Mięczaki i skorupiaki wodne

Mięczaki i

skorupiaki

wodne

Mgr inż. Maciej Bochenek

Wprowadzenie

Ślimaki akwariowe

Krewetki
słodkowodne
i raki

Przekopnice

Mięczaki (

Mollusca

)

Jeden z najbogatszych w gatunki typów świata

zwierzęcego – co najmniej 130 tys.

Odznacza się największym zróżnicowaniem

budowy i rozmiarów ciała - od poniżej 1 mm

(niektóre ślimaki) po przeszło 21 m (głębinowe

głowonogi)

Mięczaki (

Mollusca

)

Płaszcz (płat skórno-mięśniowy)

Tworzy charakterystyczną jamę płaszczową, w

której znajdują się orzęsione ktenidia, gruczoły

śluzowe i chemoreceptory, a także odbyt i ujścia

narządów płciowych i wydalniczych.

Płaszcz ma zdolność wytwarzania struktur

mineralno-organicznych (muszle)

Mięczaki (

Mollusca

)

Tarka (w gardzieli) – zanikła u małży, a

zredukowana u niektórych ślimaków, zbudowana

szeregu

rytmicznie

powtarzanych,

poprzecznych szeregów zębów opatrzonych

guzkami, służąca do pobierania i rozdrabniania

pokarmu.

W akwariach słodkowodnych z typu mięczaków

hodowani

są

najczęściej

przedstawiciele

gromady ślimaków i okazjonalnie małży

Ślimaki w akwariach

Ślimaki pożądane

Ampularia (Pomacea bridgesii )

Świderek (Melanoides tuberculata)

Neritina (Neritina natalensis)

Ślimaki niepożądane

Zatoczek białawy (Gyraulus albus)

Zatoczek gładki, białowargi i lśniący

Błotniarka moczarowa i stawowa

Ampularia

Rozdzielnopłciowe – określenie płci jedynie po ich

wyglądzie zewnętrznym jest trudne w przypadku

większości

gatunków,

wyłączając

momenty

kopulacji i składania jaj.

Szeroki zakres ekosystemów: od bagien, rowów i

stawów do jezior i rzek. Większość gatunków

preferuje wody stojące i tylko niewiele z nich

przystosowało się do życia w rzekach o silnym

nurcie.

Ampularia

Kombinacja płuca i skrzeli – adaptacja do życia w

wodach z niedoborem tlenu (bagna i płytkie

zbiornikach wodne)

Przetrwanie suszy – oddychanie płucne w

połączeniu z wieczkiem zamykającym muszlę

(operculum)

Ampularia

Syfon oddechowy

organ uformowany z fałdu płaszcza znajduje się

po lewej stronie głowy

giętka, rurokształtna struktura

umożliwia ślimakowi oddychanie powietrzem w

zanurzeniu.

Ampularia

Unikalna i niespotykana u innych ślimaków jest

forma rozrodu polegająca na składaniu jaj poza

środowiskiem wodnym.

Samica opuszcza środowisko wodne i składa jaja

na pędach wynurzonej roślinności wodnej, pniu,

skale lub innym twardym obiekcie.

Ampularia

Ampularie są niewybredne co do pożywienia i jedzą

niemal wszystko.

Można podawać warzywa, takie jak ogórek,

szpinak, marchew i sałata, pokarm dla ryb, martwe

ryby, inne ślimaki i ich jaja, glony, rozwielitki.

W praktyce ślimakowi temu wystarczają resztki

pokarmu oraz glony z akwarium. Dopiero przy

większej ilości wskazane jest dokarmianie w/w

pokarmami.

Świderek

Ślimak słodkowodny, płucodyszny należący do rzędu
trzonkoocznych. Jego muszla ma spiralny kształt.

Świderki

dzień

przebywają

podłożu.

Przeglądając je w poszukiwaniu pokarmu. Dopiero w
nocy  wychodzą  z  kryjówek.  Wtedy  można  łatwo
określić  ile  ich  jest  w  rzeczywistości.  Po  około
godzinie  od  zgaszenia  światła  większość  świderków
jest na szybach.

Woda w akwarium o pH=7-8.5 powinna zawierać
związki wapnia potrzebne do budowy muszli.
Świderki w naturze zamieszkują wolno płynące wody

Świderek

Ślimak często trzymany w akwariach z rybami ze
względu na to, że:

Zjada resztki pożywienia
Przeszukuje podłoże poszukując pokarmu, dzięki czemu
podłoże zostaje natlenione i uwolnione od stref
beztlenowych
Ma dość ładną, spiralną, stożkową muszlę
Jest łatwy w rozmnażaniu i hodowli
Nie jest ślimakiem zbyt obciążającym filtrację w akwarium
Świderki nie przenoszą żadnych chorób w tym ryb, nie są
nosicielami pasożytów
Nie zjada roślin akwariowych

Neritina

Gatunki z rodziny Neritidae to głownie gatunki

słonowodne, ale kilka gatunków przystosowało się

do życia w wodzie słonawej i słodkiej. Są to ślimaki

o niezwykłej urody, a przy tym bardzo pożyteczne.

Z natury są ogromnymi smakoszami wszelkiego

rodzaju glonów, a przy tym zupełnie bezpieczne

nawet dla bardzo delikatnych roślin. Mięczaki te

występują w południowej Afryce.

Neritina

Maja dość specyficzny system rozmnażania,

normalny dla morskich stworzeń. Z jajek lęgną

się wolno pływające larwy. Jajka koloru białego

składane są na kamieniach szybach i innych

przedmiotach. Rosną wolno.

Nie udało się ich odhodować w zbiornikach

zarówno słonawo, jaki słodko-wodnych (zaleta?).

Ślimaki te są rozdzielno płciowe.

Zatoczki i błotniarki

Ślimaki pełniące służbę sanitarną
w zbiorniku

Odżywiają się resztkami pokarmu
nie zjedzonego przez ryby

Uszkadzają roślinność w
akwarium

Rozmnażają się w bardzo
szybkim tempie przez co
niejednokrotnie stanowią plagę
w akwarium

Małże

Rzadko spotykane
w akwariach

Przebywają na dnie
zbiornika częściowo
zagrzebane

Przemieszczają się za pomocą mięsistej nogi

Odżywiają się poprzez filtrację drobin z toni
wodnej. Zwykle nie potrzeba dokarmiać,
wystarczają resztki nie zjedzone przez ryby.

Skorupiaki

(

Crustacea

)

Ok. 42000 gatunków – wody słodkie i słone

Najmniejsze gatunki nie przekraczają 1 mm

długości, najwięksi przedstawiciele dochodzą do

ok. 80 cm długości.

Ciało skorupiaków składa się z głowy, tułowia i

odwłoka, u niektórych gatunków występuje

głowotułów powstały z zespolenia przedniej

części tułowia z głową.

Skorupiaki

(

Crustacea

)

Odnóża – na każdym segmencie ciała, niektóre

ulegają przekształceniu bądź redukcji.

Odnóża odwłokowe – funkcje oddechowe, noszenie

jaj i młodych lub poruszanie się w wodzie.

Odnóża tułowiowe pełnią funkcje lokomocyjne –

przekształcone pełnią rolę narządów gębowych

zwanych szczękonóżami.

Odnóża głowowe tworzą 2 pary czułków (narządy

dotyku i smaku), para żuwaczek i dwie pary szczęk.

Skorupiaki

(

Crustacea

)

Skorupiaki żywią się szczątkami organicznymi i
glonami, stanowią także pokarm licznych zwierząt.

Są rozdzielnopłciowe, w rozwoju występuje larwa
zwana pływikiem, u niektórych - żywikiem.

Młode pozostają przez pewien czas pod opieką
matki, przechodząc kolejne wylinki upodabniają się
do osobników dorosłych.

Dzielą się na skorupiaki niższe, zwane członowcami
oraz skorupiaki wyższe, czyli pancerzowce.

Krewetki

słodkowodne

Krewetki filtrujące

Krewetki karłowate

Krewetki

wielkoramienne

Filtrujące -

Atya

gabonensis

Atya gabonensis

Pierwsze dwie pary odnóży zaopatrzone w

włochate "parasolki" służące do odfiltrowywania

pokarmu z wody

Rozmiar: 14 - 15 cm. Samice nieco mniejsze od

samców.

Warunki wodne: 24 - 28 °C.

Urządzenie zbiornika: Dużo kryjówek. Bardzo

wskazany jest dość silny ruch wody.

Rozmnażanie: Przeobrażenie zupełne.

Atya gabonensis

Pokarm: Plankton. Gdy woda w akwarium jest

zbyt czysta należy podawać wysokiej jakości

pokarmy sztuczne które będą pobierane z dna,

żywy lub mrożony drobny plankton. Można też

podawać pokarm sztuczny b. rozdrobniony,

imitujący "śmieci" unoszące się w wodzie.

Krewetka ta zjada również detrytus.

Filtrujące -

Atyopsis

moluccensis

Atyopsis

moluccensis

Pierwsze dwie pary odnóży zaopatrzone w

włochate "parasolki" służące do odfiltrowywania

pokarmu z wody.

Rozmiar: Samce do 10 cm, samice do 6 cm.

Warunki wodne: Temp. ok. 24 - 30 st. C.

Urządzenie zbiornika: Jak u Atya gabonensis

Rozmnażanie: Przeobrażenie zupełne. Samica nosi

setki jaj przez ok. 3 tygodnie. Larwy potrzebują

słonej wody do rozwoju.

Atyopsis

moluccensis

Pokarm: Plankton, detrytus, można podawać

pokarmy sztuczne które będą pobierane z dna lub

pokarmy silnie rozdrobnione, imitujące "śmieci"

unoszące się w wodzie.

Krewetki karłowate

Gatunki Caridina i Neocardina są małe, od 2 do 4

cm. Pochodzą z Afryki oraz tropikalnych i

subtropikalnych części Azji.

Woda w akwarium musi być dobrze natleniona.

Bardzo ważne jest by gąbka w filtrze miała jak

najdrobniejsze pory, gdyż młode krewetki są

bardzo małe i mogą zostać wciągnięte przez filtr.

Krewetki karłowate

Stabilna i często podmieniana woda w akwarium

jest gwarancją ładnego ubarwienia. Woda

powinna być raczej miękka. Odczyn najlepiej

lekko kwaśny. Krewetki tego rodzaju są wrażliwe

na przegrzanie, temperatura nie powinna

przekraczać nigdy 28 °C i utrzymywać się na

poziomie 22-25 °C.

Krewetki karłowate

Krewetki karłowate zwykle przebywają w otwartej

przestrzeni akwarium, jednakże powinno być ono

zaopatrzone w liczne kryjówki z korzeni i roślin.

Wszystkie są krewetki karłowate są organizmami

stadnymi.

Wskazane są rośliny drobnolistne np. mech

jawajski (Vesicularia lub Fontinalis), glony takie

jak Cladophora, piaszczyste podłoże i dobre

oświetlenie.

Krewetki karłowate

Caridina i Neocaridina są towarzyskie, nie atakują

ryb ani ślimaków. To raczej one wymagają

odpowiedniego doboru sublokatorów. Bez

problemów koegzystują z krewetkami filtrującymi.

Krewetki karłowate -

żywienie

Naturalnym pokarmem tych krewetek są głównie

glony oraz butwiejące liście.

Lignit i celuloza zawarte w korzeniach

stosowanych jako ozdoba w akwarium wydają się

być również niezbędnymi częściami diety.

Nie należy celowo karmić pokarmami mięsnymi,

mogą być jedynie uzupełnieniem diety.

Krewetki karłowate -

żywienie

W akwarium przyjmują chętnie pokarmy płatkowe

wzbogacane w karotenoidy i spirulinę –

preferowane są pokarmy typowe dla krewetek lub

pokarmy przeznaczone dla zbrojników czy też ryb

roślinożernych.

Wskazane jest podawanie pokarmów z czosnkiem

Krewetki karłowate -

żywienie

Ważne dodatki w diecie krewetek

Liście dębu, buku, migdałowca lub olchy (szyszki olchy?)
– dostarczają garbników – hamowanie rozwoju
pasożytów

Liść pokrzywy – pobudza trawienie, działa
przeciwzapalnie, dostarcza niezbędnych soli
mineralnych i witamin. Oraz surowców do budowy
pancerzyków (Si, Ca)

Skrzyp – głównie źródło krzemionki

Czerwona papryka – łatwo przyswajalne karotenoidy

Krewetki karłowate -

żywienie

Banan???

Krewetki karłowate -

rozród

Większość krewetek rodzaju Caridina ma wyższą

formę rozrodu i nie jest zbyt skomplikowaną

sprawą dochowania się młodych w akwarium.

Krewetki rodzaju Caridina nie są kanibalami i nie

zjadają swoich młodych.

Krewetki karłowate -

rozród

Maluchy jedzą to samo co dorosłe, najlepiej

zapewnić obfitość glonów w akwarium, ew. można

dokarmiać je wysokogatunkowymi pokarmami

sztucznymi ze spiruliną. Większość ryb potraktuje

młode krewetki jako przekąskę, dlatego

najbardziej obfite "plony krewetkowe" uzyskamy

w zbiorniku gatunkowym.

Galeria

krewetek

karłowatych

Neocaridina

heteropoda var. red

“Red Cherry”

Neocaridina cf.

zhangjiajiensis

“White

Pearl”

Neocaridina

heteropoda var.

yellow "Yellow fire"

Caridina

multidentata

(C. japonica)

“Amano”

Caridina propinqua

“Orange”

Caridina

gracilirostris

“Red Nose”

Caridina cf.

cantonensis

“Tiger”

Caridina cf.

cantonensis

“Crystal

Red”

Caridina cf.

cantonensis

“Crystal

Red”

– „Red Bee”

Caridina cf.

cantonensis

“Biene”

Caridina cf.

cantonensis

“Biene” –

„Black Bee”

Krewetki

wielkoramienne

Macrobrachium assamense

Macrobrachium cf. Mirabile

Macrobrachium sp. "Opium”

Euryrhynchus sp.

Palaemon elegans

Krewetki

wielkoramienne

Krewetki charakteryzujące się odnóżami

szczypcowymi a także dużą agresywnością zarówno

w stosunku do ryb, skorupiaków i mięczaków

Krewetki wielkoramienne są mniej wrażliwe na złe

warunki wodne a także na „świeże” zbiorniki

Krewetki te są w większości terytorialne, dlatego w

przeciwieństwie do krewetek karłowych, nie trzyma

się ich w dużej ilości w akwarium.

Krewetki

wielkoramienne

Na ograniczonym obszarze ustala się porządek

hierarchiczny między krewetkami. Niektóre

gatunki zasiedlają jamki, kryjówki pod korzeniami,

szczeliny między kamieniami. Toteż trzymając te

gatunki należy zadbać o odpowiednią ilość

kryjówek by dać możliwość szybkiego wycofania

się w przypadkach starć między samcami.

Krewetki

wielkoramienne

Wymagają liści które stanowią uzupełnienie ich
menu. Zalecane są liście dębowe, bukowe lub
olchowe.

Karmienie nie stanowi problemu. Jedzą chętnie
każdy pokarm mrożony oraz płatkowy lub
granulowany. Żywy pokarm (ochotka, gammarus,
kryl, dafnia itp.) powinien być stosowany dla
zachowania dobrego samopoczucia krewetek.
Większym gatunkom można podawać mrożone
rybki, małże, ślimaki i od czasu do czasu mączniaki.

Raki

Raki najlepiej czują się w wodzie o temp. 20-27°C
Wymagane jest dobre natlenienie
Są to zwierzęta terytorialne – liczne kryjówki oraz
duży obszar na sztukę
Przyjmują wszelkie pokarmy zwierzęce i
częściowo roślinne – ważne aby spadały na dno
gdzie mogą być pobierane
Zależnie od gatunku wykazują różną agresję w
stosunku do ryb i innych mieszkańców akwarium.
Mogą niszczyć roślinność i aranżacje w akwarium
Rozdzielnopłciowe, możliwa partenogeneza

Rak florydzki

(

Procambarus

alleni

)

Astacoides

madagascariensis

Orconectes

punctimanus

Przekopnice (

Triops

ssp

Przekopnice (

Triops

ssp

Charakterystyczna, pierwotna budowa

Posiada troje oczu

Budowa segmentowa, liczne odnóża

Wszystkie możliwe sposoby rozmnażania –
rozdzielnopłciowość, hermafrodytyzm,
partenogeneza

Produkcja ogromnych ilości jaj które w formie cyst
mogą przetrwać nawet kilkanaście lat

Błyskawiczny rozwój i bardzo krótkie życie (do 9 tyg.)

Przekopnice –

żywienie

Przekopnice to zwierzęta bentosowe, czyli żyjące

w pobliżu dna. Oznacza to, że pokarm znajdują na

powierzchni podłoża lub płytko pod nią.

Przekopnice jedzą dość dużo i praktycznie bez

przerwy, co oznacza, że w małym zbiorniku woda

szybko zostanie przez nie zabrudzona.

Na szczęście przekopnice są zwierzętami dość

odpornymi i nie muszą mieć krystalicznie czystej

wody o śladowej zawartości związków azotowych.

Przekopnice –

żywienie

Jedzą wszystko, co nie będzie zbyt duże lub

twarde i co znajdzie się w okolicach dna.

Świetnie nadają się wszelkie opadające na dno

pokarmy dla ryb. Mogą to być karmy suche -

wszelkie płatki czy granulaty mają tę dodatkową

zaletę, że na ogół zawierają stosunkowo dużo

białka, tak potrzebnego do szybkiego wzrostu i

rozwoju oraz produkcji tysięcy jaj.

Przekopnice –

żywienie

Świetnie nadają się tu także ogólnie dostępne

mrożonki (larwy wodzeni, komarów, solowce,

oczliki, rozwielitki itd., itp.). Nie pogardzą także

rozwielitkami. Ugotowane warzywa (np. marchew)

czy sparzone liście sałaty, choć są ubogie w

białko, nadają się jako urozmaicenie diety. Takie

pokarmy dobrze sprawdzają się, gdy musimy

zostawić zwierzęta bez opieki.

Przekopnice –

gatunki

przekopnica właściwa (Triops cancriformis)

Przekopnice –

gatunki

przekopnica wiosenna (Lepidurus apus)

Przekopnice –

gatunki

przekopnica długowidełkowa (Triops longicaudatus)

Przekopnice –

gatunki

przekopnica australijska (Triops australiensis)

LITERATURA

Krewetki Słodkowodne – P. Szewczak i J.
Sawicka

Document Outline