Relacje lekarz- pacjent

Relacje lekarz- pacjent

Aspekty socjologiczne

Relacje społeczne

Relacje społeczne



W każdej relacji społecznej występuje
zjawisko zależności, wynikającej ze
świadomych oddziaływań ludzi na siebie:
zależności te mogą mieć charakter
przyczynowy, strukturalny i funkcjonalny.



Relacje społeczne mogą zachodzić w sposób
symetryczny lub asymetryczny, gdy
partnerzy posiadają zróżnicowaną władzę
lub gdy jeden z partnerów dąży do
dominacji nad drugim

Relacje między lekarzem a

Relacje między lekarzem a

pacjentem

pacjentem



Relacje między lekarzem a
pacjentem można określić jako
system unormowanych
oddziaływań między nimi,
wynikających z sytuacji
zdrowotnej pacjenta.

Dwa podejścia

Dwa podejścia

w relacji lekarz pacjent

w relacji lekarz pacjent



Model biologiczny-

zachowania są

ukierunkowane na zadania
instrumentalne



Model psychospołeczny-

dotyczy

zachowań społecznych,
afektywnych, ekspresywnych

Teorie wyjaśniające relacje lekarz-

Teorie wyjaśniające relacje lekarz-

pacjent:

pacjent:



Teoria ról społecznych T. Parsonsa



Teoria konfliktu E. Freidsona



Teoria wymiany



Teoria interakcjonizmu
symbolicznego

Relacje lekarz- pacjent a teorie

Relacje lekarz- pacjent a teorie

socjologiczne-

socjologiczne-

model zgodności T.

model zgodności T.

Parsonsa

Parsonsa

ROLA

PACJENTA

BRAK RÓWNOŚCI W

RELACJACH

PRESTIŻ

ZAWODOWY

I

KOMPETENCJ

E

SYTUACJA
ZALEŻNOŚC
I

ROLA
LEKARZ
A

ASYMETRIA

RELACJI



Wspólny cel lekarza i pacjenta- poprawa lub

podtrzymanie zdrowia pacjenta



Odmienność ról- odmienny charakter ich

udziału w realizacji wspólnego celu



Lekarz podchodzi do choroby obiektywnie,

pacjent- subiektywnie



Pełnienie ról lekarza i pacjenta jest ściśle

określone przez system norm społecznych



Naruszenie emocjonalnej równowagi pacjenta

przez czynność instrumentalną wymaga

czynności ekspresywnej

Relacje lekarz- pacjent a teorie

Relacje lekarz- pacjent a teorie

socjologiczne - model niezgodności

socjologiczne - model niezgodności

E. Freidsona

E. Freidsona

Odmienność ról społecznych

zakłada różnicę

interesów,oczekiwań, wiedzy.

Ta różnica wyraża się w

zachowaniach postawach oraz

reakcjach lekarza i pacjenta.

Konflikt według E. Freidsona

Konflikt według E. Freidsona

W relacjach lekarz- pacjent zawsze istnieje

potencjalny konflikt, który został nazwany

zderzeniem perspektyw.

Inna jest

perspektywa laika

: jego sposób

widzenia roli pacjenta i lekarza, specyficzna

interpretacja choroby, nieprofesjonalna

diagnoza, inna

perspektywa profesjonalisty:

ocena własnej roli jako eksperta od spraw

zdrowia i choroby, dystans

profesjonalisty,brak emocjonalnego

zaangażowania.

Źródła konfliktu

Źródła konfliktu

System oddziaływania laików

Jest to zakres informacji o chorobie,

przyczynach leczeniu ( i lekarzu ), z

którym pacjent przychodzi do do lekarza.

-

Struktura i organizacja opieki lekarskiej

-

Wyróżnia się dwa rodzaje praktyk: „zależną

od klienta” oraz „zależną od profesji”.

-

Zderzenie dwóch kultur

-

Lekarz i pacjent żyją w dwóch różnych

środowiskach społecznych, w których

istnieją inne wzorce zachowań.

Konflikt

Konflikt

Nieprofesjonalne oceny

pacjentów odgrywają istotną

rolę w relacjach z lekarzem,

decydują o rezultacie tego

kontaktu, wpływają na sposób

realizacji lekarskich zaleceń.

Relacje lekarz- pacjent a teorie

Relacje lekarz- pacjent a teorie

socjologiczne- interakcjonizm

socjologiczne- interakcjonizm

symboliczny

symboliczny



Relację lekarz- pacjent można opisać w

kategoriach interakcji- społecznego działania, w

którym dwie osoby oddziaływają na siebie za

pośrednictwem komunikacji, modyfikując

wzajemnie swoje zachowania.



Interakcja jest procesem twórczym, jej

uczestnicy wyznaczają jej przebieg przez

nieustanną interpretację podejmowanych

działań



Komunikacja jest wymianą symboli werbalnych i

niewerbalnych, jest negocjowaniem znaczeń i

definiowaniem sytuacji

Relacje lekarz- pacjent a teorie

Relacje lekarz- pacjent a teorie

socjologiczne- teoria wymiany

socjologiczne- teoria wymiany



Interakcja utożsamiana jest z wymianą-
zachowania jednostki są nagradzane
lub karane przez partnera interakcji



Interakcja polega na przedstawianiu
siebie i narzucaniu roli partnerowi



Obie strony starają się przekazać
pozytywne informacje, a niekorzystne
ukryć

Modele relacji lekarz- pacjent

Modele relacji lekarz- pacjent

według R. A. Pierloota

według R. A. Pierloota

Model komunikacji

Model komunikacji



Oczekiwania pacjenta-

pacjent chce być

wysłuchany, otrzymać wskazówki oraz

wsparcie emocjonalne



Postawa lekarza-

poszukuje informacji,

współpracuje, pełni inne role



Koncepcja interakcji-

sprzężenie

zwrotne, kształtowanie, wymiana

kontekstów, obustronne pełnienie roli



Najbardziej odpowiednie dla-

sterowania

kontekstami

Model społeczno- kulturowy

Model społeczno- kulturowy



Oczekiwania pacjenta-

społeczne uznanie

choroby, leczenie zgodnie z jego pozycją

społeczną



Postawa

lekarza

-

branie pod uwagę społeczno-

kulturowych uwarunkowań sytuacji pacjenta i

jego choroby



Koncepcja interakcji-

wypełnianie ról, wpływ

innych ról na wypełnianie roli lekarza i pacjenta,

społeczno- kulturowe uwarunkowania chorób



Najbardziej odpowiednie dla

-zrozumienia

pacjenta i jego choroby w szerszym kontekście

społecznym

Model medycznego przenoszenia

Model medycznego przenoszenia



Oczekiwania pacjenta-

powtarzanie

dziecięcych konfliktów i potrzeb w relacji

lekarz- pacjent



Postawa lekarza-

otwarcie na nawroty reakcji

pacjentów, wrażliwość na wszystkie

dziecinne reakcje pacjentów



Koncepcja interakcji-

nawroty, potwierdzenie,

przekazanie, przekazanie zwrotne



Najbardziej odpowiednie dla-

zrozumienia

powracających potrzeb u pacjenta i lekarza

Model ludzkiego spotkania-

Model ludzkiego spotkania-

przyjacielski

przyjacielski



Oczekiwania pacjenta-

przyjaźń,

współpartnerstwo



Postawa lekarza-

orientacja na człowieka-

nie na pacjenta, skupienie uwagi na
człowieku nie na pacjencie



Koncepcja interakcji-

potrzeby

egzystencjalne



Najbardziej odpowiednie dla-

sytuacji

poważnych stresów

Model relacji lekarz- pacjent według

Model relacji lekarz- pacjent według

Szasza i Hollendra

Szasza i Hollendra

Kryterium: stopień aktywności

Kryterium: stopień aktywności

partnerów

partnerów

Model

Rola

lekarza

Rola

pacjenta

Kliniczne

zastosowan

ie modelu

prototyp

aktywność

- bierność

Robi coś

dla

pacjenta

Przyjmuje,

niezdolny

do

reagowani

a

Narkoza,

śpiączka,

ostry
uraz,

Rodzice-

niemowl

ę

Kierowani

e

-

współprac

a

Mówi

pacjentow

i

co robić

współprac

uje

Zakażenia,

choroby

ostre

Rodzice-

dziecko

Współ-

uczestnict

wo

Pomaga

pacjentow

i, żeby

sam sobie

pomógł

Uczestnik
w
partnerst
wie

Większość

chorób

przewlekłyc

h

Dorosły-

dorosły

Język komunikacji w relacji lekarz-

Język komunikacji w relacji lekarz-

pacjent

pacjent

JĘZYK,
SŁOWNICTWO

JĘZYK
MEDYCZNY

JĘZYK
CODZIENNY

JĘZYK

CODZIENNY

LEKARZ

PACJENT

Komunikaty werbalne i niewerbalne

Komunikaty werbalne i niewerbalne



Komunikat werbalny- porozumiewanie
się za pomocą słów



Komunikat niewerbalny- mimika, gest,
fizyczne rekwizyty

Przy pomocy komunikatów werbalnych i

niewerbalnych partnerzy mogą

manipulować wrażeniami- sposób

prezentowania siebie