Układ krążenia
Układ krążenia
Układ krążenia
Układ krążenia
Układ krążenia składa się:
Układ krążenia składa się:
układu krążenia
układu krążenia
krwi
krwi
układu krążenia
układu krążenia
chłonki
chłonki
układu krążenia
układu krążenia
płynu
płynu
śródtkankowego
śródtkankowego
Układ krwionośny
Układ krwionośny
Serce
Serce
Naczynia tętnicze
Naczynia tętnicze
- typu
- typu
sprężystego
sprężystego
(duże)
(duże)
- typu
- typu
mięśniowego
mięśniowego
(średnie) – najlepiej
(średnie) – najlepiej
wyrażona trójwarstwowa budowa ściany
wyrażona trójwarstwowa budowa ściany
-
-
tętniczki
tętniczki
(małe)
(małe)
-
-
naczynia włosowate
naczynia włosowate
Naczynia żylne małe, średnie i duże
Naczynia żylne małe, średnie i duże
Narządy wtrącone w bieg krwi
Narządy wtrącone w bieg krwi
- szpik kostny
- szpik kostny
- śledziona
- śledziona
- węzły krwiolimfatyczne
- węzły krwiolimfatyczne
Zasadniczą czynnością
Zasadniczą czynnością
układu
układu
krwionośnego jest rozprowadzanie
krwionośnego jest rozprowadzanie
krwi w organizmie, dostarczanie
krwi w organizmie, dostarczanie
tkankom i narządom substancji
tkankom i narządom substancji
odżywczych, tlenu i wody oraz
odżywczych, tlenu i wody oraz
odprowadzanie produktów przemiany
odprowadzanie produktów przemiany
materii. Ponadto: transport hormonów,
materii. Ponadto: transport hormonów,
regulacja czynności poszczególnych
regulacja czynności poszczególnych
narządów i całego organizmu.
narządów i całego organizmu.
Serce (
Serce (
cor
cor
)
)
Leży w
Leży w
śródpiersiu
śródpiersiu
, w worku osierdziowym,
, w worku osierdziowym,
zawieszone na dużych naczyniach.
zawieszone na dużych naczyniach.
Wnętrze:
Wnętrze:
dwa przedsionki (
dwa przedsionki (
atria
atria
)
)
i
i
dwie
dwie
komory (
komory (
ventriculi
ventriculi
).
).
Osierdzie (
Osierdzie (
preicardium
preicardium
)
)
stanowi układ błon
stanowi układ błon
surowiczych spełniających czynności
surowiczych spełniających czynności
osłonkowo – ślizgowe. Składa się z dwóch
osłonkowo – ślizgowe. Składa się z dwóch
części:
części:
osierdzia surowiczego
osierdzia surowiczego
(pericardium serosum)
(pericardium serosum)
– część wewnętrzna
– część wewnętrzna
i
i
osierdzia włóknistego (pericardium
osierdzia włóknistego (pericardium
fibrosum)
fibrosum)
– część zewnętrzna.
– część zewnętrzna.
Szkielet serca jest utworzony przez
Szkielet serca jest utworzony przez
pierścienie włókniste (
pierścienie włókniste (
annuli fibrosi
annuli fibrosi
)
)
i
i
trójkąty włókniste (
trójkąty włókniste (
trigona fibrosa
trigona fibrosa
).
).
Do
Do
pierścieni przyczepiają się zastawki serca i
pierścieni przyczepiają się zastawki serca i
dużych pni tętniczych oraz włókna mięśnia
dużych pni tętniczych oraz włókna mięśnia
sercowego.
sercowego.
Ściana serca składa się z trzech warstw:
Ściana serca składa się z trzech warstw:
-
-
wsierdzia
wsierdzia
(
(
endocardium
endocardium
)
)
-
-
śródsierdzia
śródsierdzia
(
(
myocardium
myocardium
)
)
-
-
nasierdzia
nasierdzia
(
(
epicardium
epicardium
)
)
Wsierdzie
Wsierdzie
- wyściela wewnętrzną powierzchnię
- wyściela wewnętrzną powierzchnię
przedsionków i komór oraz powierzchnię
przedsionków i komór oraz powierzchnię
zastawek, strun ścięgnistych i mięśni
zastawek, strun ścięgnistych i mięśni
brodawkowych
brodawkowych
- od strony przedsionków i komór jest
- od strony przedsionków i komór jest
wysłane
wysłane
śródbłonkiem (
śródbłonkiem (
endothelium
endothelium
)
)
- warstwa środkowa wsierdzia tzw.
- warstwa środkowa wsierdzia tzw.
warstwa
warstwa
mięśni sprężystych (
mięśni sprężystych (
stratum
stratum
myoelasticum
myoelasticum
)
)
jest silnie rozwinięta i
jest silnie rozwinięta i
składa się z włókien sprężystych i
składa się z włókien sprężystych i
kolagenowych oraz miocytów płaskich.
kolagenowych oraz miocytów płaskich.
- trzecią warstwę stanowi
- trzecią warstwę stanowi
utkanie
utkanie
powierzchowne (
powierzchowne (
stratum
stratum
subendocardialis
subendocardialis
)
)
– zbudowane z
– zbudowane z
tkanki łącznej wiotkiej ze splotami
tkanki łącznej wiotkiej ze splotami
naczyniowymi, włóknami nerwowymi
naczyniowymi, włóknami nerwowymi
oraz widoczne w niektórych
oraz widoczne w niektórych
miejscach odgałęzienia układu
miejscach odgałęzienia układu
przewodzącego serca. Tkanka łączna
przewodzącego serca. Tkanka łączna
tej warstwy łączy się z śródsierdziem.
tej warstwy łączy się z śródsierdziem.
Śródsierdzie
Śródsierdzie
- najgrubsza warstwa ściany serca
- najgrubsza warstwa ściany serca
- w obrębie przedsionków najgłębiej leżą
- w obrębie przedsionków najgłębiej leżą
warstwy własne mięśni
warstwy własne mięśni
- warstwy mięśni wspólne dla obu przedsionków
- warstwy mięśni wspólne dla obu przedsionków
układają się bardziej powierzchownie
układają się bardziej powierzchownie
- warstwy mięśni wspólne dla komór
- warstwy mięśni wspólne dla komór
przebiegają od pierścieni włóknistych do
przebiegają od pierścieni włóknistych do
koniuszka serca i kierują się na tylną
koniuszka serca i kierują się na tylną
powierzchnię serca
powierzchnię serca
- głębsze warstwy komór utworzone są przez
- głębsze warstwy komór utworzone są przez
włókna układu własnego komór
włókna układu własnego komór
Autor: Dr. Thomas
Caceci
Autor: Dr. Thomas Caceci
Układ przewodzący serca
Układ przewodzący serca
- zdolność do autonomicznego
- zdolność do autonomicznego
wytwarzania bodźców wywołujących
wytwarzania bodźców wywołujących
skurcz mięśnia sercowego
skurcz mięśnia sercowego
- tworzy skupiska tkanki mięśniowej,
- tworzy skupiska tkanki mięśniowej,
której włókna zawierają niewiele
której włókna zawierają niewiele
włókienek kurczliwych, ale są bogate w
włókienek kurczliwych, ale są bogate w
sarkoplazmę
sarkoplazmę
- jest
- jest
„rozrusznikiem”
„rozrusznikiem”
dla potencjałów
dla potencjałów
czynnościowych mięśnia sercowego
czynnościowych mięśnia sercowego
- ośrodkiem początkowym jest
- ośrodkiem początkowym jest
węzeł
węzeł
zatokowo – przedsionkowy
zatokowo – przedsionkowy
,
,
którego
którego
komórki ulegają pobudzeniu najszybciej –
komórki ulegają pobudzeniu najszybciej –
ośrodek nadrzędny
ośrodek nadrzędny
nadający rytm
nadający rytm
całemu mięśniowi sercowemu
całemu mięśniowi sercowemu
- węzeł przedsionkowo – komorowy
- węzeł przedsionkowo – komorowy
–
–
zwolnienie prędkości fali depolaryzacji
zwolnienie prędkości fali depolaryzacji
- pęczek przedsionkowo – komorowy
- pęczek przedsionkowo – komorowy
(
(
fasciculus atrioventricularis
fasciculus atrioventricularis
)
)
– biegnie
– biegnie
w przegrodzie międzykomorowej przenosi
w przegrodzie międzykomorowej przenosi
falę depolaryzacji do mięśni komór.
falę depolaryzacji do mięśni komór.
Końcowe odgałęzienia pęczka czyli
Końcowe odgałęzienia pęczka czyli
komórki
komórki
mięśniowe sercowe
mięśniowe sercowe
przewodzące (
przewodzące (
myocyti conducens
myocyti conducens
cardiaci
cardiaci
)
)
nazywane komórkami
nazywane komórkami
Purkinjego dochodzą do mięśni
Purkinjego dochodzą do mięśni
brodawkowych oraz komór.
brodawkowych oraz komór.
Depolaryzacja szerzy się w
Depolaryzacja szerzy się w
mięśniu komór w kierunku od
mięśniu komór w kierunku od
wsierdzia do osierdzia.
wsierdzia do osierdzia.
Autor: Dr. Thomas
Caceci
Autor: Dr. Thomas
Caceci
Autor: Dr. Thomas
Caceci
Nasierdzie
Nasierdzie
- stanowi
- stanowi
blaszkę trzewną (
blaszkę trzewną (
lamina visceralis
lamina visceralis
)
)
osierdzia surowiczego i ma podobną budowę jak
osierdzia surowiczego i ma podobną budowę jak
blaszka ścienna (
blaszka ścienna (
lamina parietalis
lamina parietalis
)
)
- obie błony są pokryte nabłonkiem
- obie błony są pokryte nabłonkiem
jednowarstwowy płaskim
jednowarstwowy płaskim
(
(
mesothelium
mesothelium
),
),
pod
pod
którym występuje tkanka łączna błoniasta z
którym występuje tkanka łączna błoniasta z
licznymi włóknami sprężystymi i kolagenowymi
licznymi włóknami sprężystymi i kolagenowymi
oraz małymi naczyniami krwionośnymi i
oraz małymi naczyniami krwionośnymi i
limfatycznymi.
limfatycznymi.
Najgłębiej leżąca część
Najgłębiej leżąca część
nasierdzia łączy się z tkanką łączną
nasierdzia łączy się z tkanką łączną
śródsierdzia.
śródsierdzia.
Naczynia krwionośne (
Naczynia krwionośne (
vasa sanguinea
vasa sanguinea
)
)
- budową dostosowane do pełnionej funkcji
- budową dostosowane do pełnionej funkcji
- budowa naczyń włosowatych
- budowa naczyń włosowatych
przystosowana do transportu i wymiany wody
przystosowana do transportu i wymiany wody
i cząsteczek między krwią, a tkankami
i cząsteczek między krwią, a tkankami
- budowa żył przystosowana do transportu
- budowa żył przystosowana do transportu
krwi w warunkach zmniejszonego ciśnienia
krwi w warunkach zmniejszonego ciśnienia
(różnice w budowie naczyń żylnych tej samej
(różnice w budowie naczyń żylnych tej samej
średnicy, w zależności od położenia
średnicy, w zależności od położenia
względem serca)
względem serca)
Trzy
warstwy,
których
grubość
zależna jest
od typu
naczynia.
Mięśnie gładkie wzmocnione przez
warstwy tkanki elastycznej w formie
blaszek elastycznych. Ważna w
tętnicach, niewyraźna w żyłach i
praktycznie nie istniejąca w małych
naczyniach.
głównie kolagen,
silnie rozwinięta
warstwa ściany
żył, vasa vasorum
w grubościennych
naczyniach
Tętnice (
Tętnice (
arteriae
arteriae
)
)
Trzy warstwy:
Trzy warstwy:
- warstwa wewnętrzna (
- warstwa wewnętrzna (
tunica intima
tunica intima
)
)
–
–
warstwa komórek śródbłonka i warstwa
warstwa komórek śródbłonka i warstwa
podśródbłonkowych włókien
podśródbłonkowych włókien
kolagenowych, na zewnątrz których
kolagenowych, na zewnątrz których
może występować
może występować
błona sprężysta
błona sprężysta
wewnętrzna (
wewnętrzna (
membrana elastica
membrana elastica
interna
interna
)
)
- warstwa środkowa (
- warstwa środkowa (
tunica media
tunica media
)
)
–
–
komórki mięśni gładkich i włókna
komórki mięśni gładkich i włókna
sprężyste o układzie okrężnym
sprężyste o układzie okrężnym
- blaszka sprężysta zewnętrzna
- blaszka sprężysta zewnętrzna
(
(
membrana elastica externa
membrana elastica externa
)
)
- warstwa zewnętrzna (
- warstwa zewnętrzna (
tunica
tunica
externa
externa
)
)
czyli
czyli
przydanka (
przydanka (
tunica
tunica
adventitia
adventitia
)
)
– tkanka łączna wiotka z
– tkanka łączna wiotka z
włóknami o układzie podłużnym
włóknami o układzie podłużnym
Tętnice w zależności od średnicy ich
Tętnice w zależności od średnicy ich
światła i od ich budowy
światła i od ich budowy
mikroskopowej dzielimy na:
mikroskopowej dzielimy na:
- tętnice duże lub sprężyste
- tętnice duże lub sprężyste
- tętnice średnie lub mięśniowe
- tętnice średnie lub mięśniowe
- tętnice małe lub tętniczki
- tętnice małe lub tętniczki
Tętnice typu sprężystego
Tętnice typu sprężystego
Błona wewnętrzna
Błona wewnętrzna
- warstwa komórek śródbłonka
- warstwa komórek śródbłonka
- warstwa podśródbłonkowa
- warstwa podśródbłonkowa
(
(
stratum subendotheliale
stratum subendotheliale
)
)
- błona sprężysta wewnętrzna
- błona sprężysta wewnętrzna
zbudowana z dwóch blaszek:
zbudowana z dwóch blaszek:
wewnętrznej i zewnętrznej
wewnętrznej i zewnętrznej
Tętnice typu sprężystego
Tętnice typu sprężystego
Błona środkowa
Błona środkowa
- liczne włókna sprężyste o układzie
- liczne włókna sprężyste o układzie
okrężnym, tworzące zwykle
okrężnym, tworzące zwykle
kilkadziesiąt warstw (aorta, t. szyjna, t.
kilkadziesiąt warstw (aorta, t. szyjna, t.
płucna, t. podobojczykowa – ciągłe
płucna, t. podobojczykowa – ciągłe
blaszki na przekroju faliste zawierające
blaszki na przekroju faliste zawierające
liczne przerwy w postaci okienek –
liczne przerwy w postaci okienek –
błony okienkowate (
błony okienkowate (
membranae
membranae
fenestrate
fenestrate
)
)
Tętnice typu sprężystego
Tętnice typu sprężystego
Błona zewnętrzna
Błona zewnętrzna
od błony
od błony
środkowej oddzielona jest błoną
środkowej oddzielona jest błoną
sprężystą zewnętrzną.
sprężystą zewnętrzną.
Przydanka
Przydanka
– tkanka łączna wiotka,
– tkanka łączna wiotka,
w której przebiegają naczynia naczyń
w której przebiegają naczynia naczyń
i nerwy naczyń
i nerwy naczyń
(A), tunica intima; (B), internal elastic lamina; (C), tunica media; (D), external elastic
lamina; (E), tunica externa.
Tętnica typu sprężystego
błony okienkowate –
błony okienkowate –
membranae fenestrate.
membranae fenestrate.
gruba błona wewnętrzna
gruba błona wewnętrzna
zbudowana z włókien
zbudowana z włókien
sprężystych
sprężystych
ciensza niż w tętnicach
ciensza niż w tętnicach
typu mięśniowego
typu mięśniowego
(włókna sprężyste,
(włókna sprężyste,
komórki mięśniowe o
komórki mięśniowe o
przebiegu podłużnym,
przebiegu podłużnym,
naczynia i nerwy).
naczynia i nerwy).
Tętnice typu mięśniowego
Tętnice typu mięśniowego
(arteriae miotypicae)
(arteriae miotypicae)
- są często odgałęzieniami tętnic typu
- są często odgałęzieniami tętnic typu
sprężystego
sprężystego
- mają mniejszą średnicę
- mają mniejszą średnicę
(> 100
(> 100
µ
µ
m, ale
m, ale
<1 cm)
<1 cm)
i cieńsze ściany
i cieńsze ściany
- posiadają
- posiadają
przewagę elementów
przewagę elementów
mięśniowych
mięśniowych
nad sprężystymi w błonie
nad sprężystymi w błonie
środkowej
środkowej
- stosunek grubości ściany do średnicy
- stosunek grubości ściany do średnicy
światła wynosi
światła wynosi
1:3
1:3
i jest większy niż w
i jest większy niż w
tętnicach sprężystych
tętnicach sprężystych
śródbłonek
śródbłonek
tkanka łączna wiotka
tkanka łączna wiotka
otoczona błoną
otoczona błoną
sprężystą wewnętrzna
sprężystą wewnętrzna
mięśnie gładkie o
mięśnie gładkie o
układzie okrężnym i
układzie okrężnym i
podłużnym + włókna
podłużnym + włókna
kolagenowe i sprężyste
kolagenowe i sprężyste
w większych tętnicach
w większych tętnicach
tkanka łączna wiotka z
tkanka łączna wiotka z
włóknami kolagenowymi i
włóknami kolagenowymi i
sprężystymi
sprężystymi
podłużny przebieg
podłużny przebieg
włókien
włókien
pojedyncze
pojedyncze
fibrocyty
fibrocyty
kilka pokładów komórek mięsniowych
kilka pokładów komórek mięsniowych
gładkich o przebiegu okrężnym lub
gładkich o przebiegu okrężnym lub
spiralnym, zgodnym w prawych tętnicach,
spiralnym, zgodnym w prawych tętnicach,
lub przeciwnym do ruchu wskazowek
lub przeciwnym do ruchu wskazowek
zegara.
zegara.
tkanka łączna włóknista, z włóknami sprężystymi o
tkanka łączna włóknista, z włóknami sprężystymi o
przebiegu podłużnym, czasem występują kómorki
przebiegu podłużnym, czasem występują kómorki
mięśniowe gładkie, ułożone równolegle do długiej
mięśniowe gładkie, ułożone równolegle do długiej
osi naczynia. Vasa vasorum.
osi naczynia. Vasa vasorum.
Tętniczki (
Tętniczki (
arteriolae
arteriolae
)
)
Tętniczki (
Tętniczki (
arteriolae
arteriolae
) – średnica
) – średnica
ok.100
ok.100
µ
µ
m
m
Stosunek średnicy światła w
Stosunek średnicy światła w
stosunku do średnicy ściany wynosi
stosunku do średnicy ściany wynosi
1:2
1:2
Nie występuje w nich błona
Nie występuje w nich błona
sprężysta zewnętrzna.
sprężysta zewnętrzna.
Tętniczki (arteriolae,
30-400 μm); ważna
rola w regulacji
dopływu krwi do
naczyń
włosowatych.
mięśnie gładkie okrężne
mięśnie gładkie okrężne
1-3 warstw (
1-3 warstw (
tunica
tunica
media
media
), liczne włókna
), liczne włókna
nerwów współczulnych
nerwów współczulnych
tkanka łączna –
tkanka łączna –
tunica externa –
tunica externa –
znikoma, otacza mięśnie
znikoma, otacza mięśnie
gładkie o przebiegu okrężnym
gładkie o przebiegu okrężnym
(zamiast pericytów)
(zamiast pericytów)
Naczynia włosowate (
Naczynia włosowate (
vasa
vasa
haemocapilaria
haemocapilaria
)
)
Są przedłużeniem tętniczek przedwłosowatych.
Są przedłużeniem tętniczek przedwłosowatych.
Ich średnica wynosi 7-9
Ich średnica wynosi 7-9
µ
µ
m. Włośniczki tworzą
m. Włośniczki tworzą
w obrębie tkanek i narządów silnie rozgałęzioną
w obrębie tkanek i narządów silnie rozgałęzioną
sieć umożliwiającą wymianę płynów i
sieć umożliwiającą wymianę płynów i
cząsteczek różnych związków chemicznych
cząsteczek różnych związków chemicznych
pomiędzy krwią i tkankami. Ściana naczyń
pomiędzy krwią i tkankami. Ściana naczyń
włosowatych jest zbudowana z
włosowatych jest zbudowana z
komórek
komórek
śródbłonka
śródbłonka
, najczęściej spłaszczonych, które
, najczęściej spłaszczonych, które
mogą na siebie zachodzić. Śródbłonek
mogą na siebie zachodzić. Śródbłonek
spoczywa na
spoczywa na
błonie podstawnej
błonie podstawnej
.
.
Najbardziej
Najbardziej
zewnętrzną część ściany naczynia włosowatego
zewnętrzną część ściany naczynia włosowatego
stanowią
stanowią
komórki przydanki.
komórki przydanki.
zdolność
zdolność
poruszania się i
poruszania się i
fagocytozy
fagocytozy
przydanka włosowata
przydanka włosowata
(
(
adventitia capilaris
adventitia capilaris
);
);
unerwienie włóknami
unerwienie włóknami
bezrdzennymi
bezrdzennymi
mikrovil
li
Przechodzenie substancji płynnych przez komórki
Przechodzenie substancji płynnych przez komórki
śródbłonka odbywa się na zasadzie pinocytozy –
śródbłonka odbywa się na zasadzie pinocytozy –
pęcherzyki pinocytarne (
pęcherzyki pinocytarne (
cytopempsis
cytopempsis
).
).
10-15
10-15
µ
µ
m x 25-50
m x 25-50
µ
µ
m
m
śródbłonek ciągły
śródbłonek ciągły
najpowszechniejszy rodzaj naczyń włosowatych (mięśnie, wątroba,
śledziona, szpik kostny, siatkówka, grasica, gonady)
śródbłonek
śródbłonek
okienkowaty
okienkowaty
okienka otwarte w kłębku nerkowym lub zamknięte przeponą w
okienka otwarte w kłębku nerkowym lub zamknięte przeponą w
gruczołach dokrewnych, kosmkach jelitowych, ciałku rzęskowym
gruczołach dokrewnych, kosmkach jelitowych, ciałku rzęskowym
oka
oka
naczynie z nieciągłą wyściółką
naczynie z nieciągłą wyściółką
śródbłonkową
śródbłonkową
naczynia zatokowe w wątrobie, szpiku kostnym i
naczynia zatokowe w wątrobie, szpiku kostnym i
śledzionie
śledzionie
Naczynia żylne
Naczynia żylne
Budowa naczyń żylnych jest o wiele
Budowa naczyń żylnych jest o wiele
bardziej urozmaicona niż naczyń
bardziej urozmaicona niż naczyń
tętniczych, co spowodowane jest niskim
tętniczych, co spowodowane jest niskim
ciśnieniem krwi. Przepływ krwi przez
ciśnieniem krwi. Przepływ krwi przez
naczynia żylne uwarunkowany jest tzw.
naczynia żylne uwarunkowany jest tzw.
pompą mięśniową – skurcze mięśni
pompą mięśniową – skurcze mięśni
szkieletowych. Zastawki żylne
szkieletowych. Zastawki żylne
uniemożliwiają cofanie się krwi. Ponadto
uniemożliwiają cofanie się krwi. Ponadto
przepływ krwi zależy od ssącego
przepływ krwi zależy od ssącego
działania ruchów oddechowych klatki
działania ruchów oddechowych klatki
piersiowej.
piersiowej.
Naczynia żylne
Naczynia żylne
Ściany
Ściany
cienkie i wiotkie z powodu
cienkie i wiotkie z powodu
małej liczby włókien mięśniowych i
małej liczby włókien mięśniowych i
sprężystych; zbudowane z
sprężystych; zbudowane z
3 warstw
3 warstw
podobnie jak w tętnicach.
podobnie jak w tętnicach.
Liczne podłużne wiązki włókien
Liczne podłużne wiązki włókien
mięśniowych gładkich w
mięśniowych gładkich w
błonie
błonie
zewnętrznej
zewnętrznej
W zależności od średnicy wyróżniamy
W zależności od średnicy wyróżniamy
żyłki, żyły małe i średnie oraz żyły duże.
żyłki, żyły małe i średnie oraz żyły duże.
Żyłki
Żyłki
Średnicy
Średnicy
20 – 30
20 – 30
µ
µ
m
m
Ściana złożona z warstwy komórek
Ściana złożona z warstwy komórek
śródbłonka i tkanki łącznej włóknistej z
śródbłonka i tkanki łącznej włóknistej z
nielicznymi włóknami mięśniowymi.
nielicznymi włóknami mięśniowymi.
Większe żyłki mają w obrębie błony
Większe żyłki mają w obrębie błony
środkowej dobrze wykształconą warstwę
środkowej dobrze wykształconą warstwę
komórek mięśniowych gładkich.
komórek mięśniowych gładkich.
Szczególny rodzaj żyłek –
Szczególny rodzaj żyłek –
żyłki o
żyłki o
wysokim śródbłonku
wysokim śródbłonku
występujące w
występujące w
naczyniach limfatycznych.
naczyniach limfatycznych.
Żyły małe i średnie
Żyły małe i średnie
Są to żyły typu mięśniowego (venae
Są to żyły typu mięśniowego (venae
miotypicae), których rozmiar odpowiada
miotypicae), których rozmiar odpowiada
tętnicom typu mięśniowego. Mają
tętnicom typu mięśniowego. Mają
słabo
słabo
wykształconą
wykształconą
błonę wewnętrzną
błonę wewnętrzną
(śródbłonek i
(śródbłonek i
uboga warstwa podśródbłonkowa).
uboga warstwa podśródbłonkowa).
Błona
Błona
sprężysta wewnętrzna
sprężysta wewnętrzna
– delikatna sieć
– delikatna sieć
włókien sprężystych lub jednolita błona
włókien sprężystych lub jednolita błona
okienkowata.
okienkowata.
Błona środkowa
Błona środkowa
– cienka – okrężnie ułożone
– cienka – okrężnie ułożone
włókna mięśniowe gładkie, włókna kolagenowe i
włókna mięśniowe gładkie, włókna kolagenowe i
sprężyste.
sprężyste.
Błona zewnętrzna
Błona zewnętrzna
–
–
najgrubsza
najgrubsza
–
–
włókna kolagenowe i mięśnie gładkie.
włókna kolagenowe i mięśnie gładkie.
Charakterystyczne dla tej grupy
Charakterystyczne dla tej grupy
zastawki
zastawki
(
(
valvulae
valvulae
)
)
zastawki żylne zapobiegające cofaniu się krwi
1 - tunica intima
2 - tunica media
3 - tunica externa
4 - internal elastic lamina
(is present only in arteries)
MUSCULAR ARTERY
LARGE MUSCULAR VEIN
1 - internal elastic lamina
1 - internal elastic lamina
(is present only in arteries)
(is present only in arteries)
2 - elastic membranes within tunica
2 - elastic membranes within tunica
media
media
(are present only in arteries)
(are present only in arteries)
MUSCULAR ARTERY
LARGE MUSCULAR
VEIN
Żyły ciensze ściany i bardziej wiotkie, ze względu na
Żyły ciensze ściany i bardziej wiotkie, ze względu na
przewagę elementów łącznotkankowych nad sprężystymi i
przewagę elementów łącznotkankowych nad sprężystymi i
mięśniowymi (światło zdeformowane, zapadnięte, kontur
mięśniowymi (światło zdeformowane, zapadnięte, kontur
światła gładki (
światła gładki (
membrana elastica interna
membrana elastica interna
słabo
słabo
rozwinięta. Światło zwykle wypełnione krwią. Błona
rozwinięta. Światło zwykle wypełnione krwią. Błona
zewnętrzna lepiej wykształcona niż środkowa, w tętnicach
zewnętrzna lepiej wykształcona niż środkowa, w tętnicach
odwrotnie.
odwrotnie.
Światło ziejące, okrągłe, o poząbkowanym
Światło ziejące, okrągłe, o poząbkowanym
konturze. Odgraniczenie warstw dobrze
konturze. Odgraniczenie warstw dobrze
widoczne dzięki obecności błon elastycznych.
widoczne dzięki obecności błon elastycznych.
Żyły
Żyły
Żyły duże
Żyły duże
Żyła główna dogłowowa i doogonowa
Żyła główna dogłowowa i doogonowa
Żyła wrotna
Żyła wrotna
Naczynia bezpośrednio od nich odchodzące
Naczynia bezpośrednio od nich odchodzące
Błona wewnętrzna
Błona wewnętrzna
– śródbłonek, warstwa
– śródbłonek, warstwa
podśródbłonkowa, błona sprężysta
podśródbłonkowa, błona sprężysta
wewnętrzna
wewnętrzna
Błona środkowa
Błona środkowa
– komórki mięśni
– komórki mięśni
gładkich w różnych ilościach
gładkich w różnych ilościach
Błona zewnętrzna
Błona zewnętrzna
- tkanka łączna wiotka
- tkanka łączna wiotka
Zespolenia tętniczo – żylne
Zespolenia tętniczo – żylne
(
(
anostomosis arterio – venosa
anostomosis arterio – venosa
)
)
- istotna rola w regulacji przepływu
- istotna rola w regulacji przepływu
krwi przez tkanki i narządy
krwi przez tkanki i narządy
- obfite unerwienie przez włókna
- obfite unerwienie przez włókna
układu współczulnego
układu współczulnego
Zespolenia tętniczo – żylne (
Zespolenia tętniczo – żylne (
anostomosis
anostomosis
arterio – venosa
arterio – venosa
)
)
Proste
Proste
(
(
anostomosis arterio – venosa
anostomosis arterio – venosa
simplex)
simplex)
– skóra właściwa, płuca, nerka,
– skóra właściwa, płuca, nerka,
mięsień sercowy, gruczoły dokrewne,
mięsień sercowy, gruczoły dokrewne,
jajnik, macica, łożysko, ściana żołądka i
jajnik, macica, łożysko, ściana żołądka i
jelit.
jelit.
Kłębkowate
Kłębkowate
(anostomosis arterio –
(anostomosis arterio –
venosa glomeriformis)
venosa glomeriformis)
– skóra dłoni,
– skóra dłoni,
warg i małżowiny usznej
warg i małżowiny usznej
narządy czynne okresowo jak gruczoły dokrewne, gruczoły ślinowe, żołądek, jelito, nerki,
narządy czynne okresowo jak gruczoły dokrewne, gruczoły ślinowe, żołądek, jelito, nerki,
przez które przepływa różna ilość krwi, zależnie od zapotrzebowania.
przez które przepływa różna ilość krwi, zależnie od zapotrzebowania.
W zespoleniu tętniczo – żylnym
W zespoleniu tętniczo – żylnym
kłębkowatym
kłębkowatym
można wyróżnić odcinek
można wyróżnić odcinek
tętniczy
tętniczy
(
(
segmentum
segmentum
arteriosum
arteriosum
) i żylny (
) i żylny (
segmentum venosum
segmentum venosum
).
).
W niektórych zespoleniach występują tzw.
W niektórych zespoleniach występują tzw.
poduszki błony wewnętrznej (
poduszki błony wewnętrznej (
pulvinar
pulvinar
tunicae intimae
tunicae intimae
),
),
które są utworzone z
które są utworzone z
pęczków włókien mięśniowych gładkich
pęczków włókien mięśniowych gładkich
ułożonych podłużnie w stosunku do osi długiej
ułożonych podłużnie w stosunku do osi długiej
naczynia. W ścianach naczynia w zespoleniu
naczynia. W ścianach naczynia w zespoleniu
często występują
często występują
komórki mięśniowe
komórki mięśniowe
nabłonkowate (
nabłonkowate (
myocyti epithelioidei
myocyti epithelioidei
)
)