Agresja w 

badaniach 

empirycznych

 

11.Poczucie 

bezpieczeństwa i alienacji

a agresja młodzieży

 

 

         1. Problematyka

Agresja jest zachowaniem celowym i prowadzi do 

osiągnięcia

określonych korzyści. W przypadku agresji uwarunkowanej 
frustracją cel jest jasno określony: wyrównanie krzywd.
Cel ten pojawia się:

-

w sytuacji braku poczucia bezpieczeństwa

    

Osoba z zagrożonym poczuciem bezpieczeństwa często atakuje. 

Agresja jest więc sposobem na poszukiwanie akceptacji i uznania ze 

strony otoczenia, sposobem poczucia jedności z nimi. 

-

w sytuacji poczucia alienacji 

    

Osoba odsunięta przez otoczenie swoje rozczarowanie i złość z 

tego powodu odreagowuje agresją. Poczucie wyobcowania, brak 

dojrzałego systemu wartości prowadzi do łamania norm przez 

agresję bądź inne działania destrukcyjne.

. 

 

 

          2. Cele badań

Czy brak zaspokojenia potrzeby bezpieczeństwa  i 
poczucie alienacji mają wpływ na występowanie lub 
brak agresji u młodzieży?



Młodzież o wysokim i niskim poziomie 
agresji różni się pod względem 
zaspokojenia potrzeby bezpieczeństwa



Istnieje zależność pomiędzy poziomem 
nasilenia syndromu agresji a poczuciem 
alienacji u licealistów

 

 

      Podstawowe pojęcia



Syndrom agresji - zespół przeżyć, postaw i 
zachowań, których celem lub skutkiem jest 
wyrządzenie krzywdy innej osobie lub sobie 
samemu.



Potrzeba bezpieczeństwa – pierwotna i 
podstawowa potrzeba, której zaspokojenie 
warunkuje normalne funkcjonowanie i rozwój. Tworzą 
ją : poczucie bliskości z innymi, poczucie stabilności i 
uporządkowania oraz zaufanie do siebie.



Poczucie alienacji – to przekonanie jednostki o 
braku możliwości wchodzenia w pożądane relacje 
społeczne, blokuje realizację ważnych potrzeb 
społecznych. Tworzą je: poczucie bezsilności, 
bezsensu, anomii, wyobcowania i poczucie izolacji.

 

 

        3. Metody badań



IPSA - Inwentarz Psychologiczny Syndromu 
Agresji Z. Gasia



KPB - Kwestionariusz Poczucia 
Bezpieczeństwa 

    Z. Uchnasta



SPA - Skala Poczucia Alienacji K. Kmiecik-
Baran

 

 

        4. Badana grupa



209 licealistów łódzkich ( z grupy 513 ):

    - 158 dziewcząt i 51 chłopców



W tym: 

    - 58% to osoby o wysokim poziomie agresji
    - 42% to osoby o niskim poziomie agresji

 

 

           5. Wyniki



Agresja a płeć

    



Poczucie bezpieczeństwa u młodzieży o 
wysokim i niskim syndromie agresji

    



Poczucie alienacji u młodzieży o wysokim i 
niskim syndromie agresji

   

 

 

 

 

Tabela 1. Agresja a płeć

Wymiary agresji

Dziewczęta

Chłopcy

t

p

x

δ

x

δ

Wynik ogólny

57,99

29,076

52,00

32,241

1,245

0,215

Odwet

8,00

5,849

8,18

6,092

-0,182

0,856

Samoagresja

8,85

6,040

7,18

5,802

1,771

0,080

Agresja ukryta

11,68

5,905

13,18

7,448

-1,311

0,194

Agresja na 

zewnątrz

20,77

11,741

19,65

13,964

0,516

0,607

Kontrola

13,39

5,417

15,57

5,543

-2,451

0,016

 

 

 

 

Tabela 2. Poczucie bezpieczeństwa
                              a płeć

Wymiar poczucia 

bezpieczeństwa

Dziewczęta

Chłopcy

t

p

x

δ

x

δ

Poczucie 

bezpieczeństwa

14,84

5,936

17,550

5,842

-2,873

0,005

Bliskość

6,15

2,359

6,590

2,393

-1,153

2,252

Stabilność

3,70

2,233

4,710

2,230

-2,793

0,006

Zaufanie do siebie

4,90

2,831

6,250

2,748

-3,041

0,003

 

 

 

 

Tabela 3. Poczucie bezpieczeństwa u 

osób wysoko i niskoagresywnych

Wymiar poczucia 

bezpieczeństwa

WSA

NSA

t

p

x

δ

x

δ

Poczucie 

bezpieczeństwa

13,43

5,390

18,34

5,681

6,305

0,000

Bliskość

5,64

2,335

7,10

2,155

4,687

0,000

Stabilność

2,86

1,700

5,44

2,100

9,498

0,000

Zaufanie do siebie

4,84

2,787

5,76

2,901

2,297

0,023

 

 

   Korelacje pomiędzy wymiarami 
poczucia  
    bezpieczeństwa a nasileniem 
agresji

 

Wymiar poczucia bezpieczeństwa

Poziom agresji

r

p

Poczucie bezpieczeństwa

-0,440

0,000

Bliskość

-0,306

0,000

Stabilność

-0,564

0,000

Zaufanie do siebie

-0,159

0,022

 

 

Poczucie alienacji a płeć

Wymiar poczucia 

alienacji

Dziewczęta

Chłopcy

t

p

x

δ

x

δ

Poczucie alienacji

217,02

31,190

220,94

35,107

-0,712

0,478

Anomia

53,35

7,018

52,80

6,980

0,489

0,626

Bezsens

42,23

8,470

42,78

8,386

-0,406

0,686

Bezsilność

42,97

10,319

43,67

10,552

-0,413

0,681

Samowyobcowanie

40,92

8,994

43,02

10,339

-1,298

0,198

Izolacja

37,78

9,255

45,18

42,199

-1,242

0,220

 

 

 

 

Poczucie alienacji u osób wysoko 
( WSA ) 
                i niskoagresywnych 
(NSA )

Wymiar poczucia 

alienacji

WSA

NSA

t

p

x

δ

x

δ

Poczucie alienacji

225,40

30,271

207,77

32,014

-4,020

0,000

Anemia

55,02

6,549

50,75

6,879

-4,521

0,000

Bezsens

44,90

7,737

38,89

8,142

-5,384

0,000

Bezsilność

44,82

10,644

40,83

9,527

-2,843

0,005

Samowyobcowanie

41,45

9,052

41,42

9,816

-0,019

0,985

Izolacja

41,83

28,117

36,50

9,758

-1,930

0,055

 

 

 

 

Korelacje pomiędzy wymiarami 
poczucia alienacji a nasileniem 
agresji u młodzieży

Wymiar poczucia alienacji

Poziom agresji

r

p

Poczucie alienacji

0,271

0,000

Anemia

0,302

0,000

Bezsens

0,353

0,000

Bezsilność

0,191

0,006

Samowyobcowanie

0,001

0,984

Izolacja

0,118

0,090

 

 

              6. Wnioski  



Młodzież charakteryzuje się wysokim 
poziomem agresji.

   Wysoki poziom agresji u młodzieży może być 

efektem zaniedbań w procesie wychowania w 
środowisku rodzinnym, nacisku na osiąganie 
sukcesu oraz akceptacji dla takich zachowań i 
modelowania ich w środowisku szkolnym i 
mediach.

 

 

            6. Wnioski



Istnieje zależność pomiędzy poziomem 
syndromu agresji a stopniem 
zaspokojenia potrzeby bezpieczeństwa.

   Im większe poczucie bezpieczeństwa tym 

niższy poziom agresji u badanych. Osobom 
wysokoagresywnym brak poczucia 
bezpieczeństwa, czują się odrzucone, samotne 
i zagrożone. Postrzegają otoczenie jako wrogie 
i agresją chcą chronić się przed zranieniem. 
Atakują, by nie pokazać własnej słabości.

 

 

           6. Wnioski



Istnieje zależność między poziomem 
agresji a poczuciem alienacji młodzieży.

    Jeśli jednostka ma poczucie alienacji, obce są 

jej normy społeczne, wartości i inni ludzie. Jeśli 
czuje się odsunięta przez swoje otoczenie 
może właśnie za pomocą agresji ujawniać 
swoje rozczarowanie i złość na innych. Takim 
zachowaniem jeszcze bardziej oddala się od 
rówieśników i pogłębia poczucie bezradności, 
bezsilności i bezsensu.

 

 

         7. Podsumowanie

     

Dla młodego człowieka bardzo ważne jest 

zaspokojenie jego potrzeb. Jest to ważna 
informacja dla rodziców. Może warto 
zrezygnować z pogoni za dobrami 
materialnymi  i czas ten poświęcić własnemu 
dziecku. Tylko rodzice są w stanie dać dziecku 
poczucie bezpieczeństwa, zapewnić mu 
poczucie stabilności i ładu. Mogą pomóc mu 
budować zaufanie do siebie i postrzegać 
otoczenie jako przyjazne i akceptujące.