Wprowadzenie do ekonomi i gospodarki

Literatura główna:

D. Begg, S. Fischer, R. Dornbusch,

Ekonomia-Mikroekonomia

, PWE,

Warszawa 1998 oraz tych samych
autorów

Ekonomia-Zbiór zadań

, PWE,

Warszawa 1999.

M. Nasiłowski,

System rynkowy.

Podstawy mikro- i makroekonomii

, Key

Text, Warszawa 1996.

J. Beksiak (red.),

Ekonomia

, PWN,

Warszawa 2000.

Podstawowe pojęcia:

Rzadkość
Podział dochodu
Płatności transferowe
Krzywa możliwości produkcyjnych
Koszt alternatywny
Efektywność
Malejące przychody
Odwrotne zależności
Wolny rynek
Gospodarka nakazowa
Gospodarka mieszana
Ekonomia pozytywna
Mikro i makroekonomia
Produkt narodowy brutto
Inflacja
Stopa bezrobocia

Czym zajmuje się

ekonomia i ekonomiści?

Ekonomia

jest nauką badającą, w jaki

sposób społeczeństwo gospodarujące

decyduje o tym,

co, jak i dla kogo

wytwarzać.

Natomiast podstawowym zadaniem

ekonomisty jest formułowanie

zachowań ludzkich oraz ich weryfikacja

w zestawieniu z rzeczywistością.

Ekonomia - czy to nauka?

•

Nazwa ekonomia była używana w różnych

znaczeniach. Początkowo w języku

greckim

„oikos”- dom, „nomos” – prawo

Oznaczała zarządzanie gospodarstwem

domowym, a zwłaszcza uzyskiwanie

dochodu oraz gospodarowanie nim.

•

Ekonomia jest nauką badającą społeczny

proces gospodarowania, podzielona jest

ona zarazem na różnorodne szkoły i

kierunki

Zasób rzadki

(ograniczony)

Cechuje się tym, że przy cenie równej zeru

popyt nań przewyższa dostępną podaż.

Pojęcie rzadkości

odnosi się do luki między

ogólną sumą dóbr i usług, których ludzie
potrzebują, aby zaspokoić swoje różnorodne
potrzeby,a możliwościami ich wytworzenia.

Ograniczone środki

mogą być zastosowane w

rozmaity sposób, a dzięki temu istnieje
możliwość alternatywnego ich
wykorzystania.

Alokacja

Przez określenie to rozumiemy takie

środki, którymi dysponuje każdy

podmiot gospodarczy i które stara się

rozdzielić tak, aby uzyskać z tego

tytułu jak najwyższe efekty

ekonomiczne, i w ten sposób możliwie

jak najlepiej realizować swoje cele. To

właśnie rozdysponowanie środków

pomiędzy różne konkurujące cele,

nazywane jest w ekonomii alokacją.

Podział dochodu

Niezależnie czy jest robiony w skali

kraju, czy świata informuje on nas, w

jaki sposób dochód dzielony jest

pomiędzy różnorodne grupy i jednostki.

Podział dochodu ściśle wiąże się z

problemami dotyczącymi tego, co, jak i

dla kogo jest wytwarzane.

Np.: Dochód na jednego mieszkańca

stanowi przybliżony wskaźnik stopy

życiowej w każdej grupie krajów.

Rzadkość zasobów i ich

alternatywne zastosowania: krzywa

możliwości produkcyjnych

Przykład

Wyobraźmy

sobie

gospodarkę

dysponującą zasobem czterech robotników, którzy
mogą  być  zatrudnieni  w  produkcji  albo  posiłków,
albo  filmów.  Poniższe  dane  pokazują  możliwe
rozmiary  tygodniowej  produkcji  każdego  z  dwóch
dóbr.  Zależą  one  od  sposobu,  w  jaki  łączny  zasób
robotników zostanie rozdysponowany między obie
dziedziny  wytwórczości.  Założyliśmy  ponadto,  że
produkcja każdej gałęzi podlega prawu malejących
przychodów,  co  oznacza,  że  każdy  kolejny
pracownik  zwiększa  produkcję  w  mniejszym
stopniu niż jego poprzednik.

Zatrudnien

przy

produkcji

posiłków

Produkcja

posiłków

Zatrudnien

przy

produkcji

filmów

Produkcja

filmów

4
3
2
1
0

25
22
17
10

0
1
2
3
4

0
9

17
24
30

Możliwości produkcyjne

hipotetycznej gospodarki

KRZYWA MOŻLIWOŚCI

PRODUKCYJNYCH

produkcja filmów

łk

Rola rynku

Rynek

jest zwięzłą nazwą procesu

prowadzącego do tego, że decyzje

gospodarstw domowych dotyczące

konsumpcji alternatywnych dóbr, decyzje

przedsiębiorstw o tym,

jak

wytwarzać oraz decyzje pracowników

dotyczące tego,

jak wiele

dla kogo

pracować, zostają wzajemnie uzgodnione

dzięki odpowiednim dostosowaniom

cen

Gospodarka nakazowa

Gospodarka nakazowa to taka

gospodarka, w której wszystkie decyzje

dotyczące produkcji i konsumpcji są

podejmowane przez państwo.

Państwowy urząd planowania decyduje

o tym, co, jak i dla kogo się produkuje.

Szczegółowe nakazy są następnie

kierowane do gospodarstw domowych,

przedsiębiorstw i pracowników.

„Niewidzialna ręka”

Rynki, w których działanie nie

podlega ingerencji państwa,

nazywane są wolnymi rynkami.

Adam Smith twierdził, że

„niewidzialna ręka” rynku

zapewnia efektywną alokację

zasobów.

Gospodarka mieszana

W gospodarce mieszanej państwo i sektor

prywatny współuczestniczą w

rozwiązywaniu problemów gospodarczych.

Państwo kontroluje znaczną część

produkcji za pomocą podatków, płatności

transferowych oraz dostarczania dóbr i

usług publicznych, takich jak obrona

narodowa czy bezpieczeństwo

wewnętrzne. Kontroluje także zakres, w

jakim jednostki mogą kierować się w

swoim działaniu własnym interesem.

Ekonomia pozytywna i

normatywna

Ekonomia pozytywna

zajmuje się

obiektywnym, naukowym objaśnianiem
zasad funkcjonowania gospodarki.

Ekonomia normatywna

dostarcza

zaleceń i rekomendacji opartych na
subiektywnych sądach
wartościujących.

Mikroekonomia i

makroekonomia

Najszerszy podział sposobów

podejścia do problemów

gospodarczych na mikroekonomię

i przebiega przez środek

większości wymienionych

klasyfikacji przedmiotowych.

Mikroekonomia

•

Jest najbardziej spójnym działem ekonomii.

•

Bada gospodarstwa domowe,
przedsiębiorstwa oraz funkcjonowanie
struktur rynkowych. Analiza
mikroekonomiczna zajmuje się szczegółowym
badaniem indywidualnych decyzji
dotyczących pojedynczych towarów

•

Wypracowała spójny aparat pojęciowy,
metody badawcze i sposoby modelowania
zjawisk gospodarczych wykorzystujące
rachunek różniczkowy i inne metody
matematyczne.

Makroekonomia

•

Bada gospodarkę narodową jako całość i
współzależności między takimi agregatami, jak:
dochód narodowy, konsumpcja, inwestycje,
oszczędności, zatrudnienie, budżet państwa,
bilans płatniczy. Dąży do wykrycia prawidłowości
ich zmian i określenia optymalnej polityki
gospodarczej.

•

Czyli, makroekonomia kładzie nacisk na
wzajemne związki zachodzące w gospodarce jako
całości. W swojej metodzie celowo upraszcza ona
analizę poszczególnych elementów badanej
całości

w trosce o przejrzystość obrazu

działania całej gospodarki.

Produkt narodowy brutto

(PNB)

Produkt narodowy brutto

jest to

wartość wszystkich dóbr i usług

wytworzonych w gospodarce w danym

okresie (np. w ciągu roku). PNB (ang.

Gross national product) jest

podstawowym miernikiem całkowitej

produkcji dóbr i usług w gospodarce.

Wskaźnik cen a inflacja

•

Wskaźnik cen

jest miernikiem

przeciętnego poziomu cen i usług w
gospodarce. Porównuje ich poziom w
danym okresie z poziomem w
wybranym okresie w przeszłości.

•

Wskaźnik cen informuje o tym, co
przeciętnie dzieje się z cenami. Kiedy
poziom cen wzrasta, wtedy mówimy,
że w gospodarce występuje

inflacja

Stopa bezrobocia

jest to procentowy

udział bezrobotnych w całości siły

roboczej.

Pod pojęciem

siły roboczej

rozumieć

będziemy ludność w wieku

produkcyjnym, która byłaby gotowa

podjąć pracę, gdyby mogła otrzymać

odpowiednie zajęcie.

Tezy

do ćwiczeń z mikroekonomii

Ćwiczenie 1



Co to jest „ekonomia” i czym się ona

zajmuje?



Posługując się rysunkiem 1.2. krzywej

możliwości produkcyjnych, podaj przykłady
decyzji: efektywnych, nieefektywnych,
dostępnych i niedostępnych.



Prezentacja rozwiązania zadania nr 1 z

rozdziału 1 tom 3 („Ekonomia-Zbiór zadań”).

Document Outline