Samoregulacja motywacji
Alicja Keplinger
Samoregulacja motywacji
Alicja Keplinger
Zaburzenia samoregulacji
Dezindywiduacja – np. koncerty rockowe,
kibole
Zwalczanie pokusy męczy, tłumienie myśli
męczy
Gilbert – monitorowanie męczy, np. film z
napisami i bez napisów i odp. na pyt.
Dotyczące filmu
Inercja psychologiczna „zjem jedno
ciasteczko...”, czyli problem zerowej tolerancji
na przejadanie się, alkoholizm (6% Polaków –
50% alkoholu), palenie
Hazard – iluzja kontroli, złudzenie gracza
Zaburzenia samoregulacji:
Zakład Pascala - „Nie wiem Boże czy
istniejesz, ale wierzę w ciebie, bo to się
opłaca”
Zdarzenia losowe i sprawnościowe – czy
kontrola jest czymś przyjemnym czy nie
Miller – hipoteza minimaksowa, czyli skłonność
do minimalizowania maksymalnego
niebezpieczeństwa
Strube, Berry – hipoteza maksimaksowa –
tendencja do maksymalizowania szans
uzyskania maksymalnego zysku
Samoregulacja to..
Proces, w którym procesy wyższego rzędu
zarządzają procesami niższego rzędu
Samoregulacja
według Roberta Frankena to..
Umiejętność wykorzystywania wiedzy o
prawach rządzących ludzkim
zachowaniem do osiągnięcia celów,
których urzeczywistnienie leży, jak nam
się zdaje, we własnym interesie
lub sprawia nam zadowolenie
Biologia.
Ewolucja świadomości
Antonio Damasio
Umiejętność tworzenia obrazów
i odnoszenia ich do siebie
była bardzo korzystna adaptacyjnie
Autorzy różnie o samoregulacji..
De Charm, Rotter,
Kofta, Łukaszewski
– sprawowanie
kontroli jako coś
przyjemnego
Baumaister –
sprawowanie kontroli
męczy
Seligman – wyuczona
bezradność
Kofta i Sander –
istotą treningu
bezradności jest
przeciążenie
poznawcze
Samoregulacja zachowań:
1. Samoobserwacja
(monitorowanie
siebie)
2. Samoocena
3.Reagowanie na
samoocenę
(samodzielne
pobudzanie się do
działania)
Festinger – popęd do
oceniania własnych
opinii i możliwości
Trop – redukcja
niepewności co do
własnych możliwości
Sorrentino, Short,
Swann – obrona
posiadanych przekonań
Goethals, Suls – dążenie
do podtrzymywania i
podnoszenia własnej
wartości
Samoregulacja i wizerunek
siebie
Sposób myślenia o świecie i o sobie
Wizerunek siebie jest formą samowiedzy
(przeszłość, teraźniejszość, przyszłość)
Może, ale nie musi być świadomy
Wizerunek siebie spełnia trzy podstawowe
funkcje:
1. Dostarcza informacji
2. Dostarcza kontekstu
3. Integruje
Trzy sposoby spostrzegania
świata:
Prototyp 1
Ludzie uważają, że świat
im zagraża, skłonność do
przeżywania negatywnych
afektów i są zdania, że
świat stwarza ograniczoną
liczbę okazji i możliwości
Odczuwający lęk
Są nastawieni na
wykazywanie się, dążenie
do osiągania jak
najlepszych wyników
(Carol Dweck)
Prototyp 2
Ludzie uważający, że świat jest
przyjazny, skłonność do przeżywania
pozytywnego afektu
Optymiści i ludzie pełni nadziei
Nastawieni na doskonalenie się,
dążenie do mistrzostwa
Prototyp 3
Osoby uważające, że świat jest
obojętny – ani zły, ani dobry
Najwyżej cenią autonomii możliwość
samookreślenia, dzięki temu znają
przyjemność płynącą z
wykorzystywania swoich
kompetencji
indywidualiśc
i
W jaki sposób ukształtować świadomość
umożliwiającą podjęcie samoobserwacji?
Uznanie, że wiele różnych systemów
rywalizuje ze sobą o pierwszeństwo:
Energetyczny
Reprodukcyjny
Walki
Każdy z tych systemów powstał
niezależnie, ale wszystkie mają wspólny
cel: pomóc nam przetrwać.
„Jak skupione na sobie dziecko, każdy z
nich stara się znaleźć w centrum uwagi”
Ideały versus powinności
Ideały:
Cele maksymalne
Zgodność z celem
– wynik pozytywny
Niezgodność z
celem – wynik nie-
pozytywny
Powinności
Cele minimalne
Zgodność z celem
– wynik nie-
negatywny
Niezgodność z
celem – wynik
negatywny
Promowanie i zapobiegania
Teoria Tory Higginsa
Dwa tryby regulacyjne:
Koncentracja na
ideałach,
maksymalizowanie
stanów
pozytywnych
Tryb promowania
(promotion focus)
Koncentracja na
powinnościach,
minimalizowanie
stanów
negatywnych
Tryb zapobiegania
(prevention focus)
Rozbieżności wewnątrz „ja”
Tory Higgins
Ja idealne – kim chciałbym być
Ja powinnościowe – kim powinienem
być
Ja odzwierciedlone – kim chcieliby być
inni, żebym był
Ja rzeczywiste – kim jestem
Dwa główne cele organizmu
Utrzymać
istniejącą strukturę
Konserwatywny
Zorientowany na
status quo
Motywacja
homostatyczna
Przejść na wyższy
poziom rozwojowy
Zmieniający się
status quo
Motywacja
heterostatyczna
Zapobieganie vs promowanie a
procesy kategoryzacji
ZAPOBIEGANIE:
Nie przyjmuj tego, co
negatywne
Minimalizuj fałszywe
alarmy
Efekt negatywności
Unikanie ryzyka
Zachowanie status quo
(bezpieczeństwo, nie
niszczyć tego, co
istnieje)
PROMOWANIE:
Nie odrzucaj tego, co
pozytywne
Minimalizuj uchybienia
Efekt pozytywności
Poszukiwanie ryzyka
Zmiana status quo
(rozwój, optymalizacja)
Promowanie vs zapobieganie a
motywacja homeostatyczna vs
heterostatyczna
Zapobieganie:
Motywacja
homeostatyczna
„powinności”
Standardy porównań
i wykrywania
odchyleń - „to
jeszcze nie to”
Ujemne sprzężenie
zwrotne (odchylenie –
ocena negatywna)
Promowanie:
Motywacja
heterostatyczna
„ideały”
Standardy
promowania
zachowania - „to
jest to”, „to jest
właściwy kierunek”
Sprzężenie dodatnie
Uczenie się i poznanie
Samoświadomość (samoobserwacja) nie
jest osobną adaptacją, lecz jest
możliwością
Jeśli chcemy z niej skorzystać musimy ją
ukształtować
Naszym celem jest utrzymanie stanu
pełnej świadomości
Jego przejawem jest ciągłe analizowanie
rozmaitych możliwości.
„
Sztuka odnoszenia sukcesów
związana jest z umiejętnością
wyznaczania celów”
1. Cel pobudza do wysiłku
2. Wzmaga wytrwałość
3. Ukierunkowuje
4. Skłania do opracowania strategii
Wyznaczanie celów
Cele bliskie i dalekie
Wyznaczania celów trudnych, ale
osiągalnych
Informacja zwrotna
Cele wyznaczane samodzielnie i przez innych
a zaangażowanie
Potrzeba dążenia do celów trudnych
Hipoteza rozdźwięku
Teoria poczucia własnej skuteczności
Wyznaczanie celów
Około 95% działań służących osiąganiu celu
ma charakter automatyczny
Wykorzystywanie wyobrażeń w dążeniu do
celu
Jak sobie radzić ze zwątpieniem w siebie:
1.Przez poczucie posiadania zdolności lub umiejętności w
danej sytuacji
2.Przez poczucie zdolności zapanowania nad natrętnymi
negatywnymi myślami
Kształtowanie dobrych nawyków myślowych
Orientacja w czasie
psychologicznym
4 aspekty czasu psychologicznego
wg Łukaszewskiego i
Hoornaertem:
1. Zdolność do chronologicznego
lokalizowania siebie samego i
zdarzeń zewnętrznych
2. Zdolność do orientacji w czasie
bez stosowania instrumentów,
np. zegarów
3. Zdolność do oceny upływu
czasu, a także zdolność do
określenia wielkości interwałów
czasowych
4. Zdolność do umiejscowienia
siebie w perspektywie czasowej,
lokalizacja na linii: przeszłość
-teraźniejszość -przyszłość
5 aspektów perspektywy
czasowej wg Zimbardo
1. Zaangażowanie i wytrwałość w
realizacji celów odległych
2. Planowanie i przewidywanie
przyszłości
3. Hedonistyczna koncentracja na
teraźniejszości
4. Fatalistyczna koncepcja
teraźniejszości
5. Presja czasowa
Koniec