PLANOWANIE 

EKSPLOATACJI

WYKŁAD VIII

I. PODSTAWY TEORETYCZNE

• WPROWADZENIE

• użytkowanie obiektu technicznego (maszyna, urządzenie): 

proces zużycia na skutek różnej ich trwałości

• zużyte elementy: pociąga za sobą pogorszenie się 

właściwości niezawodnościowych całego obiektu 
(prowadzi do wystąpienia awarii)

• czynniki wpływające na stopień zużycia obiektu 

eksploatacji:

– intensywność pracy (wzrasta w miarę upływu czasu)
– różnorodność trwałości poszczególnych elementów obiektu 

(zużycie nierównomierne)

UZASADNIONE PRZEDIĘWZIĘCIA 

PRZED NADMIERNYM ZUŻYCIEM

• celowe i uzasadnione przedsięwzięcie 

określonych zadań (zabezpieczenie przed 
nadmiernym zużyciem)

• rola i znaczenie procesu obsługiwania 

(zachowanie lub przywrócenie parametrów 
użytkowych obiektowi poprzez:)

– naprawę
– wymianę zużytego elementu (po upływie 

określonego czasu lub normatywnie określonego 
przebiegu)

PODSTAWOWE ELEMENTY 

OBSŁUGI TECHNICZNEJ 

OBIEKTÓW EKPLOATACJI

• czynności związane z systemem obsług 

planowo-zapobiegawczych:

– zmniejszenie tempa narastania procesu zużycia

– usunięcie jego skutków

– wyeliminowanie przyczyn niesprawności maszyn

• czynności konserwatorskie (wykonywane 

podczas obsługi i przeglądów okresowych)

IV. OBSŁUGA 

MIĘDZYOBSŁUGOWA

• Zakres czynności:

– smarowanie części współpracujących

– utrzymanie obiektów technicznych w czystości

– regulacja mechanizmów i połączeń

– sprawdzenie zabezpieczeń

– usunięcie drobnych usterek

– wykonanie czynności charakterystycznych dla 

określonych rodzajów obiektów eksploatacji

V. PRZEGLĄD OKRESOWY

• Definicja: zespół zaplanowanych czynności w oparciu o 

harmonogram mający na celu sprawdzenia stopnia zużycia 
lub uszkodzenia elementów obiektu technicznego

• Czynności wchodzące w kład przeglądu okresowego:

– oględziny zewnętrzne obiektu
– sprawdzenie obiektu podczas pracy bez i pod 

obciążeniem

– sprawdzenie i badanie podstawowych zespołów, 

mechanizmów i połączeń 

– regulacja luzów i układów smarowania
– kontrola przyrządów pomiarowych 
– zabiegi diagnostyczne (określenie stanu technicznego 

obiektu lub jego elementów)

V. SYSTEM OBSŁUG PLANOWO- 

ZAPOBIEGAWCZYCH

• przewidywanie czynności obsługowych, których 

kolejność i zakres ustala się wg cykli obsługowych

• cykl obsługowy (czas od rozpoczęcia pracy przez 

nowy obiekt do chwili rozpoczęcia pracy po 
naprawie głównej)

• długość i struktura cyklu obsługowego (określana 

na podstawie naturalnych okresów zużycia 
obiektu tzw. Resursów i intensywności pracy 
obiektu)

VI. CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE 

CYKL OBSŁUGOWY

• stopień skomplikowania konstrukcyjnego 

obiektu

• trwałość poszczególnych elementów i 

zespołu obiektu

• warunki pracy do jakich obiekt jest 

przeznaczony

• inne czynniki specyficzne dla 

konkretnych obiektów technicznych

VII. STRUKTURA CYKLU 

OBSŁUGOWEGO

• określa: ilość, rodzaje napraw i przeglądów oraz 

podaje ich kolejność

B- naprawa bieżąca

P- przegląd okresowy

S- naprawa średnia

Pr- przegląd obsługowy

K- naprawa główna 

T

B

, T

s

, T

k

- okresy 

międzyobsługowe

Rys. Struktura cyklu naprawczego

• w niektórych przypadkach dla wybranych obiektów 

eksploatacji na podstawie wieloletnich badań i 
doświadczeń ustala się tzw. stałą długość cyklu 
obsługowego

• specyficzne czynniki eksploatacyjne mogą służyć do 

korygowania stałej długości cyklu obsługowego poprzez 
wprowadzenie odpowiednich współczynników np. dla 
obrabiarek:

– rodzaj materiału podlegającego obróbce
– charakterystyka produkcji (jednostkowa, średnioseryjna, 

wieloseryjna)

– dokładność obrabiarki (normalna, podwyższona, wysoka)
– okres eksploatacji obrabiarki (przed/po remoncie kapitalnym)

Dziękuję za 

uwagę