Lekarze i pielęgniarki należą do tych
profesjonalistów medycznych, którzy z racji
swojej pracy spotykają się permanentnie.
Ich stosunki zawodowe bywają różne, tak jak
różnie mogą zachowywać się ludzie
niezależnie od swojej profesji i wykonywanej
pracy. Jednak w przypadku lekarzy
i pielęgniarek w szczególny sposób
postulowana jest swoista zawodowa
symbioza, twórcza współpraca, żeby nie
powiedzieć aktywne współdziałanie.
Autorzy takich postulatów (zarówno teoretycy, jak
i praktycy zawodów medycznych) domagają się
tego tłumacząc, że leży to przede wszystkim w
interesie powierzonego ich opiece pacjenta, ale
również ich własnej, tj. lekarzy i pielęgniarek.
Apologeci tych słów mówią, że wówczas
przedstawicielom zawodów medycznych będzie
się pracowało lepiej, bardziej efektywniej
i z korzyścią dla wszystkich. Od dawna jednak
zarówno lekarze, jak i pielęgniarki do aktywnego
współdziałania podchodzą raczej z niechęcią, a
przyczyn tego jest wiele.
Odmienność płci pielęgniarek i
lekarzy, status społeczny,
struktura szpitala oraz odmienny
proces kształcenia tych dwóch
grup zawodowych to główne czynniki
warunkujące układ pielęgniarka -
lekarz.
W pielęgniarstwie zachodnioeuropejskim
uważa się, że głównym czynnikiem
dominacji lekarza nad pielęgniarką jest
różnica płci. Takie spostrzeżenia wynikają z
mentalności poprzednich wieków, gdzie
kobieta była podporządkowana władzy
mężczyzny.
Rola lekarza ukształtowała się już w
początkowym stadium rozwoju ludzkości.
Umiejętność zwalczania chorób, rozpoznawanie
dolegliwości danego schorzenia budziły podziw,
uznanie i szacunek społeczeństwa. Za błędne
postawienie diagnozy czekała kara.
Pielęgniarstwo, podobnie jak profesja lekarska, to
również działalność towarzysząca ludzkości od
chwili jej narodzin.
Działalność ta przebiegała w dwóch nurtach:
- pierwszy - to działalność sprawowania
opieki w ramach więzi pokrewieństwa i
sąsiedztwa,
- drugi - to działalność formalna, ujęta w
pewne ramy organizacyjne rożnych
instytucji dobroczynnych, zakonnych bądź
zdrowotnych, będąca w mniejszym lub też w
większym zakresie pomocniczym i
uzupełniającym działalność lekarzy.
Uważa się, że uczelnia medyczna
z wieloletnim cyklem nauczania, tworzy
lekarza jako osobę bardzo kompetentną .
Mniejsze możliwości edukacyjne ma
natomiast szkoła pielęgniarska, kształcąca
w trybie 3-letnim.
W strukturze szpitala kluczową rolę
odgrywają lekarze. To oni z reguły piastują
wysokie stanowiska kierownicze:
ordynatorzy, dyrektorzy, kierownicy.
Szczególną formą tej dominacji jest tzw.
obchód oddziału, podczas którego zwraca
się uwagę pacjenta na wzbudzenie wiary w
lekarza jako jedynego kompetentnego
członka zespołu interdyscyplinarnego.
Odmienny jest rodowód społeczny
lekarza i pielęgniarki.
To zróżnicowanie występuje z reguły w
krajach anglosaskich, w których
kandydaci do zawodu lekarskiego
wywodzą się głównie z wyższej klasy
społecznej.
Do połowy XX wieku zakres obowiązków
lekarza i pielęgniarki był wyraźnie określony.
Panował tzw. paternalistyczno- dyrektywny
model opieki zdrowotnej i niski poziom
wiedzy pielęgniarek względem lekarzy.
Obecnie, ze względu na dynamizm edukacji
pielęgniarek i kształcenie w formie studiów
wyższych, kompetencje pielęgniarek
znacznie wzrosły.
Tendencje świadczące o występowaniu
konfliktu lekarza i pielęgniarki:
- domaganie się uprawnień do
podejmowania decyzji w sprawach
diagnozowania, przepisywania i
podawania leków (pielęgniarki
angielskie),
- prawo do odmówienia zlecenia
lekarskiego.
W celu określenia kompetencji
pielęgniarki utworzono
Ustawę z dnia 5 lipca 1996r.
o zawodach pielęgniarki
i położnej.
1. Wrońska I., Rola społeczna i zawodowa
pielęgniarki: studium z zakresu
współczesnego pielęgniarstwa., Centrum
Edukacji Medycznej, Warszawa 1997
2.http://www.pielegniarki.info.pl/files/1171312
974.pdf