Porażeniu Prądem elektrycznym

„Porażenie prądem elektrycznym”

- co to w ogóle jest?

Porażenie prądem

elektrycznym to efekt powstający w

wyniku przepływu znacznego prądu

elektrycznego przez tkanki organizmów

żywych - ludzi lub zwierząt.

Prąd o wysokim napięciu jest
niebezpieczny, bo jego natężenie
przekracza granice bezpieczeństwa

działanie prądu na organizm zależy od oporu
tkanek (skóra, kości)

•opór skóry jest zależny od:

• grubości warstwy rogowej naskórka

• stopnia wilgotności powłok

Na podstawie obserwacji (dla prądów poniżej 20 mA)

stwierdzono, że ludzie nie zauważają na ogół faktu przepływu

przez ich ciało prądów poniżej pół miliampera; w miarę wzrostu

natężenia prądu doznania są coraz bardziej nieprzyjemne i

bolesne, przy czym wrażliwość ta jest mniejsza na działanie

prądu stałego niż przemiennego, oraz że wrażliwość kobiet jest

nieco większa, niż mężczyzn. Dla człowieka krótkotrwały

kontakt skóry ze źródłem napięcia nie przekraczającego 1

kilowolta na ogół nie grozi poważnymi konsekwencjami, o ile

tylko nie dojdzie do sytuacji, kiedy mimowolny skurcz mięśni,

jaki następuje zazwyczaj w takiej sytuacji nie doprowadzi do

przedłużenia tego kontaktu (np. przez zaciśnięcie dłoni na

znajdującym się pod napięciem przewodzie). Przepływ prądu

powyżej 20 mA, jeśli trwa dłużej niż kilkanaście sekund jest już

niebezpieczny dla zdrowia, a powyżej ok. 70 mA - dla życia.

Obecnie w Polsce nowo powstałe domowe instalacje

elektryczne obowiązkowo wyposażane są w wyłączniki

różnicowoprądowe typu AC, o znamionowym prądzie

różnicowym 30 mA (zadziałanie od połowy, czyli 15-30 mA),

służące do ochrony ludzi przed skutkami porażenia prądem

elektrycznym.

Nt. wykorzystywania celowego zjawiska porażenia prądem

Porażenie prądem elektrycznym jest niekiedy

wywoływane w sposób zamierzony. Wykorzystywane jest m.in.
w ogrodzeniach pastwisk (elektryczny pastuch), jako jeden ze
sposobów ogłuszania zwierząt przed ubojem w rzeźni, a także w
medycynie (terapia elektrowstrząsowa, przez skórna stymulacja
nerwów, defibrylacja, kardiowersja).

Zagrożenie śmiertelnym porażeniem prądem

elektrycznym stosowane bywa także niekiedy jako element
odstraszający ludzi przed zbliżaniem się i dotykaniem ogrodzeń.
Ogrodzenia, w których znajdowały się druty pod wysokim
napięciem budowano między innymi podczas II wojny światowej
wokół obozów koncentracyjnych, ale także i później, np. jako
jeden z elementów umocnień na granicy między NRD i RFN oraz
w murze berlińskim.

Zamierzone śmiertelne porażenie prądem elektrycznym

jest również jedną ze stosowanych w USA metod egzekucji kary
śmierci na tzw. krześle elektrycznym. Rażeniem prądem
elektrycznym może być również wykorzystywane jako forma
tortury.

3. Zagrożenia powodowane przez prąd

elektryczny

Powszechne stosowanie energii elektrycznej we

wszystkich dziedzinach techniki

i w życiu codziennym niesie oprócz wielu korzyści również

wiele zagrożeń, zarówno dla człowieka, jak i dla jego

środowiska pracy i życia. Niewłaściwie eksploatowane

urządzenia elektryczne mogą powodować porażenia, awarie,

pożary i wybuchy. W Polsce wskaźnik liczby wypadków

śmiertelnych, spowodowanych porażeniem prądem

elektrycznym w 2000 r. wyniósł 7,5, wielokrotnie zatem

przewyższa wskaźniki w najbardziej uprzemysłowionych

państwach Europy, które wynoszą od 1,3 do 2,0. Jest to

spowodowane m.in. niedoskonałością technicznych

rozwiązań instalacji elektrycznych i urządzeń w milionach

mieszkań, zabudowań gospodarskich i innych obiektów

budowlanych. Przyczyną jest również niedostateczna wiedza

o występowaniu zagrożenia i sposobach jego ograniczania.

Działanie prądu elektrycznego na organizm człowieka

może mieć charakter bezpośredni lub pośredni. Działanie
bezpośrednie (porażenie elektryczne) występuje wtedy, gdy
przez ciało człowieka popłynie prąd elektryczny. Wywołuje on
wiele zmian fizycznych, chemicznych i biologicznych w
organizmie, zakłóca działanie układu nerwowego, co może
objawiać się uczuciem bólu, kurczami mięśni, zatrzymaniem
oddechu, zaburzeniami krążenia krwi, zaburzeniami wzroku,
słuchu i równowagi, utratą przytomności czy migotaniem komór
serca, a często kończy się nawet śmiercią. Główną przyczyną
śmierci w wyniku porażenia prądem, często uważaną za jedyną,
jest migotanie komór serca, lecz śmierć może nastąpić również
w skutek uduszenia, lub blokady serca, przy czym należy
pamiętać o tym że każdy organizm ludzki inaczej reaguje na
przepływ prądu elektrycznego.

Porażenie prądem może wystąpić po zetknięciu się

ciała człowieka z częściami metalowymi, które normalnie

nie są pod napięciem, czyli są oddzielone od obwodu

elektrycznego izolacją roboczą, lub po zetknięciu z

przedmiotami metalowymi nie stanowiącymi części

urządzeń elektrycznych np. z instalacją wodociągową i

grzewczą. Szczególne zagrożenie powoduje obsługa

przyrządów ręcznych, których napięcie przekracza

napięcie bezpieczne, więc najczęstszą przyczyną porażeń

jest zetknięcie się z uszkodzonymi przyrządami takimi jak:

wiertarki czy lampy przenośne.

Skutki porażenia prądem zależą od jego rodzaju, wartości,

czasu oddziaływania oraz drogi przepływu przez ciało.

Działanie pośrednie prądu elektrycznego powoduje

różnego rodzaju urazy, powstające bez przepływu prądu

przez organizm, np. oparzenia łukiem elektrycznym czy

uszkodzenia wzroku wskutek dużej jaskrawości łuku

elektrycznego.

Porażenia i oparzenia prądem elektrycznym mogą być

spowodowane: wadliwą budową urządzeń, pojawieniem się

napięcia na metalowych częściach urządzeń i konstrukcjach

nie będących zwykle pod napięciem (np. w wyniku zwarć), a

także nieprzestrzeganiem przepisów bezpieczeństwa pracy

oraz instrukcji obsługi urządzeń, lekkomyślnością, czy brakiem

odpowiedniej wiedzy o zagrożeniach.

W określonych warunkach urządzenia elektryczne mogą także

spowodować pożar i wybuch. Pożar powstaje zwykle na skutek

niewłaściwego stanu technicznego urządzeń elektrycznych,

np. nadmiernego nagrzewania się, iskrzenia połączeń lub

nieprawidłowego ich użytkowania. Wybuch może być

spowodowany nawet przez urządzenie w pełni sprawne

technicznie, którego konstrukcja nie jest jednak

przystosowana do wymagań danego środowiska pracy. Prąd

elektryczny jest niewątpliwie błogosławionym wynalazkiem

ludzkości, ale stykając się z nim, trzeba zachować wielką

ostrożność.

4. Jak postępować przy porażeniu

prądem?

a) Uwalnianie porażonego spod działania prądu
elektrycznego:

- wyłącz napięcie właściwego obwodu elektrycznego
- odciągnij porażonego od urządzenia pod napięciem
odpowiednimi
narzędziami z suchego drewna lub tworzywa sztucznego
- gdy wyłączenie napięcia może spowodować upadek
porażonego,
zabezpiecz go przed tym
- po wyłączeniu napięcia upewnij się o jego braku za pomocą
wskaźnika napięcia

b) Pierwsza pomoc:

Skutki porażenia prądem są tym groźniejsze, im

większą powierzchnię ciała objęło porażenie. Gdy już dojdzie

do porażenia prądem, szansę na uratowanie życia ludzkiego

zależą od sprawności i szybkości osoby ratującej. Pierwszą

czynnością jest natychmiastowe wyłączenie prądu i jak

najszybsze przystąpienie do ratowania, ponieważ w

pierwszej minucie istnieje 98% szansy na to że człowiek

zostanie uratowany, gdy już po 8minutach szansa ta maleje

do 5%. Następnie jeżeli jest możliwość, trzeba usunąć

porażonego spod działania prądu, zabezpieczając go

równocześnie przed ewentualnym upadkiem, cały czas

pamiętając o tym, że ratujący musi być dobrze odizolowany

w takim samym stopniu od ziemi co od porażonego. Należy

zachować szczególną ostrożność przy dotykaniu gołych

części przyrządów, oraz ciała porażonego. Jeśli porażony

stracił przytomność natychmiast powinno zastosować się

sztuczne oddychanie. Ważne jest też to, aby nie wlewać mu

nic do ust , lecz okryć go ciepło i skierować go do szpitala.

Document Outline