Opatrywanie ran;
Opatrywanie ran;
tamowanie krwotoków;
tamowanie krwotoków;
unieruchamianie
unieruchamianie
złamań, zwichnięć i
złamań, zwichnięć i
skręceń
skręceń
Natalia
Natalia
Kręgielska
Kręgielska
Opatrywanie ran;
Opatrywanie ran;
tamowanie krwotoków;
tamowanie krwotoków;
unieruchamianie
unieruchamianie
złamań, zwichnięć i
złamań, zwichnięć i
skręceń
skręceń
Natalia
Natalia
Kręgielska
Kręgielska
Rany
Rany
Pojęcie rany
Pojęcie rany
•
Przerwanie ciągłości tkanek
Przerwanie ciągłości tkanek
powłok w skutek urazu
powłok w skutek urazu
•
Szczególna postać obrażenia
Szczególna postać obrażenia
polegająca na przerwaniu ciągłości
polegająca na przerwaniu ciągłości
tkanek na skutek urazu
tkanek na skutek urazu
mechanicznego, chemicznego lub
mechanicznego, chemicznego lub
termicznego
termicznego
Pierwsza pomoc w
Pierwsza pomoc w
zaopatrywaniu ran
zaopatrywaniu ran
•
Pokrycie rany jałowym
Pokrycie rany jałowym
opatrunkiem, gdy rana krwawi
opatrunkiem, gdy rana krwawi
opatrunek powinien być grubszy
opatrunek powinien być grubszy
•
Brzegi rany powinno się
Brzegi rany powinno się
zdezynfekować
zdezynfekować
1 % jodyną lub środkiem
1 % jodyną lub środkiem
dezynfekcyjnym (Skinsept)
dezynfekcyjnym (Skinsept)
Pierwsza pomoc w
Pierwsza pomoc w
zaopatrywaniu ran- c.d.
zaopatrywaniu ran- c.d.
•
W ciągu 4-6 godzin traktujemy
W ciągu 4-6 godzin traktujemy
ranę umownie jako „czystą”
ranę umownie jako „czystą”
•
Po 6 godzinach traktujemy ranę
Po 6 godzinach traktujemy ranę
jako zakażoną i rozważamy czy
jako zakażoną i rozważamy czy
nadaje się ona do oczyszczenia i
nadaje się ona do oczyszczenia i
zeszycia tak jak rany czyste
zeszycia tak jak rany czyste
Prawidłowe zaopatrzenie rany
Prawidłowe zaopatrzenie rany
następuje w Sali zabiegowej
następuje w Sali zabiegowej
czystej lub także w Sali
czystej lub także w Sali
operacyjnej i polega na:
operacyjnej i polega na:
•
Znieczuleniu ogólnym lub przewodowym
Znieczuleniu ogólnym lub przewodowym
•
Dokładnym oczyszczeniu rany ze skrzepów krwi i
Dokładnym oczyszczeniu rany ze skrzepów krwi i
ciał obcych
ciał obcych
•
Usunięciu wszystkich tkanek martwych
Usunięciu wszystkich tkanek martwych
•
Szczelnym zeszyciu rany
Szczelnym zeszyciu rany
•
Zaopatrzeniu naczyń krwionośnych podwiązką lub
Zaopatrzeniu naczyń krwionośnych podwiązką lub
podkłuciem
podkłuciem
•
Zeszyciu lub zbliżeniu przeciętych pni nerwowych
Zeszyciu lub zbliżeniu przeciętych pni nerwowych
•
Zeszyciu przeciętych ścięgien
Zeszyciu przeciętych ścięgien
•
Należy podać przypominającą dawkę anatoksyny
Należy podać przypominającą dawkę anatoksyny
tężcowej
tężcowej
•
W przypadku ran kąsanych obowiązuje
W przypadku ran kąsanych obowiązuje
profilaktyka przeciw wściekliźnie
profilaktyka przeciw wściekliźnie
Krwotoki
Krwotoki
Pojęcie krwotoku
Pojęcie krwotoku
•
Gwałtowna utrata krwi w jej
Gwałtowna utrata krwi w jej
pełnym składzie na skutek choroby
pełnym składzie na skutek choroby
(np. gorączki krwotocznej) lub
(np. gorączki krwotocznej) lub
urazu naczyń krwionośnych
urazu naczyń krwionośnych
Podział krwotoków
Podział krwotoków
•
Zewnętrzny
Zewnętrzny
- spowodowany raną
- spowodowany raną
otwartą
otwartą
•
Wewnętrzny
Wewnętrzny
- kiedy krew nie znajduje
- kiedy krew nie znajduje
ujścia poza organizm np. wylew krwi do
ujścia poza organizm np. wylew krwi do
mózgu
mózgu
•
Mieszany
Mieszany
- kiedy źródło krwotoku
- kiedy źródło krwotoku
znajduje się wewnątrz organizmu, a
znajduje się wewnątrz organizmu, a
krew wypływa na zewnątrz, np. krwotok
krew wypływa na zewnątrz, np. krwotok
z nosa
z nosa
Sposoby opanowania
Sposoby opanowania
krwawienia
krwawienia
zewnętrznego
zewnętrznego
•
Ucisk palcem lub dłonią
Ucisk palcem lub dłonią
•
Opatrunek uciskowy
Opatrunek uciskowy
•
Tamponada rany
Tamponada rany
•
Ucisk tętnicy powyżej rany
Ucisk tętnicy powyżej rany
•
Uniesienie kończyny
Uniesienie kończyny
Ucisk palcem lub dłonią
Ucisk palcem lub dłonią
•
Z użyciem jałowego gazika
Z użyciem jałowego gazika
•
W wypadku ran większych lub kilku
W wypadku ran większych lub kilku
pojedynczych na niewielkiej przestrzeni
pojedynczych na niewielkiej przestrzeni
potrzebny jest ucisk większej powierzchni-
potrzebny jest ucisk większej powierzchni-
skuteczne jest wówczas uciśnięcie dłonią
skuteczne jest wówczas uciśnięcie dłonią
przez jałową chustę gazową i jeśli to
przez jałową chustę gazową i jeśli to
możliwe, utrzymanie tego ucisku przez kilka
możliwe, utrzymanie tego ucisku przez kilka
minut
minut
•
Następnie należy nałożyć kolejne warstwy
Następnie należy nałożyć kolejne warstwy
jałowej gazy w ilości wystarczającej do
jałowej gazy w ilości wystarczającej do
zastosowania odpowiedniego ucisku na ranę
zastosowania odpowiedniego ucisku na ranę
i umocować opatrunek za pomocą opaski
i umocować opatrunek za pomocą opaski
elastycznej (bandaża)
elastycznej (bandaża)
Ucisk palcem lub dłonią
Ucisk palcem lub dłonią
Opatrunek uciskowy
Opatrunek uciskowy
•
Najkorzystniejszy sposób zatrzymania
Najkorzystniejszy sposób zatrzymania
krwawienia
krwawienia
•
Zakłada się go bezpośrednio na krwawiącą
Zakłada się go bezpośrednio na krwawiącą
ranę lub po wstępnym zatamowaniu
ranę lub po wstępnym zatamowaniu
krwawienia środkami doraźnymi
krwawienia środkami doraźnymi
•
Opatrunek uciskowy złożony jest z kilku
Opatrunek uciskowy złożony jest z kilku
warstw jałowych gazików lub chust
warstw jałowych gazików lub chust
gazowych- korzystne jest dodatkowe
gazowych- korzystne jest dodatkowe
utrzymanie palcem lub dłonią przez kilka
utrzymanie palcem lub dłonią przez kilka
minut, do czasu wytworzenia skrzepu
minut, do czasu wytworzenia skrzepu
Tamponada rany
Tamponada rany
•
W wypadku dużej, obficie
W wypadku dużej, obficie
krwawiącej rany należy wypełnić
krwawiącej rany należy wypełnić
(wytamponować) ranę jałową gazą
(wytamponować) ranę jałową gazą
i dopiero zastosować typowy
i dopiero zastosować typowy
opatrunek uciskowy
opatrunek uciskowy
Ucisk tętnicy powyżej
Ucisk tętnicy powyżej
rany
rany
•
Gdy nie jest możliwe założenie
Gdy nie jest możliwe założenie
opatrunku uciskowego na krwawiącą
opatrunku uciskowego na krwawiącą
ranę lub opatrunek nie jest
ranę lub opatrunek nie jest
skuteczny, należy ucisnąć główną
skuteczny, należy ucisnąć główną
tętnicę zaopatrującą daną kończynę
tętnicę zaopatrującą daną kończynę
•
Dochodzi wtedy do wyraźnego
Dochodzi wtedy do wyraźnego
zmniejszenia krwawienia, lecz
zmniejszenia krwawienia, lecz
rzadko do jego zatrzymania
rzadko do jego zatrzymania
Uniesienie kończyny
Uniesienie kończyny
•
Jest dodatkową metodą zwiększającą
Jest dodatkową metodą zwiększającą
skuteczność opanowania krwotoku
skuteczność opanowania krwotoku
•
Często ograniczeniem jej zastosowania może
Często ograniczeniem jej zastosowania może
być obecność widocznych zniekształceń,
być obecność widocznych zniekształceń,
obrzęków lub wyraźnej bolesności kończyny
obrzęków lub wyraźnej bolesności kończyny
•
Często możliwe i wskazane jest zastosowanie
Często możliwe i wskazane jest zastosowanie
wszystkich wymienionych metod razem; w
wszystkich wymienionych metod razem; w
ten sposób można zatrzymać praktycznie
ten sposób można zatrzymać praktycznie
każdy krwotok
każdy krwotok
Uniesienie kończyny
Uniesienie kończyny
Postępowanie
Postępowanie
w
w
krwawieniu
krwawieniu
zewnętrznym
zewnętrznym
1.
1.
Wywierać jak największy ucisk na miejsce
Wywierać jak największy ucisk na miejsce
krwawienia (np. tętnicę udową)
krwawienia (np. tętnicę udową)
2.
2.
Ułożyć chorego w pozycji horyzontalnej lub
Ułożyć chorego w pozycji horyzontalnej lub
z głową nieco poniżej poziomu serca
z głową nieco poniżej poziomu serca
3.
3.
Opaski uciskowe można stosować na
Opaski uciskowe można stosować na
kończyny (jedynie w wyjątkowych
kończyny (jedynie w wyjątkowych
przypadkach, gdy inaczej nie daje się
przypadkach, gdy inaczej nie daje się
opanować krwawienia)
opanować krwawienia)
4.
4.
Podać tlen w dużym przepływie
Podać tlen w dużym przepływie
5.
5.
Bezzwłocznie i szybko transportować do
Bezzwłocznie i szybko transportować do
szpitala
szpitala
Postępowanie w
Postępowanie w
krwawieniu
krwawieniu
zewnętrznym- c.d.
zewnętrznym- c.d.
6.
6.
Zapewnić dostęp do żyły (wenflon o dużej średnicy)
Zapewnić dostęp do żyły (wenflon o dużej średnicy)
7.
7.
Podawać jedynie takie ilości płynu Ringera lub 0,9%
Podawać jedynie takie ilości płynu Ringera lub 0,9%
NaCl, aby utrzymać ciśnienie wystarczające do
NaCl, aby utrzymać ciśnienie wystarczające do
podtrzymania perfuzji obwodowej
podtrzymania perfuzji obwodowej
8.
8.
W razie znacznej utraty krwi najważniejsze jest
W razie znacznej utraty krwi najważniejsze jest
wczesne podanie produktów krwiopochodnych
wczesne podanie produktów krwiopochodnych
9.
9.
Monitorować czynność serca; podłączyć
Monitorować czynność serca; podłączyć
pulsoksymetr
pulsoksymetr
10.
10.
Uważnie obserwować chorego
Uważnie obserwować chorego
Uwaga:
Uwaga:
jeżeli ratownik
jeżeli ratownik
jest sam, powinien przede
jest sam, powinien przede
wszystkim
wszystkim
zatrzymać krwawienie, nawet
zatrzymać krwawienie, nawet
niewielkie. Pozostałe
niewielkie. Pozostałe
czynności schodzą na
czynności schodzą na
drugi plan
drugi plan
Postępowanie w
Postępowanie w
krwawieniu
krwawieniu
wewnętrznym
wewnętrznym
1.
1.
Bezzwłocznie i szybko transportować do
Bezzwłocznie i szybko transportować do
szpitala
szpitala
2.
2.
Ułożyć chorego w pozycji horyzontalnej
Ułożyć chorego w pozycji horyzontalnej
lub z głową nieco poniżej poziomu serca
lub z głową nieco poniżej poziomu serca
3.
3.
Podać tlen w dużym przepływie
Podać tlen w dużym przepływie
4.
4.
Zapewnić dostęp do żyły (wenflon o dużej
Zapewnić dostęp do żyły (wenflon o dużej
średnicy)
średnicy)
5.
5.
Podawać dożylnie płyn Ringera lub 0,9%
Podawać dożylnie płyn Ringera lub 0,9%
NaCl w ilościach potrzebnych do
NaCl w ilościach potrzebnych do
utrzymania perfuzji obwodowej
utrzymania perfuzji obwodowej
Postępowanie w
Postępowanie w
krwawieniu
krwawieniu
wewnętrznym- c.d.
wewnętrznym- c.d.
1.
1.
Monitorować czynność serca; podłączyć
Monitorować czynność serca; podłączyć
pulsoksymetr
pulsoksymetr
2.
2.
Uważnie obserwować chorego
Uważnie obserwować chorego
Uwaga:
Uwaga:
chory z niekontrolowanym
chory z niekontrolowanym
krwawieniem wewnętrznym jest
krwawieniem wewnętrznym jest
klasyczną ofiarą, która umrze, jeśli nie
klasyczną ofiarą, która umrze, jeśli nie
zostanie szybko przetransportowana do
zostanie szybko przetransportowana do
odpowiedniego szpitala w celu
odpowiedniego szpitala w celu
wykonania hemostazy chirurgicznej
wykonania hemostazy chirurgicznej
Unieruchamianie
Unieruchamianie
złamań, zwichnięć i
złamań, zwichnięć i
skręceń
skręceń
Złamanie (łac.
Złamanie (łac.
Fractura)
Fractura)
•
Całkowite przerwanie ciągłości
Całkowite przerwanie ciągłości
kości
kości
•
Dzielimy na:
Dzielimy na:
otwarte
otwarte
zamknięte
zamknięte
Złamania
Złamania
Złamanie zamknięte-
Złamanie zamknięte-
objawy
objawy
•
Ból, znacznie nasilający się przy próbie
Ból, znacznie nasilający się przy próbie
ruchu
ruchu
•
Deformacja i pogrubienie kończyny
Deformacja i pogrubienie kończyny
wskutek wewnętrznego krwotoku
wskutek wewnętrznego krwotoku
•
Nienaturalne ułożenie kończyny
Nienaturalne ułożenie kończyny
•
Nienaturalna ruchomość kończyny
Nienaturalna ruchomość kończyny
•
Wyczuwalne lub słyszalne tarcie
Wyczuwalne lub słyszalne tarcie
odłamów złamania powodujące silny
odłamów złamania powodujące silny
ból
ból
Złamanie otwarte-
Złamanie otwarte-
objawy
objawy
•
Takie jak w zamkniętym i
Takie jak w zamkniętym i
dodatkowo
dodatkowo
•
Rana- uszkodzenie skóry w okolicy
Rana- uszkodzenie skóry w okolicy
miejsca złamania, przez które mogą
miejsca złamania, przez które mogą
wystawać lub być widoczne odłamy
wystawać lub być widoczne odłamy
kości
kości
•
Często masywny krwotok
Często masywny krwotok
zewnętrzny
zewnętrzny
Zwichnięcie
Zwichnięcie
•
Rozerwanie torebki stawowej oraz
Rozerwanie torebki stawowej oraz
patologiczna, chwilowa bądź
patologiczna, chwilowa bądź
trwała utrata kontaktu
trwała utrata kontaktu
powierzchni stawowych względem
powierzchni stawowych względem
siebie
siebie
Zwichnięcie
Zwichnięcie
Zwichnięcie- objawy
Zwichnięcie- objawy
•
Nienaturalne wygięcie kończyny w
Nienaturalne wygięcie kończyny w
stawie
stawie
•
Bardzo znaczne ograniczenie ruchu-
Bardzo znaczne ograniczenie ruchu-
często zablokowanie możliwości ruchu
często zablokowanie możliwości ruchu
•
Silny ból w stawie nawet w spoczynku,
Silny ból w stawie nawet w spoczynku,
nasilający się przy najmniejszej próbie
nasilający się przy najmniejszej próbie
zmiany ułożenia kończyny
zmiany ułożenia kończyny
Skręcenie
Skręcenie
•
Uszkodzenie tkanek otaczających
Uszkodzenie tkanek otaczających
staw, w szczególności torby
staw, w szczególności torby
stawowej, bez zmiany wzajemnego
stawowej, bez zmiany wzajemnego
fizjologicznego ułożenia kości
fizjologicznego ułożenia kości
tworzących powierzchnie stawowe
tworzących powierzchnie stawowe
Skręcenie- objawy
Skręcenie- objawy
•
Ból nasilający się przy ruchu
Ból nasilający się przy ruchu
•
Obrzęk stawu
Obrzęk stawu
•
Częściowe ograniczenie jego
Częściowe ograniczenie jego
ruchomości
ruchomości
Cel unieruchomienia
Cel unieruchomienia
•
Zabezpieczenie przed
Zabezpieczenie przed
dodatkowymi obrażeniami, które
dodatkowymi obrażeniami, które
mogą być spowodowane przez
mogą być spowodowane przez
końce odłamów złamanej kości
końce odłamów złamanej kości
•
Zmniejszenie bólu na czas
Zmniejszenie bólu na czas
transportu
transportu
Środki stosowane do
Środki stosowane do
unieruchamiania
unieruchamiania
•
Szyny metalowe, które można dopasować
Szyny metalowe, które można dopasować
do kształtu kończyny (np. szyna Kramera)
do kształtu kończyny (np. szyna Kramera)
•
Materace próżniowe- dopasowujące się
Materace próżniowe- dopasowujące się
samorzutnie do kształtu ciała w
samorzutnie do kształtu ciała w
momencie odessania z nich powietrza
momencie odessania z nich powietrza
•
Chusty i temblaki do powieszania
Chusty i temblaki do powieszania
kończyny górnej
kończyny górnej
•
Inne środki doraźne znajdujące się pod
Inne środki doraźne znajdujące się pod
ręką- np. listwy drewniane, poduszki itp.
ręką- np. listwy drewniane, poduszki itp.
Zasady
Zasady
unieruchamiania
unieruchamiania
1.
1.
Uwidocznić uszkodzoną kończynę
Uwidocznić uszkodzoną kończynę
2.
2.
Sprawdzić tętno dystalne i czucie
Sprawdzić tętno dystalne i czucie
3.
3.
Jeśli kończyna ustawiona jest kątowo i nie
Jeśli kończyna ustawiona jest kątowo i nie
wyczuwa się tętna na obwodzie,
wyczuwa się tętna na obwodzie,
zastosować delikatny wyciąg, próbując ją
zastosować delikatny wyciąg, próbując ją
wyprostować, jeśli występuje opór
wyprostować, jeśli występuje opór
unieruchomić kończynę w pozycji zastanej
unieruchomić kończynę w pozycji zastanej
4.
4.
Na otwarte rany założyć jałowy opatrunek
Na otwarte rany założyć jałowy opatrunek
5.
5.
Szyna unieruchamiająca powinna sięgać
Szyna unieruchamiająca powinna sięgać
zarówno do stawu powyżej złamania, jak i
zarówno do stawu powyżej złamania, jak i
poniżej
poniżej
Zasady
Zasady
unieruchamiania- c.d.
unieruchamiania- c.d.
6.
6.
Należy obficie wyłożyć szynę watą
Należy obficie wyłożyć szynę watą
7.
7.
Nie należy próbować umieścić z
Nie należy próbować umieścić z
powrotem pod skórą wystających
powrotem pod skórą wystających
fragmentów kostnych
fragmentów kostnych
8.
8.
W przypadku zagrożenia życia
W przypadku zagrożenia życia
złamanie należy stabilizować
złamanie należy stabilizować
podczas transportu
podczas transportu
9.
9.
W przypadku wątpliwości należy
W przypadku wątpliwości należy
unieruchomić kończynę
unieruchomić kończynę
Zasady
Zasady
unieruchamiania
unieruchamiania
Kończyny unieruchamia się w tzw.
Kończyny unieruchamia się w tzw.
pozycji funkcjonalnej. Jest to pozycja
pozycji funkcjonalnej. Jest to pozycja
swobodnego ułożenia kończyny zdrowej.
swobodnego ułożenia kończyny zdrowej.
1.
1.
Kończyna górna: ręka wzdłuż osi ciała, w
Kończyna górna: ręka wzdłuż osi ciała, w
rotacji wewnętrznej ok. 90º (przedramię
rotacji wewnętrznej ok. 90º (przedramię
ułożone na brzuch), zgięcie w łokciu ok.
ułożone na brzuch), zgięcie w łokciu ok.
90º, przedramię w rotacji pośredniej
90º, przedramię w rotacji pośredniej
(kciuk skierowany w stronę głowy,
(kciuk skierowany w stronę głowy,
nadgarstek w lekkim zgięciu
nadgarstek w lekkim zgięciu
grzbietowym, palce swobodnie zgięte,
grzbietowym, palce swobodnie zgięte,
kciuk lekko zgięty, skierowany w stronę
kciuk lekko zgięty, skierowany w stronę
małego palca, w przeciwstawieniu)
małego palca, w przeciwstawieniu)
Zasady
Zasady
unieruchamiania- c.d.
unieruchamiania- c.d.
2.
2.
Kończyna dolna: nieznaczne zgięcie w
Kończyna dolna: nieznaczne zgięcie w
stawie biodrowym i kolanowym, udo i
stawie biodrowym i kolanowym, udo i
podudzie w rotacji pośredniej lub
podudzie w rotacji pośredniej lub
swobodnej (rzepka i palce stopy
swobodnej (rzepka i palce stopy
skierowane do przodu, ewentualnie
skierowane do przodu, ewentualnie
lekko na bok), stopa pod kątem
lekko na bok), stopa pod kątem
prostym do podudzia
prostym do podudzia
Zasady
Zasady
unieruchamiania
unieruchamiania
Szyna unieruchamiająca złamanie
Szyna unieruchamiająca złamanie
kości długiej powinna jednocześnie
kości długiej powinna jednocześnie
obejmować co najmniej dwa
obejmować co najmniej dwa
sąsiadujące stawy:
sąsiadujące stawy:
•
Przy złamaniu podudzia szyna
Przy złamaniu podudzia szyna
powinna sięgać od stopy aż do uda
powinna sięgać od stopy aż do uda
(unieruchamiając staw skokowy i
(unieruchamiając staw skokowy i
kolanowy)
kolanowy)
Zasady
Zasady
unieruchamiania
unieruchamiania
•
Przy uszkodzeniu w obrębie stawu
Przy uszkodzeniu w obrębie stawu
unieruchomienie ma obejmować na całej
unieruchomienie ma obejmować na całej
długości co najmniej kości tworzące staw z
długości co najmniej kości tworzące staw z
zabezpieczeniem od ruchów rotacyjnych
zabezpieczeniem od ruchów rotacyjnych
(co w praktyce oznacza unieruchomieni
(co w praktyce oznacza unieruchomieni
także sąsiadującego stawu w części
także sąsiadującego stawu w części
obwodowej) np. przy uszkodzeniu kolana
obwodowej) np. przy uszkodzeniu kolana
szyna obejmuje udo, kolano i podudzie, ale
szyna obejmuje udo, kolano i podudzie, ale
także i stopę, a przy uszkodzeniu łokcia-
także i stopę, a przy uszkodzeniu łokcia-
ramię, łokieć (w zgięciu) i przedramię z
ramię, łokieć (w zgięciu) i przedramię z
nadgarstkiem
nadgarstkiem
Dziękuję
Dziękuję