Dr hab. Artur Gruszczak

Wykład dla II roku kierunku „Bezpieczeństwo 

narodowe”

Instytut Nauk Politycznych i Stosunków 

Międzynarodowych

Uniwersytet Jagielloński

Rok akademicki 2011/2012

Wymiar globalny (ułożenie wertykalne)

Kryterium przedmiotowe:

•

Bezpieczeństwo polityczne (ustrojowe, ideologiczne)

•

Bezpieczeństwo normatywne 

(prawnomiędzynarodowe)

•

Bezpieczeństwo militarne

•

Bezpieczeństwo ekonomiczne (surowcowe, 

energetyczne, finansowe, żywnościowe itp.)

•

Bezpieczeństwo społeczne

•

Bezpieczeństwo kulturowe

•

Bezpieczeństwo humanitarne (cywilizacyjne)

•

Bezpieczeństwo technologiczne

•

Bezpieczeństwo ekologiczne

•

Bezpieczeństwo informacyjne (cybernetyczne)

Wymiar globalny (ułożenie 
horyzontalne)

Kryterium systemowe:

•

Równowaga sił („koncert mocarstw”, 
„równowaga strachu”, zrównoważone 
odstraszanie)

•

System blokowy (sojuszniczy)



System bezpieczeństwa kooperatywnego 

(system wzajemnie powiązanych instytucji, 
reżim międzynarodowy, demokratyczny pokój)



System bezpieczeństwa zbiorowego,



System koordynacyjny (instytucjonalny)

Wymiar regionalny (ułożenie 
horyzontalne)

Kryterium przestrzenne:

•

Wspólnoty bezpieczeństwa (bezpieczeństwo 
ponadregionalne)

•

Bezpieczeństwo regionalne

•

Bezpieczeństwo subregionalne

•

Bezpieczeństwo lokalne

Wymiar regionalny a wymiar globalny

Dialektyka bezpieczeństwa międzynarodowego
Zarządzanie globalne
Internacjonalizacja celów – regionalizacja 

działań

Globalna komunikacja – cyfrowe wykluczenie
Krzyżowanie osi podziałów

Organizacje współpracy regionalnej

Organizacje międzyregionalne

Organizacje międzyregionalne

Globalna mapa konfliktów regionalnych i 
lokalnych

Korelacja między konfliktami a ubóstwem

Globalne sieci komunikacyjne

Globalne sieci komunikacyjne