Zanieczyszczenia
Powietrza
(ogólna charakterystyka ,
rodzaje, główne źródła, skutki zdrowotne,
profilaktyka)
Zanieczyszczenia
Powietrza
(ogólna charakterystyka ,
rodzaje, główne źródła, skutki zdrowotne,
profilaktyka)
Zanieczyszczenie powietrza
Oznacza wprowadzenie do atmosfery
substancji ciekłych, stałych, gazowych w
ilościach które ujemnie wpływają na
zdrowie człowieka, przyrodę, klimat, glebę,
wodę lub mogą powodować inne szkody w
środowisku
Zanieczyszczenia powietrza w Polsce
Zanieczyszczenia dzielimy
na:
• Pyłowe
• Chemiczne
• Biologiczne
• Naturalne
• Sztuczne
Podstawowe zanieczyszczenia
powietrza.
• Tlenki węgla
• Tlenki siarki
• Tlenki azotu
• Związki ołowiu
• Związki innych metali ciężkich
• Węglowodory aromatyczne i alifatyczne
• Pochodne węglowodorów głównie
chlorowcowe fluorowe,
• Siarkowodór
• Chlorowodór
Zatrucia
• Ostre
• Podostre
• Przewlekłe
Dodatnia korelacja miedzy
zanieczyszczeniem powietrza a
nasilaniem się występowania objawów
takich schorzeń jak: zapalenie oskrzeli,
rozedma płuc, dychawica oskrzelowa i
występowanie nowotworów
Zanieczyszczenia pyłowe
Pył – aerozol którego fazę rozproszoną
stanowią ziarna ciała stałego o średnicy
0,1 – 100 µm a ośrodkiem
dyspersyjnym jest powietrze.
Pyły działają na organizm
przez
:
• Skórę – gł. pyły rozpuszczalne w tłuszczach
mogą one przenikać przez skórę
• Układ pokarmowy – niewielkie ilości pyłów
które mogą zostać włączone w metabolizm
• Układ oddechowy – duża powierzchnia
dróg oddechowych i najbardziej
niebezpieczna droga wnikania pyłów do
ustroju
Stopień szkodliwości pyłów
wchłanianych drogami oddechowym
zależy od:
• Rodzaju pyłu (pochodzenie skład
chemiczny
• Wymiary cząsteczek
• Stężenie
• Ekspozycja
• Wrażliwość osobnicza
Zespoły chorobowe:
• Schorzenia cechujące się rozwojem
ZMIAN WŁÓKNISTYCH w płucach
(pylice płuc)
Pylica krzemowa płuc. Wyraźny rozsiew drobnoguzkowy. Charakterystyczny obraz
zwapnień o typie "skorupek jajek" w węzłach chłonnych wnęk.
•
Pylica krzemowa płuc. Obustronny rozsiew drobnoguzkowy, bardziej nasilony po stronie prawej, i
charakterystyczne zmiany w węzłach chłonnych wnęk (typowe zwapnienia przypominające skorupki
jajek). Cechy rozedmy płuc.
•
Pylica krzemowa płuc. Obustronny rozsiew drobnoguzkowy, bardziej nasilony po stronie prawej, i
charakterystyczne zmiany w węzłach chłonnych wnęk (typowe zwapnienia przypominające skorupki
jajek). Cechy rozedmy płuc.
• Zmiany chorobowe BEZ CECH ZMIAN
WŁÓKNISTYCH nie różniące się w obrazie
od zmian podobnych powstających bez
udziału pyłów. (zmiany nieżytowe, zmiany
zapalne, zmiany alergiczne, rozedma płuc)
Zespoły chorobowe cd.:
Rozedma płuc
• Schorzenia NOWOTWOROWE
Powstające na skutek długotrwałego
działania pyłów chromu, arsenu oraz
najczęściej w wyniku działania
azbestu. (odoskrzelowy rak płuca)
Zespoły chorobowe cd.:
Chemiczne zanieczyszczenia powietrza
TLENKI SIARKI
Objawy przewlekłego zatrucia:
1. Przewlekły nieżyt nosa
2. Nieżyt gardła
3. Nieżyt tchawicy
4. Zaburzenia smaku
5. Zaburzenia węchu
6. Duszność wysiłkowa
7. Znużenie
W układzie oddechowym SO
2
powoduje:
• Stan zapalny błony śluzowej
• Skurcze oskrzeli
• Porażenie aparatu rzęskowego
• Zmianę aktywności enzymów
• Nadprodukcję śluzów
• Skurcz żył oskrzelowych
• Ogólnoustrojowe zaburzenia krążenia krwi i
perfuzji tkanek
TLENKI AZOTU
(NO i NO
2
)
1.
Zatrucia ostre (objawy rozwijają się do 48
godzin)
Różny obraz kliniczny związany ze zmianami w
układzie krążenia i oddechowym:
I.
etap: podrażnienie bł. śluzowych i silny kaszel
II.
etap: ostra duszność, bóle mięśni, sinica,
zaburzenia krążenia. Może wystąpić toksyczny
obrzęk płuc.
Chemiczne zanieczyszczenia powietrza
2.
Zatrucia przewlekłe
Mają najczęściej charakter zmian zapalnych
błon śluzowych oskrzeli, tchawicy oskrzelików,
owrzodzeń jamy ustnej, podrażnień spojówek,
uszkodzeń szkliwa, zębiny, spadku ciśnienia
tętniczego i zmian tętna.
Dwutlenek węgla
• Stężenie w granicach 0,03% w atmosferze
działa korzystnie.
• W pomieszczeniach nie powinien przekraczać
stężenia 0,1% (wskaźnik Pettenkofera)
Biologiczne zanieczyszczenia
powietrza
• Bakterie
• Wirusy
• Grzyby
• Glony
• Pyłki kwiatowe
• Nasiona
• Sierść
Aerozole biologiczne
• Rozprzestrzeniane w powietrzu przy
kichaniu i kaszlu. Najniebezpieczniejsze
są aerozole biologiczne w postaci pyłów
bakteryjnych.
• Najczęściej spotykane zakażenia to:
odra, ospa wietrzna, płonica, gruźlica,
zapalenia oskrzeli, płuc, gardła
nagminne zapalenie opon mózgowo
rdzeniowych, grypa i inne
Zanieczyszczenia Mykologiczne
1. Są przyczyną zmian układu oddechowego
tj. astmy oskrzelowej, alergicznego
zapalenia pęcherzyków płucnych,
zwłóknienia płuc i niewydolności
oddechowej
2. Mykotoksyny – czynniki powodujące
zespoły aplastyczne szpiku kostnego
uszkodzenia wątroby do powstania zmian
przedrakowych i nowotworowych.
(aflatoksyny Aspergillus flavus)
Ocena stanu atmosfery
NAJWYŻSZE DOPUSZCZALNE STĘŻENIA
(NDS)
Są to najwyższe stężenia substancji toksycznych
w powietrzu środowiska pracy ustalone jako
wartości średnie ważone których działanie na
pracownika w ciągu 8 godzin jego pracy i przez
cały okres aktywności zawodowej nie wywołują
niekorzystnych zmian w jego stanie zdrowia
Ochrona powietrza
• Ograniczenie emisji zanieczyszczeń.
Wprowadzenie technologii mało i
bezodpadowych, stosowanie lepszych
paliw, instalowanie urządzeń
oczyszczających gazy odlotowe.
• Stosowanie środków które nie
ograniczają ilości zanieczyszczeń
emitowanych do atmosfery ale
zmniejszają ich ujemne oddziaływania.
Bibliografia:
• Hanna Żyniewicz - „Zanieczyszczenia powietrza”
• Wiesław Jędrychowski - „Podstawy epidemiologii”-
podręcznik dla studentów
• Leon Jabłoński i Irena Dorota Karwat – „Podstawy
epidemiologii ogólnej, epidemiologia chorób zakaźnych”
• Z. J. Brzeziński, K. Szamotulska – „Epidemiologia
kliniczna”
• Jan Karczewski – „Higiena. Podręcznik dla studentów
pielęgniarstwa.”
• Serwis internetowy WIKIPEDIA
• Serwis internetowy – „
POLISH THEMATIC NETWORK
FOR PROBLEMS OF AIR POLLUTION AND CLIMATE CHANGE”