Bezpośrednie Inwestycje

Zagraniczne

Międzynarodowe stosunki
gospodarcze i polityczne (II)

Foreign Direct Investment



Celem

BIZ są działania w formie zakupu udziałów

w firmach istniejących lub budowa nowych
zasobów wytwórczych czy usługowych (

greenfield

investment

), które prowadzą do objęcia

efektywnej kontroli w zarządzaniu
przedsięwzięciem



Przez BIZ rozumie się inwestycje wywołujące
długotrwały związek, przejawiający trwałe
zainteresowanie jednostki osiadłej w określonym
obszarze gospodarczym (

inwestor bezpośredni

)

jednostką osiadłą w gospodarce innej niż
gospodarka inwestora

Determinanty FDI



W host countries



Ramy polityczne dla FDI



Determinanty ekonomiczne (1. poszukiwanie rynków,

2. poszukiwanie zasobów, 3. Poszukiwanie

wydajności/efektywności)



Ułatwienia dla biznesu



Policy framework for FDI



Economic determinants (1. Market-seeking, 2.

Resource/asset-seeking, 3. Efficiency-seeking



Business facilitation

Ramy polityczne dla FDI



Stabilność ekonomiczna, polityczna i społeczna



Przepisy dotyczące wejścia na rynek i prowadzenia
działalności



Standardy traktowania zagranicznych inwestorów



Polityka w zakresie funkcjonowania i struktury rynku
(wolna konkurencja)



Umowy międzynarodowe dotyczące handlu
międzynarodowego oraz inwestycji



Polityka prywatyzacyjna



Polityka handlowa (taryfy celne, bariery
pozataryfowe)



Polityka fiskalna (podatkowa)

Determinanty ekonomiczne



Poszukiwanie rynków

(wielkość rynku, dochód na osobę,

wzrost gospodarczy, dostęp do rynków regionalnych i

światowych, specyficzne preferencje konsumentów,

struktura rynku)



Poszukiwanie zasobów

(surowce naturalne, koszty siły

roboczej wykwalifikowanej i niewykwalifikowanej, innowacje

technologiczne w gospodarce, infrastruktura – porty, drogi,

sieci energetyczne, telekomunikacja)



Poszukiwanie wydajności

(koszty surowców,

produktywność siły roboczej, koszty transportu i komunikacji,

koszty produktów pośrednich, powiązania kooperacyjne

przedsiębiorstw z regionalnymi strukturami gospodarczymi

Ułatwienia dla biznesu



Promowanie inwestycji (budowanie wizerunku
państwa, przyciąganie inwestycji)



Bodźce inwestycyjne



Inne koszty (

hassle costs

) – podatność na korupcję,

wydajność administracji



Udogodnienia socjalne (dwujęzyczne szkoły, jakość
życia)



Obsługa po okresie inwestowania

Motywy inwestowania za granicą



Poszukiwanie zagranicznych rynków zbytu



Poszukiwanie źródeł surowców naturalnych



Podniesienie efektywności produkcji



Poszukiwanie know-how i technologii



Poszukiwanie stabilizacji i bezpieczeństwa

politycznego



Wcześniej zdobyta pozycja na rynku wewnętrznym:

osiągnięta skala działalności, posiadane konw-how i

technologie, silna pozycja finansowa, warunki

konkurencyjne panujące na rynku krajowym, itp.



Strategia podążania za liderem



Budowanie zaufania i wiarygodności na rynku



Strategia podążania za klientem

Korzyści z BIZ



Możliwość wzrostu produkcji, zatrudnienia i wydajności

pracy w kraju, w kraju w którym główną barierą

rozwojową jest brak kapitału



Dostęp do nowoczesnych i skutecznych technologii,

know-how i technik zarządzania



Szansa poprawy sytuacji bilansu płatniczego, gdy

inwestycje zagraniczne powodują wzrost produkcji

eksportowej, a w zaopatrzeniu materiałowym dominują

dostawcy krajowi



Możliwość finansowania procesów restrukturyzacyjnych i

rozwojowych w sposób bezpieczniejszy w porównaniu z

kredytami zagranicznymi



Pobudzenie działalności producentów krajowych,

podniesienie jakości wyrobów, umożliwienie

konsumentom dostępu do nowych produktów i usług w

wyniku zwiększenia konkurencji na rynku krajowym

Niebezpieczeństwa / zagrożenia



Niebezpieczeństwo zachwiania równowagi bilansu

płatniczego, gdy firmy transferują znaczną część zysków za

granicę i w małym stopniu korzystają z dostaw krajowych



Pogorszenie się

terms of trade

i obniżenie wpływów

podatkowych na skutek stosowania przez firmy zagraniczne

cen transferowych



Ryzyko stopniowego wyeliminowania konkurencji ze strony

firm krajowych i stworzenia przez firmę zagraniczną

lokalnego monopolu



Możliwość wzrostu bezrobocia w sytuacji gdy na lokalnym

rynku pracy występują duże zasoby siły roboczej, a

inwestorzy zagraniczni stosują kapitałochłonne techniki lub

gdy poprzez swoje działania doprowadzają do bankructw firm

lokalnych



Przejmowanie kontroli nad branżami krajowymi przez

zwiększanie konkurencji na rynku krajowym, której nie są w

stanie sprostać firmy lokalne

Niebezpieczeństwa / zagrożenia



Ograniczenie efektów polityki makroekonomicznej w

sytuacji gdy udział inwestorów (korporacji

międzynarodowych) w produkcji danego kraju jest wysoki, a

finansowanie ich działalności pochodzi głownie z zagranicy



Zagrożenie stanu środowiska naturalnego na skutek

przenoszenia z zagranicy przestarzałych lub tzw. brudnych

technologii, co jest wynikiem mniej restrykcyjnych

przepisów prawnych w kraju goszczącym



Wykupywanie przedsiębiorstw krajowych w celu ich

likwidacji



Pogłębianie dysproporcji rozwojowych przez koncentrację

FDI w najbardziej atrakcyjnych branżach i regionach kraju



Zagrożenia dla suwerenności państwa w sytuacji przejęcia

kontroli nad strategicznymi branżami, sektorami gospodarki

(uzależnienie funkcjonowania gospodarki krajowej od

kapitału zagranicznego)

Inne zjawiska



efekt kanibalizmu rynkowego

: polega na utracie części

dotychczasowego rynku ze względu na produkcję

prowadzoną przez filię zagraniczną. W firmie macierzystej

objawia się spadkiem sprzedaży wyrobów dotychczas

eksportowanych na dany rynek



efekt dodatkowej sprzedaży eksportowej

: w zakładach

macierzystych ze względu na produkcję uruchomioną za

granicą – nowa inwestycja może spowodować wzrost

dostaw materiałów, części i podzespołów



crowding in

(efekt pobudzania): FDI mają charakter

komplementarny względem inwestycji krajowych i

przyczyniają się do stymulacji krajowego procesu

inwestycyjnego



crowding out

(efekt wypierania): FDI są substytucyjne lub

konkurencyjne względem inwestycji krajowych i

przyczyniają się do hamowania możliwości inwestycyjnych

FDI inflows (świat 2004)

FDI inflows (państwa 2004)

Atrakcyjność państw

FDI inflows

FDI inflows

FDI inflows

FDI outflows

Największe firmy

Kraje rozwijające się

FDI Polska 2000-2004

6420

6064

7118

10601

-15% 6%

23%

7858

FDI Polska

20588

30651

38913

49392

56834

65115

72705

2830 4321

6831

12028

84477

1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004

Dlaczego w Polsce wzrosną FDI?



W perspektywie jest wzrost gospodarczy



Duży rynek zbytu



Duża podaż siły roboczej



Członkostwo w UE



Niskie koszty pracy



Wysokie kwalifikacje pracowników (zwłaszcza kadry
menedżerskiej)



Malejące bariery eksporty towarów z Polski



Rozwinięty system bankowy

Dlaczego w Polsce spadną FDI?



Korupcja



Ograniczony dostęp do zamówień publicznych



Organy administracji przeciągają procedury przy
nabywaniu przez inwestorów nieruchomości i uzyskiwaniu
wszelkiego rodzaju zezwoleń



Urzędnicy podejmują uznaniowe decyzje



W złym kierunku i gwałtownie zmienia się system prawny



Drogie są usługi telekomunikacyjne



Brak autostrad i dróg ekspresowych



Konkurenci są coraz bardziej skuteczni (Czechy, Węgry)