownicy UCK;

• cel Albańczyków  niezależność kraju, która mogłaby

zapewnić Kosowu bezpieczeństwo i rozwój;

Obóz radykalny z Wyzwoleńczą Armią

Kosowa na czele  domagał się natychmiastowej

niepodległości, do której miała prowadzić walka

zbrojna;

• przełom lutego i marca 1999 r. - rokowania w

Ramboulliet i w Paryżu  zmierzały do

osiągnięcia pokojowego rozwiązania i zakończenia

przemocy zbrojnej, zakończyły się niepowodzeniem.

(1/2
)

I. WOJNA DOMOWA W KOSOWIE

(1996-1999)

Wojna domowa w Kosowie obejmowała dwa konflikty

zbrojne, które rozgrywały się w Autonomicznej

Prowincji Kosowo i Metochii wchodzącej

w skład Jugosławii:

• wojna partyzancka w latach 1996-1998 o zdobycie

kontroli nad Kosowem, rozpoczęta przez oddziały Armii

Wyzwolenia Kosowa, przeprowadzające ataki

partyzanckie na serbskie siły porządkowe,

reprezentantów władzy oraz zamachy terrorystyczne w

kierunku sił jugosłowiańskich i serbskich; w

1998 roku na pomoc serbskiej policji przybyła

regularna armia jugosłowiańska, która przeprowadziła

szeroko zakrojoną akcję zbrojną wymierzoną w Armię

Wyzwolenia Kosowa;

• operacja bombardowań lotniczych na serbskie cele

wojskowe i strategiczne - ALLIED FORCE

(Sojusznicza Siła), przeprowadzona przez Siły NATO.

(2/2)

II. OPERACJA ALLIED FORCE

(24 marca – 20 czerwca 1999)

• przeprowadzona bez autoryzacji ONZ;

• celem było powstrzymanie naruszeń praw

człowieka.

Fazy operacji:

• FAZA 0 – 20 stycznia 1999 r: siły powietrzne NATO

zostają rozmieszczone na wyznaczonych lotniskach,

służących jako miejsca do rozpoczęcia nalotów;

• FAZA I – 24 marca 1999 r.: rozpoczęcie ataków

w jugosłowiańską obronę przeciwlotniczą

na terenie całej Jugosławii, prowadzenie

ograniczonych działań powietrznych przeciwko

wytypowanym celom o znaczeniu

militarnym;

(

1/2

)

II. OPERACJA ALLIED FORCE

(24 marca – 20 czerwca 1999)

• FAZA II – 27 marca 1999 r.: jednogłośną decyzją członków

NATO następuje rozszerzenie celów nalotów na infrastrukturę
wojskową oraz wymierzanie ich w siły wojskowe
stacjonujące w Kosowie (główne kwatery dowodzenia,
koszary, instalacje telekomunikacyjne, magazyny broni i
amunicji, zakłady produkcyjne i składy paliw);

• FAZA III – kwiecień 1999 r.: na szczycie NATO w Waszyngtonie

zapada decyzja co do większej elastyczności w atakowaniu
nowych celów wyznaczonych podczas I i II fazy w celu
osiągnięcia celów taktycznych w Kosowie i
strategicznych na terenie Jugosławii; następuje znaczne
rozszerzenie powietrznych działań przeciwko szczególnie
ważnym celom o znaczeniu wojskowym na północ od
44 równoleżnika na obszarze całej Jugosławii;

• FAZA IV - wsparcie działań stabilizacyjnych w Kosowie;
• FAZA V - przegrupowanie sił i powrót wojsk do baz.

(2/2
)

III. SKUTKI WOJNY DOMOWEJ

W KOSOWIE

• Serbski parlament przyjął 12-punktową rezolucję

pokojową opracowaną przez grupę G-8 (grupa

siedmiu najbogatszych państw świata i Rosja).

Główne postanowienia rezolucji:

 natychmiastowe przerwanie stosowania przemocy

w Kosowie;

 wycofanie wojsk, policji i oddziałów paramilitarnych

z tej prowincji;

 rozmieszczenie sił pokojowych na podstawie

rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ, ze znacznym

udziałem NATO;

 autonomia dla Kosowa z zachowaniem

suwerenności i integralności

terytorialnej Francuskiej Republiki Jugosłowiańskiej;

 powrót uchodźców do Kosowa.

(1/2)

III. SKUTKI WOJNY DOMOWEJ

W KOSOWIE

• organizacje międzynarodowe zanotowały

działalność Serbów, polegającą na prowadzeniu

czystek etnicznych  wielu wysoko postawionych

urzędników jugosłowiańskich, w tym prezydent

Slobodan Milošević, zostało postawionych w stan

oskarżenia przez Międzynarodowy Trybunał Karny

ds. Zbrodni w Byłej Jugosławii, wiele spraw

przekazano pod jurysdykcję Międzynarodowego

Trybunału Zbrodni Wojennych w Hadze;

• akty przemocy wobec ludności cywilnej  śmierć

setek ludzi, ucieczka pozostałych z miejsca

konfliktu, zjawisko emigracji miejscowej ludności;

• bombardowania podczas operacji ALLIED FORCE 

straty materialne (większe od tych, poniesionych

podczas II wojny światowej).

(

2/2

)

IV. UNMIK

REZOLUCJA S/RES/1244 z dnia 10 czerwca 1999 r. 

Rada Bezpieczeństwa ONZ utworzyła Misję
Tymczasowej Administracji Narodów Zjednoczonych w
Kosowie;

REZOLUCJA na podstawie rozdziału VII Karty Narodów

Zjednoczonych;

SIEDZIBA MISJI  stolica Kosowa – Pristina;
CEL MISJI  zapewnienie tymczasowej administracji

dla Kosowa, gdzie mieszkańcy mogliby cieszyć się
znaczną autonomią.

(1/8)

IV. UNMIK

Zadania UNMIK:

• dążenie do ustanowienia trwałej autonomii i samorządności w

Kosowie;

• ułatwianie politycznego procesu określającego przyszły status

Kosowa;

• pełnienie podstawowych funkcji administracyjnych;

• utrzymanie porządku i bezpieczeństwa;

• wspieranie odbudowy infrastruktury;

• ułatwienie powrotu uchodźcom;

• promowanie przestrzegania praw człowieka;

• koordynacja pomocy humanitarnej, przy współpracy ze

wszystkimi podmiotami międzynarodowymi;

• utrzymanie porządku i bezpieczeństwa przez policjantów

służących w misji do czasu powołania lokalnych sił

porządkowych;

• promowanie bezpieczeństwa, stabilności i przestrzegania

praw człowieka na terenie Kosowa, przy współpracy ze

wszystkimi zainteresowanymi stronami, a także całą

społecznością międzynarodową.

(3/8)

IV. UNMIK

• 2000 r. – ciągłe akty przemocy i ataki

terrorystyczne w Kosowie, najważniejsze wyzwanie

dla UNMIK  stabilizacja sytuacji w regionie

Kosowa;

• 2001 r. - UNMIK skupia się wokół budowy dialogu

między narodami w wieloetnicznym Kosowie 

wspólne prace przy odbudowie infrastruktury,

które miały sprzyjać poprawie stosunków

pomiędzy Serbami i Albańczykami zamieszkującymi

Kosowo;

• 2001 r. - UNMIK opracowuje zasady konstytucyjne,

regulujące działalność władz autonomicznych;

• 2001 r.  UNMIK przystępuje do tworzenia Rządu

Tymczasowego dla Kosowa, podjęcie kroków w celu

walki z przemocą i przestępczością oraz ku

tworzeniu sprawiedliwego i bezpiecznego

społeczeństwa.

(4/8)

IV. UNMIK

Cztery filary działalności UNMIK pod

przywództwem ONZ:

• Filar 1 pomoc humanitarna sprawowana

przez Biuro Wysokiego Komisarza Narodów

Zjednoczonych ds. Uchodźców (UNHCR);

• Filar 2  administracja cywilna pod

kierownictwem ONZ;

• Filar 3  demokratyzacja i budowanie

instytucji pod kierownictwem Organizacji

Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie;

• Filar 4  odbudowa i rozwój gospodarczy,

zarządzane przez Unię Europejską.

(5/8)

IV. UNMIK

• lata 2003-2004  UNMIK skupia się na

realizacji opracowanych w 2002 roku

"Standardów dla Kosowa".„Standardy” te

pomogłyby Radzie Bezpieczeństwa i

społeczności międzynarodowej określić

przyszły status Kosowa.

STANDARDY DLA KOSOWA z 2002 r. obejmowały:

• tworzenie instytucji demokratycznych;

• wprowadzenie rządów prawa;

• powrót uchodźców;

• zagwarantowanie praw mniejszości;

• swobodny przepływ osób;

• rozwój ekonomiczny;

• dialog z władzami Belgradu.

(6/8)

IV. UNMIK

• UNMIK wraz z UNDP (Program Narodów

Zjednoczonych do Spraw Rozwoju) i

rządem kosowskim  opracowanie programu

mającego na celu stworzenie warunków

do inwestycji, prywatyzacji ziem i przedsiębiorstw

państwowych oraz poprawy sytuacji na rynku pracy;

• UNMIK wspierała władze Kosowa, między innymi

przy tworzeniu takich organów jak: Ministerstwo

Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych oraz Rady

Sprawiedliwości Kosowa.

Działania UNMIK w 2005 r. :

• kontynuacja wprowadzania standardów;

• reforma administracji lokalnej;

• umacnianie bezpieczeństwa;

• budowanie lokalnych instytucji;

• zmiana struktury i charakteru misji UNMIK.

(

7/8

)

IV. UNMIK

• luty 2008 r. – ogłoszenie przez Kosowo

niepodległości, a następnie przyjęcie

konstytucji w czerwcu  mandat UNMIK ulega

zmianie, działalność skupia się przede wszystkim na

promowaniu bezpieczeństwa, stabilności

i poszanowaniu praw człowieka na terenie Kosowa;

• 2008 r. - dotychczasowe kompetencje UNMIK zostają

przejęte przez Misję Unii Europejskiej w zakresie

praworządności w Kosowie  EULEX - misję

policyjną, której kompetencje będą w głównej

mierze ograniczone do szkolenia sędziów,

prokuratorów oraz kosowskiej policji;

• UNMIK skupia się na promowaniu bezpieczeństwa,

stabilności i przestrzeganiu praw człowieka na

terenie Kosowa.

(8/8)

V. KFOR

• 9 czerwca 1999 r. – porozumienie w Kumanovie

o warunkach wycofania wojsk serbskich z

Kosowa oraz wejścia do prowincji sił

międzynarodowych KFOR;

• 12 czerwca 1999 r. - rezolucja Rady Bezpieczeństwa

ONZ nr 1244 na podstawie rozdziału VII Karty

Narodów Zjednoczonych  pierwszych 20 tys.

żołnierzy KFOR wkracza do Kosowa, na mocy

mandatu Organizacji Narodów Zjednoczonych;

• CEL KFOR: zapewnienie bezpiecznych warunków do

funkcjonowania administracji ONZ w Kosowie,

po zaistniałym kryzysie humanitarnym.

Do końca miesiąca jednostki KFOR kontynuowały

obsadzanie swoich pozycji, rozminowywały teren i

przygotowywały się do powrotu uchodźców.

(1/8)

V. KFOR

Zadania KFOR wynikające z REZOLUCJI RB 1244:

1)stworzenie i utrzymanie warunków umożliwiających

bezpieczne funkcjonowanie mieszkańców Kosowa

w miejscu ich zamieszkania oraz zapewnienie

bezpieczeństwa i porządku publicznego poprzez:

• patrolowanie;

• kontrolę obszaru powietrznego;

• budowę punktów kontrolnych;

• reakcję na wezwania pomocy;

• akcje poszukiwawcze;

• kontrolowanie strefy nadgranicznej;

• wykrywanie działań przestępczych;

• aresztowania lub zatrzymywanie podejrzanych osób;

(2/8)

V. KFOR

Zadania KFOR wynikające z REZOLUCJI RB 1244:

(cd.)

2) monitorowanie, kontrolowanie oraz, jeżeli

sytuacja tego wymaga, wymuszanie realizacji
porozumień, na mocy których doszło do
zakończenia konfliktu (porozumienie o
demilitaryzacji podpisane zostało pomiędzy
NATO a Albańską Armią Wyzwolenia
21 czerwca 1999 roku) poprzez:

• wyszukiwanie dużej ilości broni i amunicji , w

tym pistoletów, karabinów, granatów ręcznych,
min przeciwpiechotnych i granatów
przeciwpancernych;

(3/8)

V. KFOR

Zadania KFOR wynikające z REZOLUCJI RB 1244: (cd.)

3) wspieranie misji UNMIK ONZ poprzez:

•

zabezpieczanie obszaru;

•

postawienie do dyspozycji międzynarodowych oddziałów

żołnierzy i specjalistów z różnych organizacji i

urzędów, pracujących pod auspicjami UNMIK;

•

programy pomocowe;

•

doprowadzenie do porządku zniszczonych ulic i chodników;

•

odbudowa szpitali, szkół i budynków mieszkalnych;

•

transport kołowy i kolejowy;

•

wyszukiwanie i usuwanie pól minowych;

•

ochrona granic;

•

ochrona przeciwpożarowa;

•

ochrona dla międzynarodowych pracowników;

•

rozdzielanie żywności;

•

eliminacja środków bojowych;

•

szkolenia na temat zagrożeń minowych;

•

podstawowa opieka medyczna.

(4/8)

V. KFOR

Inne zadania KFOR:

• utrzymanie pokoju w Kosowie;
• odbudowa wieloetnicznego, pokojowego,

praworządnego i demokratycznego Kosowa z

autonomicznym rządem;

• odbudowa infrastruktury kraju;
• zwalczanie łamania praw człowieka w Kosowie

przez serbską władzę;

• zapewnienie warunków dla bezpiecznego powrotu

uchodźców;

• monitorowanie granicy kosowsko - macedońskiej;
• stworzenie zabezpieczenia militarnego dla Kosowa

przy jednoczesnym respektowaniu integracji

terytorialnej Republiki Federalnej Jugosławii;

(5/8)

V. KFOR

Inne zadania KFOR (cd.):

• świadczenie pomocy humanitarnej i wsparcie

międzynarodowych organizacji pomocy humanitarnej;

• prowadzenie rozminowania, usuwanie niewybuchów i

innych przeszkód, zapewniając swobodę poruszania się

głównymi szlakami komunikacyjnymi;

• sprawowanie kontroli na przejściach granicznych oraz

zapewnienie bezpieczeństwa członkom organizacji

międzynarodowych pracującym w rejonie tych przejść;

• zapewnienie bezpieczeństwa i swobody ruchu na

głównych drogach;

• Od 15 czerwca 2008 roku  nowe zadania, polegające

na wspieraniu procesu demobilizacji Korpusu Ochrony

Kosowa, tworzeniu Kosowskich Sił Bezpieczeństwa

(KSF) oraz wspomaganiu procesu tworzenia struktur

demokratycznej kontroli nad siłami bezpieczeństwa.

(6/8)

V. KFOR

Struktura KFOR:

• siedziba – Pristina;

• Międzynarodowa jednostka specjalna pod

dowództwem Włoch – Pristina;

• Centrum MNTF pod przewodnictwem Szwecji, Finlandii

lub Republiki Czeskiej - w miejscowości Lipljan;

• MNTF - Północ pod dowództwem Francji - w

miejscowości Novo Selo;

• MNTF – Południe pod przewodnictwem Austrii - w

miejscowości Prizren;

• MNTF – Zachód pod przywództwem Włoch;

• MNTF – Wschód pod przywództwem USA - w

miejscowości Uroševac;

• Batalion rezerwowy pod przywództwem Portugalii,

podlegający pod komandora jednostki KFOR - w

miejscowości Priština.

(7/8)

VI. POLSKI KONTYNGENT

WOJSKOWY KFOR

• uczestnictwo w Siłach Międzynarodowych

                w Kosowie, Republice Serbii, Byłej
Jugosłowiańskiej Republice Macedonii
                i Republice Albanii oraz w Bośni i
Hercegowinie;

• uczestnictwo od 1999 roku w ramach

operacji „Joint Guardian”;

• misja o charakterze stabilizacyjnym;
• realizacja zadań w składzie Wielonarodowej

Grupy Bojowej – Wschód;

(1/3)

VI. POLSKI KONTYNGENT

WOJSKOWY KFOR

Zadania mandatowe PKW KFOR:

• przestrzeganie warunków Rezolucji 1244 oraz

porozumień technicznych;

• monitorowanie przestrzegania porozumień i

traktatów międzynarodowych w celu stworzenia
warunków do zakończenia misji;

• przeciwdziałanie zorganizowanej przestępczości,

przemytowi pomiędzy Serbią a Kosowem oraz
korupcji;

(2/3)

VI. POLSKI KONTYNGENT

WOJSKOWY KFOR

Zadania mandatowe PKW KFOR cd. :

• wspieranie władz lokalnych i organów porządkowych

w utrzymywaniu porządku i bezpieczeństwa;

• zapewnienie bezpieczeństwa i swobody przemieszczania;
• zorganizowanie systemu rozpoznania i monitorowanie;
• sprawowanie kontroli na przejściach granicznych;
• zapewnienie bezpieczeństwa członkom organizacji

międzynarodowych pracującym w rejonie przejść
granicznych;

• wspieranie pomocy humanitarnej;
• demonstrowanie obecności militarnej wojsk KFOR.

(3/3)

VII. WNIOSKI

•

Wojna domowa w Kosowie, odbywająca się w 1999 r., nie

przyniosła jednoznacznego rozstrzygnięcia mimo kilku

podpisanych umów i deklaracji  Kosowo

wciąż pozostaje areną sporu i konfliktów;

•

Operacja ALLIED FORCE przyczyniła się do minimalnego

uspokojenia sytuacji;

•

Powołane misje UNMIK i KFOR wykonują od 1999 roku swoje

zadania na terenie Kosowa, wzajemnie się uzupełniając;

•

UNMIK działa na polu cywilnym, zaś KFOR w obszarze

militarnym;

•

Misja Tymczasowej Administracji Organizacji Narodów

Zjednoczonych w Kosowie ściśle współpracuje z

Organizacją Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie

(OBWE), obecną w prowincji od 1 lipca 1999 roku; współpraca

dotyczy przede wszystkim udzielania pomocy w procesie

tworzenia demokracji i promocji praw człowieka oraz rządów

prawa w Kosowie;

•

Cel wojsk KFOR  wspieranie misji UNMIK, został osiągnięty;

•

KFOR i UNMIK pracują nad odbudową Kosowa i wspierają

miejscową ludność w procesie odbudowywania wolnego i

demokratycznego kraju;

(1/2)

VII. WNIOSKI

• KFOR zabezpiecza obszar działania UNMIK 

                     stawia do dyspozycji międzynarodowe
oddziały żołnierzy                        i specjalistów z
różnych organizacji i urzędów, które pracują
pod auspicjami UNMIK;

• najważniejsze zadanie PKW KFOR  stworzenie i

utrzymanie warunków umożliwiających bezpieczne
funkcjonowanie mieszkańców Kosowa w miejscu ich
zamieszkania oraz zapewnienie bezpieczeństwa i
porządku publicznego.

(2/2)

Document Outline